Teşvik paketi ne getiriyor?
Başbakan R. Tayyip Erdoğan tarafından bizzat açıklanan teşvik paketinin ne zaman yürürlüğe gireceği, çalışmaların ne zaman sonuçlanacağı merak konusu olmuştu.
Yeni teşviklerin neler olacağı söylenmiş fakat yasal altyapı henüz oluşturulmamıştı. 16 Temmuz 2009 tarihli resmi gazetede yayımlanan "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar" ile teşvik paketi yürürlüğe girdi. Geçen hafta "Yatırıma daha önce başlayanlara haksızlık" başlıklı yazımızda kararın yeni yatırımlar kadar, devam eden yatırımlara da uygulanması gerektiğini yazmıştık. Her ne kadar başlamış olan yatırımlardan kalan kısımlarına teşviklerden faydalanma imkânı verilmiş olsa bile daha önce yapılmış harcamalara ilişkin cesur yatırımcıların bu kararda mağdur edilmemesi gerekirdi. Bu konuda birçok yatırımcıdan e-mailler aldık. Hükümetin en kısa sürede bu haksızlığı gidermesi beklenmekte. Bu konuyu belirttikten sonra yeni teşvik paketi yatırımcılara ne getiriyor bu konuya bakalım.
Teşvik paketi özünde yeni yatırımları teşvik edici unsurlar içeriyor. Nitekim Karar'ın 1'inci maddesinde amacın tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, uluslararası rekabet gücünü artıracak teknoloji ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları özendirmek, doğrudan yabancı yatırımları artırmak, bölgesel gelişmişlik farklılıklarını gidermek, çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek olduğu belirtiliyor.
Yatırım teşvikleri ve bölgeler
Teşvik paketine göre yatırımların yararlanacağı teşvik unsurları yatırımın yapıldığı bölgeye göre değişiyor. Pakette, yatırım yapılacak yerler 4 ayrı bölge bünyesinde ayrıştırılıyor ve yatırımın yapıldığı yer hangi bölgede yer alıyorsa ona göre teşvik sağlanıyor. Yatırım büyük ölçekli ise teşvik unsurları genişliyor.
Yani kısaca teşvik unsurları yatırımın yerine, zamanına ve tutarına bağlı olarak değişiyor.
Öncelikle yatırımın destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgarî sabit yatırım tutarının;
- 1'inci ve 2'nci bölgelerde bir milyon Türk Lirası,
- 3'üncü ve 4'üncü bölgelerde ise beş yüz bin Türk Lirası tutarında olması gerekir.
Belirtilen bu asgarî sabit yatırım tutarının üzerindeki tüm yatırımlar, bölgesel ayrım yapılmaksızın Gümrük Vergisi muafiyeti ile Katma Değer Vergisi (KDV) istisnasından yararlanacak.
Bu istisna ve muafiyete ek olarak bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar, bölgesine göre aşağıdaki unsurlardan da yararlanacak.
I ve II. Bölgeler III ve IV. Bölgeler
Vergi indirimi, Vergi indirimi,
Sigorta primi işveren hissesi desteği, Sigorta primi işveren hissesi desteği,
Yatırım yeri tahsisi Yatırım yeri tahsisi,
Faiz desteği
Belirtilen bu desteklerin uygulanmasında da önemli olan şey, yatırımın hangi bölgede yapıldığı ve 31.12.2010 tarihine kadar yatırıma başlanıp başlanmadığı.
Ayrıca Karar'a ekli Ek-3 te yar alan yatırımlar büyük ölçekli yatırım olarak nitelendiriliyor. Büyük ölçekli yatırımlar 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesinde belirtilen 50 milyon Türk Lirasının üzerindeki yatırımlardan Ek-3'te yer alan listede belirtilen yatırımlar olarak tanımlanıyor. Bu listede sektörler itibariyle (en az 50 milyon TL) öngörülen asgari yatırım tutarını aşan yatırımlar büyük ölçekli yatırım olarak kabul ediliyor.
Büyük ölçekli yatırımlara gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği ve yatırım yeri tahsisi uygulanabilecek.
Teşvik Belgesi gerekli
Yatırımların bu karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmesi için, makro ekonomik programlar, arz-talep dengesi, sektörel, malî ve teknik değerlendirmeler çerçevesinde projenin uygun görülmesi ve teşvik belgesi düzenlenmesi gerekli. Teşvik belgesi almak için Karar'da belirtilen belgelerle birlikte Hazine Müsteşarlığı'na başvurulması gerekiyor.
Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımların proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda öngörülen sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi hâlinde, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin yarısı kadar ek süre verilebiliyor.
Ekonomik büyümenin yavaşladığı ve krizin reel sektörde ciddi bir şekilde hissedildiği bugünlerde yatırım yapmak isteyen müteşebbislerin "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar"ı iyi incelemeleri ve kendi yatırımlarına sağlanan teşvikleri iyi analiz ederek yatırım yeri ve zamanı noktasında doğru karar vermeleri gerekiyor.
