Gelir Vergisinde Geçici Vergi Kapanış İşlemleri

Üyelik
27 Ocak 2011
Mesajlar
9
İyi çalışmalar; 193 Peşin ödenen vergi ve fonlar hesabını Gelir vergisi mükelleflerinde nasıl kapatıyorsunuz. Yardımcı olursanız çok memnun olurum
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

Selamlar
Gelir vergisi derken bilanço hesabından bahsediyorsanız,normal bilanço kayıtlarından hiçbir farkı yok.
Saygılar.
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

pardon sorum eksik oldu şöyle düzelteyim bilançoesasına göre gelir vergisi mükelleflerinde geçici vergi kayıtlarının yıl sonu kapanış kayıtlarını nasıl yapılır
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

Sn.Nusret Hocanın bir çalışması;

TEK DÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNDE
193, 370 ve 371 HESAPLARIN KULLANIMINDA
KURUMLAR ve ŞAHIS İŞLETMELERİ ARASINDAKİ
FARKLILIKLAR

SMMM Nusret KURDOĞLU

1) GİRİŞ

Tek Düzen Muhasebe Sistemi (TDMS)?ni düzenleyen Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (MSUGT) ekindeki Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) açıklamalarında, 193, 370 ve 371 hesaplar için verilen bilgiler aşağıdaki gibidir.

193- PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR

Mevzuat gereğince peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır.

İşleyişi :
Peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonlar, bu hesaba borç yazılır. Dönem sonunda tahakkuk edecek gelir veya kurumlar vergisi ile fon karşılıklarından yapılacak olan indirimi teminen ?37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI? grubunda bulunan ?371- DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ? hesabının borcuna aktarılır. Ancak aktarılacak tutar, ?370- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI? hesabının tutarından fazla olamaz. Aktarılamayan tutar, dönem sonunda bu hesabın bakiyesi olarak kalır.

370- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI

Dönem karı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri diğer yükümlülükler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :
Dönem karı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülükler, dönem karı hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinleşmesi durumunda borç kaydı suretiyle hesap kapatılır ve ilgili tutar ?371- Dönem Karının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri? ile mahsup edilerek kalan tutar ?360- Ödenecek Vergi ve Fonlar? hesabına aktarılır.

371- DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ (-)

Mevzuat gereğince peşin ödenen gelir ve kurumlar vergisi ile diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.

İşleyişi :
Dönem karı vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıklarından indirilmek üzere ?193- Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Hesabı?ndan yapılan aktarmalar bu hesabın borcuna, 193 no.lu hesabın alacağına kaydedilir. Tahakkuk eden tutarlar ve gelir vergisinden mahsup edilen tutarlar ise bu hesaba alacak kaydedilir.

2- YAZILIM İLE İLGİLİ ELEŞTİRİLER VE ÖNERİLER

Yukarıda yer alan hesapların açıklamalarındaki yazılım biçimleri çeşitli hatalı algılamalara yol açabilecek biçimde düzenlenmiştir. Konuyu ilgili hesaplar açısından tek tek irdelemek gerekir.

I) 193- PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR

a) Bu hesabın ?İşleyiş? açıklamalarında, ?Dönem sonunda tahakkuk edecek gelir veya kurumlar vergisi ile fon karşılıklarından yapılacak olan indirimi teminen ?37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI? grubunda bulunan ?371- DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ? hesabının borcuna aktarılır. ? cümlesi, sanki bu işlemin şahıs işletmelerinde de yapılabileceği izlenimini doğurmaktadır. Önceki cümledeki ?gelir? kelimesi doğrudur. Çünkü kurumlardan da, değişik yollarla gelir vergisi kesintisi yapılabilmektedir. Ama bu kesintiler, gelir vergisinden değil, kurumlar vergisinden mahsup edilecektir. Kurumların gelir vergisi tahakkuku, dolayısıyla gelir vergisinden mahsubu olamaz. (Aşağıda açıklanacağı gibi, şahıs işletmelerinde de 370 ve 371 hesapların kullanım alanı yoktur.)
b) Yine 193 hesap açıklamasındaki ?peşin ödenen? deyiminin, ?peşin ödenen veya tahakkuk eden? biçiminde genişletilmesi gerekir. 31.12 itibariyle tahakkuk eden Geçici Vergi tutarı, yıllık beyannamenin verilme süresine kadar ödenmesi halinde (ki çoğunlukla ödenmektedir.) asıl vergiden mahsup edilebileceğine ve 31.12 itibariyle bu Geçici Verginin ödenmiş olması olanaksız olduğuna göre, kurum bilançolarında 370-371 hesapların karşılaştırılması sonucu ödenecek net vergiyi görebilmek için bu tahakkukun yapılması ve gerekli tutarın 371 hesaba devredilmesi şarttır.
c) Kaldı ki, yeni düzenleme ile yıl içerisinde kesilen fonların mahsup olanağı da ortadan kalkmış durumdadır. (gerçi yarın ne olacağı belli olmaz.) Bu nedenle metinde geçen fonlar için de gerekli düzeltmenin yapılması uygun olacaktır.
Bu nedenle, 193 hesap işleyiş açıklamalarının aşağıdaki biçimde algılanması (ve değiştirilmesi) doğru olacaktır.

