Sermaye Piyasası Bağımsız Denetçilik Sınavının A Kitapçığının 11. Sorusu ile ilgili olarak; soruda verilen II numaralı seçenek ile ilgili olarak mevzuat dahilinde ki yasal dayanakların tamamı incelendiği takdirde;
Soru 11:
I- Ortaklık esas sözleşmesinde bağışta bulunabileceğine ilişkin hüküm bulunması gerekir.
II- Özel durumların kamuya açıklanmasına dair esaslar tebliği çerçevesinde gerek özel durum açıklamalarının yapılması ve borsa günlük bülteninde ilan edilmesi gerekir
III- Bağışların yönetim kurulunun bilgisine sunulması yeterli olup, Genel kurulun bilgisine sunulması gerekli değildir.
Sermaye Piyasası Kurulunun kar dağıtımına ilişkin tebliğ hükümleri uyarınca aşağıdakilerden hangisi halka açık anonim ortaklıkların çeşitli amaçlarla kurulmuş olan vakıflara ve bu gibi kişi ve/veya kurumlara bağışta bulunmaları veya kardan pay ayırmaları durumlarda uymaları gereken hususlardan birisi değildir?
Doğru Cevap Kitapçıkta III olarak verilmiş olmakla birlikte ;
Doğru Cevap Tebliğ çerçevesinde II ve III olması gereklidir. Şöyle ki;
II şıkta belirtilen Özel durumların kamuya açıklanmasına dair esaslar tebliği çerçevesinde gerek özel durum açıklamalarının yapılması ve borsa günlük bülteninde ilan edilmesi gerekir her hangi oran ifade edilmemiş olmakla birlikte;
Sermaye Piyasası mevzuatı bir bütün olarak ele alındığında bu seçenekte verilen bilgi her hangi bir yüzdelik parametre belirtilmeksizin yapılan en küçük bağışın dahi ilan edileceği sonucunu öngörmekte ancak Mevzuat dikkatli bir biçimde incelendiğinde Bilançodaki Aktif Toplamın %1 ve üzerinde olursa açıklanması gerektiği hususu belirtilmiştir.
Dolayısı ile II seçenekte sorunun cevabını karşılar niteliktedir bu soruda II ve III numaralı seçeneklerin her ikisi de doğru olarak kabul edilmelidir ve söz konusu sorunun iptalini gerektirmektedir.
II numaralı seçenek doğru olarak kabul edildiğinde soru iptal edilmediğinde 500 TL tutarında bir bağış yapıldığında da bu tutarın açıklanması gerekir anlamı çıksa da 5 Milyarlık Aktifi olan Halka Açık Bir Anonim Ortaklığın bu bağışı mevzuat bütünü içinde açıklamasına gerek yoktur. Ama cevapta açıklamak gerekir diye net bir ifade kullanılmıştır.
İTİRAZ EDİLEN SORU İLE İLGİLİ YASAL DAYANAKLAR
1- 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunun 1- 16/A 22/e maddeleri
2- Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına ilişkin Esaslar Tebliğinin 26 Maddesi
3- Sermaye Piyasası Kurulunun Finansman Dairesi Özel Durumların Kamuya Açıklanması Esasları Tebliği Çerçevesinde Hazırlanan Özel Durumların Açıklanmasına ilişkin Rehber
/ KONU VE AMAÇ:
Madde 1 - Bu Kanunun konusu, tasarrufların menkul kıymetlere yatırılarak halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak amacıyla; sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını, düzenlemek ve denetlemektir.
Madde 16/A - (Ek madde: 29/04/1992 - 3794/16 md.)
Halka açık anonim ortaklıkların sermaye ve yönetiminde kontrolü sağlamak amacıyla pay sahiplerine çağrıda bulunarak, hisse senedi toplama girişiminde bulunulmasında veya genel kurullarda oy hakkını kullanmak için vekalet istenmesinde veya ortaklığın pay dağılımının önemli ölçüde değişmesi sonucu veren, hisse senedi el değiştirmelerinde, sermaye artırımlarında, birleşme ve devirlerde, menkul kıymetlerin değerini etkileyebilecek önemli olay ve gelişmelerden Kurul, küçük pay sahiplerinin korunması ve kamunun aydınlatılmasını sağlamak amacıyla düzenlemeler yapar.
