Bugün bir inşaat mükelefimizdeydik.Çaylar içildi.Sohbetler edildi sonunda işler konuşulmaya başlandı.Mükellefimiz bir iş aldığını bunun yarısını vadeli (çek,senet v.s ) yarısını barter'lı yapacağını söyledi bende belki arkadaşlarımızın dikkatini çeker diye böyle bir yazıyı buraya ekledim
Barter Hesaplarının Muhasebeleştirilmesi:
Alıcılar Hesabı (120'li hesaplar)
Üye Firmalar "Barter?lı İşlemler Hesabı" adında bir cari hesap açarlar. Barter sistemi ile işlem yaptıklarında alacakları ve borçları "Barter?lı İşlemler Hesabı" ?nda takip ederler. Barter'lı İşlemler Hesabı 120'li Hesaplar içerisinde bir açık hesaptır. Ürün satan firma alacak hesabını, Bir başka zaman Barter sisteminden mal ve hizmet satın alarak kapatır.
Aynı şekilde barter sisteminden mal veya hizmet satın alan üye de borç hesabını, bir başka zaman barter sistemi ile ürün sattığında kapatır.
Barter Borçlarının Muhasebeleştirilmesi:
Üye barter sistemi ile mal veya hizmet satın aldığında, aldığı mal veya hizmet bedeli karşılığı " Barterlı İşlemler Hesabı"nı alacaklandırır.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
153 Ticari Mal Stokları XXXX
191 İndirilecek K.D.V. XXXX
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
653 Komisyon Giderleri XXXX
191 İndirilecek K.D.V. XXXX
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
(Komisyon giderini de sistemden alacağından düşerek ödemiştir.)
Barter Alacaklarının Muhasebeleştirilmesi
Üye, Barter sistemi ile mal veya hizmet sattığında, sattığı mal veya hizmet karşılığı " Barter?lı İşlemler Hesabı"nı borçlandırır. Satışlar Hesabı'na alacak kaydeder. Barter işlem dekontları KDV dahil olarak toplam fatura tutarı üzerinden kesilir. Faturalar açık olarak tanzim edilir.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
600 Yurt İçi Satışlar XXXX
391 Hesaplanan KDV XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
653 Komisyon Giderleri XXXX
653.01 Barter Komisyon Giderleri XXXX
191 İndirilecek KDV XXXX
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Alacak ve Borç Hesapları'nın Kapatılması:
Barter işlemi yapan firma borçlu ise, Ya sisteme mal satar veya günü gelince borcunu dolar karşılığı nakit öder. Ortaya çıkan kur farkını ise "Finansman Gideri" olarak kaydeder. Satıcı ise 'Kur Farkı Geliri' olarak kaydeder.
Firma Sistemden Mal Alıp, On iki Ay Sonra Ödemeyi Barter Şirketine Nakit Olarak Yaptığında İşlemin Muhasebeleştirilmesi
Sistem üyesi bir firma barter ile mal almış, ancak on iki aylık süre içerisinde borcunun karşılığını kendi malı ile ödeyememiş, sürenin bitiminde cari TL üzerinden ödemesini peşin olarak Barter şirketine ödemiştir. Mal alan şirket borcunu sisteme 12 ay sonra TL cinsinden ödemiştir.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
780 Finansman Giderleri XXXX
100 Kasa Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
BARTER SİSTEMİNİN VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU
Ülkemizde barter sistemine herhangi bir yasal düzenlemede yerverilmemiş olması sebebiyle, barter sisteminin vergi kanunları karşısındaki durumu mevcut düzenlemeler kapsamında değerlendirilmiştir.
IV.1 Gelir/Kurumlar Vergisi Kanunu Hükümleri Açısından
Gelir Vergisi Kanunu?nun 37. maddesinde, ticari kazancın tanımı yapılmıştır. Anılan maddeye göre, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır. Kurumlar Vergisi Kanunu?nun 1. maddesine göre; kurum kazancı gelir vergisi mevzuuna giren gelir unsurlarından oluşur. Bir başka deyişle, Gelir Vergisi Kanunu?nun ticari kazanç hükümleri Kurumlar Vergisi Kanunu açısından da geçerlidir. Barter sisteminde satıcı firmaların mal veya hizmet satışından elde ettiği gelirler ve barter firmasının üye firmalardan aldığı aidat ve komisyon gelirleri, ticari kazanç olarak nitelendirilmeli ve vergilendirilmelidir.
