Basit Usulde Ticari Kazancın Vergilendirilmesi

Üyelik
29 Ara 2011
Mesajlar
1
Basit usulde ticari kazanın vergilendirilmesi ne anlama gelmektedir?

Türk vergi sistemi ticari kazancı tespit edip vergilendirilmesinde basit ve gerçek olmak üzere iki tür usul belirlemiştir. Basit usul düşük miktarda hasılat elde eden mükellefleri ayrıntılı hesaplamalarla uğraştırmamak, yoğun mevzuat yükü ile karşı karşıya bırakmamak ve aşırı vergi ödevleri ile yormamak için getirilmiş adından da anlaşılacağı üzere küçük vergi mükellefleri için kolay, anlaşılabilir, basit bir usuldür.

Kimler basit usule tabi olmanın şartları nelerdir?

Basit usule tabi olmanın genel şartları şunlardır:

1. Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak (işinde yardımcı işçi ve çırak kullanmak, seyahat, hastalık, ihtiyarlık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak bilfiil işinin başında bulunmamak bu şartı bozmaz. Ölüm halinde iş sahibinin dul eşi veya küçük çocukları namına işe devam olunduğu takdirde, bunların bilfiil işin başında bulunup bulunmamalarına bakılmaz.)

2. İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamı büyükşehir belediye sınırları içinde 2.300.000.000 lirayı (280 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren 5.000 TL.) diğer yerlerde 1.700.000.000 lirayı (280 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren 3.500 TL.) aşmamak.
3. Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyle gerçek usulde Gelir Vergisi'ne tabi olmamak.
2 ve 3 numaralı bent hükümleri öteden beri işe devam edenlerde takvim yılı başındaki, yeniden işe başlayanlarda ise işe başlama tarihindeki duruma göre uygulanır.

Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartları şunlardır:

1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının 34.000.000.000 lirayı(*) (280 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren 70.000 TL.) veya yıllık satışları tutarının 47.000.000.000 lirayı (280 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren105.000 TL.)(****) aşmaması,

2. 1 numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatının (4842 sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle kanuni had olarak belirlenen tutarlar. 17.000.000.000 lirayı ,(280 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren 35.000 TL.) aşmaması,

3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının 34.000.000.000 lirayı,(280 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren 70.000 TL. aşmaması.

Milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine nazaran bariz şekilde düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için, bu maddenin 1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı hadler yerine ilgili bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığınca belirlenecek alım satım hadleri uygulanır.

95/6430 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

Büyükşehir belediye sınırları içerisinde faaliyette bulunanlardan;

- Her türlü emtia imalatı ile uğraşanlar
- Her türlü emtia alım satımı ile uğraşanlar
- İnşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar
- Motorlu taşıtların her türlü bakım ve onarım işleri ile uğraşanlar
- Lokanta ve benzeri hizmet işletmelerini işletenler
- Eğlence ve istirahat yerlerini işletenler
Gerçek usulde vergilendirilir.

92/2683 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

Her türlü TV, video, radyo, teyp, müzik seti, disk çalar, kamera, bilgisayar, soğutucu, çamaşır ve bulaşık makinesi, elektrikli süpürge, elektronik müzik aletleri, ve elektrikle çalışan benzeri eşyaların alım ? satım ve üretimi uğraşan mükellefler gerçek usulde vergilendirilir.

Basit usule tabi olmanın şartlarını kaybeden mükellefler nasıl vergilendirilir?

Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler. Basit usulün şartlarına haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini yazı ile bildirenler, bu talepleri doğrultusunda takip eden ay başından veya izleyen takvim yılı başından, yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilirler. Herhangi bir şekilde gerçek usulde vergilendirilecek olanlar ve gerçek usulde vergilendirilen mükellefler, bir daha hiç bir şekilde basit usule dönemezler. Bu kişilerin aynı türden iş yapan eş ve çocukları da bu faaliyetleri nedeniyle basit usulden yararlanamazlar.

Basit usulde ticari kazancımızı nasıl tespit edebiliriz?

Basit usule ilişkin hükümler 193 sayılı Gelir Vergisi kanunu 46. madde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre ?Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark yapılan faaliyetle ilgili olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ile hasılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanır.? Burada dikkat edilmesi gereken husus eğer mükellef emtia ticareti ile uğraşıyorsa, mükellefin hesap dönemi sonunda ki emtia mevcudu değeri hasılata, hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere ilave edilecektir.

Basit usule tabi vergi mükellefi vergi usul kanununa göre alınması ve verilmesi mecburi olan işin mahiyetine göre fatura, perakende satış vesikaları, gider pusulaları, müstahsil makbuzlarını dönem sonuna kadar saklayacak ve ilgili döneme ait ticari kazancını tespit edecektir.

Örnek

Yapay çiçek malzemesi satın almakta ve bu malzemelerden yapay çiçek yaparak satmakta olan bay (A)?nın 2010 takvim yılı başında 253,00 TL değerinde yapay çiçek malzemesi olsun, Bay (A) 2010 takvim yılında 26.247,00 TL değerinde yapay çiçek malzemesi almış ve dönem sonunda Bay (A) nın elinde 3.000,00 TL değerinde yapay çiçek malzemesi kalsın. Mükellefin yasal belgelerine göre dönem içerisinde 50.000,00 TL değerinde yapay çiçek sattığı ve başkacada giderinin olmadığı tespit edilmesi halinde.

