T
T U R K O
Ziyaretçi
YAHYA?ARIKAN [email protected]
Ekonomik kriz ortamında zam yapamayan şirketler, çalışanlarının verimini arttırmak, moral ve motivasyonunu yükseltmek için çeşitli şekillerde maddi destekler sağlayabiliyorlar. Şirket personelinin bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ait özel dershane eğitim giderleri şirket tarafından karşılanırsa Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider olarak kaydedilmesi mümkün.
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu?nun 6?ncı maddesinin (1) ve (2)?nci fıkralarında, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu?nun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı, hüküm altına alınmıştır. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu?nun 40?ıncı maddesinin 1?inci bendinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin; safi ticari kazancın tespitinde gider olarak indirileceği hükme bağlanmıştır. Ücret giderlerini bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Yine aynı kanunda ücret tarif edilirken çalışana sağlanan bütün olanaklar tanıma dahil ediliyor.
Bursun vergiden düşülmesi
İstanbul Defterdarlığı?nın konuya ilişkin (24.02.1993 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.11-GVK 2812-2750-3214 sayılı) özelgesinde, özel müessese ve şahıslar hesabına Türkiye?de tahsilde bulunan öğrencilere yiyecek, barınma ve eğitim gideri ile burs olarak yapılan ödemelerin gider olarak indirilmesinin koşulları şöyle:
* Bursun işle ilgili olması, yani burs verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra işletmede yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösteren bir sözleşme düzenlenmesi ve bu durumun herhangi bir inceleme anında inceleme elemanına kanıtlanması,
* Burs verilecek kişilerin, Türkiye?nin her tarafından eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda sınavı kazanabilen kişilerden olması,
* Verilen burs miktarının işin ehemmiyeti ve genişliği ile orantılı olması.
Bu koşulları taşırsa ödemelerin gelir vergisinden istisna olacağı ve kurum kazancının tespitinde gider olarak hasılattan indirilebileceği belirtiliyor.
Yukarıdaki şartların sağlanamaması halinde ise; firma personelinin bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ait özel dershane eğitim giderlerine ilişkin ödemeler personele sağlanan menfaat kapsamında ücret olarak değerlendirilmeli. KDV dahil tutar üzerinden brütleştirilerek Gelir Vergisi Kanunu?nun 94/1 maddesi uyarınca brüt tutar üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmalı. Personele sağlanan bu menfaatın ücret kapsamında değerlendirilerek kurum kazancının tespitinde gider olarak indirimi mümkün.
Sigortalıya 289 TL cenaze yardımı
5510 sayılı yasadan önce her üç mevzuatta (SSK?li, Bağ-Kur?lu ve memurlar için) farklı tutarlar üzerinden cenaze yardımı yapılmaktaydı.
Cenaze ödeneği; 1) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu, 2) Sürekli iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken, 3) Kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş iken ölen sigortalının ailesine verilir. Kendisi için en az 360 gün prim bildirilmiş iken ölen sigortalıya verilecek cenaze ödeneğinde ölüm tarihinde sigortalı olma şartı aranmaz.
Cenaze ödeneği sigortalının sırasıyla eşi, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenazenin bu kişiler dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, masraflar, söz konusu gerçek veya tüzelkişilere ödenir.
Cenaze ödeneği verilebilmesi için, hak sahiplerince ölüm tarihini belirten bir dilekçe ile SGK?ye başvurulması gerekir. Sigortalının ölüm tarihi nüfus kütüğüne kaydedilmemişse dilekçeyle birlikte sigortalının ölüm tarihini belirten ilgili makamlarca usulüne göre düzenlenen bir belgenin Kuruma verilmesi gerekir.
Cenaze ödeneğinin, SGK Yönetim Kurulu?nca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden ödeneceği öngörülmüştür. Bakan tarafından onanan 26 Aralık 2008 tarih ve 2008/508 sayılı SGK Yönetim Kurulu kararı ile 1 Ocak 2009?dan itibaren ölen sigortalılar için 289.00 TL cenaze ödeneği verilecektir. Memur sayılanlardan ölenlerin hak sahiplerine kendi kurumlarınca ilgili mevzuat gereği ölüm yardımı hariç cenaze gideri, cenaze nakil gideri ödeneği veya bu mahiyette bir ödemenin yapılması halinde, Kurum tarafından cenaze ödeneği ödenmeyecek.
Emekli işçiye rapor parası artık yok
5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01 Ekim 2008?den önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malullüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya devam ediyor. SSK?ye bağlı (4-1/a) çalışanlar için sosyal güvenlik destek primi, ?prime esas kazançlar üzerinden kısa vadeli sigorta kolları prim oranına yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle? bulunan toplam üzerinden prim ödenecek. Yüzde 30 oranının dörtte biri (7.5) sigortalı, dörtte üçü (22.5) işveren hissesidir.
Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü işverendir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.
Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışan işçiler sadece iş kazası ve meslek hastalığı yardımlarından yararlanabiliyor. Dolayısıyla hastalıktan veya doğumdan dolayı rapor alan emekli işçilere herhangi bir rapor parası ödenmez. Eğer iş kazasından dolayı rapor almış olsaydı söz konusu çalışana istirahat parası ödenirdi.
SORU-CEVAP
ŞİRKET ORTAĞI EMEKLİ MEMURUN DESTEK PRİMİ MAAŞTAN KESİLECEK
Emekli öğretmenim, eşim de bankadan emekli. İkimizin ortak olduğu limitet şirkette 16 yıldır ticaret yapıyoruz. Sosyal güvenlik destek priminden dolayı 10 bin lira cezalı ödeme geldi. Ağustos 2008?de aftan yararlanarak ödedik. Bundan sonra sizden kesilecek dendi, ancak kesilmiyor. Ne yapmamız gerekir? Nihat TAN
Memur ve banka sandığı emeklisi için destek primi 2004 Şubat ayı sonrası için ödenir. Bu durumda, 2004 Şubat ayı itibarıyla destek primi ödenmesi gerekmektedir.
2004-30.09.2008 dönemi için 12. basamağın yüzde 10?u ve 01.10.2008 itibarıyla maaşınızın yüzde 12?si, 2009 yılında yüzde 13?ü (üst sınırın matrahı en yüksek Bağ-Kur emekli maaşıdır) kadar SGDP ödemeniz gerekmektedir. Yüzde 12 oranı 2009 yılında yüzde 13, 2010 yılında yüzde 14, 2011 ve izleyen yıllarda yüzde 15 olarak uygulanacaktır. Ve artık bu prim emekli maaşından kesilecektir.
Yurtdışından kesin dönüşün koşulları nelerdir?
Sosyal Güvenlik Kurumu?ndan emekli olmam nedeni ile SGKB?nin genelge ve tebliğlerini internetten takip etmekteyim. 2008/115 sayılı ek genelge ile 02/01/2009 tarihinden itibaren yurtdışı borçlanmasında kesin dönüş şartı kaldırıldığını okudum. Osman Pınar
Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik uyarınca, (63. madde) ?Aylığa hak kazanma ve aylığın başlama tarihi?, değerlendirilen sürelerin aylık bağlanmasında dikkate alınabilmesi için; a) Yurda kesin dönülmüş olması, b) Tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş olması, c) 5510 sayılı Kanunla mülga kanunların yürürlükteki hükümlerine veya sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış olması, ç) Kuruma yazılı başvuruda bulunulması şarttır. Kesin dönüşten ise, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumu ifade edilmektedir.
Ekonomik kriz ortamında zam yapamayan şirketler, çalışanlarının verimini arttırmak, moral ve motivasyonunu yükseltmek için çeşitli şekillerde maddi destekler sağlayabiliyorlar. Şirket personelinin bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ait özel dershane eğitim giderleri şirket tarafından karşılanırsa Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider olarak kaydedilmesi mümkün.
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu?nun 6?ncı maddesinin (1) ve (2)?nci fıkralarında, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu?nun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı, hüküm altına alınmıştır. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu?nun 40?ıncı maddesinin 1?inci bendinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin; safi ticari kazancın tespitinde gider olarak indirileceği hükme bağlanmıştır. Ücret giderlerini bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Yine aynı kanunda ücret tarif edilirken çalışana sağlanan bütün olanaklar tanıma dahil ediliyor.
Bursun vergiden düşülmesi
İstanbul Defterdarlığı?nın konuya ilişkin (24.02.1993 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.11-GVK 2812-2750-3214 sayılı) özelgesinde, özel müessese ve şahıslar hesabına Türkiye?de tahsilde bulunan öğrencilere yiyecek, barınma ve eğitim gideri ile burs olarak yapılan ödemelerin gider olarak indirilmesinin koşulları şöyle:
* Bursun işle ilgili olması, yani burs verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra işletmede yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösteren bir sözleşme düzenlenmesi ve bu durumun herhangi bir inceleme anında inceleme elemanına kanıtlanması,
* Burs verilecek kişilerin, Türkiye?nin her tarafından eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda sınavı kazanabilen kişilerden olması,
* Verilen burs miktarının işin ehemmiyeti ve genişliği ile orantılı olması.
Bu koşulları taşırsa ödemelerin gelir vergisinden istisna olacağı ve kurum kazancının tespitinde gider olarak hasılattan indirilebileceği belirtiliyor.
Yukarıdaki şartların sağlanamaması halinde ise; firma personelinin bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ait özel dershane eğitim giderlerine ilişkin ödemeler personele sağlanan menfaat kapsamında ücret olarak değerlendirilmeli. KDV dahil tutar üzerinden brütleştirilerek Gelir Vergisi Kanunu?nun 94/1 maddesi uyarınca brüt tutar üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmalı. Personele sağlanan bu menfaatın ücret kapsamında değerlendirilerek kurum kazancının tespitinde gider olarak indirimi mümkün.