IV.2 Katma Değer Vergisi Kanunu Hükümleri Açısından
Katma Değer Vergisi?nin 1. maddesi uyarınca, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye?de yapılan teslim ve hizmetler Katma Değer Vergisi?ne tabidir. Barter sisteminde tarafların geçekleştirdikleri işlemler sonucunda ticari kazanç elde etmeleri sebebiyle, ticari faaliyet çerçevesinde yapılan her türlü mal ve hizmet teslimi KDV?ye tabi olacaktır. Katma Değer Vergisi Kanunu?nun teslimi açıklayan 2. maddesine göre, trampa iki ayrı teslim hükmündedir. Ayrıca, Katma Değer Vergisi Kanunu?nun hizmeti açıklayan 4. maddesine göre ise, bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde bunların herbirinin ayrı bir işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır. Barter sisteminde, örneğin, satıcı üye, diğer bir üyeye mal veya hizmet teslimi yapmakta, bunun karşılığını da yine sistemin bir üyesinden mal veya hizmet satın alarak tahsil etmektedir. Bu durumda, alıcı ve satıcı üyelerin gerçekleştirmiş olduğu barter işlemleri, Katma Değer Vergisi Kanunu?nun yukarıda yerverilen hükümleri çerçevesinde hem alıcı hem de satıcı üye firma açısından katma değer vergisine tabidir. Barter şirketinin üye firmalardan tahsil ettiği aidat ve komisyonlar da şüphesiz Katma Değer Vergisi?ne tabi olacaktır.
IV.3 Vergi Usul Kanunu Hükümleri Açısından
Vergi Usul Kanunu?nun üçüncü bölümünde kayıtların tevsik edilmesi ve vesikalar hüküm altına alınmıştır. Diğer bir deyişle, sözkonusu bölümde, Vergi Usul Kanunu uyarınca kayıtların tevsik edilmesi amacıyla düzenlenmesi gereken belgeler açıklanmıştır. Bu bölümde yeralan 227. maddeye göre, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muameleler ait olan kayıtların tevsiki mecburidir. Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi gereken belgeler ise Kanun?un 229. ve müteakip maddelerinde tanımlanmıştır. Barter sisteminde mal veya hizmet satan üye firmalar, bu işlem nedeniyle, Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgeleri düzenleyeceklerdir. Barter firmaları da üye firmalardan aldıkları komisyon ve aidat kapsamındaki ödemeler için Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgeleri düzenlemek durumundadır.
IV.4 Damga Vergisi Kanunu Hükümleri Açısından
Barter firmaları ve barter sistemine üye firmalar arasında yazılı olarak düzenlenen tüm sözleşmeler, Damga Vergisi Kanunu?nun 1. maddesi kapsamında damga vergisinin konusunu oluşturmaktadır. Damga Vergisi Kanunu?nun 3. maddesi uyarınca, sözleşmeyi imzalayan taraflar damga vergisinin mükellefi olmaktadırlar. Damga Vergisi Kanunu?nun 10. maddesine göre, damga vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide; kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide; kağıtların mahiyetleri esastır.
Düzenlenen sözleşmelerde, miktar bulunup bulunmamasına göre, sözkonusu sözleşmeler üzerinden damga vergisi nispi veya maktu olarak alınacaktır.
Barter Hesaplarının Muhasebeleştirilmesi:
Alıcılar Hesabı (120'li hesaplar)
Üye Firmalar "Barter?lı İşlemler Hesabı" adında bir cari hesap açarlar. Barter sistemi ile işlem yaptıklarında alacakları ve borçları "Barter?lı İşlemler Hesabı" ?nda takip ederler. Barter'lı İşlemler Hesabı 120'li Hesaplar içerisinde bir açık hesaptır. Ürün satan firma alacak hesabını, Bir başka zaman Barter sisteminden mal ve hizmet satın alarak kapatır.
Aynı şekilde barter sisteminden mal veya hizmet satın alan üye de borç hesabını, bir başka zaman barter sistemi ile ürün sattığında kapatır.
Barter Borçlarının Muhasebeleştirilmesi:
Üye barter sistemi ile mal veya hizmet satın aldığında, aldığı mal veya hizmet bedeli karşılığı " Barterlı İşlemler Hesabı"nı alacaklandırır.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
153 Ticari Mal Stokları XXXX
191 İndirilecek K.D.V. XXXX
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
653 Komisyon Giderleri XXXX
191 İndirilecek K.D.V. XXXX
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
(Komisyon giderini de sistemden alacağından düşerek ödemiştir.)
Barter Alacaklarının Muhasebeleştirilmesi
Üye, Barter sistemi ile mal veya hizmet sattığında, sattığı mal veya hizmet karşılığı " Barter?lı İşlemler Hesabı"nı borçlandırır. Satışlar Hesabı'na alacak kaydeder. Barter işlem dekontları KDV dahil olarak toplam fatura tutarı üzerinden kesilir. Faturalar açık olarak tanzim edilir.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
600 Yurt İçi Satışlar XXXX
391 Hesaplanan KDV XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
653 Komisyon Giderleri XXXX
653.01 Barter Komisyon Giderleri XXXX
191 İndirilecek KDV XXXX
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Alacak ve Borç Hesapları'nın Kapatılması:
Barter işlemi yapan firma borçlu ise, Ya sisteme mal satar veya günü gelince borcunu dolar karşılığı nakit öder. Ortaya çıkan kur farkını ise "Finansman Gideri" olarak kaydeder. Satıcı ise 'Kur Farkı Geliri' olarak kaydeder.
