ÖZEL İNŞAAT MUHASEBESİNDE NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Özel inşaat yapılan binaları daire yada işyeri halinde satan firmaların (müteahhitlerin) yaptığı inşaatlardır. Özel inşaatlarda da en büyük sıkıntı satılan daire veya işyerlerinin düşük bedelle satılması,yada maliyetlerin olduğundan düşük gösterilmesi veya maliyetlerin abartılarak yüksek gösterilmesi gibi birçok dikkat edilecek husus var. Genelde bir inşaatın her aşamasında çalışan işçiler genelde müteahhit firmaların götürü dediğimiz usulde kalfalara yani bizim taşeron veya altişveren dediğimizi kişilere veriliyor ve inşaatın gerçek işçilik maliyeti belgelendirilemiyor.
Malesef bu durum hem satıcının hemde alıcının işine geldiğinden reel fiyatlar her zaman gizleniyor bundanda tabiki devlet alacağı kdv,ssk ve gelir vergisinden büyük bir kayıp yaşıyor. Hem alıcı hemde satıcı daha sonraki inceleme döneminde sıkıntı yaşamak adına uyarılmalı diye düşünüyorum.
Özel inşaatlar bir tür imalattır. Maliyetleri de imal edilen malların maliyetlerinin saptantanmasın daki esaslara göre hesaplanır. Kazanç saptanırken maliyetle satış bedeli karşılaştırılır. Daire ve işyerlerinin maliyeti bazı verilere göre hisse verilerek hesaplanır (arsa payı,metrekare,kat yada işyeri sayısı gibi)
Kar ve zararın saptanması için tüm daire ve işyerlerinin satışını beklemeye gerek yoktur. Kar ve zarar yıl içindeki satışlar esas alınarak saptanır. Satılmayan daire ve işyerleri ise maliyet bedeli ile değerlenerek yılsonunda mamul stoklarda yer alır.
Özel inşaat işleri bir tür imalat olup,maliyetlerinin saptanmasında kullanılacak esaslar imal edilen malların maliyet bedelini belirleyen VUK 275.maddesi hükmünde düzenlenmiştir.
Özel inşaat işleriyle uğraşan işletmelerin 7A seçeneği uygulamaları gerek muhasebe tekniği gerek daha sağlıklı güvenilir bilgiler açısından yerinde bir tercih olacaktır.
İlk madde ve malzeme yani alınan emtia ve malzemeler öncelikle 150 nolu hesaba kaydedilmeli ve kullanılan kısmının 710 hesaba aktarılması ile kullanılmayan malzemenin inşaat maliyetine aktarılması önlenmiş olur. Bu hesapların altına malzeme bazında alt hesaplar açılması daha doğru veri olacaktır.
-----------------------/-------------------------
150 İLK MADDE VE MALZEMELER
150 01 A İNŞAATI
150 01 01 Demir
191 İNDİRİLECEK KDV
320 SATICILAR HESABI
-----------------------/---------------------------
-------------------------/--------------------------
710 DİREKT İLK MADDE MALZEME
710 01 A İNŞAATI
710 01 01 Demir
150 İLK MADDE VE MALZEMELER
150 01 A İNŞAATI
150 01 01 Demir
-----------------------/-------------------------------
Özel bina inşaatlarında işçilik giderleri yani çalışan işçilerin ücretleri 720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ hesabında izlenir. İnşaatta çalışan işçilerin ücretleri maliyetlere doğrudan yüklenebilen giderlerdendir. Ama bunun dışında merkez bir ofiste çalışan müdür,sekreter,muhasebeci gibi kişilerin ücretleri 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ olup dönem kazancının hesaplanmasında direkt gider kaydedilir.
------------------------/-----------------------------
720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
720 01 A İNŞAATI
720 01 01 İşci Ücret ve Giderleri
720 01 01 001 Brüt Ücret
720 01 01 002 SSK primi işveren his.
720 01 01 003 işsizlik
335 PERSONELE BORÇLAR HS
360 ÖD.VERGİ VE FONLAR
361 ÖD.SOS.GÜV.KESİNTİLERİ
---------------------/-------------------------------------
Özel inşaatlarda direkt işçilik ve ilk madde ve malzeme giderleri dışında kalan diğer giderler çeşit ve değer yönü ile doğrudan değil dağıtılarak (örneğin amortismanlar ve ortak genel giderlerin dağıtımı gibi) maliyete eklenir ve inşaat maliyetine yansıtılacak olan giderler 730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ hesabında izlenir.
