Idarecilik Sanati
Amerikan'in büyük fabrikalarindan birinin yönetim kurulu üyeleri kâr ve zarar hesaplarini incelerken, fabrika müdürünün ayliginin yüksek olduguna, biraz indirilmesi gerektigine karar vermisler. Iki üyeyi müdürünün neler yaptigini incelemesi için fabrikaya göndermisler. Iki kisilik heyetin fabrika müdürünün odasinda gördükleri manzara su olmus: müdürün elinde kahve fincani, agzinda piposu, ayaklari masanin üstünde, masanin üstünde ne bir dosya, ne bir kagit. Hiç bir sey yok. Bir müddet kendisi ile oradan buradan konusan kurul üyeleri bu müddet zarfinda müdürün hiç bir isle mesgul olmadigini ve yalniz bir kaç basit telefon konusmasi yaptigini görmüsler. Üyeler bu ziyaret sonunda, fabrika müdürünün hemen hemen hiç bir seyle mesgul olmadigini ve bu bakimdan verilen yillik 100.000 dolardan en asagi üçte iki nisbetinde bir tasarruf yapilabilecegini söylemisler. Fabrika müdürü ise, bu tutuma razi olmamis, isten ayrilmis. Yeni maasla çalismayi kabul eden bir çok istekli arasinda yeni bir fabrika müdürü ise baslamis. Üç aydan sonra gelen imalat istatistiklerinde az, fakat dikkati çekecek kadar bir düsme baslamis, fabrika müdürü yenidir, tabii bu kadar acemilik olur demisler. Altinci ayin sonunda istatistik egrisi bir hayli düsmüs. Yeni fabrika müdürünü odasinda ziyaret etmisler. Müdür kanter içinde, bir elinde telefon, öteki eli evrak imzalamakla mesgul, basiyla gelenlere oturmalarini isaret etmis. Gelen giden o kadar çok ki, adamla dogru dürüst konusmaya bile imkan olmamis. Fakat üyelerin görüsü su olmus; böyle canla basla çalisan bir adam basta oldugu müddetçe islerin düzelmemesi için hiçbir sebep yoktur. Sene sonu gelmis, her zaman kâr eden fabrikanin bilançosu zararla kapaninca inceleme için baska bir heyeti görevlendirmisler. Yeni heyet önce, fabrikaya gitmis ve is basinda bekleyen insanlar görmüs, sebebini sorduklarinda su cevapla karsilasmislar: Özel bir döküme baslayacagiz, fabrika müdürü ben gelmeden baslamayin dedi, biz de bekliyoruz, her halde elektrik atölyesinden bir türlü ayrilmaya vakti olmadi." O sirada yasli bir ustabasi görmüsler, fabrikanin eskiye nazaran daha kötü çalismasinin sebeplerini sormuslar. Yasli ustabasi: -Baylar demis, eski müdürümüz ayrintilarla ugrasmaz, ileriye ait planlar yapar, isi bize birakir, biz de normal zamanlarda onu rahatsiz etmezdik. Ancak, ani, içinden çikamayacagimiz olaganüstü bir problemle karsilastigimiz zaman ona basvururduk ve o zaman da bilirdik ki, o bizim bu sorunumuzu çözecek. O gerçek bir fabrika müdürü idi. Güler yüzlü idi, piposunu içer, bizimle sakalasir, fakat hepimiz için düsünürdü. Simdiki müdür de çok dürüst, iyi niyet sahibi, hatta çok daha çaliskan bir adam. Fakat o hiçbirimize inanmiyor, her isin kendisi tarafindan görülmesini istiyor. Yani o, bizim yerimize ustabasilik yapiyor, tabii biz de amele çavusu mertebesine düsüyoruz, haydi neyse buna da aldirmayalim, ama fabrika müdürlügü bos kaliyor. Elinde piposu, ileriyi görmeye çalisan, tedbir alan, düsünen adamin yerinde kimse yok. Eski fabrika müdürünü tekrar oraya getirmek isteyen idare meclisi, bir senelik aci tecrübesinden sonra 100.000 yerine 150.000 dolarla onu ancak gelmeye razi etmis.
