T
T U R K O
Ziyaretçi
Ali Tezel
Yıllar sonra 1 Mayıs'ın tatil edilmesi nedeniyle bugün önemli bir gün. İşçi-işveren-devlet ilişkilerinde onlarca ilk yaşandı. Üçlü arasındaki önemli kilometre taşlarını hatırlatmakta yarar var
8 Haziran 1936 İşveren-işçi ilişkilerine düzenleyici hükümler getiren ilk İş Kanunu'muz kabul edildi.
? 27 Haziran 1945 Bugünkü adıyla Sosyal Güvenlik Kurumu, çok bilinen eski adıyla Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından uygulanacak olan İş Kazaları Sigortası, İş Hastalıkları ve Doğum Yardımı Kanunu kabul edildi. Bu kanun sonrasında işçiler iş kazası ve meslek hastalığı geçirirler SSK (O zamanki adı İşçi Sigortaları Kurumu) işçiler bazı haklar verecekti.
İLK SENDİKA 1947'DE
? 29 Ocak 1946 Çalışma Bakanlığı Kanunu, TBMM'de kabul edildi. İlk bakan olarak da Bülent Ecevit, başbakan İsmet İnönü tarafından atandı
? 20 Şubat 1947 İşçi ve işveren sendikalarının kurulmasına ilişkin yasa kabul edildi. Artık bizim de ülkemizde sendikalar kurulabilecekti ama daha sendika kelimesinin bile ne olduğunu bilmeyen çok çalışanımız vardı.
? 6 Haziran 1949 İhtiyarlık Sigortası kabul edildi. İşçilere iş kazaları ve meslek hastalıklarından başka 65 yaşına geldiklerinde emekli edip emekli aylığı verilmesini öngören ilk Kanun kabul edildi.
? 8 Haziran 1949 Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kuruluş Kanunu kabul edildi. Kamuda çalışan, asker, memur gibi dağınık grupların emeklilik sandıkları tek sandık adı altında birleştirildi. Mesela Küçük Sıhhat Memurları Emeklilik ve Tekaüt Sandığı, Gedikli Zabitler Tekaüt Sandığı gibi sandıklar yeni kuruluna ve 2006 yılında kapatılan T.C. Emekli Sandığı'na devredildi.
? Ocak 1950 Hastalık Sigortası Kanunu kabul edildi.
? 1 Mart 1951 Hastalık Sigortası Kanunu yürürlüğe girdi. SSK'nın işçiler için uygulayacağı ilk hastalık sigortası yürürlüğe girdi ve artık işçiler ve aileleri hastalandığında SSK'nın hastanelerinde bedava muayene tedavi olacaklar ve ilaçlarını da eczanelerden alacaklar.
? 9 Ağustos 1951 Ücretli Hafta Tatili Kanunu yürürlüğe girdi. İşçiler resmi tatil günleriyle hafta tatilinde çalıştıkları yerlerden yarım yevmiye alacaklar.
FİKİR İŞÇİLERİ YASASI
Artık işçiler haftada bir gün (Pazar günü) tatil edecekler ve tatil dahi olsa kendilerine bu tatil günü için bir yevmiye ücreti işveren tarafından verilecekti. Bu tatil gününden çalışırlarsa ayrıca bir de yevmiye hakları oldu.
? 13 Haziran 1952 Fikir İşçileri Kanunu kabul edildi.
Gazetecilerin çalışma hukukunu düzenleyen Basın-İş Kanunu kabul edildi artık gazetecilerin de kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi hakları ile
yıllık izinli ücretleri oldu.
? 17 Nisan 1961 İşçiye 'Şartlı grev hakkı' veren Anayasa'nın 46. maddesi Temsilciler Meclisi'nde kabul edildi. İşverenlere lokavt hakkı verilmesi hususunda anayasaya bir madde eklenmesini isteyen temsilcilerin önerisi ise reddedildi.
3.5 SAAT SÜRDÜ
? 10 Şubat 1963Toplantı ve gösteri hürriyeti hakkındaki 171 sayılı kanun kabul edildi. Artık insanlar önceden vali veya kaymakamdan izin alıp gösteri ve yürüyüş yapabilecekler.