?İşleyişi :
Peşin ödenen veya tahakkuk eden ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir ve kurumlar vergileri, bu hesaba borç yazılır. Dönem sonunda tahakkuk edecek Kurumlar Vergisinden yapılacak olan indirimi teminen ?37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI? grubunda bulunan ?371- DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ? hesabının borcuna aktarılır. Ancak aktarılacak tutar, ?370- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI? hesabının tutarından fazla olamaz. Aktarılamayan tutar, dönem sonunda bu hesabın bakiyesi olarak kalır.?

II) 370- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI

Bu hesabın işleyiş açıklamasının? Dönem karı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülükler, dönem karı hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.? biçimindeki ilk cümlesi büyük bir hata içermektedir, yanıltıcıdır. 370 hesap, bu cümlede açıklanan biçimde ?Dönem Karı? hesabının borcu ile karşılaştırılmaz. Neyse ki doğru söylem, aynı adı taşıyan ?691- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI? hesabının açıklamasında yer almıştır. ?Dönem karı üzerinden, ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal yükümlülükler bu hesabın borcuna, ?370- Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı?nın alacağına kaydedilir. Bu hesap, ?690- Dönem Karı veya Zararı? hesabı ile birlikte kapatılarak, ?692- Dönem Net Karı veya Zararı? hesabına devredilir.?

Bu hatayı düzeltmek için, 370 hesap işleyiş açıklamasının, adaşı 691 hesap açıklamasına paralel biçimde aşağıdaki gibi düzeltilmesi doğru olacaktır;

İşleyişi :
Dönem karı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülükler, ?691- Dönem Karı ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları? hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinleşmesi durumunda borç kaydı suretiyle hesap kapatılır ve ilgili tutar ?371- Dönem Karının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri? ile mahsup edilerek kalan tutar ?360- Ödenecek Vergi ve Fonlar? hesabına aktarılır.

III) 371- DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ (-)

Bu hesabın hem genel, hem de işleyiş açıklamaları yanıltıcı biçimde düzenlenmiştir. Genel açıklamada yer alan; ?Mevzuat gereğince peşin ödenen gelir ve kurumlar vergisi ile diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.? cümlesi, iki yönden yanıltıcı anlam doğurmaktadır.

a) Öncelikle, mevzuat gereği peşin ödenen gelir ve kurumlar vergileri ile diğer yükümlülükler bu hesapta izlenmez. İçinde bulunulan dönem sonu itibariyle mahsup edilecek olan peşin ödeme veya tahakkuklar, ?193? hesapta, mahsubu sonraki dönemlerde yapılacak olanlar da, ?295? hesapta izlenirler. Dönem sonunda gerekli hesaplar yapılıp, tahakkuk edecek Kurumlar Vergisi ve diğer yükümlülükler hesaplandıktan ve ?370? hesaba kaydedildikten sonra, bu hesaba kaydedilen tutarı aşmamak koşuluyla ?193? hesaptan ?371? hesaba gerekli tutar devredilir. Yani, ?371? hesap, bir izleme hesabı değil, dönem sonunda (ve ertesi dönemin Nisan ayında) iki kez kullanılacak bir hesaptır.
b) Açıklamada yer alan ?Gelir? kelimesi, uygulayıcıyı yanıltmaktadır. Burada kullanılan ?Gelir? kelimesi, Gelir Vergisi Yasası?nın 94. maddesi uyarınca, Kurumlar Vergisine mahsup edilmek üzere kurumlardan yapılan çeşitli kesintileri ifade etmektedir. Aynı yanıltıcı ifade, ?371? hesabın açıklamalarında da yer almaktadır. Son cümledeki ?.. gelir vergisinden mahsup edilen tutarlar? ifadesi, sanki, şahıs işletmelerinde de bu hesap kullanılmalıdır görüntüsünü vermektedir.