----------------------------/-------------------------------
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
730 01 A İNŞAATI
730 01 01 Amortisman Tükenme Payları
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
------------------------/-------------------------------------
710-720-730 nolu hesaplarda oluşan bu maliyetler 711-721-731 nolu yansıtma hesapları aracılığı ile 151 YARI MAMULLER ÜRETİM hesabına aktarılır.
------------------------/-------------------------------------
151 YARI MAMULLER ÜRETİM
711 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME YAN.
721 DİREK İŞÇİLİK GİD.YANSITMA
731 GENEL ÜRETİM GİD.YANSITMA
-------------------------/--------------------------------------
151 hesapta yer alan bu maliyet tutarı ise doğrudan 152 MAMÜLLER hesabına aktarılır
Ticari kazançta tahakkuk ve tahsil elde etmeye esas alındığından inşa edilen daire veya işyeri ister peşin ister taksitle satılsın satış tarihinde vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olacaktır. İnşaat tamamlandığında kesin maliyetler belli olacağından inşaat devam ederken yapılan satışlar bir avans niteliği taşımaktadır.
--------------------------------/------------------------
102 BANKALAR HESABI
600 YURT İÇİ SATIŞLAR
600 01 Daire satışları
600 02 İşyeri satışları
391 HESAPLANAN KDV
----------------------------/-------------------------------
622 SATILAN MAMULLER MALİYETİ
152 MAMULLER HESABI
--------------------------/---------------------------------
Görüldüğü gibi 7A seçeneği üstadımız Pr.Dr.ŞÜKRÜ KIZILOT da belirttiği gibi maliyet hesaplarının yılsonunda ve aylık raporlama yapan işletmelerde her ay sonunda yansıtma hesapları ile ilgili fonksiyonel gider hesaplarına devredilmesi kolaylıkla yapılabilmektedir. Bu konularla ilgili daha detaylı bilgiyi Pr.Dr.ŞÜRÜ KIZILOT hocamızın İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi kitabında bulabilirsiniz.
Özel inşaat muhasebesi hakkında küçükde olsa bir rehber olur diye düşünüyorum.
Kaynak:Kazım Güzeller
Mali Müşavir
Kaynak: PROF.DR. ŞÜKRÜ KIZILOT İNŞAAT MUHASEBESİ VERGİLENDİRİLMESİ
Özel inşaat yapılan binaları daire yada işyeri halinde satan firmaların (müteahhitlerin) yaptığı inşaatlardır. Özel inşaatlarda da en büyük sıkıntı satılan daire veya işyerlerinin düşük bedelle satılması,yada maliyetlerin olduğundan düşük gösterilmesi veya maliyetlerin abartılarak yüksek gösterilmesi gibi birçok dikkat edilecek husus var. Genelde bir inşaatın her aşamasında çalışan işçiler genelde müteahhit firmaların götürü dediğimiz usulde kalfalara yani bizim taşeron veya altişveren dediğimizi kişilere veriliyor ve inşaatın gerçek işçilik maliyeti belgelendirilemiyor.
Malesef bu durum hem satıcının hemde alıcının işine geldiğinden reel fiyatlar her zaman gizleniyor bundanda tabiki devlet alacağı kdv,ssk ve gelir vergisinden büyük bir kayıp yaşıyor. Hem alıcı hemde satıcı daha sonraki inceleme döneminde sıkıntı yaşamak adına uyarılmalı diye düşünüyorum.
Özel inşaatlar bir tür imalattır. Maliyetleri de imal edilen malların maliyetlerinin saptantanmasın daki esaslara göre hesaplanır. Kazanç saptanırken maliyetle satış bedeli karşılaştırılır. Daire ve işyerlerinin maliyeti bazı verilere göre hisse verilerek hesaplanır (arsa payı,metrekare,kat yada işyeri sayısı gibi)
Kar ve zararın saptanması için tüm daire ve işyerlerinin satışını beklemeye gerek yoktur. Kar ve zarar yıl içindeki satışlar esas alınarak saptanır. Satılmayan daire ve işyerleri ise maliyet bedeli ile değerlenerek yılsonunda mamul stoklarda yer alır.
Özel inşaat işleri bir tür imalat olup,maliyetlerinin saptanmasında kullanılacak esaslar imal edilen malların maliyet bedelini belirleyen VUK 275.maddesi hükmünde düzenlenmiştir.
Özel inşaat işleriyle uğraşan işletmelerin 7A seçeneği uygulamaları gerek muhasebe tekniği gerek daha sağlıklı güvenilir bilgiler açısından yerinde bir tercih olacaktır.
