Sayın, Mustafa Çaycı
Hizmet İthalati ile ilgili pratikte uygulamam olmamasına rağmen; merakımdan küçük bir araştırma aşağıdaki bilgileri buldum.
Yardımcı olması dileğimle,
Aynı bilgiye sizde aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
www.alomaliye.com/bulent_golgeli_yurtdişi_kdv_html
YURT DIŞINDAN SAĞLANAN HİZMETLERDE KDV
Ülkemiz vergi mevzuatı bakımından yurt dışı hizmet alımlarında bir takım vergisel yükümlülükler bulunmaktadır. Bu yükümlülükler arasında 3065 Sayılı KDVK' nun 9. maddesine göre sorumlu sıfatıyla KDV beyanı özellik göstermektedir.
YURT DIŞINDAN SAĞLANAN HİZMETLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU
3065 sayılı KDVK’ nın 1/1.maddesine göre, Türkiye’ de yapılan ticari sınai, zirai ve mesleki nitelikteki mal teslimi ve hizmet ifaları KDV’ ye tabi bulunmaktadır.
İşlemlerin Türkiye’de yapılmasından kastedilen ise aynı kanunun 6. maddesinde;
a- Malların teslim anında Türkiye’ de bulunmasını
b- Hizmetin Türkiye’ de yapılmasını veya hizmetten Türkiye’ de faydalanılmasını ifade etmektedir.
Vergi mevzuatımızda 3 çeşit hizmetden bahsetmek mümkündür. Ticari Kazanç , Serbest Meslek Kazancı ve Ücret. Mükellefler ihtiyaçları doğrultusunda bu Hizmetleri yurt içinden satın alabildikleri gibi, yurt dışından da ithal edebilmektedirler. Bu tür hizmetlerden yurt içinden yararlanılması durumunda ya da yurt dışından ithal edilmesi halinde KDV' ye tabi olduklarını ve her iki halde de KDV yükünün aynı olduğunu söyleyebiliriz. KDV'de vergileme hakkı, teorik olarak mal ve hizmetin nihai olarak tüketildiği ülkeye aittir. Nitekim KDVK'nun 11. maddesinde her türlü mal ve hizmet ihracatı vergiden istisna tutulurken, her türlü mal ve hizmet ithalatı aynı kanunun 1/2 maddesine göre vergiye tabi tutulmuştur. Yurt dışındaki firmalara yaptırılan hizmetlerde mükellef esas olarak yurt dışındaki firma olmakla birlikte, yabancı firmanın Türkiye’ de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmadığı durumlarda yasa koyucu Maliye Bakanlığı’ nı vergi alacağını emniyet altına almak amacıyla, vergiye tabi olanları veya diğer ilgili bir şahsı verginin ödenmesinden sorumlu tutmaya yetkili kılmıştır.
Maliye Bakanlığı’ nın yayımlamış olduğu 15 seri nolu KDV Genel Tebliği’nin ( c ) bölümünde, yurt dışından sağlanan hizmetlere ait KDV’ nin hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edileceğini açıklamıştır. Bu bağlamda yurt dışından sağlanan ve KDVK’ nın 1/2. maddesine göre hizmet ithali kapsamında değerlendirilen işlemlere ait KDV'nin , hizmetten yararlanan Türkiye’ de mukim kişi ve kuruluşlarca sorumlu sıfatıyla verilecek olan 2. nolu KDV beyannamesi ile beyan edilerek bağlı bulunulan vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. 1 nolu KDV beyannamesinde de gösterilerek indirilmesi mümkün olacaktır.
YURT DIŞINDA YAPILAN İNŞAATLARIN PROJELERİNİN TÜRKİYE’ DE ÇİZDİRİLMESİNDE KDV
Yurt dışında yapılan inşaatların projelerinin Türkiye’ de çizdirilmesi işleminde;
1- Yabancı firmaların Türkiye dışında yapacakları inşaatların projelerini Türkiye’ de çizdirmeleri
2- Türkiye’ de faaliyet gösteren firmaların yurt dışında yapacakları inşaatların projelerini Türkiye’ de çizdirmeleri şeklinde ortaya çıkabilir.