İsmail KÖKBULUT
Başbakan R. Tayyip Erdoğan tarafından bizzat açıklanan teşvik paketinin ne zaman yürürlüğe gireceği, çalışmaların ne zaman sonuçlanacağı merak konusu olmuştu.
Yeni teşviklerin neler olacağı söylenmiş fakat yasal altyapı henüz oluşturulmamıştı. 16 Temmuz 2009 tarihli resmi gazetede yayımlanan "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar" ile teşvik paketi yürürlüğe girdi. Geçen hafta "Yatırıma daha önce başlayanlara haksızlık" başlıklı yazımızda kararın yeni yatırımlar kadar, devam eden yatırımlara da uygulanması gerektiğini yazmıştık. Her ne kadar başlamış olan yatırımlardan kalan kısımlarına teşviklerden faydalanma imkânı verilmiş olsa bile daha önce yapılmış harcamalara ilişkin cesur yatırımcıların bu kararda mağdur edilmemesi gerekirdi. Bu konuda birçok yatırımcıdan e-mailler aldık. Hükümetin en kısa sürede bu haksızlığı gidermesi beklenmekte. Bu konuyu belirttikten sonra yeni teşvik paketi yatırımcılara ne getiriyor bu konuya bakalım.
Teşvik paketi özünde yeni yatırımları teşvik edici unsurlar içeriyor. Nitekim Karar'ın 1'inci maddesinde amacın tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, uluslararası rekabet gücünü artıracak teknoloji ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları özendirmek, doğrudan yabancı yatırımları artırmak, bölgesel gelişmişlik farklılıklarını gidermek, çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek olduğu belirtiliyor.
Yatırım teşvikleri ve bölgeler
Teşvik paketine göre yatırımların yararlanacağı teşvik unsurları yatırımın yapıldığı bölgeye göre değişiyor. Pakette, yatırım yapılacak yerler 4 ayrı bölge bünyesinde ayrıştırılıyor ve yatırımın yapıldığı yer hangi bölgede yer alıyorsa ona göre teşvik sağlanıyor. Yatırım büyük ölçekli ise teşvik unsurları genişliyor.
Yani kısaca teşvik unsurları yatırımın yerine, zamanına ve tutarına bağlı olarak değişiyor.
Öncelikle yatırımın destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgarî sabit yatırım tutarının;
- 1'inci ve 2'nci bölgelerde bir milyon Türk Lirası,
- 3'üncü ve 4'üncü bölgelerde ise beş yüz bin Türk Lirası tutarında olması gerekir.
Belirtilen bu asgarî sabit yatırım tutarının üzerindeki tüm yatırımlar, bölgesel ayrım yapılmaksızın Gümrük Vergisi muafiyeti ile Katma Değer Vergisi (KDV) istisnasından yararlanacak.
Bu istisna ve muafiyete ek olarak bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar, bölgesine göre aşağıdaki unsurlardan da yararlanacak.
I ve II. Bölgeler III ve IV. Bölgeler
Vergi indirimi, Vergi indirimi,
Sigorta primi işveren hissesi desteği, Sigorta primi işveren hissesi desteği,
Yatırım yeri tahsisi Yatırım yeri tahsisi,
Faiz desteği
Belirtilen bu desteklerin uygulanmasında da önemli olan şey, yatırımın hangi bölgede yapıldığı ve 31.12.2010 tarihine kadar yatırıma başlanıp başlanmadığı.
Ayrıca Karar'a ekli Ek-3 te yar alan yatırımlar büyük ölçekli yatırım olarak nitelendiriliyor. Büyük ölçekli yatırımlar 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesinde belirtilen 50 milyon Türk Lirasının üzerindeki yatırımlardan Ek-3'te yer alan listede belirtilen yatırımlar olarak tanımlanıyor. Bu listede sektörler itibariyle (en az 50 milyon TL) öngörülen asgari yatırım tutarını aşan yatırımlar büyük ölçekli yatırım olarak kabul ediliyor.
Büyük ölçekli yatırımlara gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği ve yatırım yeri tahsisi uygulanabilecek.
Teşvik Belgesi gerekli
Yatırımların bu karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmesi için, makro ekonomik programlar, arz-talep dengesi, sektörel, malî ve teknik değerlendirmeler çerçevesinde projenin uygun görülmesi ve teşvik belgesi düzenlenmesi gerekli. Teşvik belgesi almak için Karar'da belirtilen belgelerle birlikte Hazine Müsteşarlığı'na başvurulması gerekiyor.
Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımların proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda öngörülen sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi hâlinde, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin yarısı kadar ek süre verilebiliyor.
Ekonomik büyümenin yavaşladığı ve krizin reel sektörde ciddi bir şekilde hissedildiği bugünlerde yatırım yapmak isteyen müteşebbislerin "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar"ı iyi incelemeleri ve kendi yatırımlarına sağlanan teşvikleri iyi analiz ederek yatırım yeri ve zamanı noktasında doğru karar vermeleri gerekiyor.
İsmail KÖKBULUT
