Yatını sat ama işçi çıkarma
30 Ekim Perşembe 2008
Selim Türsen / MİLLİYET
Geçen hafta ?Aman işçi çıkarmayın? yazım üzerine Öztüre Holding Genel Koordinatörü Nezih Öztüre aradı. Çok birikmişti. Konuşurken adeta patladı. ?Günlerdir kim söyleyecek diye bekliyordum. Nihayet biri çıkıp kriz var diye işçi çıkarmanın sakıncalarını, yol açacağı sosyal patlamaları dile getirdi. Bence gazeteler bu tehlikeyi manşetlerine çekmeli. 100 işçiden 10?u işten çıkarılsa, kalan 90 kişi ?sıra bana da gelir? korkusundan harcamalarını durduruyor. Talep düşünce üretim de düşüyor. Diğer çalışanların işleri de tehlikeye düşüyor. Yani içinden çıkılması güç bir fasit daireye giriliyor? dedi.
* * *
Kendilerinin ellerinde çanta Kongo?ya, Tanzanya?ya kadar gidip yeni pazarlar yaratmaya çalıştıklarını anlatan Öztüre, ?Sanayicinin şimdi 24 saat çalışıp ayakta kalma zamanı. Bugünlerde gerekirse lüks arabanı, yatını satacaksın ama işçi çıkarmayacaksın. Zaten krizin yarısı geçti. Para yine bollaşacak. Çalışanlar ne kadar az tedirgin olursa krizi hafif atlatma şansımız o kadar artar? diyerek çok önemli bir noktaya parmak basıyordu.
Neyse ki Nezih Öztüre yalnız değil. Ekonomist dergisi büyük holdinglerin kriz hazırlıklarıyla ilgili bir araştırma yayımladı. Koç, Sabancı, Doğan, Anadolu, Yaşar, Sanko, TAV, Arkas, Petkim, Nuh, Eren Holding gibi Türkiye?nin önde gelen grup ve kuruluşları işçi çıkarmayacaklarını açıklamışlar. Her biri binlerce kişiyi çalıştıran bu kuruluşların zaman içinde nasıl davranacaklarını göreceğiz, ama en azından niyetleri önemli.
* * *
Böyle dönemlerde sürü psikolojisi önemli rol oynar. İşçi çıkarma furyası başlarsa herkes birbirini taklit eder. Ya da çoğunluk çıkarmazsa, çıkarmayı düşünenler varsa bile piyasada işleri yolunda gitmiyor imajı uyanacağı, banka ve alacaklıların üzerine gelmesi gibi endişeler taşıyarak bu niyetlerinden vazgeçebilir.
İşçi çıkarma Öztüre?nin işaret ettiği gibi sanayicinin kendi bindiği dalı kesmesinden başka bir şey değil. Eğer çalışanların işine son verilirse kim alacak buzdolaplarını, televizyonları, otomobilleri... Bu öyle tehlikeli bir girdap ki içine düşülürse yani ekonomide durgunluk nedeniyle talep ve üretim düşerse yeniden toparlanması çok güç olur. Tarihte 24 Ekim 1929 günü borsaların çökmesiyle ünlü ?Kara Perşembe? ile başlayan buhranın etkilerinden dünyanın kurtulması çok uzun sürmüştü. İnsanlar 2-3 yıl işsiz kalmış, ailelerine, çocuklarına bakamaz hale düşmüş, devletin dağıttığı çorba kuyrukları 1930?lu yıllar boyunca azalmamıştı.
Galiba en doğrusu, tarihten ders alarak fazla gecikmeden işçi çıkarmanın sakıncalarını anlatan kampanyalar düzenleyip, en azından İzmir Ticaret Odası?nın işsizlik fonunu gündeme getirmesi gibi, hükümeti çeşitli formüller üretmeye zorlamak olmalı.
30 Ekim Perşembe 2008
Selim Türsen / MİLLİYET
Geçen hafta ?Aman işçi çıkarmayın? yazım üzerine Öztüre Holding Genel Koordinatörü Nezih Öztüre aradı. Çok birikmişti. Konuşurken adeta patladı. ?Günlerdir kim söyleyecek diye bekliyordum. Nihayet biri çıkıp kriz var diye işçi çıkarmanın sakıncalarını, yol açacağı sosyal patlamaları dile getirdi. Bence gazeteler bu tehlikeyi manşetlerine çekmeli. 100 işçiden 10?u işten çıkarılsa, kalan 90 kişi ?sıra bana da gelir? korkusundan harcamalarını durduruyor. Talep düşünce üretim de düşüyor. Diğer çalışanların işleri de tehlikeye düşüyor. Yani içinden çıkılması güç bir fasit daireye giriliyor? dedi.
* * *
Kendilerinin ellerinde çanta Kongo?ya, Tanzanya?ya kadar gidip yeni pazarlar yaratmaya çalıştıklarını anlatan Öztüre, ?Sanayicinin şimdi 24 saat çalışıp ayakta kalma zamanı. Bugünlerde gerekirse lüks arabanı, yatını satacaksın ama işçi çıkarmayacaksın. Zaten krizin yarısı geçti. Para yine bollaşacak. Çalışanlar ne kadar az tedirgin olursa krizi hafif atlatma şansımız o kadar artar? diyerek çok önemli bir noktaya parmak basıyordu.
Neyse ki Nezih Öztüre yalnız değil. Ekonomist dergisi büyük holdinglerin kriz hazırlıklarıyla ilgili bir araştırma yayımladı. Koç, Sabancı, Doğan, Anadolu, Yaşar, Sanko, TAV, Arkas, Petkim, Nuh, Eren Holding gibi Türkiye?nin önde gelen grup ve kuruluşları işçi çıkarmayacaklarını açıklamışlar. Her biri binlerce kişiyi çalıştıran bu kuruluşların zaman içinde nasıl davranacaklarını göreceğiz, ama en azından niyetleri önemli.
* * *
Böyle dönemlerde sürü psikolojisi önemli rol oynar. İşçi çıkarma furyası başlarsa herkes birbirini taklit eder. Ya da çoğunluk çıkarmazsa, çıkarmayı düşünenler varsa bile piyasada işleri yolunda gitmiyor imajı uyanacağı, banka ve alacaklıların üzerine gelmesi gibi endişeler taşıyarak bu niyetlerinden vazgeçebilir.
İşçi çıkarma Öztüre?nin işaret ettiği gibi sanayicinin kendi bindiği dalı kesmesinden başka bir şey değil. Eğer çalışanların işine son verilirse kim alacak buzdolaplarını, televizyonları, otomobilleri... Bu öyle tehlikeli bir girdap ki içine düşülürse yani ekonomide durgunluk nedeniyle talep ve üretim düşerse yeniden toparlanması çok güç olur. Tarihte 24 Ekim 1929 günü borsaların çökmesiyle ünlü ?Kara Perşembe? ile başlayan buhranın etkilerinden dünyanın kurtulması çok uzun sürmüştü. İnsanlar 2-3 yıl işsiz kalmış, ailelerine, çocuklarına bakamaz hale düşmüş, devletin dağıttığı çorba kuyrukları 1930?lu yıllar boyunca azalmamıştı.
Galiba en doğrusu, tarihten ders alarak fazla gecikmeden işçi çıkarmanın sakıncalarını anlatan kampanyalar düzenleyip, en azından İzmir Ticaret Odası?nın işsizlik fonunu gündeme getirmesi gibi, hükümeti çeşitli formüller üretmeye zorlamak olmalı.
