Ynt: Stok sayımı sonuçları hakkında
Merhaba,
Aşağıdaki yazılar yardımcı olabilir:
-----http://www.webmuhasebe.com/konular/malsaynok.htm
-Mal Sayım Noksanlıkları
Mal sayım noksanlıkları değerleme yönteminin değiştirilmesin¬den, kayıtlara girdiği halde fiilen işletmeye girmemiş mülkiyeti işlet¬meye ait mallardan, işletmeden çıktığı halde kayıtlara geçmemiş mal¬lardan, fire ve kayıplardan kaynaklanmış olabilir.
Değerleme yönteminin değiştirilmesi neticesi ortaya çıkan mal sayım noksanlığı tamamen değerleme ölçüsünün değişmesinden kaynaklandığından mal sayım noksanlığının tecrübi sistemde ve de¬vamlı envanter sisteminde satılan ticari mallar maliyeti hesabına dev¬redilmesi gerekir.
Bununla ilgili muhasebe kayıtları:
_________________ / _______________
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 400.000
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 400.000
197.01 Mal sayım noksanlığı
Değerlemeden doğan Mal sayım noksanlığının devri
_________________ / _______________
şeklinde olacaktır.
Mülkiyeti işletmeye geçmiş olup da henüz işletmeye girmemiş veya fiilen işletmenin tasarrufu altında olmayan mallar sebebiyle ortaya çıkan mal sayım noksanlığı; malın henüz nakliye ambarında veya yolda olmasına göre "Ambardaki Mallar" veya "Yoldaki Mallar" hesabına, konsinyaterlerde olmasına göre "Konsiye Mallar" hesabına devredilerek kapatılır.
Malların henüz nakliye anbarında olması durumunda:
_________________ / _______________
157 DİĞER STOKLAR 400.000
157.05 Ambardaki Mallar
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANIARI 400.000
197.02 Mal sayım noksanlığı
Ambardaki malların kaydı.
_________________ / _______________
malların henüz yolda olması halinde ise,
_________________ / _______________
157 DİĞER STOKLAR 400.000
157.06 Yoldaki mallar
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 400.000
197.02 Mal sayım noksanlığı
Yoldaki malların kaydı.
_________________ / _______________
yevmiye maddeleri yazılacaktır.
Malların konsinyaterlerde olması durumunda ise:
_________________ / _______________
157 DİĞER STOKLAR 400.000
157.07 Konsinye Maliar
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 400.000
197.02 Mal sayım noksanlığı
Konsinye olarak verilen malların kaydı
_________________ / _______________
şeklinde yevmiye maddesi yazılacaktır. Ayrıca konsinye verilen malın satış şartnamesine göre konsinyater firmadan alacağı ve konsinyater flrmanın sorumluluğunu ifade eden nazım hesaplarla ilgili yevmiye maddesinin de yazılması gerekir.
_________________ / _______________
900 BORÇLU NAZIM HESAPLAR 400.000
900.02 Konsinye mal teslim alanları
901 ALACAKLI NAZIM HESAPLAR 400.000
901.02 Konsinye mal
Konsinye malın satış şartnamesine göre kaydı
_________________ / _______________
Yukardaki yevmiye maddesinde borçlu ve alacaklı hesapların tutarları malı konsinyater firmaya veren işletmenin istediği satış fiyatı¬dır.
Satış veya alış iade işlemi ile işletmeden çıktığı halde kayıtlara geçmeyen ve bu sebeple oluşan mal sayım noksanlığı arasındaki fark Satılan Ticari Mallar Maliyeti veya MaI Satış hesabına, fatuta tutarı müşteri veya sa¬tıcı cari hesabına aktarılır ve mal sayım noksanlığı hesabı kapatılır.
Kayda geçmeyen satış işleminin düzeltilmesi tecrübi sistemde;
_________________ / _______________
120 ALICILAR 944.000
120.24 Recep Kel
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 800.000
600.01 Yün Gömlek
391 HESAPLANAN KDV 144.000
391.01 Satış KDV
Kayda geçmeyen ..... nolu fatura ile yapılmış
satışın kaydı.
_________________ / _______________
şeklinde olmaktadır.
