N
nane
Ziyaretçi
Arif Temir 7 Ekim 2008 Bugün' Alıntı:İş güvencesini, işverenin iş sözleşmesini haklı ve geçerli bir sebep olmadan keyfi biçimde feshetmesinin engellenmesi olarak tanımlayabiliriz.
İş güvencesini işçinin işten hiçbir koşulda çıkarılamayacağı şeklinde algılamamak gerekir. 4857 sayılı İş Kanunu ve 5953 sayılı Kanun kapsamında yer alan işçiler ve gazeteciler belirli koşuları sağlamaları durumunda iş güvencesinden yararlanabilirler. Bu bağlamda işçiler ve gazetecilerin iş güvencesinden yararlanabilmeleri için işyeri yönünden, işçi yönünden ve sözleşme yönünden öngörülen bütün koşulları aynı anda yerine getirmiş olmaları gerekir. Bu koşulları kısaca açıklayalım.
İşyeri Yönünden İş Güvencesinin Kapsamı
İşyerlerinde çalışanların iş güvencesi hükümlerine tabi olup olmadıklarının belirlenmesinde işyerinde çalışan işçi sayısı dikkate alınmaktadır.
Buna göre 30 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerleri iş güvencesi kapsamındadır. 30 işçi sayısının belirlenmesinde işverenin aynı iş kolunda yer alan Türkiye genelindeki bütün işyerlerinde çalışan işçiler dikkate alınır. İş güvencesinde işyeri için getirilen 30 sayısı bütün işkollarını kapsamasına karşın, tarım işyerleri için 51 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde çalışanlar iş güvencesinden yararlanabilir.
Örnek: Dokuma işkolunda (A) işvereninin Türkiye'nin 4 ilinde işyeri varsa ve bu işyerlerinde 5, 10, 20 ve 40 işçi istihdam ediliyorsa işyerlerinin hepsinde çalı şan işçiler dikkate alınır. 5, 10 ve 20 işçinin çalıştığı işyerlerinde çalışanlarda iş güvencesi hükümlerinden yararlanırlar.
İşçilerin İş Güvencesinden Yararlanabilmelerinin İşçi Yönünden Koşulları
İşçinin İşveren Vekilliği İşçinin iş güvencesinden yararlanabilmesi işyerlerindeki görevi ve konumları ile irtibatlandırılmıştır. Buna göre, işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri iş güvencesi kapsamı dışında yer almaktadır.
İşçinin Kıdemi İşçinin iş güvencesinden yararlanabilmesi için en az altı aylık kıdeminin olması gerekir. İşçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap edilir. İşçinin aynı işverenin değişik işkollarında bulunan işyerlerindeki çalışma süreleri de 6 aylık kıdemin hesaplanmasına dahil edilir. iş sözleşmesinde kesintiler söz konusu ise iş sözleşmesi süreleri toplanır.
Örnek: İşçi Ali Bey, (X) işverenine ait işyerlerinde 01.07.2003-30.10.2003, 01.03.2004- 30.03.2004, 01.09.2005-30.10.2005 tarihlerinde çalıştığını varsayalım. İşçi Ali Bey'in kıdemi aynı işverende çalışmış olduğu süreler toplanarak hesap edilir. Buna göre işçinin kıdemi 7 ay olmaktadır. Dolayısı ile İşçi Ali Bey diğer koşullarda var ise kıdemi yönünden iş güvencesi hükümlerinden yararlanacaktır.
İş Sözleşmesinin Türü Yönünden İş Güvencesinin Kapsamı
İşçinin, iş güvencesinden yararlanabilmesinin bir diğer koşulu ise belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmasıdır. Burada sözleşmenin kısmi veya tam süreli olması önemli değildir. Belirli süreli olarak yapılan iş sözleşmelerinin esaslı bir neden olmaksızın birden çok yapılması durumunda, bu tür iş sözleşmeleri de belirsiz süreli hale geleceğinden bu konumda olan işçilerde iş güvencesi hükümlerinden yararlanacaklardır.
Yukarıdaki açıklamalarda işçi deyimi kullanılmıştır. İşçiler için geçerli olan hususlar gazeteciler içinde aynen geçerlidir. Bir kez daha belirtelim yukarıda sayılan koşulların tamamını yerine getiren işçiler/ gazeteciler iş güvencesinden yararlanırlar.
Türkiye'de Kaç İşçi İş Güvencesi Kapsamında Yer Alıyor?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2008 yılı ocak ayı verilerine göre Türkiye genelinde 754.297 işyeri ve bu işyerlerinde çalışan 5.349.828 işçi bulunmaktadır. İşyerlerinden 25 ve üzerinde işçi çalıştıran işyeri sayısı 35.516'dır. 25 ve üzerinde işçi çalıştıran 35.516 işyerinde ise 2.922.343 işçi çalışmaktadır.
25 ile 49 arasında işçi çalıştıran işyerlerinde 674.870 işçi çalışmaktadır. İş güvencesi 30 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerini kapsadığından Bakanlık verilerinde 25 ile 30 işçi arasında işçi çalıştıran işyerlerinde kaç işçinin çalıştığı belirtilmediğinden 2.922.343 işçiden ne kadarının iş güvencesi kapsamında olduğunu kesin olarak ifade etmek mümkün olmamakla birlikte 674.870 işçi sayısını 25 ile 49 arasında işçi çalıştıran işyerlerine paylaştırdığımızda yaklaşık olarak 140.595 işçinin 25 ile 29 işçi çalıştıran işyerlerinde çalıştığı sonucuna varabiliriz.
Buna göre 25 ile 29 arasında işçi çalıştıran işyerlerindeki işçileri 25 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerindeki işçi sayısından çıkarırsak yaklaşık 2.781.748 işçinin 30 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde çalıştığını söyleyebiliriz. 2.781.748 işçinin ne kadarının belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığı, ne kadarının işveren vekili olduğu ve ne kadarının kıdeminin 6 ayı doldurduğu konusunda herhangi bir istatistiksel veri bulunmadığından Türkiye'de çalışan işçilerden iş güvencesi kapsamında olanları kesin bir rakam olarak ifade etmek mümkün değildir.
