TTK’da anonim veya limited şirketten şahıs işletmesine dönüş ile ilgili yasa maddesi aşağıda verilmiş olup, yeterli açıklama bulunmamaktadır. Bu nedenle, uygulama ile ilgili, Ticaret sicil Müdürlüklerinden bilgi almakta yarar vardır.
“VI-Ticari işletme ile ilgili birleşme ve tür değiştirme”
“Madde 194: (1) Bir ticari işletme, bir ticaret şirketiyle, onun tarafından devralınmak suretiyle birleşebilir. Bu hâlde devralan ticaret şirketinin türüne göre 138 ilâ 140, 142 ilâ 158 ve ortak hükümlere ilişkin 191 ilâ 193 üncü madde hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.
(2) Bir ticari işletmenin bir ticaret şirketine dönüşmesi hâlinde 182 ilâ 193 üncü maddeler kıyas yoluyla uygulanabilir.
(3) Bir ticaret şirketinin bir ticari işletmeye dönüştürülebilmesi için, söz konusu ticaret şirketinin paylarının tümü, ticari işletmeyi işletecek kişi veya kişiler tarafından devralınmalı ve ticari işletme bu kişi veya kişiler adına ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir. Bu hâlde, ticari işletmeye dönüştürülen ticaret şirketi, bir kollektif veya komandit şirket ise mezkûr ticaret şirketinin borçlarından, ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da 264 üncü maddedeki zamanaşımı süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olurlar. Dönüştürmeye bu Kanunun 264 ilâ 266 ncı maddeleri de uygulanır.
Bir şirket, bugünkü koşullarda şahıs işletmesine dönmek istemesi halinde aşağıdaki şekilde işlemlerini yürütmesi gerekecektir.
1) Mevcut limited şirketin karar defterine bu doğrultuda (şahıs işletmesine dönüş ile ilgili) karar alınması
2) Bu irade beyanının ticaret siciline tescil ve ilanı
3) Limited şirketten şahıs işletmesine dönüş ile ilgili kesin hesap çıkarılması (kapanış bilançosu, gelir tablosu ve ara mizan, borç yüklenim taahhütnamesi)
4) Şirketin önceki ortaklarının yeni şahıs işletmesinde bulunmaları
5) Şirketin eski ortaklarının aynen yeni şahıs işletmesinde devam etmeleri ve bu durumun ticaret siciline tescili
6) Ticari işletmeye dönüştürülecek olan şirket şirketi bir kolektif veya komandit şirket ise söz konusu ticaret şirketinin borçlarından ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da yeni TTK md.264 hükümlerine göre zamanaşımı süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olacaklardır.
7) Diğer yandan, yine bir sermaye şirketi türü olan sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde eski TTK’da olduğu gibi en az 5 kişi tarafından kurulabilecektir.
8) Dönüştürme sırasında yeni TTK md.264 zamanaşımı ve 266. md hükümlerinin dikkate alınması gerekir.
Sermaye Şirketinin Şahıs İşletmesine Dönüşmesinde Yol Haritası