Ynt: Gerçek Değerin Mahkeme kararıyla Bilançoya yansıtılması hk.
Bu konuyla ilgili bir yazı buldum sizlerle paylaşmak istedim.
Yeminli Mali Müşavirliğimize, firma sahiplerince ve muhasebecilerince devamlı olarak sorulan bazı sorular da;
?Şirketlerin aktiflerinde yer alan gayrimenkuller, maliyet bedeli ile bilançoda yer almaktadır. Bu bakımdan şirketlerin bilanço aktif büyüklükleri gerçeği yansıtmamaktadır. Gerçekte gayrimenkullerin piyasa değeri, bilançoda yazılan değerin çok üstündedir. Ancak bankalar bilançolara itibar etmekte ve bu nedenle kredi işlemlerinde zorluk çıkarmaktadır. Bu nedenle;
1- Değerleri bilançolarda gerçek değerlerinin çok altında kalan gayrimenkuller için mahkemelerde değer tespit davası açılarak bilirkişilerce gerçek değerleri tespit edilip bu gerçek değerler bilançolarda gösterilebilir mi? Değer artışları özel bir fonda gösterilebilir mi ?Fonda bekletilen değer artışları sermayeye ilave edilebilir mi?
2- Gayrimenkullerin gerçek değerleriyle bilançolarda gösterilmesi sonucunda oluşan değer artışları, kurumlar vergisine tabi mi?
3- Gayrimenkullerin değer artışları, kurumlar vergisine tabi ise kurumlar vergisi gerektirmeyen bir işlem ile (yasal yoldan) gayrimenkuller piyasa değerleri ile bilançolarda gösterilebilir mi?
Şeklindedir. Vergi Usul Kanunu, Kurumlar ve Gelir Vergisi Kanunlarına göre konu ile ilgili yasal düzenlemeler özetle şöyledir:
1-Vergi Usul Kanununun Mük.298.Maddesi ile 30.12.2003 tarihinden itibaren gayrimenkullerin yeniden değerlenmesi hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır. Bu uygulama yerine, enflasyon düzeltmesi uygulaması getirilmiş, enflasyon düzelmesi hükümlerinin uygulanabilmesi için de enflasyon oranının, içinde bulunulan dönem dahil son 3 hesap döneminde %100?den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10?dan fazla olması şartı getirilmiştir. Şu anda böyle bir durum olmadığına göre, gerçek değerlerinin çok altında kalan gayrimenkuller için mahkemelerde tespit davası açılarak bilirkişilerce gerçek değerlerinin tespit edilmesine ve bu değerlerin bilançolarda gösterilmesine imkan bulunmamaktadır .Bu bakımdan, yeniden değerleme yapılamayacağına göre, değer artışlarının pasifte özel bir fonda tutulması ya da sermayeye ilave edilmesi de mümkün değildir.
2- Kurumlar Vergisi Kanununun 6.Maddesi uyarınca safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hükümlerine ilişkin 38.Maddesi uygulanır. Bu madde uyarınca bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır( Özsermaye = (Dönen V.+Duran V) - (Kısa Vadeli Yabancı K. + Uzun Vadeli Yabancı K.))
Buna göre,gayrimenkuller yeniden değerlemeye tabi tutulduğunda, değer artışı kadar ticari bilanço kârı, diğer bir ifadeyle Kurumlar Vergisi matrahı artar.
Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için aşağıda sayısal bir örnek verilmiştir.
Örnek:
İstanbul?da kuru temizleme makine imalatı işiyle uğraşan (P) A.Ş.,?nin 2011 dönemi bazı işlemleri şöyledir:
1- Şirketin 2011 yılı içinde hiçbir ticari faaliyeti, geliri ve gideri yoktur.
2- Şirket 01.01.2011 açılış bilançosunda 1.000.000.-TL olarak yer alan gayrimenkullerini mahkeme kararıyla değerlemiş, değerleme sonucunda gayrimenkullerin gerçek değerinin 11.000.000.-TL olduğu tespit edilmiştir. 10.000.000.TL?lik değer artışı, 540-Özel Fonlar Hesabına alınmıştır.
3- Şirketin 01.01.2011 ve 31.12.2011 tarihli bilançoları şöyledir:
Tabloya göre dönem sonu özsermaye ile dönem başı özsermaye arasındaki müspet far da şöyle hesaplanır.
Tablodan anlaşıldığı gibi, 10.000.000.-TL?lik fark, doğrudan doğruya ticari bilanço kârı(kurumlar vergisi matrahı) olarak ortaya çıkmaktadır. Bu fark, 540 Özel Fonlarda değil, aşağıdaki hesapta izlenmelidir.
-------------------------------- / -------------------------------
252..BİNALAR 10.000.000
679.OLAĞANDIŞI GELİR KARLAR 10.000.000
-------------------------------- / --------------------------------
Amortisman giderleri de, 11.000.000.-TL üzerinden değil, 1.000.000.-TL üzerinden hesaplanmalıdır.
3- Gayrimenkullerin değer artışları, kurumlar vergisine tabi olmaksızın vergiden kaçınma yolları kullanılarak (vergi mevzuatına tamamıyla uygun bir şekilde) piyasa değerleri ile bilançolarda gösterilebilir