Oysa, ?370? ve ?371? hesapların sadece ve sadece kurumlarda kullanılması gerekir. Kurumlar, sadece oluşan kurum kazancı üzerinden vergi öderler ve bu vergi doğrudan kuruma ait bir vergidir.

Şahıs işletmelerinde ise durum farklıdır. Bu işletmeler, kazançları üzerinden her hangi bir vergi ödemezler. Ödenen vergi, işletme sahip veya ortaklarının kişisel vergisidir ve işletmeye ait değildir. Üstelik, bir gerçek kişinin ödeyeceği vergi, kurumlarda olduğu gibi, tek başına bir işletmenin karı üzerinden hesaplanan bir vergi değildir. Vergi matrahı, o işletmenin karı dışında (varsa) sahip olunan diğer işletmelerin karlarının yanı sıra, ticari kazanç dışındaki diğer 6 gelir unsurundan gelen kazançların da katkısıyla oluşur. Bu kadar geniş bir alanın vergilendirilmesinin, tek bir işletmenin bilançosunda gösterilmesi ve karşılık ayrılması olanağı yoktur.

Bu nedenlerle, ?370? ve ?371? hesaplar, sadece kurumlarda kullanılabilir, şahıs işletmelerinde kullanım alanı yoktur.

?193? hesaba gelince, durum biraz farklıdır. ?193? hesapta izlenen ?Geçici Vergi?nin ve şahıs işletmesinin çeşitli gelirlerinden yapılan stopajların, doğrudan işletme faaliyetlerinden olduğu açıktır. Bu nedenle ödenen, kesilen ve tahakkuk eden bu tutarlar, şahıs işletmelerinde de ?193? hesapta izlenmelidirler.

Dönem sonunda ise, durum farklılaşır. Şahıs işletmesinin faaliyetlerinden doğduğu için ?193? hesapta izlenmesi gereken bu tutarlar, işletmenin değil, sahip veya sahiplerinin vergilerinden mahsup edilecektir. (Yukarıda da değinildiği gibi, zaten şahıs işletmesinin faaliyetinden doğan kar nedeniyle tahakkuk edecek her hangi bir vergi yoktur, vergi şahıslara aittir.) Bu durumda da, ?193? hesapta biriken bu tutarların, ?371? hesaba gönderilmesinin bir anlamı kalmamaktadır. Bu tutarlar, yapılacak mahsuplara esas olmak üzere, işletme sahip veya sahiplerinin cari hesaplarına devredilerek tasfiye edilmelidir.
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

kısacası,
371/193 ve 691/370 bu kayıtları bilanço esasına tabi gelir vergisi mükellefleri için kulanılmaz.
Çünkü şirketlerin, kurumların elde ettiği kazanç kurum kazancıdır. Vergi karşılığı, ancak kurum kazancı üzerinden ayrılır.
Gelir vergisi mükellefleri bilanço esasına tabi olsalar bile elde ettikleri kazançlar şahsi kazançlarıdır. Bu kazanç üzerinden vergi karşılığı ayrılmaz. Dolayısıyla da 371/370 hesapları yerine 193 nolu hesabı kar ile ilişkilendirebilirsiniz.
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

örnek muhasebe kaydı yapabilirmisiniz
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

193
360
1.donem
193
360
2.donem
193
360
3 donem
193
360
4 donem
VARSA ODEMENE MAHSUP EDİYORSUN
360
193
EĞER vERGİ iADEN ÇIKIYORSA
136
193
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

syn victory2824 tşk ederim ama 193 hesapları nnasıl kapatıyorsunuz ben bunu öğrenmek istiyorum
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

zeynocan ' Alıntı:
syn victory2824 tşk ederim ama 193 hesapları nnasıl kapatıyorsunuz ben bunu öğrenmek istiyorum