Firma Sistemden Mal Alıp, On iki Ay Sonra Ödemeyi Barter Şirketine Nakit Olarak Yaptığında İşlemin Muhasebeleştirilmesi
Sistem üyesi bir firma barter ile mal almış, ancak on iki aylık süre içerisinde borcunun karşılığını kendi malı ile ödeyememiş, sürenin bitiminde cari TL üzerinden ödemesini peşin olarak Barter şirketine ödemiştir. Mal alan şirket borcunu sisteme 12 ay sonra TL cinsinden ödemiştir.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
120 Barter?lı İşlemler Hesabı XXXX
780 Finansman Giderleri XXXX
100 Kasa Hesabı XXXX
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
BARTER SİSTEMİNİN VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU
Ülkemizde barter sistemine herhangi bir yasal düzenlemede yerverilmemiş olması sebebiyle, barter sisteminin vergi kanunları karşısındaki durumu mevcut düzenlemeler kapsamında değerlendirilmiştir.
IV.1 Gelir/Kurumlar Vergisi Kanunu Hükümleri Açısından
Gelir Vergisi Kanunu?nun 37. maddesinde, ticari kazancın tanımı yapılmıştır. Anılan maddeye göre, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır. Kurumlar Vergisi Kanunu?nun 1. maddesine göre; kurum kazancı gelir vergisi mevzuuna giren gelir unsurlarından oluşur. Bir başka deyişle, Gelir Vergisi Kanunu?nun ticari kazanç hükümleri Kurumlar Vergisi Kanunu açısından da geçerlidir. Barter sisteminde satıcı firmaların mal veya hizmet satışından elde ettiği gelirler ve barter firmasının üye firmalardan aldığı aidat ve komisyon gelirleri, ticari kazanç olarak nitelendirilmeli ve vergilendirilmelidir.
IV.2 Katma Değer Vergisi Kanunu Hükümleri Açısından
Katma Değer Vergisi?nin 1. maddesi uyarınca, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye?de yapılan teslim ve hizmetler Katma Değer Vergisi?ne tabidir. Barter sisteminde tarafların geçekleştirdikleri işlemler sonucunda ticari kazanç elde etmeleri sebebiyle, ticari faaliyet çerçevesinde yapılan her türlü mal ve hizmet teslimi KDV?ye tabi olacaktır. Katma Değer Vergisi Kanunu?nun teslimi açıklayan 2. maddesine göre, trampa iki ayrı teslim hükmündedir. Ayrıca, Katma Değer Vergisi Kanunu?nun hizmeti açıklayan 4. maddesine göre ise, bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde bunların herbirinin ayrı bir işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır. Barter sisteminde, örneğin, satıcı üye, diğer bir üyeye mal veya hizmet teslimi yapmakta, bunun karşılığını da yine sistemin bir üyesinden mal veya hizmet satın alarak tahsil etmektedir. Bu durumda, alıcı ve satıcı üyelerin gerçekleştirmiş olduğu barter işlemleri, Katma Değer Vergisi Kanunu?nun yukarıda yerverilen hükümleri çerçevesinde hem alıcı hem de satıcı üye firma açısından katma değer vergisine tabidir. Barter şirketinin üye firmalardan tahsil ettiği aidat ve komisyonlar da şüphesiz Katma Değer Vergisi?ne tabi olacaktır.
IV.3 Vergi Usul Kanunu Hükümleri Açısından
Vergi Usul Kanunu?nun üçüncü bölümünde kayıtların tevsik edilmesi ve vesikalar hüküm altına alınmıştır. Diğer bir deyişle, sözkonusu bölümde, Vergi Usul Kanunu uyarınca kayıtların tevsik edilmesi amacıyla düzenlenmesi gereken belgeler açıklanmıştır. Bu bölümde yeralan 227. maddeye göre, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muameleler ait olan kayıtların tevsiki mecburidir. Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi gereken belgeler ise Kanun?un 229. ve müteakip maddelerinde tanımlanmıştır. Barter sisteminde mal veya hizmet satan üye firmalar, bu işlem nedeniyle, Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgeleri düzenleyeceklerdir. Barter firmaları da üye firmalardan aldıkları komisyon ve aidat kapsamındaki ödemeler için Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgeleri düzenlemek durumundadır.
IV.4 Damga Vergisi Kanunu Hükümleri Açısından
Barter firmaları ve barter sistemine üye firmalar arasında yazılı olarak düzenlenen tüm sözleşmeler, Damga Vergisi Kanunu?nun 1. maddesi kapsamında damga vergisinin konusunu oluşturmaktadır. Damga Vergisi Kanunu?nun 3. maddesi uyarınca, sözleşmeyi imzalayan taraflar damga vergisinin mükellefi olmaktadırlar. Damga Vergisi Kanunu?nun 10. maddesine göre, damga vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide; kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide; kağıtların mahiyetleri esastır.
Düzenlenen sözleşmelerde, miktar bulunup bulunmamasına göre, sözkonusu sözleşmeler üzerinden damga vergisi nispi veya maktu olarak alınacaktır.