Dönem başı emtia (yapay çiçek malzemesi) mevcudu değeri: 253,00 TL
Dönem sonu emtia (yapay çiçek malzemesi) mevcudu değeri: 3.000,00 TL

Dönem içi satın alınan emtia (yapay çiçek malzemesi) değeri: 26.247,00 TL
Dönem içi satılan emtia(yapay çiçek) değeri: 50.000,00 TL

Kanunda gösterildiği şekilde hasılatlar ve giderler ayrı ayrı değerlendirilir.

Hâsılatlar : 53.000,00TL
Dönem içi satılan emtia(yapay çiçek) değeri: 50.000,00 TL
Dönem sonu emtia (yapay çiçek malzemesi) mevcudu değeri: 3.000,00 TL

Giderler : 26.000,00 TL
Dönem içi satın alınan emtia (yapay çiçek malzemesi) değeri: 26.247,00 TL
Dönem başı emtia (yapay çiçek malzemesi) mevcudu değeri: 253,00 TL

Basit usulde vergilendirilen bay (A) nın ticari kazancı şeklinde
Hasılatlar ? Giderler
53.000,00TL - 26.000,00 TL
= 27.000,TL dir.


Basit usulde hangi yasal defter tutulmalıdır?

Basit usulde vergilendirilenler 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutulması gereken defterler tutulmayacaktır. Diğer bir değişle basit usulde vergilendirilen mükelleflerin defter tutma yükümlülükleri yoktur.

Basit usulde vergilendirilen mükellef fatura düzenler mi?

Basit usulde vergilendirilen mükellef vergi usul kanunun da düzenlenen fatura, perakende satış vesikaları, gider pusulaları, müstahsil makbuzları ve diğer belgeleri işlemin mahiyetine göre düzenlemeleri ve kullanmaları gerekmektedir.

Öyle ki basit usulde vergilendirilen mükellef satışını yaptığı emtiayı vergi usul kanununda düzenlenen fatura veya perakende satış vesikaları gibi hasılat makbuzu ile belgeleyecek ve bu emtiaya ait taşıtma işini sevk irsaliyesi ile birlikte yaptıracaktır. Aksi halde mükellef, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre bu belgelerin düzenlenmemesi halinde gerekli cezalı tarhiyat ile cezalandırılacaktır.

Kısaca mükellefin defter tutma yükümlülüğünün bulunmaması gerekli yasal belge düzenleme ve kullanma ödevlerini kaldırmamaktadır.

Basit usulde vergilendirilen mükellefin Belge düzeni nasıl olmalıdır?

Basit usule tabi mükellefler hasılatları ile ilgili olarak Vergi Usul Kanunu?nda yazılı vesikaları kullanacaklardır.

GVK 215 seri nolu genel tebliğinde; 01.01.1999 tarihinden 30.06.1999 tarihine kadar belge vermedikleri günlük hâsılatları için günün sonunda tek bir fatura düzenleyebilecekleri belirtilmiş, bu süre en son 278 seri nolu genel tebliğ ile 31.12.2011 tarihine kadar uzatılmıştır. Buna göre basit usulde vergilendirilen mükellef günün sonunda vermedikleri günlük tüm hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenleyebileceklerdir.

Günün sonunda günlük tüm hasılatları için tek bir fatura düzenleyebilme imkanından yararlanan mükellef müşterinin istemesi halinde fatura veya perakende satış vesikası verme zorunluluğu bulunmaktadır. Dolmuş işletenler bu hususta istisna oluşturmaktadır. Yani dolmuş işletenler sadece gün sonunda tek bir fatura düzenleyeceklerdir.

Basit usulde vergilendirilen mükellef düzenleyecekleri belgeleri nereden temin edecektir?

Basit usule tabi mükellefler kullanacakları belgeleri bağlı oldukları meslek odalarından temin edeceklerdir. Bu hususun ilgili vergi dairesine ayrıca bildirilmesine luzum bulunmamaktadır.

Amortismana tabi iktisadi kıymetler basit usulde nasıl belgelendirilir?

Basit usule tabi mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetleri gider yazamaz ve bunlar için amortisman ayıramazlar.

Bu kıymetler için KDV ödemezler bu nedenle bu kıymetlerin satışında da belge düzenlemezler.

Basit usule tabi mükelleflerin muhafaza ve ibraz yükümlülüğü nasıldır?

Bütün belgeler mükellef tarafından 5 yıl süre ile muhafaza edimelidir.

Basit usule tabi mükelleflerin beyan yükümlülüğü kanunda nasıl düzenlenmiştir?

Mükellefin geliri sadece basit usulde vergilendirilen ticari kazançtan ibaretse, mükellef mart ayının başından 25. akşamına kadar bağlı bulunduğu vergi dairesine yıllık beyannamesini vermesi gerekmektedir.

Ayrıca basit usule tabi mükellef tevkifat (vergi kesintisi) yapmak zorunda değillerdir. muhtasar beyanname vermezler, geçici vergi ödemezler, teslim ve hizmetleri KDV den istisnadır.
 
Üst