4.dönem sonunda 371 ile kapatıyorsunuz...
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

emansur ' Alıntı:
zeynocan ' Alıntı:
syn victory2824 tşk ederim ama 193 hesapları nnasıl kapatıyorsunuz ben bunu öğrenmek istiyorum

4.dönem sonunda 371 ile kapatıyorsunuz...
Kurumlar vergisinde 371 ile kapatılıyor gelir vergisinde değil
ben gelir vergisinde nasıl kapatıldığını öğrenmek istiyorum
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

193 hesap 2011 yılına devreder.. 2011' yapılacak yevmiye kaydı :

570 xxx
193 xxx
331 xxx
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

bu kayıtda bir hata yokmu
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

Bilanço usulüne göre defter tutan Gelir Vergisi Mükellefleri için;

--------31.12.2010--------
690
193 ---> 1-2-3.dönem ödenen geçici vergiler
360 ---> 4.dönem ödenecek geçici vergi
692
----------------/--------------

görüldüğü üzere 691 nolu hesap kullanılmıyor. Karşılık; sadece kurum kazancından ayrıldığı için şahıs gelrinde 691 nolu karşılık hesabı kullanılmaz. 193 nolu hesap yukarıdaki kayıtta görüldüğü gibi karla ilişkilendirilir.

193 nolu hesap 31.12.2010 yılında kapanıyor. Kapanış fişinde 360 nolu hesapta 4.dönem geçici vergi bulunacak.

izleyen yılın şubat dönemindede;

----------17.02.2011--------
360
100/102
--------------/------------------
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

İrem35 ' Alıntı:
Bilanço usulüne göre defter tutan Gelir Vergisi Mükellefleri için;

--------31.12.2010--------
690
193 ---> 1-2-3.dönem ödenen geçici vergiler
360 ---> 4.dönem ödenecek geçici vergi
692
----------------/--------------

görüldüğü üzere 691 nolu hesap kullanılmıyor. Karşılık; sadece kurum kazancından ayrıldığı için şahıs gelrinde 691 nolu karşılık hesabı kullanılmaz. 193 nolu hesap yukarıdaki kayıtta görüldüğü gibi karla ilişkilendirilir.

193 nolu hesap 31.12.2010 yılında kapanıyor. Kapanış fişinde 360 nolu hesapta 4.dönem geçici vergi bulunacak.

izleyen yılın şubat dönemindede;

----------17.02.2011--------
360
100/102
--------------/------------------
+1
 
Merhaba
Tekrar konuyu canlandıracağım ama gelir vergisi kapanış kayıtlarında 370-371-691 hesapları kullanılır mı ? farklı yorumlar var, doğrusu nedir ?
 
Ynt: Gelir vergisinde geçici vergi kapanış işlemleri

Bilanço usulüne göre defter tutan Gelir Vergisi Mükellefleri için;

--------31.12.2010--------
690
193 ---> 1-2-3.dönem ödenen geçici vergiler
360 ---> 4.dönem ödenecek geçici vergi
692
----------------/--------------

görüldüğü üzere 691 nolu hesap kullanılmıyor. Karşılık; sadece kurum kazancından ayrıldığı için şahıs gelrinde 691 nolu karşılık hesabı kullanılmaz. 193 nolu hesap yukarıdaki kayıtta görüldüğü gibi karla ilişkilendirilir.

193 nolu hesap 31.12.2010 yılında kapanıyor. Kapanış fişinde 360 nolu hesapta 4.dönem geçici vergi bulunacak.

izleyen yılın şubat dönemindede;

----------17.02.2011--------
360
100/102
--------------/------------------
merhaba
eğer karşılık kullanmadan kapanış kayıtları yapacaksak ama vergi dairesinden alacağımız iademiz var ise;
yukarıda ki kayıtta 360 yerinde 136 hesap yazacağız değil mi ?
690 b
193 a- ödenen geçici vergiler
136 b- iade rakamı
692 a

izleyen yıl mart döneminde;
iade olursa
102 b
136 a
mahsup olursa
360 b
136 a şeklinde mi kayıt yapmak gerekiyor ?
 
Üst