Bu defter gelir-gider defteri ve kongrede sunulan Mali Rapor ve Tahmini Bütçe Raporuna göre doldurulur. Bir kongre dönemi için geçerlidir. Her kongre döneminden sonra saklanır bir sonraki kongrede yeni bir defter alınır ve noterden onaylatılır.
Gelir Bütçesi Bölümü
Gelirin nev'i bölümüne bir önceki kongrede "gelirler" adı altında (mali raporda) belirtilenler yazılır.(aidat, bağış, etkinlik vb..)
Bu defterin tutulma biçiminin kolay anlaşılması için ilk kongreden başlayarak izah edelim.
İlk kongrede 1.- 2.- 3. Sütunlar boş bırakılmalıdır. Yani gelir-gider bütçesi sayfaları doldurulmayacaktır. Kesin hesap sayfalarına geçilecek ve burada;
1. Sütuna gelirin çeşidi (aidat, bağış, etkinlik vb.) yazılacak.
2. Sütun (bütçeye konan) boş bırakılacak.
3. Sütun (saklanan) boş bırakılacak.
4. Sütun (toplam) boş bırakılacak
5. Sütun (düşülen) boş bırakılacak
6. Sütun (toplam gelir) gelir-gider defterinden çıkarılan toplamlar (örn:aidatlar, bağışlar) yazılacak.
Gider Bütçesi Bölümü
1.Sütuna giderin çeşidi yazılacak.
2.Sütun (bütçeye konan),
3.Sütun (eklenen),
4.Sütun (düşülen),
5.Sütun (toplam ödenek) belirtilen bu sütunlar boş bırakılacak ve
6.Sütun (sarfiyat) toplam gider; kira vb. yazılacak,
7.Sütunda (devir ve imha) diğer 2-3-4-5. Sütunlar gibi boş bırakılacak.
Gelirler Toplamı = giderler toplamı + kasa + banka olmalıdır.
Envanter kısmı boş bırakılmalıdır.
Birinci kongrede seçilen yönetim hemen yeni bir (sadece bu defter diğerleri değil) bütçe kesim hesap bilanço defteri alır. Aldığı bu defteri noterde onaylatır ve şu işlemleri yapar; gelir bütçesi sayfasını açar ve kongreye Mali Rapor, tahmini bütçe raporunu alır. 1.sütuna gelirin nevi'ni (çeşidi) Mali Rapordaki gibi yazar. 2.sütuna, .... yılı bütçesindeki miktar kısmına Mali Raporun döneminin tarihini yazmalıdır. Miktar olarak ise; bir önceki dönemin mali raporunda belirtilen miktarlar (örn:bir önceki dönemi aidat geliri 50.000) yazılır. 3.sütuna ".... yılı bütçesi için kabul edilen miktar" bölümüne o kongreye sunulmuş ve kongrece onaylanmış tahmini bütçenin dönemini belirtir tarih (2002-2004) yazılır. Miktarı da tahmini bütçeye konan miktar yazılır.
Gider bütçesi de aynı yöntemle doldurulur. Gider bütçesinin 2.sütununa Kasa Mevcudu ve Banka Mevcudu da yazılır. Böylece Gelir Bütçesinin 2.sütunu ile Gider Bütçesinin 2.sütunu eşit çıkar ve Gelir Bütçesinin 3.sütunu ile Gider Bütçesinin 3.sütunu eşit çıkar.(2.sütunlarla 3.sütunlar eşit çıkmaz!)
Gider Bütçesinin sayfa altındaki boşluklar 3.sütunların sonucuna göre doldurulur ve Sayman'la Başkan tarafından imzalandıktan sonra defter kongreye kadar bekler. Yani diğer sayfalar sonraki kongreden hemen önce (Mali Rapor hazırlanırken) doldurulur.
2. Kongrenin hemen öncesinde Mali Rapor hazırlanırken bu defterin diğer sayfaları doldurulur. (gelir-gider bütçesi sayfaları kongreden hemen sonra doldurulmuştu) Kesin Hesap Defteri sayfaları açılır:1.sütuna gelirin çeşidi yazılır. 2.sütuna bütçeye konan yani gelir bütçesi sayfası açılıp o sayfanın 3.sütunundaki miktar yazılır.4.sütuna, biraz önce hazırlanan Mali Rapordaki ilgili kalemin miktarı yazılır. Eğer 4.sütun 2.sütundan fazlaysa fark 3.sütuna yazılır. Tam tersi olursa yani 4.sütun 2.sütundan azsa fark 5.sütuna yazılır. 6.sütuna yani toplam gelir kısmına 4.sütundaki miktar yazılır.
Bu defter önce kurşun kalemle ya da benzer bir müsvedde çizelgesi hazırlanıp öyle doldurulmalıdır. Hesap hataları düzeltildikten sonra mürekkep kalemle son hali işlenmelidir. Kesinlikle karalama veya tahribat olmamalı.
Giderler Kısmı
1.sütuna giderin çeşidi yazılır. 2.sutuna gider bütçesi sayfası açılıp 3.sütundaki miktarlar yazılır. 6.sütuna sarfiyat yani az önce hazırlanan Mali Rapordaki ilgili miktar yazılır. 6.sütun ile 2.sütun farkı (6.sütunun miktarı fazla ise) 3.sütunda eklenen kısmına yazılır, (2.sütun miktarı fazla ise) 4.sütuna yani düşülen kısmına yazılır. Gider kalemleri tamamlandıktan sonra Banka ve Kasa Mevcudu alta yazılır. Gelirler sayfasının 6.sütunu ile Giderler Sayfasının 6.sütunu birbirine eşit olmalıdır.
Bilanço Sayfalarının Aktif bölümüne sırasıyla giderler kasa mevcudu ve banka mevcudu yazılır. Pasif kısmına gelirler yazılır. Aktif ve pasif birbirine eşit (Kesin hesap cetveline göre doldurulur) olmalıdır. Altı imzalanır.
2.Kongre sonucunda yeni seçilen yönetim kurulu yeni bir defter alır ve 1. Kongrede seçilen yönetim kurulu gibi Gelir-Gider Bütçesi sayfalarını işler ve 3. Kongre öncesine kadar bu deftere bir işlem yapılmaz. 3. Kongrenin hemen öncesinde yukarıda belirtilen işlemler uygulanır.