Devamlı envanter sisteminde ise;
_________________ / _______________
120 ALICILAR 944.000
120.24 Recep Kel
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 800.000
600.01 Yün Gömlek
391 HESAPLANAN KDV 144.000
391.01 Satış KDV
kayda geçmeyen...nolu fatura ile yapılmış
satışın kaydı
_________________ / _______________
_________________ / _______________
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 400.000
621.01 Yün Gömlek
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 400.000
197.02 Mal sayım noksanlığı
Satılan malın maliyetinin kaydı
_________________ / _______________
yevmiye maddeleri yazılacaktır. Tecrübi sisteme göre Alıcılar hesabı fatura tutarı üzerinden borçlandırılacak, yurtiçi satışlar hesabı ve he¬saplanan KDV hesabı alacaklandırılacaktır. Mal sayım noksanlığı he¬sabı satılan malın maliyeti hesabına aktarılarak kapatılır. Devamlı en¬vanter sistemine göre ise yine alıcılar hesabı fatura tutarınca borç¬landırılır, yurtiçi satışlar hesabı, fatura tutan üzerinden alacaklandırılır ve diğer bir yevmiye maddesinde satılan malın maliyeti borçlandırılır. Burada satılan malın maliyeti mal sayım noksanlığına eşittir. Böylece, mal sayım noksanlığı da alacaklandırılarak kapatılmış olur.
Eğer, satış işlemi peşin para olarak yapılmış ise kayıtlara geçmeyen bir işlem sebebiyle kasa sayım fazlalığının ortaya çıkması ve bu kasa sayım fazlalığının alıcılar hesabı yerine borçlandırılarak kapatılması gerekir.
Kayıtlara geçmeyen bir alış iade işleminin düzeltilmesinde ise sa¬tıcılar hesabı borçlandırılır, mal sayım noksanlığı hesabı alacaklandı¬rılır. İade edilen mal faturası ile mal sayım noksanlığı tutarı arasında fark varsa, bu fark satılan ticari mallar maliyeti hesabına kaydedilir.
_________________ / _______________
320 SATICILAR 531.000
320.13 ToprakTicaret 531.000
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 50.000
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 400.000
197.02 Mal sayım noksanlığı
391 HESAPLANAN KDV 81.000
Kaydedilmeyen alış iadesi faturasının kaydı
_________________ / _______________
Fire ve kayıplar sebebiyle ortaya çıkan maI sayım noksanlıkları¬nın normal kabul edilebilecek ölçüler içinde olup olmadığı tetkik edi¬lir. Belediyelerin, ticaret ve sanayi odalarının bildirdiği fire oranları içinde meydana gelen kayıplar gider olarak kabul edilebilir. Kabul edilebilir normal fire oranlarının üstündeki kayıplar ise gider olarak kabul edilemez.
Firelerin muhasebeleştirilmesinde şu yevmiye kayıtları yazılır:
Fire miktarlarının normal fire sınırları içinde kalması durumunda;
_________________ / _______________
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 60.000
770.11 Fireler 60.000
153 TİCARİ MALLAR 60.000
153.08 Tuz 60.000
Firenin kaydı
_________________ / _______________
Yevmiye maddesi yazılır.
Fire miktarının normal fire sınırını aşması durumunda ise, normal kabul edilebilin kısım fıreler hesabında, normalin üzerinde kalan kısım kanunen kabul edilmeyen giderler hesabında gösterilir :
_________________ / _______________
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 60.000
770.11 Fireler 60.000
689 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 22.000
689.02 Kanunen kabul edilmeyen giderler
153 TİCARİ MALLAR 82.000
Firenin kaydı
_________________ / _______________
Fireler hesabı bir gider hesabıdır. Kanunen kabul edilmeyen giderler ticari bilançolar için bir gider hesabı, mali bilançolar için bir bi¬lanço hesabıdır. Tecrübi sistemde, diğer bir ifade ile dönemsonunda envanter alınması durumunda fireler sayım dışı kaldığından ve dolayısı ile ma¬liyetlere yüklenmiş olduğundan muhasebeleştirilmesi yapılmaz.
İşletmede ortaya çıkan mal kayıplarının sorumlu kimsenin cari hesabına zimmetlenmesi gerekir. Sorumlusunun olmadığı, çalındığı¬nın bir karakol zaptı ve mahkeme kararı ile belgelenmediği malların gidere yazılması mümkün değildir.