Sigortalıya 289 TL cenaze yardımı
5510 sayılı yasadan önce her üç mevzuatta (SSK?li, Bağ-Kur?lu ve memurlar için) farklı tutarlar üzerinden cenaze yardımı yapılmaktaydı.
Cenaze ödeneği; 1) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu, 2) Sürekli iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken, 3) Kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş iken ölen sigortalının ailesine verilir. Kendisi için en az 360 gün prim bildirilmiş iken ölen sigortalıya verilecek cenaze ödeneğinde ölüm tarihinde sigortalı olma şartı aranmaz.
Cenaze ödeneği sigortalının sırasıyla eşi, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenazenin bu kişiler dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, masraflar, söz konusu gerçek veya tüzelkişilere ödenir.
Cenaze ödeneği verilebilmesi için, hak sahiplerince ölüm tarihini belirten bir dilekçe ile SGK?ye başvurulması gerekir. Sigortalının ölüm tarihi nüfus kütüğüne kaydedilmemişse dilekçeyle birlikte sigortalının ölüm tarihini belirten ilgili makamlarca usulüne göre düzenlenen bir belgenin Kuruma verilmesi gerekir.
Cenaze ödeneğinin, SGK Yönetim Kurulu?nca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden ödeneceği öngörülmüştür. Bakan tarafından onanan 26 Aralık 2008 tarih ve 2008/508 sayılı SGK Yönetim Kurulu kararı ile 1 Ocak 2009?dan itibaren ölen sigortalılar için 289.00 TL cenaze ödeneği verilecektir. Memur sayılanlardan ölenlerin hak sahiplerine kendi kurumlarınca ilgili mevzuat gereği ölüm yardımı hariç cenaze gideri, cenaze nakil gideri ödeneği veya bu mahiyette bir ödemenin yapılması halinde, Kurum tarafından cenaze ödeneği ödenmeyecek.
Emekli işçiye rapor parası artık yok
5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01 Ekim 2008?den önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malullüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya devam ediyor. SSK?ye bağlı (4-1/a) çalışanlar için sosyal güvenlik destek primi, ?prime esas kazançlar üzerinden kısa vadeli sigorta kolları prim oranına yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle? bulunan toplam üzerinden prim ödenecek. Yüzde 30 oranının dörtte biri (7.5) sigortalı, dörtte üçü (22.5) işveren hissesidir.
Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü işverendir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.
Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışan işçiler sadece iş kazası ve meslek hastalığı yardımlarından yararlanabiliyor. Dolayısıyla hastalıktan veya doğumdan dolayı rapor alan emekli işçilere herhangi bir rapor parası ödenmez. Eğer iş kazasından dolayı rapor almış olsaydı söz konusu çalışana istirahat parası ödenirdi.
SORU-CEVAP
ŞİRKET ORTAĞI EMEKLİ MEMURUN DESTEK PRİMİ MAAŞTAN KESİLECEK
Emekli öğretmenim, eşim de bankadan emekli. İkimizin ortak olduğu limitet şirkette 16 yıldır ticaret yapıyoruz. Sosyal güvenlik destek priminden dolayı 10 bin lira cezalı ödeme geldi. Ağustos 2008?de aftan yararlanarak ödedik. Bundan sonra sizden kesilecek dendi, ancak kesilmiyor. Ne yapmamız gerekir? Nihat TAN
Memur ve banka sandığı emeklisi için destek primi 2004 Şubat ayı sonrası için ödenir. Bu durumda, 2004 Şubat ayı itibarıyla destek primi ödenmesi gerekmektedir.
2004-30.09.2008 dönemi için 12. basamağın yüzde 10?u ve 01.10.2008 itibarıyla maaşınızın yüzde 12?si, 2009 yılında yüzde 13?ü (üst sınırın matrahı en yüksek Bağ-Kur emekli maaşıdır) kadar SGDP ödemeniz gerekmektedir. Yüzde 12 oranı 2009 yılında yüzde 13, 2010 yılında yüzde 14, 2011 ve izleyen yıllarda yüzde 15 olarak uygulanacaktır. Ve artık bu prim emekli maaşından kesilecektir.
Yurtdışından kesin dönüşün koşulları nelerdir?
Sosyal Güvenlik Kurumu?ndan emekli olmam nedeni ile SGKB?nin genelge ve tebliğlerini internetten takip etmekteyim. 2008/115 sayılı ek genelge ile 02/01/2009 tarihinden itibaren yurtdışı borçlanmasında kesin dönüş şartı kaldırıldığını okudum. Osman Pınar
Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik uyarınca, (63. madde) ?Aylığa hak kazanma ve aylığın başlama tarihi?, değerlendirilen sürelerin aylık bağlanmasında dikkate alınabilmesi için; a) Yurda kesin dönülmüş olması, b) Tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş olması, c) 5510 sayılı Kanunla mülga kanunların yürürlükteki hükümlerine veya sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış olması, ç) Kuruma yazılı başvuruda bulunulması şarttır. Kesin dönüşten ise, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumu ifade edilmektedir.
