Dönem Sonlarında Dövizli Avans Değerlenir mi?

[auditer]

Dönem sonlarında döviz olarak verdiğimiz avansların değerlemesi yapılmasa VUK açısından bir sıkıntı doğurur mu? İlginize teşekkürler.

 

[nk]

Merhaba,

Verilen veya alınan sipariş avansları para alacağını veya para borcunu ifade etmez.İleride teslim alınacak veya teslim olunacak mallara veya hizmetlere ait bedellerin tamamını veya bu bedellerin bir bölümünü temsil ederler.
Nitekim tek düzen hesap planında verilen sipariş avansları 15 stoklar grubundaki 159 nolu hesapta izleniyor olması bu avansların alacak veya borç olarak değil ,alınacak veya satılacak mal veya hizmet olarak bakıldığını göstermektedir.
Avanslar V.U.K 'nun 269-288 maddelerinde değerleme ölçüleri belirtilmiş aktif ve pasif kalemlerin hiçbirine uymadığı için aynı kanunun 289.maddesine göre mukayyet değeri ile değerlenmelidir.
Dolayısı ile avanslar döviz olarak alınıp verilmiş olsalar ve bedeli döviz olarak belirlenmiş mal veya hizmetlerle ilgili olsalar dahi kayıtlı değeri ile değerlenirler ve dönem sonlarında kur farkı doğurmazlar.

Eğer avanslar dönem sonlarında kur değerlemesine tabi tutulursa ortaya çıkan kur farkı gelir veya gider yazılmaz.Bu farklar alına siparişe konu mal veya hizmetten sağlanacak hasılat ile veya verilen siparişe konu mal veya hizmetin maliyeti ile ilgilendirilmek üzere GEÇİCİ BİR HESABA kaydedilir.

Böyle bir değerleme veya kayıt sadece değerleme günü itibari ile çıkarılan bilançonun görünümünü etkiler gelir tablosunu etkilemez ve vergisel sonuç doğurmaz.

 

[auditer]

Teşekkür Ederim Nilgün K.

 

[OSMAN EROL]

Sayın Auditer

Avanslar mal teslimi ve hizmet ifasından önce alınan ve verilen (ön ödeme niteliğinde) bir bedeldir. Bir başka ifade ile avans, alış ve satış bedelinin bir unsuru olup satıcı işletme için ön finansman mahiyetindedir. Avansa konu mallar henüz teslim, hizmetler ifa edilmemiş olduğu için söz konusu avanslar; işlemin bir tarafı için alacak diğer tarafı için de borç niteliği taşır.

Alınan ve verilen avanslar gelir tablosu hesaplarına kaydedilmeyip bilanço hesaplarında izlenir. Dolayısıyla dönem kazancının tespitinde, alınan avanslar satış hasılatı, verilen avanslar da alış maliyeti olarak değerlendirilmez, bilançoda yer alır. Verilen avanslara ilişkin aktif hesaplar (dönen ve duran varlık olarak) çeşitli hesap grupları içinde yer alır. Bunlar; 159, 195, 196, 259, 269,. 279 ve 280 no.lu hesaplardır.

Verilen TL avanslar mukayyet bedelle değerlenir. Döviz olarak verilen avansların mukayyet bedeli, Maliye Bakanlığınca yayımlanan kur üzerinden yapılacak kur değerlemesi sonucuna göre düzeltilecektir. Kur değerlemesinde tespit edilecek lehte kur farkları gelir (656 no.lu hesap), aleyhte kur farkları da gider (646 no.lu hesap) kaydolunacaktır. Ancak, avans döviz karşılığını teşkil eden YTL olarak verilmişse bu defa haliyle kur değerlemesi yapılmaz. Diğer taraftan, sipariş avanslarına ilişkin finansman (kur farkı) giderleri sonuç hesaplarına intikal ettirilmeyerek sipariş mal maliyetine eklenmelidir. Ancak, aksi yönde (Aşağıda özeti verilen örnekler gibi) Danıştay kararları vardır. Ama öyle, ama böyle sonuçta yine kar-zara hesabını ilgilendiren bir durum ortaya çıkmaktadır.

Netice olarak, siz avansı döviz olarak verdiğinize göre dönem sonunda kur farkı değerlemesi yapmalısınız.

Konu ile ilgili 2 Danıştay Kararı özeti:
…………………………………………………………………………………….

Sipariş avansı olarak verilen dövizler, değerleme gününde VUK md. 280'e göre değerlemeye tabi tutulur. (DANIŞTAY - 4. Daire ;Esas No : 2004/950;Karar No : 2004/1848 )
…………………………………………………………………………………….
Alınan ve verilen avanslar gerçek bir borç ve alacak niteliğinde olduğu için ithalat için verilen avansın dönem sonunda cari kurla değerlendirilmesinden doğan farkın sonuç hesabına aktarılması gerekir. (DANIŞTAY 4. DAİRE;Esas No: 2002/2992 ;Karar No: 2003/315)
----------------------------------------------------