Ynt: Binek Otomobiller ait amortisman
V - KIST AMORTİSMAN UYGULAMASI
Vergi Usul Kanununun 320 nci maddesine eklenen fıkra ile, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, aktife girdiği ilk hesap döneminde, aktife girdiği tarihten sonra kalan dönem sonuna kadar olan süre dikkate alınarak amortisman ayrılması esası getirilmiştir.
Bu uygulamada amortismana tabi iktisadi kıymetlerin aktife girdiği hesap dönemine ilişkin amortisman tutarı, (Yıllık Amortisman / 12 x Kalan Ay Sayısı) formulüne göre hesaplanacaktır.
Bu hesaplamada, kıymetin aktife girdiği ay kesri tam sayılacaktır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye kısım ise, son yılda ayrılacak amortisman tutarına ilave edilerek itfa edilecektir.
ÖRNEK 1: İşletmede kulanılmak üzere 10 Ağutos 1995 tarihinde 24.000.000.- liraya buzdolabı satın alınmıştır. Sözkonusu sabit kıymet 1.1.995 tarihinden sonra aktife alındığına göre, normal amortisman usülünde uygulanabilecek azami amortisman nispeti % 20 dir. Diğer taraftan, sabit kıymetin aktife alındığı ay kesri tam ay sayılacağında, 1995 hesap dönemi için Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ayları olmak üzere 5 aylık süreye isabet eden amortisman aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Yıllık amortisman tutarı = 24.000.000 x % 20 = 4.800.000 TL.
5 aylık amortisman tutarı = 4.800.000 x 5/12 = 2.000.000 TL.
Bu yıla isabet eden, ancak kıst amortisman uygulaması nedeniyle sabit kıymetin aktife alındığı dönemde ayrılamayan 7 aylık amortisman tutarı olan 2.800.000 lira ise, son yılda ayrılacak amortisman tutarına ilave edilerek itfa edilecektir.
Azalan bakiyeler usulünün seçilmesi halinde ise sabit kıymetin aktife alındığı hesap dönemine ilişkin amortisman tutarı şu şekilde hesaplanacaktır.
Yıllık amortisman tutarı = 24.000.000 x % 40 = 9.600.000 TL.
5 aylık amortisman tutarı = 9.600.000 x 5/12 = 4.000.000 TL.
4008 sayılı Kanunun kıst amortisman uygulamasına ilişkin 12 nci maddesi, Kanunun yayım tarihi olan 6.7.1994 tarihinden geçersiz olmak üzere yürürlüğe girmiş bulunduğundan, bu tarihten önce aktife giren kıymetler için değişiklik öncesi hükümler uygulanarak amortisman yıllık ayrılacak; bu tarihten sanra aktife girecek kıymetler için ise yeni hükümler uygulanmak suretiyle kıst amortisman ayrılacaktır.
ÖRNEK 2 - 26 Mayıs 1994 tarihinde alınan kamyon bu tarih itibariyle de aktife kaydedilmiştir. Alınan kamyon 4008 sayılı Kanunla eklenen fıkranın yürürlük tarihi olan 6 Temmuz 1994 tarihinden önce aktife kaydedilmiş olduğuna göre, yürürlük öncesi madde hükmü gözönüne alınarak tam yıla isabet eden amortisman ayrılacaktır.
Öte yandan, 163 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile, döviz kredisi kullanılarak yurt dışından sabit kıymet ithal edilmesi sırasında veya sonradan bu kıymetlere ilişkin borç taksitlerinin değerlemesi dolayısıyla ortaya çıkan kur farklarından sabit kıymetin iktisap edildiği dönem sonuna kadar olanların, kıymetin maliyetine eklenmesinin zorunlu olduğu; aynı kıymetlerle ilgili olarak söz konusu dönemden sonra ortaya çıkan kur farklarının ise, ait oldukları yıllarda doğrudan gider yazılması ya da maliyete intikal ettirilmek suretiyle amortisman konusu yapılması gerektiği hususu açıklanmıştır.
Buna göre, sabit kıymetin aktife alındığı dönem sonuna kadar ortaya çıkan ve maliyete intikal ettirilen kur farkları ve yatırım kredisi faizleri için de kıst amortisman uygulaması yapılacak, ancak izleyen yıllarda ortaya çıkan kur farkları ve kredi faizlerinde tam amortisman ayrılacaktır. Kıymetin aktife alındığı dönem sonuna kadar ortaya çıkan kur farkları ve kredi faizlerine ilişkin kıst amortisman uygulamasında, süre yönünden sabit kıymetin aktife girdiği tarih esas alınacaktır.
Tebliğ olunur.
