Bu konuyu bir ara müşterilerimden biri " Hasan Bey, bu alkollü içki neden gider kabul edilmiyor diye " bana sormuştu.
Ben de kendisine bir fıkra ile yanıt verdim. Fıkra şöyle :
Adamın biri yaylada sahipsiz bir koyun bulmuş, koyunu üç ay besledikten sonra kesip yemek istemişler. Köylüler olmaaazz demiş. Bu mal senin değil haramdır, bazılarıda sahibi çıkmadı helaldır. Yaşlıca birisi evladım sen en iyisi git hocaya danış demiş. Adam da koyunu alıp hocanın yanına varmış hocam hal mesele böyle böyle demiş. Bu koyun bize helal mi haram mı ? Hoca da bir adama bir koyuna bakmış ve cevabı yapıştırmış :
" Cellahü celallahü, hoca yerse helallahü " deyip köylüden koyunu almış ve koyunu orada kesip hocaya teslim etmiş....
( Not: Düzgün hocalar bundan istisnadır. )
Ben de bundan esinlenerek müşterime " Rakıyı tek başına içersen gider kabul edilmez, Mali Müşavirinle beraber içersen gider kabul edilebilir " deyip işi tatlıya bağladım.
Muammer Beyin dediği gibi alkollü içkiler ve sigaranın reklam giderleriyle ilgili kısıtlama ayrı bir konu, temsil ağırlama harcamaları veya seyahat -konaklama sırasında içilen içkilerin gider kabul edilip edilmemesi ayrı bir konudur. Öncelikle bunu ayırmamız gerekir. Burada sorulan soru yanlış anlamadıysam fuara katılan firma sahip veya yetkililerinin fuar nedeniyle bulundukları şehirde kalınan oteldeki konaklama sırasında yenilen yemeğin yanında içki içerlerse ve faturada içki bedeli yemekten ayrı olarak belirtiliyorsa bunun gider kabul edilmediği noktasında odaklanmaktadır. Konaklama bedeli, yemek bedeli, yol giderlerinin gider olarak kabul edildiği noktasında herhangi bir sorun yoktur.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 40.maddesi ticari kazancın tespitinde indirilecek giderleri 10 bent halinde saymıştır. Maddenin 1.bendinde "Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler "in , 4.bendinde ise " İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının gerektirdiği süreye maksur olmak şartıyla ) gider kabul edileceği belirtilmekted ir.
Olayımızda; içilen alkollü içkinin bedelinin gider kabul edilip edilmemesi , alkollü içki içip buna para harcamanın "ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için " gerekli olup olmadığıdır. Yani alkollü içmek gerekli midir yoksa keyif için midir ? Alkollü içki içince ticari kazançta bir artış olacakmıdır, ticari kazancın artmasına katkısı olacakmıdır.
Vergi mevzuatımıza göre bir giderin kanunen kabul edilen veya edilmeyen gider olarak değerlendirilmesi ndeki temel kriter kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi çerçevesinde yapılıp yapılmadığıdır. Yapılan giderle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık illiyet bağının bulunmaması halinde, yapılan gider vergi matrahının tespitinde dikkate alınamaz.
Genellikle yapılan her gider ile kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi arasında çeşitli derecelerde dolaylı bir ilişki kurmak mümkündür. İşletme adına yapılsa dahi, bir giderin işle ilgisi çok açık olarak kurulamıyorsa bu giderin matrahtan indirimi kabul olunmaz. Bir giderin kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi çerçevesinde yapıldığının kabulü yönünden önem taşıyan bir diğer husus, giderin keyfilik unsuru taşıyıp taşımadığındadır.
İşletme sahip veya yetkililerinin fuar mekanının dışında bulunan otelde konaklamakta iken yemeğin yanın bir kaç kadeh yuvarlaması, fuarda sergiledikleri ürünlerin tanıtımına ve satışlarının artmasına bir katkısı olacağını sanmıyorum. Hani derler ya kimi kederden kimi neşeden içer. Belki de ürünlerinin fuarda yeterince ilgi görmemesinden kederden veya çok ilgi gördüğünden dolayı neşeden içiyor olabilir. Belki de akşam yemeğinin yanında arkadaşı veya fuara giden bir başkasıyla içip muhabbet etmekten hoşlanan bir işadamı da olabilir. Ya da içki sevmeyen veya hiç içmeyen bir işadamının ürünlerinin satılmayacağı , fuarda ilgi görmeyeceği söylenebilir mi ?
Kısacası alkollü içki giderinin kabul edilmesi için ticari kazancın elde edilmesi ve idamesine katkısının olması ve bunun mükellef tarafından kanıtlanması gerekir . Aksi durumda gider kabul edilmez. Her olayın kendi koşullarında değerlendirilmesi gerekmekle birlikte , yukarıda yazılı olayda alkollü içkinin gider kabul edilemeyeceği kanısındayım.
Hasan Bozkurt
amaç espriydi. Ciddiye almayın.