T
T U R K O
Ziyaretçi
Geçtiğimiz hafta incelediğimiz Ulusal Bayram ve genel tatil günleri ile hafta tatilinin örtüşmesi halinde ödenecek ücretin ne olacağı hakkındaki yazımızdan sonra, aynı örtüşmenin yıllık ücretli izin günlerine de rastlaması halinde ne yapılacağı yolunda birkaç e-posta daha aldık.
İtiraf edeyim ki, 33 yıllık hocalık hayatımda bugüne kadar hiç böyle bir soru ile karşılaşmamış idim.
Soru şu idi: Yıllık iznini kullanan işçinin izin günlerinden birinin Ulusal Bayram ve genel tatil günü ile hafta tatilinin örtüştüğü güne rastlaması halinde izin süresinin hesabı nasıl yapılacak? Örneğin 30 Ağustos Zafer Bayramı günü hafta tatili Pazar gününe rastladığı gibi, Ramazan Bayramı?nın birinci günü 20 Eylül de Pazar gününe rastlamış idi. Bu günler yıllık ücretli izin günlerini iki gün mü yoksa bir gün mü uzatacak?
Bu sorunun cevabını vermeden önce yıllık ücretli izin günleri hakkında yasal düzenlemelere bir göz atmakta yarar var. Gerçi, dikkatli GÖZLEM okuyucuları 31.07.2005-28.08.2005 tarihleri arasında beş hafta boyunca yayınladığımız ?Yıllık Ücretli İzin Hakları? başlıklı seri yazılarımızı iyi hatırlayacaklardır. Buralarda kendilerine konuya ilişkin ayrıntılı bilgileri vermiş idik. Gelen e-postalar vesilesiyle kendilerine bu bilgilerden bazılarını yeniden hatırlatmakta yarar görüyoruz.
İş Kanuna göre, çalışma süresi bir yıldan beş yıla kadar olanlara yılda 14 gün; beş yıldan fazla (altı yıl) ve on beş yıldan az (on dört yıl) olanlara yılda 20 gün; on beş yıl ve daha fazla olanlara yılda 26 gün yıllık ücretli izin verilir. Ancak yaşı 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz (İş K. md. 53/5,6). Basın İş Kanununda 1-10 yıl kıdemi olan gazeteciler için ?dört haftadan?; on yıldan fazla kıdemi olan gazeteciler için ?altı haftadan? az olmayan bu süreler; günlük olmayan süreli yayınlarda çalışan gazeteciler için, her altı aylık çalışma devresi için ?iki hafta? olarak tanınmıştır (md. 21). Deniz İş Kanununda ise, bu süreler altı aydan bir yıla kadar çalışmış olan ?gemi adamları? için ?on beş günden?, bir yıl ve daha fazla çalışanlar için ise ?bir aydan? az olamaz (md. 40).
İş Kanununa göre, ?iş günü? üzerinden hesaplanması gereken izin sürelerine rastlayan ?hafta tatili?, ?ulusal bayram ve genel tatil günleri? izin süresine dahil edilmez. Örneğin, 20 gün izin kullanan bir işçinin izin süresi içindeki 3 günlük hafta tatili (Pazar günleri) buna eklenmek zorundadır. Böylece 20+3=23 güne çıkan izin süresinin içine, şayet herhangi bir resmi (23 Nisan veya 19 Mayıs) veya dini (Ramazan veya Kurban) bayram günlerinden biri de rastlayacak olursa, 23 günlük izin süresi bayram günlerinin süresi kadar (23 Nisan veya 19 Mayıs?ta 1 gün, Ramazan Bayramı?nda 3.5 gün, Kurban Bayramı?nda 4.5 gün) yine uzayacaktır. Ayrıca, işveren tarafından yıl içinde verilmiş başka ?ücretli veya ücretsiz (mazeret) izinleri? ile dinlenme veya izin süresine rastlayan ?hastalık izinleri?, yıllık izne mahsup edilemez (md.56/4,5). Bu nedenle, yıllık izin süresi içinde alınacak 1 haftalık rapor süresi de yukarıdaki izin sürelerine eklenmek zorundadır.
Bu açıklamalardan sonra gelelim sorulara: Geçen 30 Ağustos Zafer Bayramı günü ile Ramazan Bayramı?nın birinci günü 20 Eylül de Pazar gününe rastladığından dolayı, iki tatil gününün üst üste gelerek örtüşmesi halinde yıllık ücretli izin günleri de iki gün mü yoksa bir gün mü uzayacak? Bu konuda uygulamada herhangi bir Yargıtay kararına bugüne kadar rastlamadığımızı belirtmek isteriz. Ancak, geçen hafta yayınladığımız Ulusal Bayram ve genel tatil gününün örtüşmesi halinde ödenecek ücret konusundaki hükmün ?kıyasen? buraya da uygulanması mümkündür kanısındayız. Nasıl ki Yargıtay örtüşen bu günler için ayrı ayrı ücret ödemesi öngörmüyor ise, yıllık izin sürelerinin uzamasında da aynı hukuki mantıktan hareket edilerek, Ulusal Bayram ve genel tatil günleri ile hafta tatillerinin örtüşmesi halinde, yıllık ücretli izin süreleri iki gün değil bir gün uzamış sayılır. Bu nedenle 30 Ağustos Zafer Bayramı ile 20 Eylül Ramazan günlerinin hafta tatili Pazar günlerine rastlaması, ücretli yıllık izin sürelerini iki gün değil, sadece bir gün uzatır.
Prof. Dr. Fevzi DEMİR - [email protected]