Sayın ismka75,
213 sayılı VUK’un 193. maddesi uyarınca, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, “işletme hesabı defteri” tutarlar. İşletme hesabı defterinin sol tarafına “giderler”, sağ tarafına “hasılat” kaydedilir.
Gider kısmına; satın alınan mallar, yaptırılan hizmetler karşılığında ödenen veya borçlanılan paralar ve işletme ile ilgili diğer bütün giderler kaydedilir.
Hasılat kısmına; satılan mal bedeli, yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen paralarla tahakkuk eden alacaklar ve işletme ile ilgili diğer bütün gelirler kaydedilir.
Gayrimenkuller ile amortismana tabi olan kıymetler işletme hesabı defterine kaydedilmez. Ancak, bu kıymetler üzerinden ayrılan amortismanlar gider olarak yazılabilir. Bunun için VUK’un 189. maddesine göre amortisman kaydı tutmak gerekir.
İşletme hesabı defterine yapılan kayıtlarda aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir:
- Sıra numarası,
- Kayıt tarihi,
- Muamelenin nevi,
- Meblağ.
İşletme hesabı esasına göre defter tutanlardan emtia üzerine iş yapanlar emtia envanteri çıkarırlar. Emtia envanteri, işlemlere ait kayıtlarla karıştırılmamak kaydıyla, işe yeni başlama halinde işletme hesabı defterinin başına, müteakiben her hesap dönemi kapandıktan sonra işlemlere ilişkin kayıtları takip eden sayfalara kaydedilir.
Diğer taraftan, işletme hesabı esasına göre defter tutanlar her hesap döneminin sonunda “işletme hesabı özeti” çıkarırlar (VUK md. 196). İşletme hesabı özetinde aşağıdaki maddeler yazılır:
Gider tablosu
1- Dönem başı emtia mevcudu,
2- Dönem içinde satın alınan emtianın değeri ile yapılan çeşitli giderler,
Hasılat tablosu
i- Dönem içinde satılan emtianın değeri ile hizmet karşılığı ve sair suretle alınan paralar,
ii- Dönem sonu emtia mevcudu.
