Kapıdan satış yöntemiyle satılan mallar için tek irsaliye kesilir
Kapıdan satış yöntemiyle alıcılara işyerlerinde teslim edilmek üzere gönderilen mallar için tek bir irsaliye düzenlenebilir. Bu tür teslimatlarda her satış için ayrı ayrı sevk irsaliyesi kesilmez, ancak faturaya malın işyerinde teslim edildiği ayrıca yazılır.
SORU: Biz zaman zaman piyasada müşterilerimizle birebir temas ederek mal teslimi yaptığımız gibi, yine zaman zaman büyük pazarlara uğrayarak bu pazarlarda satış yapıyoruz. Bu gibi durumlarda araçlarımızın üzerine yüklediğimiz mallar için irsaliye ve fatura nasıl ve ne zaman düzenlenecektir?
YANIT: Alıcıların kimler olacağı ve önceden ne miktarda mal alacaklarının belli olmaması ve alıcılarla işyerlerinde teslim edilmek üzere, satıcı tarafından kendi nakil araçları ile mal gönderilmesi durumunda; nakil aracına yüklenen tüm mallar için tek bir irsaliye düzenlenmesi ve düzenlenen sevk irsaliyesinin müşteri adı ve adresi bölümüne "Muhtelif Müşteriler" ibaresinin ve nakil aracının plaka numarası ile sürücünün veya araçta bulunan satışa yetkili kimseni adının ve soyadının yazılması mümkündür. Bu sevk irsaliyesi ile alıcılara gönderilen ve alıcının talep ettiği miktarda teslim edilen mallarla ilgili olarak düzenlenecek olan faturalara sevk irsaliyesinin numarası yazılacaktır. Ayrıca, her satış için sevk irsaliyesi düzenlenmeyecek, ancak faturaya işyerinde teslim edildiği ayrıca yazılacaktır.
Bu şekilde düzenlenecek olan sevk irsaliyesi ile sevk edilen mallar için fatura malın teslimi anında düzenlenmek zorundadır. Bu bağlamda söz konusu teslimler için Vergi Usul Yasası'nın 231/5. maddesinde yer alan yedi günlük süre geçerli değildir.
Diğer yandan 173 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliğ ile yapılan yönlendirme uyarınca bir işyeri ve deposu bulunmadan pazar takibi veya köy köy kendi namına taşıtıyla emtia satan kimselerin yukarıda belirtildiği şekilde sevk irsaliyesi düzenlemeleri ve taşıtta bulundurmaları, malın teslimi anında ise fatura veya perakende satış fişi düzenlemeleri öngörülmüştür. Bilahare 345 seri numaralı genel tebliğ ile bu tür taşıma ve satış işlerinde işi yapanların bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak alacakları ve faaliyet durumlarını gösteren bir yazıyı taşıtlarında bulundurmaları koşuluyla sevk irsaliyesi düzenlemeleri zorunluluğu kaldırılmış bulunmaktadır.
Sözü edilen genel tebliğde sadece bir işyeri ve deposu bulunmadan pazar takibi suretiyle veya köy köy kendi namına taşıtıyla emtia satan kimselere ilişkin bir düzenleme yapılmış olmakla birlikte, Gelir İdaresi söz konusu kişilerin kendi namına taşıtlarının olmaması durumunda kiralık araçlarla bu faaliyetlerini gerçekleştirmeleri halinde de sevk irsaliyesi düzenleme zorunluluğunun bulunmadığını bildirmiştir.
Ancak tüm bu açıklamalar uyarınca, faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi koşuluyla önceden tek bir sevk irsaliyesi düzenlenebilmesi imkanı tanınan mükelleflerin, faturayı anında düzenlemeyip daha sonra yedi günlük süre içinde düzenlemek istemeleri halinde, belirtilen kolaylıktan yararlanmaları imkanları bulunmamaktadır. Bu gibi hallerde genel esaslar çerçevesinde malın sevki anında her alıcı için ayrı bir sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Veysi Seviğ
Kapıdan satış yöntemiyle alıcılara işyerlerinde teslim edilmek üzere gönderilen mallar için tek bir irsaliye düzenlenebilir. Bu tür teslimatlarda her satış için ayrı ayrı sevk irsaliyesi kesilmez, ancak faturaya malın işyerinde teslim edildiği ayrıca yazılır.
