Sayın Necdet Bey,
Konu VUK'nun 328. Maddesinde düzenlenmiştir. Sadece araçları değil, madde metninden de anlaşılacağı gibi, Amortismana tabi tüm iktisadi kıymetleri kapsamaktadır.
"AMORTİSMANA TABİ MALLARIN SATILMASI:"
Madde 328- (2365 sayılı Kanunun 56. maddesiyle değişen fıkra) Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki fark kâr ve zarar hesabına geçirilir. İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler bu farkı defterlerinde hasılat veya gider kaydederler.
Amortisman ayrılmış olanların değeri ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağdır.
Devir ve trampa satış hükmündedir.
(2365 sayılı Kanunun 56. maddesiyle değişen fıkra) Şu kadar ki, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi, işin mahiyetine göre zaruri bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde, satıştan tahassül eden kâr, yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir. Her ne sebeple olursa olsun bu süre içinde kullanılmamış olan kârlar üçüncü yılın vergi matrahına eklenir. Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu kârlar o yılın matrahına eklenir.
Yukarıdaki esaslar dahilinde yeni değerlerin iktisabında kullanılan kâr, yeni değerler üzerinden bu kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlara mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur."
Yalnız burada dikkat etmeniz gereken konu, yasada da görebileceğiniz gibi, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi, işin mahiyetine göre zaruri bulunur
(Yani satılan iktisadi kıymetin yenilenmesinin çok gerekli bir ihtiyaç olduğu anlaşılabiliyorsa)
veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde
(Veya yenilenmesi düşünülen iktisadi kıymet için, hem karar defteri'nde bu konu ile ilgili bir karar alınmış, hem de eskisinin yerine yeni alınacak olan iktisadi kıymetin alınması için teşebbüse geçilmiş olması (fiyat araştırması, teklif alınması gibi, bu evrakların saklanmasında fayda var)
bu madde hükmü uygulanabilecektir.
Burada yine amortisman ayırma konusu da biraz farklılık arzetmekte olup, yasada da belirtildiği gibi,
"Yukarıdaki esaslar dahilinde yeni değerlerin iktisabında kullanılan kâr, yeni değerler üzerinden bu kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlara mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur.,"
amortisman giderleri bu kardan mahsup edilmelidir.
Yani yenileme fonunda, yenilemek istediğiniz araç ile ilgili 100 YTL var ise ve bu yıl yeni alınan araç için 10 YTL amortisman gideri hesapladığınızda bu işlemin kaydı,
---------------- ---------------------------
(B) 549-Özel Fonlar 10 YTL
(A) 257-Birikmiş Amorts. 10 YTL
---------------- ---------------------------
olarak kayıt altına alınmalıdır.
Yine dikkat edilmesi gereken bir hususta; "Yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir." yasa metninde görüldüğü gibi, bu yenileme fonunun hesaplarda en fazla 3 yıl süre ile bekletilebileceğidir. Yani amortisman ayırma yöntemi ile yukarıdaki 100 YTL 3 yıl içinde bitirilemez ise, 3. yılın sonunda kalan tutarın tamamının ilgili yılın KAR'ına eklenerek beyan edilmesi gerekmektedir.
[/b]