Hisse senetleri borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören anonim ortaklıkların yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile sermayenin %10 veya daha fazlasına sahip ortakları, malik oldukları anonim ortaklıklara ait hisse senetleriyle ilgili olarak, Kurulun kamuya aydınlatma açısından gerekli gördüğü bilgileri, belirlenecek şekil ve esaslar dahilinde Kurul ve ilgili borsalara ve teşkilatlanmış diğer piyasalara bildirmekle yükümlüdürler.
GÖREV VE YETKİLER:
Madde 22 - (Değişik madde: 29/04/1992 - 3794/18 md.)
Sermaye Piyasası Kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunun uygulanması açısından sermaye piyasası araçlarının, ihracını, halka arz ve satışının şartlarını düzenlemek ve denetlemek,
b) İhraç veya halka arzolunacak sermaye piyasası araçlarını Kurul kaydına almak ve kamu yararının gerektirdiği hallerde sermaye piyasası araçlarının halka arz ve satışını geçici olarak durdurmak,
c) (Değişik bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Bu Kanuna tabi sermaye piyasası kurumlarının mali bünyeleri ve kaynaklarının kullanımı ile ilgili standart rasyoları genel olarak ya da faaliyet alanları veya kurumların türleri itibariyle belirlemek, bu rasyoların yayımlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek,
d) ( Değişik bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Sermaye piyasasında, gerektiğinde elektronik ortam da dahil bağımsız denetim faaliyetine ilişkin esasları belirlemek; 01/06/1989 tarihli ve 3568 sayılı Kanuna göre denetlemeye yetkili olanların sermaye piyasasında bağımsız denetleme faaliyetlerinde bulunacak kuruluşların kuruluş şartlarını ve çalışma esaslarını Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği ile istişarede bulunarak belirlemek ve bu şartları taşıyanları listeler halinde ilan etmek,
e) Kamunun zamanında yeterli ve doğru olarak aydınlatılmasını sağlamak amacıyla, genel özel nitelikte kararlar almak ve her türlü mali tablo ve raporlar ile bunların bağımsız denetimlerinin, sermaye piyasası araçlarının halka arzında yayımlanacak izahname ve sirkülerin ve araçların değerini etkileyebilecek önemli bilgilerin kapsamını, standartlarını ve ilan esaslarını tespit ve bu konularda tebliğler yayımlamak,
f) Bu Kanuna tabi ihraçcıların, 50 nci maddenin (a) bendi hükümleri çerçevesinde bankaların, sermaye piyasası kurumlarının ve borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasaların faaliyetlerinin bu Kanuna, Kurul yönetmelik, tebliğ ve kararlarına ve sermaye piyasaları ile ilgili diğer mevzuata uygunluğunu gerekli her türlü bilgi ve belgeyi isteyerek, izlemek ve denetlemek,
g) (Değişik bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Sermaye piyasasını ilgilendiren her türlü iletişim araçları ile yapılan yayın, duyuru ve reklamları izlemek ve bunlardan yanıltıcı olduğu tespit edilenleri yasaklamak ve gereği yapılmak üzere ilgili kuruluşlara bildirmek,
h) (Değişik bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Bu Kanun hükümleri gereğince elde ettiği veya kendisine tevdi edilen mali tablo ve raporlar ile diğer belgeleri incelemek, gerekli gördüğü hususlar hakkında ihraçcı ve kurum denetçilerinden veya bağımsız denetçilerden ayrıca rapor istemek, elde ettiği sonuçları değerlendirerek, Kanunda belirtilen gerekli tedbirleri almak,
i) (Değişik bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Halka açık anonim ortaklıkların genel kurullarında genel hükümler çerçevesinde vekaleten oy kullanılmasına ilişkin esasları belirlemek ve bu ortaklıklarda yönetim kontrolünün el değiştirmesine yol açacak oranda vekalet toplayan ya da pay iktisap edenlerin, diğer payları satın alma yükümlülüğüne ve azınlıktaki ortakların da kontrolü ele geçiren kişi veya gruba paylarını satma hakkına ilişkin düzenlemeleri yapmak,
j) (Değişik bent: 24/06/1995 - KHK - 558/6 md; İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 13/11/1995 tarih ve E.1995/45, K.1995/58 sayılı Kararı ile.; Yeniden düzenlenen bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Ekonomik ve finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil her türlü türev araçların niteliklerini, alım ve satım esaslarını, bu araçların işlem göreceği borsalar ve piyasalarda çalışacakların denetim, faaliyet ilke ve esasları ile yükümlülüklerini, teminatlar, takas ve saklama sistemi konularındaki esas ve usulleri düzenlemek,
