Sipariş Avanslarındaki Paraların Bilançoda Kalma Süresi Ne?

[El Pln]

X Bank....'a yapılan hizmet karşılığı .....$ şirket hesabına geliyor. Banka biz fatura istemiyoruz şu an, biz isteyince kesersiniz demişler müşteriye.
Biz de bir kaç ay sonra kesilir diye Alınan Sip.Avanslarına kaydettik.
Süre bir yılı geçince de müşterimizi tekrar bu konuda uyardık. Fatura kesmeniz gerekiyor diye.
Şimdi ikinci bir işlem başka büyük bir kurum adına aynı şekilde yapılınca benim de endişelerim başladı. Gerekli açıklamaları yapıp fatura kesmelerini söyledim şifaen...

Sorum; Bankaya gelen paralar Sipariş Avanslarında ne kadar süre tutulabilir?
Önerilerinizi bekliyorum.

 

[nguroy]

Bunun yasal bir sınırlaması yoktur. Ancak siz devamlı para alıp fatura kesmiyorsanız dikkat çeker. Bir inceleme sırasında bunu size sorarlar. Ayrıca sipariş avansının bir yazılı sözleşmeye dayanması daha sağlıklıdır.Sözleşmede de ödemenin ne zaman yapılacağı işin veya hizmetin ne zaman yerine getirileceği belirtilir.
Bunlara uymamak vergisel açıdan şüphe uyandırıcı işlemlerdir.

 

[kalyon]

sn nguroy a katılıyorum,
bir süre yok.
ancak bir inceleme olduğunda ne diyeceğinize hazırlayın kendinizi.
iki tarafta bu paranın karşılığı olan işin henüz yerine getirilmediğini ispat ederse sorun yok, ancak paranın karşılığı işin yapılmadığını ispat etmekte zorlanırsanız başınız ağrır.

saygılarımla

 

[OSMAN EROL]

Avanslar işletmenin tasarrufu altına girmiş değerlerdir. Bu nedenle şirket varlığında bir değişime sebep olurlar. Muhasebenin dönemsellik ilkesi gereği dönem sonlarında değerlemeye tabi tutulurlar. VUK’nun 289. maddesinde avansların “mukayyet değeri” ile değerlendirileceği belirtilmiştir. Eğer alınan avans döviz cinsinden ise bir görüşe göre nakit, diğer bir görüşe göre mal olarak değerlemeye tabi tutulur. Nakit olarak değerlendirilmesini savunanlar bunun kur farkı hesabının yapılması gerektiği görüşündedirler.

Sermaye Piyasası Kurulunun bu konuda verdiği bir muktezada şöyle denilmektedir.

“…Diğer taraftan; anılan Tebliğin "Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar" başlıklı (3) no.lu ekinde; "Verilen Sipariş Avansları Hesabı"na ilgili olduğu siparişin niteliğine göre "Stoklar" ya da "Duran Varlıklar" ana hesap grupları içerisinde yer verilmiş olup, hesapta yurtiçinden veya yurtdışından satın alınmak üzere sipariş edilen stok veya duran varlıklarla ilgili olarak yapılan avans ödemelerinin izleneceği ve bu hesabın sipariş avanslarıyla ilgili giderleri de içerdiği belirtilmektedir. "Verilen Sipariş Avansları" hesap kaleminin değerlemesi ise; bu hesapta izlenen siparişe konu olan varlık unsurlarının değerleme esaslarına tabi bulunmaktadır.

Yukarıda yer alan Tebliğ hükümleri değerlendirildiğinde; bedeli döviz olarak belirlenmiş sipariş avanslarının kur değerlemesine tabi tutulması; ancak, Tebliğin 9'uncu maddesinde belirtilen "İhtiyatlılık Kavramı" uyarınca kur farklarının gelir tablosu ile ilişkilendirilmeksizin verilen siparişe konu olan varlığın maliyeti ile ilişkilendirilmek üzere, bilançoda geçici bir hesapta izlenmesi gerekmektedir.”

Görüldüğü gibi, sipariş avanslarının her halükarda dönem sonunda değerlemeye tabi tutulacağı açıktır. Bu nedenle avans işleminin tahakkuk ettiği tarihten itibaren 7 gün içinde faturanın verilmesi ve 10 gün içinde kayıtlara alınması, şarttır.

Bunun aksatılması, eğer alan veren arasında menfaat birliği varsa örtülü sermaye olarak değerlendirileceği gibi, usulsüzlük ve özel usulsüzlük olarak da değerlendirilir.
------------------------------

 

[kalyon]

sn erol,
değerleme konusunda haklısınız ancak satılmamış yada alınmamış bir malın 7 gün içerisinde nasıl faturalandırdığınızı anlamadım.

değerleme sonucu oluşacak kur farkına fatura kesilmesi konusunda haklısınız ancak sipariş avansı olarak alınan paraya fatura kesilmesi konusunda aynı fikirde değilim.

saygılar

 

[nguroy]

Eğer döviz bazında avans söz konusu ise dönem sonlarında değerleme yapılacağı açıktır.
Sn Erol ; aşağıdaki sözler sizin. Biraz daha açık olabilirmisiniz . Ben anlayamadım. Yani avansı aldıktan sonra 7 gün içinde mutlaka fatura et mi diyorsunuz.?
" Bu nedenle avans işleminin tahakkuk ettiği tarihten itibaren 7 gün içinde faturanın verilmesi ve 10 gün içinde kayıtlara alınması, şarttır. "

 

[OSMAN EROL]

Burada bahsi geçen fatura malın teslimi ile ilgili değildir. Bilindiği gibi Vergi Usul Kanununun 227. maddesinde , "Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmü yer almaktadır. Bu nedenle bankaya gelen sipariş avansının bir şekilde tevsik edilmesi ve bu vesika üzerinden kayıtlara geçirilmesi gerekir. Fatura yerine geçen vesikalarda “banka dekontları” da yer almaktadır. (VUK GT: 243-246) Dolayısıyla muhasebe kayıtları banka dekontları ile yapılır.