? 26 Nisan 1963 Toplu Sözleşme, Grev ve Lokavt Kanunu tasarısı 5 çekimser, 1 red oyuna karşılık kabul edildi. TBMM birleşimi 3.5 saat sürdü.
Ülkemizde sendikalar kurdurulduktan sonra l iş Toplu Sözleşme ve I Grev hakkına gelmişti ve bu Kanun da I TBMM'den zorla da olsa geçti. Kanun daha sonra
? 24 Temmuz 1963 Toplu Sözleşme Grev ve Lokavt Kanunu olarak yürürlüğe girdi.
? 30 Nisan 1967 Deniz-İş Kanunu, Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanuna göre, gemi adamına çalışma karnesi, kimlik karnesi, yıllık izin ve hafta tatili izni vermeyen işveren veya vekili para cezasına çarptırılacağı açıklandı. İşçi ve gazetecilerden sonra denizciler de İş Kanunlarına kavuştular ama Tarım çalışanları ile Hava çalışanları hala İş Kanunu olmadan çalışıyorlar.
? 30 Haziran 1975 TBMM, kadınların 20, erkeklerin 25 yılda emekli olmalarını öngören kanun tasarısını kabul etti. Kanun, banka, sigorta, ticaret ve borsa birliklerinde çalışanları SSK kapsamına aldı. Ayrıca emekli memurların emeklilik göstergeleri de yükseltildi.
1970'teki yasayla kapıcılar ve temizlik görevlileri işçi sayıldı
12 Haziran 1970 Sendikalar Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı TBMM'de görüşülerek kabul edildi. Yeni tasarının getirdiği bazı önemli yenilikler şöyle sıralandı: Hademeler, kapıcılar, temizlik işçileri gibi D cetvelinden maaş alan devlet personeli işçi sayılacak. Sendika kurabilmek için o işkolunda en az 3 yıl çalışma şartı konuluyor.
Sendikadan ayrılma noter vasıtasıyla olacak.
Sendika genel kurulları iki yerine üç yılda bir toplanacak. Sendikalar fonlarının yüzde 30'unu aşmamak üzere yatırım yapabilecek, ancak bunun iznini de konfederasyon
verecek.
Sendika yöneticileri mal bildirimine tabi olacak.
Yıllar sonra 1 Mayıs'ın tatil edilmesi nedeniyle bugün önemli bir gün. İşçi-işveren-devlet ilişkilerinde onlarca ilk yaşandı. Üçlü arasındaki önemli kilometre taşlarını hatırlatmakta yarar var
8 Haziran 1936 İşveren-işçi ilişkilerine düzenleyici hükümler getiren ilk İş Kanunu'muz kabul edildi.
? 27 Haziran 1945 Bugünkü adıyla Sosyal Güvenlik Kurumu, çok bilinen eski adıyla Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından uygulanacak olan İş Kazaları Sigortası, İş Hastalıkları ve Doğum Yardımı Kanunu kabul edildi. Bu kanun sonrasında işçiler iş kazası ve meslek hastalığı geçirirler SSK (O zamanki adı İşçi Sigortaları Kurumu) işçiler bazı haklar verecekti.
İLK SENDİKA 1947'DE
? 29 Ocak 1946 Çalışma Bakanlığı Kanunu, TBMM'de kabul edildi. İlk bakan olarak da Bülent Ecevit, başbakan İsmet İnönü tarafından atandı
? 20 Şubat 1947 İşçi ve işveren sendikalarının kurulmasına ilişkin yasa kabul edildi. Artık bizim de ülkemizde sendikalar kurulabilecekti ama daha sendika kelimesinin bile ne olduğunu bilmeyen çok çalışanımız vardı.
? 6 Haziran 1949 İhtiyarlık Sigortası kabul edildi. İşçilere iş kazaları ve meslek hastalıklarından başka 65 yaşına geldiklerinde emekli edip emekli aylığı verilmesini öngören ilk Kanun kabul edildi.
? 8 Haziran 1949 Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kuruluş Kanunu kabul edildi. Kamuda çalışan, asker, memur gibi dağınık grupların emeklilik sandıkları tek sandık adı altında birleştirildi. Mesela Küçük Sıhhat Memurları Emeklilik ve Tekaüt Sandığı, Gedikli Zabitler Tekaüt Sandığı gibi sandıklar yeni kuruluna ve 2006 yılında kapatılan T.C. Emekli Sandığı'na devredildi.