k) (Değişik bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Sermaye piyasası araçlarının geri alma veya satma taahhüdü ile alım ve satımını, ilgili sözleşmeleri ve bu sözleşmelere ilişkin piyasa işlem kurallarını düzenlemek ve bu işlemlerle ilgili faaliyet ilke ve esaslarını belirlemek,
l) ( Değişik bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Sermaye piyasası araçlarının ödünç alma ve verme işlemleri ile açığa satış işlemlerine ilişkin ilke ve esasları belirlemek ve Hazine Müsteşarlığı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşü alınmak suretiyle kredili sermaye piyasası aracı işlemleri ile ilgili düzenlemeler yapmak,
m) Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de sermaye piyasası araçlarının ihraç ve halka arzı konusunda ilgili mevzuat çerçevesinde gereken düzenlemeleri yapmak,
n) (Değişik bent: 24/06/1995 - KHK - 558/6 md; İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 13/11/1995 tarih ve E.1995/45, K.1995/58 sayılı Kararı ile.; Yeniden düzenlenen bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Sermaye piyasası araçlarının takası, saklanması ile sermaye piyasası kurumlarının ve sermaye piyasası araçlarının derecelendirilmesini düzenlemek ve denetlemek,
o) Sermaye piyasasının gelişmesini teminen yeni sermaye piyasası kurumlarına ilişkin kuruluş, faaliyet, tasfiye ve sona erme esaslarını belirlemek ve bunları denetlemek,
p) İlgili Bakanca istenecek incelemeleri yapmak; çalışmaları hakkında ilgili Bakana rapor vermek; sermaye piyasası ile ilgili mevzuat değişiklikleri hakkında önerilerde bulunmak.
r) (Ek bent: 24/06/1995 - KHK - 558 /6 md; İptal:Anayasa Mahkemesi'nin 13/11/1995 tarih ve E.1995/45, K.1995/58 sayılı Kararı ile.; Yeniden düzenlenen bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.;Değişik bent: 21/02/2007-5582 S.K./10.mad.) Gayrimenkullerin değerlemesini yapabilecek değerleme kurumlarından sermaye piyasasında değerleme faaliyetinde bulunacaklara ilişkin şartları belirlemek ve bu şartlara uyan değerleme kurumlarını listeler halinde ilan etmek; bu Kanunun 38/A maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan konut finansmanından kaynaklanan alacakların takibinde ve 38/A maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde yapılacak değerlemelerde, ilgili taşınmaz için değerleme yapacak kişi ve kurumlara ilişkin şartları belirlemek ve bu şartlara uyan kişi ve kurumları listeler halinde ilan etmek,
s) (Ek bent: 24/06/1995 - KHK- 558/6 md; İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 13/11/1995 tarih ve E.1995/45, K.1995/58 sayılı Kararı ile.; Yeniden düzenlenen bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Sermaye piyasasında medya ve elektronik ortam da dahil yatırım tavsiyelerinde bulunacak kişi ve kuruluşların uyacakları ilke ve esasları belirlemek,
t) ( Ek bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunacaklar, bu maddenin (r) bendi kapsamında faaliyet gösterecek kişi ve kuruluşlar ile sermaye piyasası kurumlarının yönetici ve diğer çalışanlarının mesleki eğitimi, mesleki yeterliliği ve mesleki ehliyetlerini gösterir sertifika verilmesine ilişkin esasları belirlemek, bu amaçlarla merkez kurmak ve faaliyet esaslarını belirlemek,
u ) (Ek bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) İnternet de dahil, her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamı ve benzeri araçlar üzerinden gerçekleştirilen ihraç ve halka arzlar ile sermaye piyasası faaliyetleri ve işlemlerini; genel hükümler çerçevesinde bu Kanun kapsamına giren işlemlerde elektronik imza kullanım esaslarını düzenlemek ve denetlemek,
v) (Ek bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Kanuna tabi anonim ortaklıkların genel kurullarında yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimlerine ilişkin kararlarda her bir üyelik için kullanılacak oy hakkının, kısmen veya tamamen bir veya birkaç üyenin seçiminde birikimli olarak kullanılabilmesi yöntemine ilişkin düzenlemeleri yapmak,
y) (Ek bent: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Yabancı ülkelerin sermaye piyasalarında düzenleme ve denetime yetkili muadili kuruluşlar ile sermaye piyasalarıyla ilgili her türlü işbirliği yapmak ve bilgi alışverişinde bulunmak.
