Ynt: Bağ-Kur İptali İsteyip SSK dan Emekli Olabilir miyim....
Ödenen primler hangi durumda geri alınabilir?
Okurlarımızdan aldığımız sorulara göre en çok merak edilen konulardan biri, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ödenen primlerin geri alınmasının mümkün olup olmadığına ilişkin...
Öncelikle, ödenen primlerin geri alınmasının, belli şartlarla mümkün olduğunu söyleyelim. Primlerin geri alınması, biri 'yaşlılık toptan ödemesi', diğeri 'ölüme bağlı toptan ödeme' olmak üzere iki şekilde oluyor.
Yaşlılık toptan ödemesi, sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılan veya işyerini kapatan sigortalının, yaşlılık (emekli) aylığı bağlanması için gerekli yaş şartını doldurduğu halde, malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamaması durumunda söz konusu olabiliyor. Ölüme bağlı toptan ödeme ise, sigortalının ölümü halinde, ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamaması durumunda söz konusu oluyor. Bu durumda, ölüm tarihi esas alınmak kaydıyla hesaplanan ölüm toptan ödeme tutarı, sigortalının eşine, çocuklarına, ana ve babasına Kanun'da belirtilen hisseler oranında paylaştırılıyor.
İADE EDİLECEK PRİMLER
4/a (SSK) kapsamında ödenen primlerin iadesinde; 1 Ekim 2008 tarihinden önceki döneme ilişkin sigortalının kendisinin ve işverenlerinin ödediği, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki döneme ilişkin ise sigortalının kendisi adına bildirilen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi iadeye konu oluyor.
4/b (Bağ-Kur) kapsamında ödenen primlerin iadesinde; 1 Ekim 2008 öncesi ve sonrası ayrımı olmaksızın sigortalının ödediği malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi iadeye konu oluyor.
Sigortalının, varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri de toptan ödemelerine dahil ediliyor. Ancak kısa vadeli sigorta kolları (iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık ve analık sigortası) ile genel sağlık sigortası primleri iade edilmiyor.
1 EKİM 2008 ÖNCESİ İÇİN FAİZ YOK
İade edilecek primlerin 1 Ekim 2008 tarihinden önceki döneme ait kısmı için, 1 Ekim 2008 tarihine kadar faiz hesaplanmıyor. Faiz (güncelleme katsayısı), 1 Ekim 2008 tarihinden önce ödenmiş olan primlerin
1 Ekim 2008 tarihindeki tutarı ile 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ödenmiş primlere uygulanıyor.
Buna göre, 1 Ekim 2008 tarihinden önceki döneme ilişkin iade edilecek primlerin 1 Ekim 2008 tarihindeki tutarı, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren; 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki her yıla ait prim tutarları ise primin ait olduğu yıldan itibaren, yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek, toptan ödeme şeklinde ödeniyor.
GÜNCELLEME KATSAYISI
Güncelleme katsayısı; her yılın aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan en son temel yıllı (2003) TÜFE değişim oranının yüzde 100'ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) gelişme hızının yüzde 30'nun toplamına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucu bulunan değeri ifade diyor.
İADE İÇİN BAŞVURU
Sigortalıya yapılacak iade için, 4/a sigortalılarının çalıştığı işten ayrıldıktan, 4/b sigortalılarının işyerini kapattıktan sonra, örneği SGK'ca hazırlanan tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi ile başvurması gerekiyor.
Hak sahiplerine yapılacak ölüm toptan ödemesi için ise hak sahiplerinin, örneği SGK'ca hazırlanan tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi ile başvurmaları gerekiyor. Tahsis talep dilekçesine ayrıca;
18 yaşını doldurmayanlar hariç, ortaöğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocukların ilgili öğretim kurumundan alacakları öğrenci belgesi,
Malul çocuklar için sağlık kurulu raporu, eklenmesi gerekiyor.
Metin Taş-Sezgin Özcan
