Satılan malın nakliyesi ve teslimatı irsaliye kesilerek ispatlanmalıdır
Satılan malın bedelinin tahsilatında sorun çıkması durumunda, alıcıya teslimat belgelenmelidir. Bunun için de malın taşınması ve satımı sırasında irsaliye düzenlenmelidir. Burada önemli olan, faturanın alıcıya zamanında ulaşmış olması ve içeriğine süresi içinde itiraz edilmemiş olmasıdır.
SORU: Satmış olduğumuz malları alan müşterimiz bize olan borçlarını ödemedi. Bu nedenle elimizde bulunan faturalar ve irsaliyelerle birlikte kendisine ihtarname keşide ederek alacağımızı ödemesini istedik. Ancak söz konusu kişiler bizden mal almadıklarını ve böyle bir borçları olmadığını iddia ederek mahkemede borçlarını inkar ettiler. Böyle bir durumda bizim nasıl hareket etmemiz gerekmektedir?
YANIT: Türk Medeni Kanunu'nun 6.maddesi uyarınca "taraflardan her biri hakkın dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür."
Diğer yandan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 287.maddesi gereği olarak "Kanun'un muayyen bir delil"le ispatını emreylediği hususlar başka suretle ispat olunamaz.
Mevcut hukuki düzenlemeler çerçevesinde "Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri belli bir miktarı geçtiği takdirde yazılı olarak kanıtlanması gerekmektedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 23.maddesi gereği olarak da "Ticari işletmesi icabı bir mal satmış veya imal etmiş veyahut bir iş görmüş yahut bir menfaat temin etmiş olan tacirden, diğer taraf kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun faturada gösterilmesini isteyebilir."
Ancak Vergi Usul Kanunu'nun 232.maddesi uyarınca ticari yaşamda fatura verilmesi ve alınması zorunlu olan bir vesikadır. Buna göre fatura aynı zamanda satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak kabul edilmektedir.
Vergi Usul Kanunu'nun 230. maddesinde hükme bağlandığı üzere malın satımı aşamasında alıcıya veyahut da alıcının bulunduğu yere kadar sürecek taşınması sırasında irsaliye düzenlenmesi ve dolayısıyla malın irsaliyeli taşınması gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak oluşan bir yargı kararına göre de; "Davacılar malı teslim ettiklerini ancak bedelini alamadıklarını ileri sürmüş ve buna ilişkin faturaları ve sevk irsaliyelerini dosyaya sunmuşlarsa, bu durumda davacıların iddialarını kesin delillerle kanıtlamaları gerekmektedir." (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi E.No:2007/7821, K.No:2008/1622)
Burada önemli olan malın alıcılar tarafından teslim alındığının kesin olarak kanıtlanması ile alıcılar adına düzenlenen faturaların alıcılara ulaşmış olması ve fatura içeriğine süresi içerisinde alıcılar tarafından itiraz edilmemiş olmasıdır.
Dolayısıyla eğer söz konusu fatura veyahut da faturalar alıcılara ulaşmış bulunuyorsa ve malın teslim edildiği kanıtlanabiliyorsa, süresi içerisinde fatura içeriğine itiraz etmemiş olan alıcıların söz konusu fatura bedellerini ödemesi gerekmektedir.
Veysi Seviğ
Satılan malın bedelinin tahsilatında sorun çıkması durumunda, alıcıya teslimat belgelenmelidir. Bunun için de malın taşınması ve satımı sırasında irsaliye düzenlenmelidir. Burada önemli olan, faturanın alıcıya zamanında ulaşmış olması ve içeriğine süresi içinde itiraz edilmemiş olmasıdır.
SORU: Satmış olduğumuz malları alan müşterimiz bize olan borçlarını ödemedi. Bu nedenle elimizde bulunan faturalar ve irsaliyelerle birlikte kendisine ihtarname keşide ederek alacağımızı ödemesini istedik. Ancak söz konusu kişiler bizden mal almadıklarını ve böyle bir borçları olmadığını iddia ederek mahkemede borçlarını inkar ettiler. Böyle bir durumda bizim nasıl hareket etmemiz gerekmektedir?
YANIT: Türk Medeni Kanunu'nun 6.maddesi uyarınca "taraflardan her biri hakkın dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür."
Diğer yandan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 287.maddesi gereği olarak "Kanun'un muayyen bir delil"le ispatını emreylediği hususlar başka suretle ispat olunamaz.
Mevcut hukuki düzenlemeler çerçevesinde "Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri belli bir miktarı geçtiği takdirde yazılı olarak kanıtlanması gerekmektedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 23.maddesi gereği olarak da "Ticari işletmesi icabı bir mal satmış veya imal etmiş veyahut bir iş görmüş yahut bir menfaat temin etmiş olan tacirden, diğer taraf kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun faturada gösterilmesini isteyebilir."
Ancak Vergi Usul Kanunu'nun 232.maddesi uyarınca ticari yaşamda fatura verilmesi ve alınması zorunlu olan bir vesikadır. Buna göre fatura aynı zamanda satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak kabul edilmektedir.
Vergi Usul Kanunu'nun 230. maddesinde hükme bağlandığı üzere malın satımı aşamasında alıcıya veyahut da alıcının bulunduğu yere kadar sürecek taşınması sırasında irsaliye düzenlenmesi ve dolayısıyla malın irsaliyeli taşınması gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak oluşan bir yargı kararına göre de; "Davacılar malı teslim ettiklerini ancak bedelini alamadıklarını ileri sürmüş ve buna ilişkin faturaları ve sevk irsaliyelerini dosyaya sunmuşlarsa, bu durumda davacıların iddialarını kesin delillerle kanıtlamaları gerekmektedir." (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi E.No:2007/7821, K.No:2008/1622)
Burada önemli olan malın alıcılar tarafından teslim alındığının kesin olarak kanıtlanması ile alıcılar adına düzenlenen faturaların alıcılara ulaşmış olması ve fatura içeriğine süresi içerisinde alıcılar tarafından itiraz edilmemiş olmasıdır.
Dolayısıyla eğer söz konusu fatura veyahut da faturalar alıcılara ulaşmış bulunuyorsa ve malın teslim edildiği kanıtlanabiliyorsa, süresi içerisinde fatura içeriğine itiraz etmemiş olan alıcıların söz konusu fatura bedellerini ödemesi gerekmektedir.
Veysi Seviğ