z) (Ek bent: 06/04/2011-KHK654/2.md.) Sermaye piyasasında kurumsal yönetim ilkelerini tespit ve ilan etmek, yatırım ortamının iyileştirilmesine katkıda bulunmak üzere, borsada işlem gören halka açık anonim ortaklıklardan halka açıklık oranları, yatırımcı sayısı ve niteliği, dâhil oldukları endeks ve belirli bir zaman dilimindeki işlem yoğunluğunu dikkate alarak belirlemiş olduğu gruplarda yer alanların kurumsal yönetim ilkelerine kısmen veya tamamen uymalarını zorunlu tutmak, buna ilişkin usul ve esasları belirlemek, getirilen uyum zorunluluğuna aykırı işlemlerin hukuka aykırılığının tespiti veya iptali için her türlü teminattan muaf olarak ihtiyati tedbir istemek, dava açmak, açılan davada uyum zorunluluğunun yerine getirilmesi sonucunu doğuracak şekilde karar alınmasını istemek.
(Ek fıkra: 15/12/1999 - 4487/10 md.) Kurul yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanır. Düzenleyici işlem niteliğindeki yönetmelik ve tebliğler, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulur. Özel nitelikli kararlardan kamuoyunu ilgilendirenler, Kurulun haftalık bülteni ile ilgili kişi ve kuruluşlara duyurulur.
SERMAYE PİYASASI KURULU
ORTAKLIKLAR FİNANSMANI DAİRESİ
ÖZEL DURUMLARIN KAMUYA AÇIKLANMASINA İLİŞKİN
ESASLAR TEBLİĞİ ÇERÇEVESİNDE HAZIRLANAN
ÖZEL DURUM AÇIKLAMALARINA İLİŞKİN REHBER’de yapmış olduğu açıklamada;
MADDE 26 – (1) Kurul, kamunun zamanında, yeterli ve doğru olarak aydınlatılmasını sağlamak amacıyla, özel durum açıklamalarının yapılmasına ilişkin esasları ayrıca hazırlanacak bir rehber vasıtasıyla kamuya duyurmaya ve bu rehberi güncellemeye yetkilidir.
5.8. Ortaklığın Mali Yapısına İlişkin Değişiklikler Kar veya zarar üzerinde önemli etkisi olabilecek bir olay açıklanması gereken içsel bilgiyi oluşturmaktadır. Bu bilginin sermaye piyasası aracının değeri ve yatırımcıların yatırım kararları üzerinde etkili olması ihtimali bulunması halinde, mali tablo dönemi beklenmeksizin derhal açıklama yapılır. Özellikle sonuçların başka bir kurumsal organ veya komite tarafından son kez gözden geçirilmesinin gerekli olduğu durumlarda, ortaklıklar erteleme şartlarını sağlayıp sağlamadıklarını değerlendirebilirler. Bir hesap dönemine veya ara döneme ait faaliyet sonuçlarının sermaye piyasası aracının değeri veya yatırımcıların yatırım kararları, üzerinde etkisi olması ihtimali varsa bunlar basın toplantısı vb etkinliklerin yapılması beklenmeksizin derhal kamuya
açıklanmalıdır. Aşağıda tavsiye olarak verilen hükümlerinin, açıklanması gereken içsel bilginin değerlendirilmesinde dikkate alınması mümkündür:
1) Kurul Tebliğleri uyarınca kamuya açıklanan son bilançodaki aktif toplamının % 10 veya daha fazlasına tekabül eden bir tutar için ortaklık aleyhine herhangi bir yolla icra takibine başlanılması, takibin sona ermesi, dava açılması veya davanın sonuçlanması, devam etmekte olan icra takiplerinin toplamının kamuya açıklanan son bilançodaki aktif toplamının % 10 una ulaşması,
142) Kurul Tebliğleri uyarınca kamuya açıklanan son bilançodaki aktif toplamının % 10 veya daha fazlasına tekabül eden tutardaki borçlar için alacaklıların, birlikte veya münferiden alacaklarının bir kısmından veya tamamından vazgeçmeleri veya vadelerini uzatmaları; ortaklığın konkordato mühleti isteminde bulunması, konkordatonun tasdik edilmesi, reddedilmesi veya konkordatonun feshedilmesi veya ortaklığın iflasına karar verilmesi,
3) Kurul Tebliğleri uyarınca kamuya açıklanan son bilançodaki aktif toplamının % 10 u veya daha fazlasına tekabül eden alacakların Kurulun muhasebe standartlarına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde şüpheli veya değersiz hale gelmesi veya bu durumun ortadan kalkması,