Esasen müşterinin istemesi halinde malın tesliminden önce de fatura düzenlemek mümkündür.(KDVK Md. 10/b) Ancak, VUK’na göre fatura malın tesliminden sonra düzenlenir
..........................................................

 

[nguroy]

Sn. Erol


Sipariş avansını veren zaten banka, elbette banka dekontu tevsik edici vesika olacak. Bunun aksi zaten mümkün değil. Ancak siz öyle demiyorsunuz 7 gün içinde fatura edilmesi şarttır diyorsunuz. fatura etmek başka şey, dekontla tevsik edip kayıtlara almak başka şey. Kavramlarımızı net belirtmek gerek.
Satılacak mal veya hizmetin kesin miktar fiyat ve tutarı belli ise önceden fatura kesilmesi mümkündür doğru . Ancak pratikte pek uygulanamıyor. Avansın anlamı da bu zaten.

 

[OSMAN EROL]

Konuyu, hizmeti yapılanın banka olduğu açısından değerlendirirsek sonuç değişmez şöyle ki:

Benim anladığıma göre verilen hizmet devam ediyor, bitmemiş, bu arada banka hizmeti yapana kısmen ödeme yapıyor. Her ne kadar aynı anlama gelmiyorsa da “Sipariş avansı”’ndan kastedilen ödeme bu.

Konuyu KDV’ Kanunu açısından inceleyelim; KDVK’nun “Vergiyi doğuran olay” başlıklı 10. maddesinin (a) bendi şöyle:

“Madde 10- Vergiyi Doğuran Olay:
a)Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,”

Madde metninden anlaşılacağı gibi, hizmetin yapılması ve bedelinin kısmen ödenmesi ile vergiyi doğuran olay meydana gelmiş oluyor. Zira aynı kanunun 10/c bendi şöyle diyor:

“Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması,”

Demek ki hizmet bitmemiş de olsa KDV açısından vergiyi doğuran olay meydana gelmiştir.

İstanbul Defterdarlığının bu konuda verdiği bir özelge özeti şöyledir:

“ Hizmetin yapıldığı anda vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olduğundan hizmet bedeli üzerinden KDV hesaplanıp hizmetin yapıldığı dönem beyannamesinde beyan edilecektir. Hizmet bedelinin tahsil edilememesi vergiyi doğuran olayı etkilemeyecektir. (TARİH:07.07.2003;SAYI:KDV.MUK. B.07.4.DEF.0.34.18.01.3930) "

Diğer taraftan, Vergi idaresi ile müteahhit arasında çıkan ihtilaf sonucu Danıştay Yedinci Dairesi 1992/4200 Esas No, 1993/4107 karar No'lu kararında, yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yapan inşaat firmasının hakediş raporunun ihale makamınca onaylandığı tarihte KDV yönünden vergiyi doğuran olayın meydana gelmiş sayılacağı, ihale makamının (işverenin) hakediş bedelini ve KDV'ni ödememesinin, müteahhit firmanın bu KDV'ni beyan ederek ödemesini engellemeyeceği yönünde Karar vermiştir.

Görüldüğü gibi, kısım, kısım hizmet teslimi demek olan ihaleli işlerde de hizmet tamamlanmamış olsa bile kısmi teslimler KDV açısından vergiyi doğuran olay olarak kabul edilmektedir

Peki bunun sonucu ne olur?.

Sipariş avansı olarak adlandırılan hizmet bedelinin banka hesabına yatırılması veya banka tarafından hizmet yapana ödenmesi ile vergiyi doğuran olay meydana gelmiş olacağından hizmeti yapan kişinin aldığı para kadar fatura kesmesi ve ilgili dönem içinde tahakkuk ettirdiği KDV’sini beyan edip ödemesi gerekir. Bankanın “Biz istediğimiz zaman fatura verirsiniz” demesi dayanaktan yoksun bir ifadedir.
-----------------------

 

[nguroy]

Bankanın “Biz istediğimiz zaman fatura verirsiniz” demesi dayanaktan yoksun bir ifadedir.

Sn Erol Kesinlikle size katılıyorum. Eğer devam eden bir hizmet söz konusu ise yapılan kısmın faturasının kesilmesi gerekir. Banka her halde kendi durumuna göre ayarlama yapacak o yüzden faturayı sonraki dönemde istiyor.

Zaten avans mahiyetindeki ödemelerin de içeriğinin gerçekten iş avansı şeklinde olması gerekir. İşin yapılması veya malın teslimi için MAKUL bir süre önceden avans verilir. Ancak bu avans asla sabit bir borç veya alacak halini almamalıdır.
Hem KDV açısından, hemde örtülü sermaye, kazanç ilişkileri açısından mahzurludur.