Amerikan'in büyük fabrikalarindan birinin yönetim kurulu üyeleri kâr ve zarar hesaplarini incelerken, fabrika müdürünün ayliginin yüksek olduguna, biraz indirilmesi gerektigine karar vermisler. Iki üyeyi müdürünün neler yaptigini incelemesi için fabrikaya göndermisler. Iki kisilik heyetin fabrika müdürünün odasinda gördükleri manzara su olmus: müdürün elinde kahve fincani, agzinda piposu, ayaklari masanin üstünde, masanin üstünde ne bir dosya, ne bir kagit. Hiç bir sey yok. Bir müddet kendisi ile oradan buradan konusan kurul üyeleri bu müddet zarfinda müdürün hiç bir isle mesgul olmadigini ve yalniz bir kaç basit telefon konusmasi yaptigini görmüsler. Üyeler bu ziyaret sonunda, fabrika müdürünün hemen hemen hiç bir seyle mesgul olmadigini ve bu bakimdan verilen yillik 100.000 dolardan en asagi üçte iki nisbetinde bir tasarruf yapilabilecegini söylemisler. Fabrika müdürü ise, bu tutuma razi olmamis, isten ayrilmis. Yeni maasla çalismayi kabul eden bir çok istekli arasinda yeni bir fabrika müdürü ise baslamis. Üç aydan sonra gelen imalat istatistiklerinde az, fakat dikkati çekecek kadar bir düsme baslamis, fabrika müdürü yenidir, tabii bu kadar acemilik olur demisler. Altinci ayin sonunda istatistik egrisi bir hayli düsmüs. Yeni fabrika müdürünü odasinda ziyaret etmisler. Müdür kanter içinde, bir elinde telefon, öteki eli evrak imzalamakla mesgul, basiyla gelenlere oturmalarini isaret etmis. Gelen giden o kadar çok ki, adamla dogru dürüst konusmaya bile imkan olmamis. Fakat üyelerin görüsü su olmus; böyle canla basla çalisan bir adam basta oldugu müddetçe islerin düzelmemesi için hiçbir sebep yoktur. Sene sonu gelmis, her zaman kâr eden fabrikanin bilançosu zararla kapaninca inceleme için baska bir heyeti görevlendirmisler. Yeni heyet önce, fabrikaya gitmis ve is basinda bekleyen insanlar görmüs, sebebini sorduklarinda su cevapla karsilasmislar: Özel bir döküme baslayacagiz, fabrika müdürü ben gelmeden baslamayin dedi, biz de bekliyoruz, her halde elektrik atölyesinden bir türlü ayrilmaya vakti olmadi." O sirada yasli bir ustabasi görmüsler, fabrikanin eskiye nazaran daha kötü çalismasinin sebeplerini sormuslar. Yasli ustabasi: -Baylar demis, eski müdürümüz ayrintilarla ugrasmaz, ileriye ait planlar yapar, isi bize birakir, biz de normal zamanlarda onu rahatsiz etmezdik. Ancak, ani, içinden çikamayacagimiz olaganüstü bir problemle karsilastigimiz zaman ona basvururduk ve o zaman da bilirdik ki, o bizim bu sorunumuzu çözecek. O gerçek bir fabrika müdürü idi. Güler yüzlü idi, piposunu içer, bizimle sakalasir, fakat hepimiz için düsünürdü. Simdiki müdür de çok dürüst, iyi niyet sahibi, hatta çok daha çaliskan bir adam. Fakat o hiçbirimize inanmiyor, her isin kendisi tarafindan görülmesini istiyor. Yani o, bizim yerimize ustabasilik yapiyor, tabii biz de amele çavusu mertebesine düsüyoruz, haydi neyse buna da aldirmayalim, ama fabrika müdürlügü bos kaliyor. Elinde piposu, ileriyi görmeye çalisan, tedbir alan, düsünen adamin yerinde kimse yok. Eski fabrika müdürünü tekrar oraya getirmek isteyen idare meclisi, bir senelik aci tecrübesinden sonra 100.000 yerine 150.000 dolarla onu ancak gelmeye razi etmis.