? Ocak 1950 Hastalık Sigortası Kanunu kabul edildi.
? 1 Mart 1951 Hastalık Sigortası Kanunu yürürlüğe girdi. SSK'nın işçiler için uygulayacağı ilk hastalık sigortası yürürlüğe girdi ve artık işçiler ve aileleri hastalandığında SSK'nın hastanelerinde bedava muayene tedavi olacaklar ve ilaçlarını da eczanelerden alacaklar.
? 9 Ağustos 1951 Ücretli Hafta Tatili Kanunu yürürlüğe girdi. İşçiler resmi tatil günleriyle hafta tatilinde çalıştıkları yerlerden yarım yevmiye alacaklar.
FİKİR İŞÇİLERİ YASASI
Artık işçiler haftada bir gün (Pazar günü) tatil edecekler ve tatil dahi olsa kendilerine bu tatil günü için bir yevmiye ücreti işveren tarafından verilecekti. Bu tatil gününden çalışırlarsa ayrıca bir de yevmiye hakları oldu.
? 13 Haziran 1952 Fikir İşçileri Kanunu kabul edildi.
Gazetecilerin çalışma hukukunu düzenleyen Basın-İş Kanunu kabul edildi artık gazetecilerin de kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi hakları ile
yıllık izinli ücretleri oldu.
? 17 Nisan 1961 İşçiye 'Şartlı grev hakkı' veren Anayasa'nın 46. maddesi Temsilciler Meclisi'nde kabul edildi. İşverenlere lokavt hakkı verilmesi hususunda anayasaya bir madde eklenmesini isteyen temsilcilerin önerisi ise reddedildi.
3.5 SAAT SÜRDÜ
? 10 Şubat 1963Toplantı ve gösteri hürriyeti hakkındaki 171 sayılı kanun kabul edildi. Artık insanlar önceden vali veya kaymakamdan izin alıp gösteri ve yürüyüş yapabilecekler.
? 26 Nisan 1963 Toplu Sözleşme, Grev ve Lokavt Kanunu tasarısı 5 çekimser, 1 red oyuna karşılık kabul edildi. TBMM birleşimi 3.5 saat sürdü.
Ülkemizde sendikalar kurdurulduktan sonra l iş Toplu Sözleşme ve I Grev hakkına gelmişti ve bu Kanun da I TBMM'den zorla da olsa geçti. Kanun daha sonra
? 24 Temmuz 1963 Toplu Sözleşme Grev ve Lokavt Kanunu olarak yürürlüğe girdi.
? 30 Nisan 1967 Deniz-İş Kanunu, Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanuna göre, gemi adamına çalışma karnesi, kimlik karnesi, yıllık izin ve hafta tatili izni vermeyen işveren veya vekili para cezasına çarptırılacağı açıklandı. İşçi ve gazetecilerden sonra denizciler de İş Kanunlarına kavuştular ama Tarım çalışanları ile Hava çalışanları hala İş Kanunu olmadan çalışıyorlar.
? 30 Haziran 1975 TBMM, kadınların 20, erkeklerin 25 yılda emekli olmalarını öngören kanun tasarısını kabul etti. Kanun, banka, sigorta, ticaret ve borsa birliklerinde çalışanları SSK kapsamına aldı. Ayrıca emekli memurların emeklilik göstergeleri de yükseltildi.
1970'teki yasayla kapıcılar ve temizlik görevlileri işçi sayıldı
12 Haziran 1970 Sendikalar Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı TBMM'de görüşülerek kabul edildi. Yeni tasarının getirdiği bazı önemli yenilikler şöyle sıralandı: Hademeler, kapıcılar, temizlik işçileri gibi D cetvelinden maaş alan devlet personeli işçi sayılacak. Sendika kurabilmek için o işkolunda en az 3 yıl çalışma şartı konuluyor.
Sendikadan ayrılma noter vasıtasıyla olacak.
Sendika genel kurulları iki yerine üç yılda bir toplanacak. Sendikalar fonlarının yüzde 30'unu aşmamak üzere yatırım yapabilecek, ancak bunun iznini de konfederasyon
verecek.
Sendika yöneticileri mal bildirimine tabi olacak.