İlk madde ve malzeme yani alınan emtia ve malzemeler öncelikle 150 nolu hesaba kaydedilmeli ve kullanılan kısmının 710 hesaba aktarılması ile kullanılmayan malzemenin inşaat maliyetine aktarılması önlenmiş olur. Bu hesapların altına malzeme bazında alt hesaplar açılması daha doğru veri olacaktır.
-----------------------/-------------------------
150 İLK MADDE VE MALZEMELER
150 01 A İNŞAATI
150 01 01 Demir
191 İNDİRİLECEK KDV
320 SATICILAR HESABI
-----------------------/---------------------------
-------------------------/--------------------------
710 DİREKT İLK MADDE MALZEME
710 01 A İNŞAATI
710 01 01 Demir
150 İLK MADDE VE MALZEMELER
150 01 A İNŞAATI
150 01 01 Demir
-----------------------/-------------------------------
Özel bina inşaatlarında işçilik giderleri yani çalışan işçilerin ücretleri 720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ hesabında izlenir. İnşaatta çalışan işçilerin ücretleri maliyetlere doğrudan yüklenebilen giderlerdendir. Ama bunun dışında merkez bir ofiste çalışan müdür,sekreter,muhasebeci gibi kişilerin ücretleri 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ olup dönem kazancının hesaplanmasında direkt gider kaydedilir.
------------------------/-----------------------------
720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
720 01 A İNŞAATI
720 01 01 İşci Ücret ve Giderleri
720 01 01 001 Brüt Ücret
720 01 01 002 SSK primi işveren his.
720 01 01 003 işsizlik
335 PERSONELE BORÇLAR HS
360 ÖD.VERGİ VE FONLAR
361 ÖD.SOS.GÜV.KESİNTİLERİ
---------------------/-------------------------------------
Özel inşaatlarda direkt işçilik ve ilk madde ve malzeme giderleri dışında kalan diğer giderler çeşit ve değer yönü ile doğrudan değil dağıtılarak (örneğin amortismanlar ve ortak genel giderlerin dağıtımı gibi) maliyete eklenir ve inşaat maliyetine yansıtılacak olan giderler 730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ hesabında izlenir.
----------------------------/-------------------------------
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
730 01 A İNŞAATI
730 01 01 Amortisman Tükenme Payları
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
------------------------/-------------------------------------
710-720-730 nolu hesaplarda oluşan bu maliyetler 711-721-731 nolu yansıtma hesapları aracılığı ile 151 YARI MAMULLER ÜRETİM hesabına aktarılır.
------------------------/-------------------------------------
151 YARI MAMULLER ÜRETİM
711 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME YAN.
721 DİREK İŞÇİLİK GİD.YANSITMA
731 GENEL ÜRETİM GİD.YANSITMA
-------------------------/--------------------------------------
151 hesapta yer alan bu maliyet tutarı ise doğrudan 152 MAMÜLLER hesabına aktarılır
Ticari kazançta tahakkuk ve tahsil elde etmeye esas alındığından inşa edilen daire veya işyeri ister peşin ister taksitle satılsın satış tarihinde vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olacaktır. İnşaat tamamlandığında kesin maliyetler belli olacağından inşaat devam ederken yapılan satışlar bir avans niteliği taşımaktadır.
--------------------------------/------------------------
102 BANKALAR HESABI
600 YURT İÇİ SATIŞLAR
600 01 Daire satışları
600 02 İşyeri satışları
391 HESAPLANAN KDV
----------------------------/-------------------------------
622 SATILAN MAMULLER MALİYETİ
152 MAMULLER HESABI
--------------------------/---------------------------------
Görüldüğü gibi 7A seçeneği üstadımız Pr.Dr.ŞÜKRÜ KIZILOT da belirttiği gibi maliyet hesaplarının yılsonunda ve aylık raporlama yapan işletmelerde her ay sonunda yansıtma hesapları ile ilgili fonksiyonel gider hesaplarına devredilmesi kolaylıkla yapılabilmektedir. Bu konularla ilgili daha detaylı bilgiyi Pr.Dr.ŞÜRÜ KIZILOT hocamızın İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi kitabında bulabilirsiniz.
Özel inşaat muhasebesi hakkında küçükde olsa bir rehber olur diye düşünüyorum.
Kaynak:Kazım Güzeller
Mali Müşavir
Kaynak: PROF.DR. ŞÜKRÜ KIZILOT İNŞAAT MUHASEBESİ VERGİLENDİRİLMESİ
