Fazla Mesai,Genel Tatil ve Hafta Tatilindeki Çalışmaların Ücret Hesaplamasındaki Muamması.
4857 sayılı iş kanununda net olarak açıklanmasına rağmen piyasadaki şirketlerde fazla mesai, genel tatil ve hafta tatili hesaplanırken hesaplama tekniklerinde farklılıklar gözlenmektedir. Kanunda hesaplama tekniği tekdir bir firma hangi sektörde olursa olsun hesaplama tekniği aynıdır.
Kısacası hesaplama tekniği ne sektöre nede meslek mensubuna göre değişir.
4857 sayılı kanun çerçevesinde personelin çalışması gereken zamanlar hafta tatili,Genel Tatil günleri dışındaki çalışma saatleridir.
Haftalık çalışma süresi 45 saat tir. Bu çalışma süresini aşan kısımlarda,hafta tatilinde ve Genel Tatil günlerinde işçinin nasıl ve ne şekilde çalışılacağı,hadleri,ne kadar ücret ödeneceği ilgili yasada mevcuttur.
Fazla çalışma ücreti 4857 sayılı iş kanununun 41 maddesi gereğince;
Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır.
Fazla sürelerle çalışma ise;Eğer haftalık çalışma süresi 45 saatin altında ise(bu iş sözleşmesi ile belirlenmiş olmak şartıyla)haftalık çalışma süresini aşan kırk beş saate kadar yapılan çalışmalardır. Fazla çalışmalarda her bir saat başına verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş (%25)yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Hafta tatilinde çalışma ise; 394 sayılı Hafta Tatili Kanunu,hafta içindeki çalışma süresini 6 gün olarak belirlemiş ve her altı günlük çalışma sonucunda işçinin 24 saatten az olmamak üzere dinlendirilmesini hükmetmiştir. Yani,394 sayılı kanun gereğince haftanın altı günü çalışan işçiye bir gün hafta tatili verilmesi gerektiği açıktır.
Hafta Tatili ve çalışması hakkındaki bir düzenlemede 4857 sayılı kanunun 46 maddesinde yapılmıştır. ilgili kanun;belirlenmiş iş günlerinde çalışmış olmaları şartıyla yedi günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme verileceği belirtilmiştir. Hemen akabinde ise,çalışılmayan hafta tatili günü için ,işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir denilmiştir.
Hafta Tatilinde çalışan işçiye ,kırk beş saati tamamlayan süre için çalışmaksızın hak ettiği normal ücretine ilaveten fazla sürelerle çalışma ücreti olarak %25 zamlı ücret ve bunu aşan bunu aşan çalışma süreleri için ise fazla çalışma ücreti olarak %50 zamlı ücret ödenir.
Yani;hafta tatilinde çalışan işçi normal maaşına ilaveten ,bir günlük normal ücretinin 1,25 katı kadar ücrete hak kazanır.
işçinin hafta tatilinden önceki 6 iş gününde çalışmaması halinde hafta tatiline hak kazanamaz.
Bir işçi kazanmadığı hafta sonunda çalıştığını var sayarsak işçiye sadece hafta tatilinde çalışmış olmasından dolayı normal günlük ücreti ödenebilir.
Fiiliyatta bazı iş yerlerinde Ulusal Bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışılması halinde fazla mesai ücretinin %100 zamlı ödendiği gözükmektedir. Halbuki; bahse konu alınan günlerde işçi çalışırsa normal günlük ücretinin yanında çalıştığı her gün için bir günlük maaşı ödenir.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayı gerekli olup,fazla çalışma süresinin toplamı yılda 270 saati geçemez.
Meslektaşlarımız bordroları yaparken yukarıdaki hususlara dikkat etmeli ve çalışanlarda çalıştıkları günlerde mesai hesaplamalarının nasıl olduğunu bilmelerinde fayda vardır.
Fatih Ruhi KARAKUŞ
S.M.M.M.
4857 sayılı iş kanununda net olarak açıklanmasına rağmen piyasadaki şirketlerde fazla mesai, genel tatil ve hafta tatili hesaplanırken hesaplama tekniklerinde farklılıklar gözlenmektedir. Kanunda hesaplama tekniği tekdir bir firma hangi sektörde olursa olsun hesaplama tekniği aynıdır.
Kısacası hesaplama tekniği ne sektöre nede meslek mensubuna göre değişir.
4857 sayılı kanun çerçevesinde personelin çalışması gereken zamanlar hafta tatili,Genel Tatil günleri dışındaki çalışma saatleridir.
Haftalık çalışma süresi 45 saat tir. Bu çalışma süresini aşan kısımlarda,hafta tatilinde ve Genel Tatil günlerinde işçinin nasıl ve ne şekilde çalışılacağı,hadleri,ne kadar ücret ödeneceği ilgili yasada mevcuttur.
Fazla çalışma ücreti 4857 sayılı iş kanununun 41 maddesi gereğince;
Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır.
Fazla sürelerle çalışma ise;Eğer haftalık çalışma süresi 45 saatin altında ise(bu iş sözleşmesi ile belirlenmiş olmak şartıyla)haftalık çalışma süresini aşan kırk beş saate kadar yapılan çalışmalardır. Fazla çalışmalarda her bir saat başına verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş (%25)yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Hafta tatilinde çalışma ise; 394 sayılı Hafta Tatili Kanunu,hafta içindeki çalışma süresini 6 gün olarak belirlemiş ve her altı günlük çalışma sonucunda işçinin 24 saatten az olmamak üzere dinlendirilmesini hükmetmiştir. Yani,394 sayılı kanun gereğince haftanın altı günü çalışan işçiye bir gün hafta tatili verilmesi gerektiği açıktır.
Hafta Tatili ve çalışması hakkındaki bir düzenlemede 4857 sayılı kanunun 46 maddesinde yapılmıştır. ilgili kanun;belirlenmiş iş günlerinde çalışmış olmaları şartıyla yedi günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme verileceği belirtilmiştir. Hemen akabinde ise,çalışılmayan hafta tatili günü için ,işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir denilmiştir.
Hafta Tatilinde çalışan işçiye ,kırk beş saati tamamlayan süre için çalışmaksızın hak ettiği normal ücretine ilaveten fazla sürelerle çalışma ücreti olarak %25 zamlı ücret ve bunu aşan bunu aşan çalışma süreleri için ise fazla çalışma ücreti olarak %50 zamlı ücret ödenir.
Yani;hafta tatilinde çalışan işçi normal maaşına ilaveten ,bir günlük normal ücretinin 1,25 katı kadar ücrete hak kazanır.
işçinin hafta tatilinden önceki 6 iş gününde çalışmaması halinde hafta tatiline hak kazanamaz.
Bir işçi kazanmadığı hafta sonunda çalıştığını var sayarsak işçiye sadece hafta tatilinde çalışmış olmasından dolayı normal günlük ücreti ödenebilir.
Fiiliyatta bazı iş yerlerinde Ulusal Bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışılması halinde fazla mesai ücretinin %100 zamlı ödendiği gözükmektedir. Halbuki; bahse konu alınan günlerde işçi çalışırsa normal günlük ücretinin yanında çalıştığı her gün için bir günlük maaşı ödenir.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayı gerekli olup,fazla çalışma süresinin toplamı yılda 270 saati geçemez.
Meslektaşlarımız bordroları yaparken yukarıdaki hususlara dikkat etmeli ve çalışanlarda çalıştıkları günlerde mesai hesaplamalarının nasıl olduğunu bilmelerinde fayda vardır.
Fatih Ruhi KARAKUŞ
S.M.M.M.