N
nane
Ziyaretçi
Veysi Seviğ Referans' Alıntı:Gelir Vergisi Yasası'nın yeniden yazılması ile ilgili olarak yapılan çalışmalar sona ermek üzeredir. Yeni yasa tasarısı ile bir yandan kayıtdışılığın önlenmesine yönelik yeni düzenlemelerin getirilmesi öngörülürken diğer yandan da yürürlükte bulunan Gelir Vergisi Yasası'nın aksayan yönlerinin giderilmesi hedeflenmiş bulunmaktadır.
Yeni tasarıya göre;
* Zirai kazançların vergilendirilmesinde stopaj uygulaması yaygınlaştırılacaktır.
* Esnaf muafiyeti genişletilecektir.
* Aralarında taksicilerin de bulunduğu meslek gruplarının kazançlarını tespit etmek üzere her ilçede özel komisyonlar kurulmak suretiyle yıllık gelir tespiti yapılacak, söz konusu kazanç sahipleri belirlenen bu yönteme göre vergilendirilecektir.
Bu düzenlemelerden en fazla dikkati çeken, içlerinde taksicilerin de bulunduğu bazı meslek mensuplarının kazançlarının ilçelerde kurulacak özel komisyonlar tarafından belirlenmesidir. Günümüzde basit usulde vergilendirilen taksi sahipleri, bundan böyle söz konusu komisyonlar tarafından belirlenen gelir miktarlarından daha az beyanda bulunamayacaklardır.
Bu sistem daha önce ülkemizde uygulanmış ve bu bağlamda da bazı sorunları beraberinde getirmiş olmasına rağmen, söz konusu sistemin yeniden uygulamaya konulması yine bazı sorunların gündeme gelmesine neden olabilecektir.
İlçe komisyonları ilçelerin bulunduğu bölge ve ekonomik yapısına göre gelir belirlemek zorunda kaldığından en düşük gelir belirleyen ilçeler söz konusu meslek sahiplerinin mükellefiyet tesisleri açısından cazip olabilmektedir.
Diğer yandan taksiciler için belli bir süre Özel Tüketim Vergisi bağışıklığı karşılığı yazarkasa alma ve kullanma olanağı getirilmektedir. Bu uygulamanın boyutları ve koşulları henüz netlik kazanmamıştır.
Gerçekte Maliye Bakanlığı Vergi Usul Yasası'nın mükerref 242'nci maddesi uyarınca "mükelleflere, niteliklerini belirlediği elektronik cihazları kullandırmak suretiyle belge düzenlettirmeye ve kullanılacak özel cihazlardan çıkarılan pulları belgelere ekletmeye yetkili" bulunmaktadır. Bu yetki çerçevesinde taksicilere sağlanacak Özel Tüketim Vergisi bağışıklığı ile bir anlamda söz konusu cihazların kullanımının teşvik edilmesi sağlanacaktır.
Yasa tasarısının en önemli konularından birisi "kentsel rant gelirleri"nin vergilendirilmesine yönelik öngörülen yeni düzenlemedir.
Konuya ilişkin olarak yapılan açıklamaya göre gayrimenkul satışlarında mevcut yasada bulunan beş yıllık süre on yıla çıkartılarak, herhangi bir kişinin satın almış bulunduğu gayrimenkulü alım tarihinden sonra on yıl içerisinde satarsa ve bu satıştan bir kazanç elde ederse söz konusu kazancın değer artış kazancı olarak beyan edilmesi zorunla hale getirilecektir.
Yürürlükte bulunan Gelir Vergisi Yasası'nda gayrimenkul satış kârının tespitine yönelik mevcut bulunan düzenleme değiştirilerek yerine yıllar itibariyle indirim konusu yapılacak oransal miktar belirlemesi getirilmesini öngören çalışmada, söz konusu gayrimenkulün birinci yılda satılması halinde elde edilen kazancın yüzde 10'u, ikinci yılda yüzde 20'si, üçüncü yılda yüzde 30'u, dördüncü yılda yüzde 40'ı, beşinci yılda yüzde 50'si olmak üzere son yıl yüzde 90'ı indirim konusu yapılabilecektir.
Örneğin herhangi bir kişinin yüz bin liraya satın almış olduğu bir gayrimenkulü iki yıl geçtikten sonra üç yüz bin liraya sattığını varsayacak olursak burada söz konusu şahıs (300.000-100.000=) 200.000 YTL kazanç sağlamış olarak bu kazancın yüzde 20'si olan (200.000 x 0,20=) 30 bin YTL'yi söz konusu kazançtan düştükten sonra kalan (200.000-40.000=) 160.000 YTL'yi değer artış kazancı olarak beyan etmekle yükümlü olacaktır.
Bu sistemin verimli çalışabilmesi için her şeyden önce alım-satım bedellerinin doğru belirlenmesi ve kavranması gerekmektedir. Günümüzde gayrimenkul alım- satım değerlerinin kayıtlara doğru yansıtılıp yansıtılmadığı konusu tartışmalıdır.
Tapu işlemlerinin vergi değerine göre yapılmakta olması söz konusu sistemde doğru tespit yapılmasını engellemektedir.
Gelir Vergisi Yasası'nda diğer yandan otokontrole yönelik bazı düzenlemelere yer verilmesi düşünülmektedir. Buna göre geçmişte uygulanan;
* Gider bildirimi esası,
* Ortalama kâr haddi,
* Asgari gayri safi hasıla tespiti,
ilkelerinin yeniden Gelir Vergisi Yasası'na madde olarak konulması düşünülmektedir.
Yukarıdaki üç müessese ülkemizde uzun süre uygulanmış olup, bu uygulamanın yararlı olup olmadığı konusu ise tartışmalıdır.
Gider bildirimi yoluyla kişilerin harcamalarını doğru beyan edip etmediğinden hareketle mükelleflerin diğer parasal işlemleri belirlenmek suretiyle yapılacak tespitler, yıllık beyanlarla karşılaştırılacaktır. Bu yöntemle mükelleflerin doğru beyana yönlenmesi beklenmektedir. Ancak geçmişte buna benzer yapılan uygulamaların başarılı olduğunu söyleyebilme olanağımız yoktur.
