her ne kadar bu sene vergi iadesi son olsa da şunu belirtmekte fayda var: muhasebeci, gelen her fişi / faturayı veya evrağı kabul etmek zorunda değildir. eğer gelen evrak akıl mantık çerçevesi içerisinde size anlamsız geliyorsa, onu kabul etmeyebilirsiniz.
örneğin günlük 30 ytl'lik ekmek faturaları, günlük 500 bardak çay faturası, 100 kg'lik meyve sebze faturaları, 10 çuval un faturası... vb. gibi. zira denetim esnasında ceza hem işçiye hem de işverene kesilecektir.
kira kontratosu hususuna gelince, 2005 yılı kira istisna sınırı 2.000 ytl idi. yani yıllık 2000 ytl'nin altındaki kira kontratları incelemeden muaf tutuluyor. ancak bu da aylık 166 ytl'ye tekabül eder ki, bu devir de bu fiyata ev bulmak hemen her yerde imkansız hale gelmiştir. ancak aylık kirası 400 ytl olan bir ev, eylül ayında kiralanılmış da olabilir. o zaman da bu istisnadan faydalanır. hatta bazı devlet memurları kırtasiyeden aldığı kontratı 2000 ytl göstermekte ve bu kadarlık fiş toplamaktan kurtulmaktadırlar.
kira kontratının güvenirliğine gelince: en güçlü kanıt banka üzerinden gönderilen havalelerdir. velev ki üzerinde de ... ayı kira bedelidir yazıyorsa en güzel ispat bu dur. bunun dışında para makbuzu imzalatılmış da olabilir, bu da çok kuvvetli olmasa da delil sayılmalıdır. bir de kontratın üzerinde imza bölümü yer alır. eğer imzaların hepsi aynı şekilde ve aynı kalemle imza atıldıysa, anlayın ki bu kontratı düzenleyen kişi çok dikkatsiz bir kişi. zira incelemede ilk dikkat edilen husus bu dur. son olarak en kuvvetli yöntemlerden biri de kontrat getiren personeli tanımaktır. zira evi olan bir personel, düşüncesizlik ve üşengeçliğinden fiş yazma zahmetine katlanmayıp, kontrat yazabilir. yapacağınız araştırma ile bunu ortaya çıkarabilirsiniz.
şunu belirtmekte fayda var, makul ve mantıklı ise 10000 ytl'lik kontratı da alırsınız. mesela firma genel müdürü getirmiştir. ancak asgari ücretli bir işçinin 5000 ytl'lik kira kontratosu mutlaka araştırılmalıdır.
son olarak başıma gelen bir olaydan örnek vereyim: bayan personelimizden biri sene sonlarında bir tek kontrat getirip, kalan fişlerini başkalarına satıyordu. kontrata ek olarak ... ayı kira bedeli yazan dekontlar oluyordu.
vergi dairesi incelemesi esnasında kontrat incelemeye alındı. kiraya verenin gmsi beyannamesi verip vermediğine bakıldı. kontratta bahsedilen kişinin kirada evi olmadığı gibi, kontratı yazan kişinin de kız kardeşi olduğu ve kontratı yazan kişinin oturduğu evin sahibinin de kayınpederi olduğu anlaşıldı. daha sonra geçmişe yönelik inceleme sonucu uzuuun yıllarda alacağı fiş parası kadar ceza ödediler. ayrıca iş akdi fesh edildi.
kısacası tüm bunları göz önüne alarak, kendi mantığınla kabul edilip edilmeyecek kontratları belirleyebilirsin.
