Tacir/Tacir olmayan/Tacir olmayan hamiline/Hamiline çeklerle ilgili.?

Üyelik
6 Kas 2010
Mesajlar
9
tacir.tacir olmayan.tacir olmayan hamiline.hamiline çeklerle ilgi bilgi verebilirmisiniz.

bu çekler kimler kullanabilir çek düzenlemesi nasıl olmalıdır?
 
Ynt: tacir.tacir olmayan.tacir olmayan hamiline.hamiline çeklerle ilgi

TACİR ÇEKİ-ESNAF ÇEKİ AYRIMI
5941 sayılı kanun, etkisi sadece bu kanunla sınırlı olmak üzere, tacir çeki-tacir olmayan (esnaf) çeki ayrımı yapmış ve ?tacir çeki? olarak nitelenen yeni bir çek çeşidi getirmiştir. Buna göre, kişinin bir ticari ilişki çerçevesinde ve tacir sıfatıyla düzenleyeceği çekin yalnızca tacir kişiye özgü çek olması gerekir. Nitekim 5941 sayılı kanunun 7. maddesinde, tacirin ticari işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerinde, tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi (6) aydan (2) yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacağı, tacir olmayan kişiye tacir kişiye verilmesi gereken çek defteri veren banka görevlisi hakkında da elli günden yüz elli güne kadar adli para cezasına hükmolunacağı yazılıdır.

5941 sayılı kanunda tacir olsun veya olmasın, bir tüzel kişi adına çek düzenleyen gerçek kişinin ad ve soyadının düzenlenen çek üzerinde açıkça yazılmasını sağlamaya yönelik düzenleme yapılmıştır. Tüzel kişi adına çeki düzenleyen gerçek kişinin adı ve soyadı, çek yaprağı üzerine matbu olarak kaşe basılmak suretiyle veya el yazısıyla yazılabilir.

5941 sayılı kanun kişinin tacir sıfatıyla keşide edeceği çek ile tacir olmayan kişinin düzenleyeceği çeki birbirinden ayırmıştır. Kişinin ticari ilişki çerçevesinde ve tacir sıfatıyla düzenleyeceği çekin münhasıran tacir kişiye özgü çek olması gerekir. Tacir kişi, iştigal ettiği ticari faaliyet dışında bulunduğu ticari ilişkilerle ilgili olarak tacir çeki düzenleyemez. Tacir olmayan kişi kendi adına tacir çeki düzenleyemez ve fakat tacir sıfatını haiz bir tüzel kişiyi temsilen bu tüzel kişi adına düzenlenen tacir çekini imzalayabilir. Böylece tacir sıfatını haiz tüzel kişinin taraf olduğu ticari ilişkilerde, bu tüzel kişinin borcuna karşılık olarak organlarında görev yapan veya temsilcisi sıfatını taşıyan ya da herhangi bir gerçek kişi adına açılmış çek hesabıyla ilişkilendirilmiş çek keşide edilmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda bankalara bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Buna göre tacir tüzel kişi veya onun faaliyetleriyle ilişkilendirilmek kaydıyla tüzel kişinin gerçek kişi ortakları, ortakların ilgili bulunduğu veya tüzel kişinin veya ortaklarının etkisi altında bulundurduğu gerçek kişiler ile tüzel kişinin yönetim organında görev alan veya temsilcisi sıfatını taşıyan gerçek kişiler adına açılmış çek hesapları, tacir tüzel kişiye ait çek hesapları olarak kabul edilecektir. Bu itibarla böyle bir ilişkinin varlığına yönelik emarelerin bulunması halinde hesabın bulunduğu banka şubesi durumu Gelir İdaresi Başkanlığı?na bildirecektir.


HAMİLİNE ÇEK

5941 sayılı kanuna göre hamiline düzenlenecek çekler de diğer çek defterlerinden açıkça ayırt edilebilecek şekilde bastırılır. Hamiline düzenlenecek çekler için sadece bu çeklere ilişkin işlemlerin görüldüğü ayrı bir çek hesabı açılır. Buna göre hamiline çek, ancak hamiline çek defteri yaprakları kullanılmak suretiyle düzenlenebilir. Diğer çeklerden ayrıt edecek özelliklerin yanı sıra hamiline çek defterindeki çek yapraklarının üzerinde ?hamiline? ibaresi matbu olarak yer alacaktır.

Hamiline düzenlenecek çeklerde, hamiline çek defteri yapraklarının kullanılması gerekir. Çek yapraklarının üzerinde ?hamiline? ibaresi matbu olarak yer alır. Bu düzenlemeyle, hamile yazılı çekin yalnızca hamiline yazılı çek hesaplarından ve bu hesaplardan alınacak hamiline yazılı çek karnelerindeki çeklerle düzenlenebileceği, ?hamiline? ibaresinin mutlaka matbu olacağı hüküm altına alınmıştır. Nitekim 5941 sayılı kanunun 7/9 maddesinde, hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişinin, bu aykırılığı içeren her bir çekle ilgili olarak bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır. Uygulamada bu suça sıkça rastlanılacağı muhakkaktır. 5941 sayılı kanunun 4/3 maddesiyle de bankalara, hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenlendiğini tespit etmeleri halinde, mevcut delilleriyle birlikte durumu, tespit tarihinden itibaren en geç bir hafta içinde Cumhuriyet savcılığına ve Gelir İdaresi Başkanlığı?na bildirmek yükümlülüğü getirilmiştir.
 
Üst