Mal sayım noksanlığının sorumlu şahsa zimmetlenmesi duru¬munda yazılacak yevmiye maddesi:
_________________ / _______________
135 PERSONELDEN ALACAKLAR 140.000
135.06 Gaye İnce 140.000
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 140.000
197.02 Mal sayım noksanlığı 140.000
Mal sayım noksanlığının sorumlu şahsa
zimmetlenmesi
_________________ / _______________
şeklinde olacaktır.
Sorumlu şahıs hakkında dava açılması, icra takibi yapılması bu . alacağın şüpheli alacaklara ve gidere kaydedilmesine imkân vere¬cektir.
Gerek çalınan mallarla ilgili olarak nasıl davranılacağı, gerekse şüpheli alacakların nasıl muhasebeleştirildiği daha önceki kısımlarda bahsedildiğinden burada tekrar bahsedilmemiştir.
-Mal Sayım Farklarının Muhasebeleştirilmesi
Mal stoklarının fiili envanter neticeleri ile mal stoklarının defter bakiyelerinin miktar ve tutarlar itibariyle karşılaştırılması, defter kayıtları ile envanter neticeleri arasında farklılıklar varsa bunların tespiti ve fiili envanter neticelerine göre düzeltilmesi gerekir.
Fiili envanter neticelerine göre olması gereken stok miktarı ile defter bakiyeleri arasındaki farkların "Mal Sayım Noksanlığı" veya "Mal Sayım Fazlalığı" gibi geçici hesaplarda izlenmesi gerekir.
Fiili envanter neticesinin defter bakiyesinden az olması durumunda aradaki fark mal stokları hesabından alacak kaydı ile çıkarılır, mal sayım noksanlığı geçici olarak borçlandırılır.
_________________ / _______________
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 400.000
197.02 Mal sayım noksanlğı
153 TİCARi MALLAR 400.000
Envanter neticesi ortaya çıkan noksanlığın
Kaydı
_________________ / _______________
Fiili envanter neticesinin defter bakiyesinden fazla olması durumunda aradaki fark mal stokları hesabına borç kaydı ile ilave edilir, mal sayım fazlalığı geçici olarak alacaklandırılır.
_________________ / _______________
153 TİCARi MALLAR 500.000
397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 500.000
397.02 Mal sayım fazlalığı
Envanter neticesi ortaya çıkan fazlalığın
Kaydı
_________________ / _______________
Bulunan mal sayım farklarının sebeplerinin araştırılarak sebeplerine göre mal sayım fazlalığı ve noksanlığı geçici hesaplarının kapatılarak ilgili hesaplara devri yapılır.
-----http://www.muhasebenet.net/07_donem%20sonu%20yevmiye%20kayitlarinda%20ince%20noktalar.html
Dönem sonu stok sayım farkları
İşletmeler dönem sonlarında stoklarının fiili envanterini ve kaydi envanterini tespit eder. Farklılık bulunması halinde kaydi envanter fiili envanter seviyesine getirilmelidir. Değerlemede fiili envanter sonuçları dikkate alınmalıdır. Değerleme sonucu ortaya çıkan stok sayım noksanlıları ve fazlalıkları doğrudan gelir gider hesaplarına yansıtılmak yerine sebebi bulunana kadar 197 ve 397 no.lu hesaplarda takip edilmelidir.
Sebebi bulunamayan sayım fazlası
_______________31.12.2006 _______________
153 Ticari Mallar hs xx
397 Sayım Fazlası hs xx
_______________31.12.2006 _______________
397 Sayım Fazlası hs xx
679 Olağan Dışı Gelir ve Karlar hs xx
_______________ / _______________
Sebebi bulunamayan sayım noksanı
_______________31.12.2006 _______________
197 Sayım Noksanı hs xx
153 Ticari Mallar hs xx
_______________ 31.12.2006 _______________
689 Olağan Dışı Giderler hs xx
689 KDV?si xx
197 Sayım Noksanı hs xx
391 Hesaplanan KDV hs xx
_______________ / _______________
Sebebi bulunamayan stok sayım noksanına ilişkin KDV?nin ve noksan tutarının KV. matrahının tespitinde Kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacağı unutulmamalıdır.