4) Ortaklıkça verilen ipotek, kefalet, rehin, garanti gibi teminatların toplamının; Kurul Tebliğleri uyarınca kamuya açıklanan son bilançodaki aktif toplamının, üçüncü şahısların veya grup şirketlerinin borcunu temin amacıyla verilenlerde % 5 ve katlarına (bankaların gayrinakdi kredileri için % 20 ve katlarına), ortaklık faaliyetleriyle ilgili olarak verilenlerde % 10 ve katlarına ulaşması,
5) Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıklarda yönetim kurulunca sermaye artırımı veya sermaye artırımının miktarında, kaynaklarında veya yönteminde değişiklik kararı alınması, kararlaştırılan sermaye artırımının tamamen veya kısmen gerçekleştirilememesi durumlarında her aşamada
6) TTK’nın 324 üncü maddesinde belirtilen durumların ortaya çıkması, bu madde kapsamında karar alınması, işlemler yapılması ve işlemlerin sonuçlanması,
7) Ortaklık için önemli bir mali yükümlülük altına doğrudan veya şarta bağlı olarak girilmesine yol açacak gelişmelerin meydana gelmesi, ortaklığın borçlarının ertelenmesi veya yeniden yapılandırılması talebinde bulunması, söz konusu taleplerin sonuçlanması,
8) Ortaklığın SSK primlerinin, vergi veya vergi taksitlerinin ödenmesini en az iki ay geciktirmiş olması veya bu nitelikteki borçlarının önemli bir tutara ulaşması,
9) Ortaklığın personel ücretlerini ödememesi, ödemeleri ertelemesi veya taksitlendirmesi,
10) Halka açık anonim ortaklıklarda yönetim kurulunca temettü avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması, temettü veya temettü avansı ödeme yer ve tarihlerinin belirlenmesi,
11) Ortaklık aleyhine iflas davası açılması veya ortaklığın tasfiyesi sonucunu doğurabilecek sona erme nedenlerinden birinin gerçekleşmesi, ortaklığın tasfiye sürecine girmesi,
12) Ortaklıkça, çeşitli amaçlarla kurulmuş olan vakıflara veya diğer kişi ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımların kamuya açıklanan son bilanço aktif toplamının en az % 1 ve 15üzerinde olması veya % 1 in altındaki bağış ve yardımların toplamının kamuya açıklanan son bilanço aktif toplamının en az % 1 ine ulaşması,
13) Muhasebe politikalarında değişiklik yapılması,
14) Bilgi sunulan kamu kurum ve kuruluşu tarafından söz konusu mali tablo bilgilerinin kamuya açık olarak tutulması şartına bağlı olarak, ilgili döneme ilişkin daha önceden Kurul tebliğleri uyarınca hazırlanmış mali tabloların kamuya açıklanmamış olması halinde vergi mevzuatı gibi diğer mevzuat gereği her hangi bir otoriteye mali tablo verilmesi (Borsa görüşü) Geçici vergi uygulaması nedeniyle beyanname ekinde vergi dairelerine mali tablo sunulması dahil, Kurulca belirlenen mali tablo bildirim sürelerinden önceki bir tarihte mevzuat gereği herhangi bir otoriteye mali tablo verilmesi,
15) Kurulun muhasebe standartlarına ilişkin düzenlemeleri uyarınca ortaklığın kamuya açıklanan son mali tablosunda yer alan şarta bağlı olayların gerçekleşmesi,
16) Ortaklığın mali durumunda önemli bir değişiklik olması ya da yakın bir gelecekte önemli bir değişikliğin ortaya çıkmasının beklenmesi,
17) İşbirliğine dayalı önemli anlaşmalarının yapılması, tamamlanması, değiştirilmesi veya sona erdirilmesi,
18) Ortaklığa yüksek miktarda borçlu olanların iflas etmesi, bu tür bir alacağın temerrüde düşmesi,
19) İlgili mevzuatta yapılan bir değişikliğin öğrenilmesi, bu değişikliğin ortaklığın daha önce açıklanmış en son tarihli finansal tablolarını önemli ölçüde etkileyecek nitelikte olması ve bu değişiklik sonrasında ilk açıklanacak finansal tablolarda gerekli düzeltmelerin yapılmasını gerektirmesi