T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
TARİH : 25.06.1996
SAYI : B.07.4.DEF.0.35.11/176200-1390/4028
KONU :
Ödevlinin eşine ödemiş olduğu ücretlerden, ticari kazancın tespitinde gider olarak indiremeyeceği, eşine ödenen ücretlerden tevkif edilen gelir vergisini kendi adına tahakkuk eden gelir vergisinden mahsup edemeyeceği hk.
(Gelir Vergisi Kanunu'nun 41/2. maddesinde, "Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar..."in ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilemeyeceği, hükme bağlanmıştır. Diğer taraftan aynı Kanunun 94. maddesine göre tevkif suretiyle ödenen vergilerin yıllık beyan esasına göre hesaplanan vergiden düşülebilmesi için, yıllık beyannameye dahil edilen kazanç veya iratlardan kesilmiş ve ödenmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle ödevlinin eşine ödemiş olduğu ücretleri ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilemeyeceği gibi eşine ödenen ücretlerden tevkif yoluyla ödenen gelir vergisini de kendi adına tahakkuk eden gelir vergisinden mahsup etmesi mümkün bulunmamaktadır.)
...
(Defterdarlık: Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğüne)
Yazınızda, daireniz mükelleflerinden (...) in 1998 takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesini 26.03.1999 tarih ve (...) kayıt nolu dilekçesi ile dairenize vererek tarh ve tahakkukunu yaptırdığı, ödevlinin söz konusu dilekçesinde 1998 takvim yılında eşini yanında ücretli olarak çalıştırdığı ve ödediği ücretten Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi gereğince vergi tevkifatı yaptığı ve bu vergileri de muhtasar beyannameyle yasal süresinde dairenize ödediği, dolayısıyla bu gelirin vergilendirildiği; ancak Gelir Vergisi Kanununun 41. maddesinin 2. bendi gereğince eşe ödenen ücretin gider olarak kabul edilmemesinden dolayı 1998 takvim yılında eşine ödediği ücret ve işveren SSK hissesi toplamını teşkil eden (...) TL'm vergi matrahına dahil ettiği, bu nedenle çifte vergilendirme olduğunu belirterek yıl içinde eşine ödediği ücretten dolayı kesilen vergilerin tahakkuk eden vergiden mahsup edilmesi ve gerekli düzeltme işleminin yapılmasının talep edildiği belirtilerek yapılacak düzeltme işlemine esas teşkil etmek üzere eşe ödenen ücretten dolayı kesilen vergilerin mükellef adına tahakkuk eden gelir vergisinden mahsup edilip edilmeyeceği hakkında mükteza verilmesi istenilmektedir.
Bilindiği üzere, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde ücretin tanımı yapılmış, aynı Kanunun 94. maddesinde ise yaptıkları ödemelerden vergi tevkifatı yapmak zorunda olan vergi sorumluları belirtilmiş olup, 1. bendinde de, hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104'üncü maddelere göre tevkifat yapılacağı, açıklanmıştır. Öte yandan, anılan Kanunun 41/2. maddesinde,
"Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar..."in ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilemeyeceği,"
hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 121. maddesinde;
"yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan (4369 sayılı Kanunla değişmeden önceki şekli) bu Kanuna göre kesilmiş veya götürü usulde tespit edilmiş olan kazanç ve ücretler dolayısıyla ödenmiş bulunan vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan Gelir Vergisine mahsup edilir,"
denilmiştir.
Buna göre, kazanç ve iratlardan yıl içinde Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesine göre tevkif suretiyle ödenen veya kesilen vergilerin, yıllık beyan esasına göre hesaplanan vergiden düşülebilmesi için, mahsup edilecek vergilerin Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre yıllık beyannameye dahil edilen kazanç veya iratlardan kesilmiş ve ödenmiş olması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan hükümler uyarınca, adı geçen mükellefin eşine ödediği ücretleri Gelir Vergisi Kanunu'nun 41/2. maddesine istinaden ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün olmayıp, bu ücretlerden sorumlu sıfatı ile gelir vergisi tevkifatının yapılması gerekmektedir. Ayrıca tevkif edilen bu vergiler eşine ödediği ücretlere ilişkin gelir vergisi tevkifatı olduğundan, kendisi adına tahakkuk eden gelir vergisinden aynı Kanunun 121. maddesine göre mahsup edilmesi mümkün bulunmamaktadır.