SORU: Biz zaman zaman piyasada müşterilerimizle birebir temas ederek mal teslimi yaptığımız gibi, yine zaman zaman büyük pazarlara uğrayarak bu pazarlarda satış yapıyoruz. Bu gibi durumlarda araçlarımızın üzerine yüklediğimiz mallar için irsaliye ve fatura nasıl ve ne zaman düzenlenecektir?
YANIT: Alıcıların kimler olacağı ve önceden ne miktarda mal alacaklarının belli olmaması ve alıcılarla işyerlerinde teslim edilmek üzere, satıcı tarafından kendi nakil araçları ile mal gönderilmesi durumunda; nakil aracına yüklenen tüm mallar için tek bir irsaliye düzenlenmesi ve düzenlenen sevk irsaliyesinin müşteri adı ve adresi bölümüne "Muhtelif Müşteriler" ibaresinin ve nakil aracının plaka numarası ile sürücünün veya araçta bulunan satışa yetkili kimseni adının ve soyadının yazılması mümkündür. Bu sevk irsaliyesi ile alıcılara gönderilen ve alıcının talep ettiği miktarda teslim edilen mallarla ilgili olarak düzenlenecek olan faturalara sevk irsaliyesinin numarası yazılacaktır. Ayrıca, her satış için sevk irsaliyesi düzenlenmeyecek, ancak faturaya işyerinde teslim edildiği ayrıca yazılacaktır.
Bu şekilde düzenlenecek olan sevk irsaliyesi ile sevk edilen mallar için fatura malın teslimi anında düzenlenmek zorundadır. Bu bağlamda söz konusu teslimler için Vergi Usul Yasası'nın 231/5. maddesinde yer alan yedi günlük süre geçerli değildir.
Diğer yandan 173 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliğ ile yapılan yönlendirme uyarınca bir işyeri ve deposu bulunmadan pazar takibi veya köy köy kendi namına taşıtıyla emtia satan kimselerin yukarıda belirtildiği şekilde sevk irsaliyesi düzenlemeleri ve taşıtta bulundurmaları, malın teslimi anında ise fatura veya perakende satış fişi düzenlemeleri öngörülmüştür. Bilahare 345 seri numaralı genel tebliğ ile bu tür taşıma ve satış işlerinde işi yapanların bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak alacakları ve faaliyet durumlarını gösteren bir yazıyı taşıtlarında bulundurmaları koşuluyla sevk irsaliyesi düzenlemeleri zorunluluğu kaldırılmış bulunmaktadır.
Sözü edilen genel tebliğde sadece bir işyeri ve deposu bulunmadan pazar takibi suretiyle veya köy köy kendi namına taşıtıyla emtia satan kimselere ilişkin bir düzenleme yapılmış olmakla birlikte, Gelir İdaresi söz konusu kişilerin kendi namına taşıtlarının olmaması durumunda kiralık araçlarla bu faaliyetlerini gerçekleştirmeleri halinde de sevk irsaliyesi düzenleme zorunluluğunun bulunmadığını bildirmiştir.
Ancak tüm bu açıklamalar uyarınca, faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi koşuluyla önceden tek bir sevk irsaliyesi düzenlenebilmesi imkanı tanınan mükelleflerin, faturayı anında düzenlemeyip daha sonra yedi günlük süre içinde düzenlemek istemeleri halinde, belirtilen kolaylıktan yararlanmaları imkanları bulunmamaktadır. Bu gibi hallerde genel esaslar çerçevesinde malın sevki anında her alıcı için ayrı bir sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Veysi Seviğ