Hem yabancı firmalara hem de Türkiye’ de yerleşik firmalara Türkiye dışında yapacakları inşaatlara ilişkin olarak Türkiye'de verilen proje çizim hizmetleri prensip olarak KDV konusuna girmektedir. Ancak bu firmalar verilen hizmetten Türkiye dışında yararlanacakları için bu hizmetler hizmet ihracatı için aranılan diğer zorunlu şartların gerçekleşmesi halinde KDV'den istisna olacaktır. Aşağıda hizmet ihracatında KDV istisnası uygulanabilmesi için gerekli şartlar belirtilmiştir.
26 seri nolu KDV Genel Tebliği’ nin ( K ) bölümünde Hizmet İhracatında KDV istisnası uygulanabilmesi için aşağıdaki dört şartın birlikte gerçekleşmesinin zorunlu olduğu açıklanmıştır.
1- Hizmet Türkiye’de yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.
2- Fatura veya benzeri belge yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmiş olmalıdır.
3- Hizmet bedeli döviz olarak Türkiye’ ye getirilmelidir.
4- Hizmetten Yurt Dışında yararlanılmalıdır.
Bu şartlardan herhangi birinin gerçekleşmemesi durumda ise hizmet KDV'ye tabi olacaktır.
YABANCI KİŞİ VE KURULUŞLARIN TÜRKİYE’DE YAPTIKLARI HİZMETLER
3065 sayılı KDVK’nın 1/1 maddesinde Türkiye de yapılan aşağıdaki işlemler KDV’ ye tabi denilip.Ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti niteliğindeki mal ve hizmetler mal teslimleri ve hizmet ifaları KDV’ye tabi denilmiştir. Bu konu oldukça özellik arzeden durumlar içermekte olduğundan bir örnekle konuyu daha iyi irdeleyebiliriz.
Örnek : İngiltere'de yerleşik bir firmadan bilgisayar yazılımı satın alan Türkiye’ de yerleşik bir diğer kuruluş net 150.000 USD karşılığı bu hakkı almış olsun.
Fatura tarihindeki Dolar alış Kuru 1.533.168 TL olsun. Bu durumda Türkiye’de ki firmanın bu fatura karşılığında yapacağı işlemler şöyle olmalıdır.
Öncelikle yukarıdaki örnekte bizim ilk olarak algılamamız gereken bilgisayar yazılımının serbest meslek mi yoksa gayrimaddi hak mı olarak tespiti konusudur. Çünkü her iki halde bizim olaya bakışımız farklı olacaktır. Bilgisayar yazılımı gayrimaddi hak unsuru olarak algılanmalıdır. Bu durumda ikince kez bakmamız gereken faturanın gelmiş olduğu ülke olan İngiltere ile aramızda çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının var olup olmadığı unsurudur. İngiltere ile aramızda çifte vergilendirme anlaşması vardır. Bunun akabinde yine bilmemiz gereken 183 gün kuralı önemlidir .Bunu bilmemiz aynı zamanda fatura için hesaplayacağımız stopaj ve fon olayı ile ilgilidir. (Bu konuyu diğer yazımızda inceleyeceğiz. ) Eğer İngiltere'deki firma 183 gün içerisinde Türkiye’ de hizmet vermişse o zaman stopaj ve fon olmayacaktır. Aksi halde ise olacaktır ve biz örneğimizi buna göre inceleyelim.
*** İngiltere ile aramızdaki anlaşmaya göre stopaj + fon = % 10 şeklindedir. Bu bilgiler ışığında ise aşağıdaki şekilde çözmemiz gerekecektir. Biz burda olaya KDV açısından baktığımız için öncelikle bu hizmetten Türkiye’ de yararlanıldığı için KDV sorumluluğu doğacaktır ve biz bunu indirip aynı zamanda da 2. No’lu beyanname ile beyan etmemiz gerekecektir.
