Engelli çalışanlar için emeklilik şartları, diğer çalışanlardan farklı olarak biraz daha kolaylaştırılmıştır. Yasadaki ilgili maddeler, engelli çalışanların emekli olmak için yerine getirmeleri gereken yaş, sigortalılık süresi, prim günü gibi şartları diğer çalışanlardan daha hızlı tamamlama imkanı vermiştir.
Yasal Düzenleme
Engellilerin emekli olabilmeleri ile ilgili koşullar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu’nun yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartlarını düzenleyen 28. maddesinde düzenlenmiştir.
“MADDE 28- Yaşlılık sigortasından sigortalıya sağlanan haklar şunlardır:
a) Yaşlılık aylığı bağlanması.
b) Toptan ödeme yapılması.
….
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4.320 gün,
b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4.680 gün,
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tâbi tutulabilirler.”
Buradan da anlaşılacağı üzere, engelli çalışanlar için emekli olmanın şartı engellilik derecesine göre değişiklik göstermektedir.
Engelli Emeklilik İçin Koşullar
Engelli kişilerin emekli olabilmesi için öncelikle iki ana şartı yerine getirmiş olmaları gerekmektedir.
- Sigorta başlangıç tarihi
- Ödenmiş Prim Gün Sayısı
Normal emeklilerde bulunan yaş şartı engelli kişilerde aranmamaktadır. Sağlık Raporu oranınıza göre Engelli dereceleri;
- % 80 ve üzeri 1. Derece,
- % 60-79 arası 2. Derece,
- % 40-59 arası 3. Derece.
Emekli olabilmek için Sağlık Kurulu tarafından verilen raporda Engelli oranı en az %40 olmalıdır. Sağlık raporunun yüzdesine göre Emeklilik şartlarında farklılıklar göstermektedir.
Engellilik oranına ve sigorta başlangıç tarihine göre ödenmiş SGK prim gün sayınız değişmektedir. Emekli olabilme şartları 01.10.2008 tarihinden önce işe girenler ve sonra girenler diye ayrılmaktadır.
01.10.2008 yılından önce girişliler;
| İşe Başlama Tarihi | ORAN | | |
| 1. Derece %80 ve üzeri | 2. Derece %60-79 | 3. Derece %40-59 | |
| 05.08.1991 ve daha önce | 15 YIL – 3600 Prim Gün | 15 YIL – 3600 Prim Gün | 15 YIL – 3600 Prim Gün |
| 06.08.1991 ve 05.08.1994 arası | 15 YIL – 3600 Prim Gün | 15 YIL – 3680 Prim Gün | 16 YIL – 3760 Prim Gün |
| 06.08.1994 ve 05.08.1997 arası | 15 YIL – 3600 Prim Gün | 16 YIL – 3760 Prim Gün | 17 YIL – 3920 Prim Gün |
| 06.08.1997 ve 05.08.2000 arası | 15 YIL – 3600 Prim Gün | 17 YIL – 3840 Prim Gün | 18 YIL – 4080 Prim Gün |
| 06.08.2000 ve 05.08.2003 arası | 15 YIL – 3600 Prim Gün | 17 YIL 8 AY – 3920 Prim Gün | 19 YIL – 4240 Prim Gün |
| 05.08.2003 ve 30.09.2008 arası | 15 YIL – 3600 Prim Gün | 18 YIL – 4000 Prim Gün | 20 YIL – 4400 Prim Gün |
01.10.2008 yılından sonra işe girenler;
| İşe Başlama Tarihi | ORAN | | |
| 1. Derece %60 ve üzeri | 2. Derece %50-59 | 3. Derece %40-59 | |
| 01.10.2008 – 31.12.2008 | 15 yıl, 3700 gün | 16 yıl, 3700 gün | 18 yıl, 4100 gün |
| 01.01.2009 – 31.12.2009 | 15 yıl, 3800 gün | 16 yıl, 3800 gün | 18 yıl, 4200 gün |
| 01.01.2010 – 31.12.2010 | 15 yıl, 3900 gün | 16 yıl, 3900 gün | 18 yıl, 4300 gün |
| 01.01.2011 – 31.12.2011 | 15 yıl, 3960 gün | 16 yıl, 4000 | 18 yıl, 4400 gün |
| 01.01.2012 – 31.12.2012 | 15 yıl, 3960 gün | 16 yıl, 4100 gün | 18 yıl, 4500 gün |
| 01.01.2013 – 31.12.2013 | 15 yıl, 3960 gün | 15 yıl, 3960 gün | 18 yıl, 4600 gün |
| 01.01.2014 – 31.12.2014 | 15 yıl, 3960 gün | 16 yıl, 4300 gün | 18 yıl, 4680 gün |
| 01.01.2015’den sonra | 15 yıl, 3960 gün | 16 yıl, 4320 gün | 18 yıl, 4680 gün |
Bağ-Kur Emekli Şartları;
| Çalışma Gücü Kayıp Oranı | | |
| %60 ve Daha Fazla Olanlar | %50-59 Arasında olanlar | %40-49 arasında olanlar |
| 15 Yıl, 3960 Gün | 16 Yıl, 4320 Gün | 18 Yıl, 4680 Gün |
Yukarıda belirtilen şartlarda emekli olduğunuzda prim gün sayınız 5.400 günmüş gibi maaş hesaplamanız yapılır.
Emekli Başvurusu Nereye, Nasıl Yapılır?
Engelli kişilerin Emeklilik başvurusu için SGK başvuru yapılması gerekmektedir.
Başvuru için gerekli evraklar;
- Emeklilik Tahsis ve Talep Formu
- Nüfus idaresinden vukuatlı nüfus kayıt örneği
- Sigortalı hesap fişi (sigortalının bordrosu henüz Kuruma verilmemiş son dönem çalışmalarını gösterir ve ilgili işveren tarafından düzenlenerek onaylanmış hesap fişi)
Elindeki raporla SGK ya basvuru yapin