150.000 $ X 1.533.168 = 229.975.200.000 ( NET TUTAR )
229.975.200.000 / 0,90 = 255.528.000.000 TL ( BRÜT TUTAR )
KDV = 255.528.000.000 X % 18 = 45.955.040.000 ( SORUMLU SIFATIYLA KDV )
STOPAJ = 255.528.000.000 X % 9,09091= 23.229.818.182
FON = 23.229.818.182 X % 10 = 2.322.981.818
MUHASEBE KAYDI İSE
TAHAKKUK KAYDI
_____________________________ / ___________________________________________
770 255.528.000.000
191 45.995.040.000
360.01 STOPAJ 23.229.818.182
360.02 FON 2.322.981.818
360/ 391 *** 45.995.040.000
320 229.975.200.000
_______________________________ / _____________________________________
Ödeme yapıldığı zaman ortaya çıkacak olan kur farklarını da 646 / 656 Hesaplarda takip etmemiz gerektiği de tabiidir.
*** Bu hesaplardan 360 Ya da 391 Kullanılabilinir. 391 Kullandığımızda ;
________________________________ / __________________________________
391 45.995.040.000
360 45.995.040.000
_______________________________ / ___________________________________
Olarak kayda alınması gerektiğinden 360 Hesabı kullanmak daha yararlı olur ikinci kayda gerek kalmayacaktır.
KDV AÇISINDAN BAZI ÖZELLİK TAŞIYAN DURUMLAR
1- Yabancı Uzmanların Türkiye ‘ de yaptıkları Danışmanlık Hizmetlerinde KDV
Yabancı uzmanların Türkiye’ de yaptıkları danışmanlık hizmetleri kanunun 1/1. maddesine göre serbest meslek faaliyeti kapsamında KDV 'ye tabi olacaktır.
2- Yurt Dışındaki Kişilere Çizdirilen Projenin Türkiye’ de yararlanılması durumda KDV
Yurt dışında çizdirilen proje Türkiye’ de yapılacak bir işe ilişkin ise, proje çizim hizmeti hizmet ithali kapsamında KDV’ ye tabi olacak ve bu hizmete ait KDV Türkiye’ deki alıcı tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir.
3- Yurt Dışından Kredi Sağlanması Hizmetlerinde KDV
Vergi idaresinin görüşüne göre, yurt dışından sağlanan ve finans hizmeti kapsamında vergiye tabi olan bu hizmetlere ait KDV 'nin krediyi yurt dışından temin eden firmalar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi gerekir.
4- Yabancı bir firmanın Türkiye’ de Yerleşik bir Firmanın Malının Yabancı Bir Ülkede Satılmasına Aracılık Etmesi Halinde KDV
Yabancı bir ülkede yerleşik şahıs veya firmalar, Türkiye’ de yerleşik firmaların mallarına kendi ülkelerinde ya da diğer yabancı ülkelerde müşteri bulmakta ve Türk firmaların mallarının satılmasına aracılık etmektedirler. Yabancı şahıs veya firmalar müşteri bulma hizmetini Türkiye dışında vermekte ve Türk firması bu hizmet sonucunda yurt dışına mal satmaktadır. Dolayısıyla Türk firması hizmetten yurt dışında yararlandığından, 6/b maddesine göre KDV’ ye tabi tutulmaması gerekecektir. Çünkü bu hizmet KDV’ nin konusuna girmemektedir.
Görüleceği üzere yabancı firmalardan gelen hizmet vs. faturaları karşısında dikkate almamız gereken Öncelikli konular KDV ve Stopaj konusudur. Faturanın KDV’ ye tabi olup olmadığı yada stopajlandırma olup olmayacağı konusu oldukça hassas ve dikkat gerektiren husustur. Stopaj konusunu diğer bir yazımızda inceleyeceğiz.
