SORU 1: Doğum Borçlanması nedir?
CEVAP 1: 4/A (SSK) kapsamındaki kadın sigortalının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primleri borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır.
SORU 2: Doğum Borçlanmasıyla amaçlanan nedir?
CEVAP 2: Doğum borçlanması, erkekler için uygulanan askerlik borçlanmasına benzer bir şekilde düşünüldü. Doğum yaptığı için çalışma hayatının ve sosyal güvenlik sisteminin dışında kalan annenin çocuklarına zaman ayırmaları da teşvik edilmiş oldu. Amaç çalışma hayatının dışında kalan annelerin emeklilik yönünden mağdur olmalarını engellemek ve çocuk sahibi olmayı teşviktir.
SORU 3: Doğum Borçlanmasından Kimler Yararlanır?
CEVAP 3: Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri olanlar ile 4/a bendi kapsamındaki (SSK?lı) sigortalı kadınlar yararlanacak. (5510 sayılı Kanun/Md.41).
SORU 4: 4/b sigortalısı yani Bağ-Kurlu doğum borçlanması yapabilir mi?
CEVAP 4: Doğum borçlanması sadece eski adıyla SSK?lı yeni adıyla 4/ a sigortalı kadınlarının bu kanunlar kapsamında tescillerinin yapılmış olması ve doğumlarının da bu kanunlara tabi iken veya bu kanunlara tabi zorunlu sigortalılığının sona erdiği tarihten sonra yapılan doğumları kapsamaktadır. 4/b (Bağkur) sigortalısı ?işçi? olmadığı için, mevcut yasal düzenlemeye göre, doğum borçlanması hakkı bulunmamaktadır.
SORU 5: 4/a (SSK'lı) kapsamında sigortalılık başlangıcı olan daha sonra 4/b(Bağ-Kur) kapsamında iken doğum yapan sigortalı kadın doğum borçlanması yapabilir mi?
CEVAP 5: Doğum borçlanmasında temel kriter, doğum öncesi sigortalılık olacak. Bağkur bugünkü adıyla 4/b kapsamında zorunlu sigortalı olan kadınların borçlanma işlemi yapamayacaktır. Bağkur bugünkü adıyla 4/b kapsamında zorunlu sigortalı olan kadınların zorunlu sigortalılığı sona erdikten sonra doğum yapılmış ve yeniden 4/a kapsamında sigortalılığı başlanmadan doğum yapılmış ise; doğum borçlanma işlemi yapılmayacaktır.
SORU 6: Sigortalılıktan önce doğum yapanlar da yararlanabilir mi?
CEVAP 6: . Kadınların borçlanabilmesi için, doğumdan önceki sürede 1 gün bile olsa sigortalı çalışmış olmaları gerekiyor. 01.07.2010 Tarihli ve 27628 nolu hizmet borçlanma işlemlerinin usul ve esasları hakkında tebliğle Sigortalı kadının doğumdan önce SSK?lı olarak çalışmış olması şartı kaldırılmış fakat 16.09.2010 tarihli 2010/106 nolu genelgeyle sigortalılıktan önce doğum yapan kadınların borçlanma hakkı kaldırılarak büyük bir bekleyiş içinde olan kadınları hayal kırıklığına uğrattıldı. Hukukta en temel kaidelerden bir tanesi olan Yasama hiyerarşisine yöre Kanun>Tebliğ>Genelge kuralı gereği Genelgeler tebliğlere yönetmelikler de kanunlara aykırı olamaz. SGK bu kuralı ihlal etmiştir, konu yargıya intikal ettiğinde sigortalı kadınlar lehine karar çıkacağı düşüncesindeyiz.
SORU 7: Doğum Borçlanmasından faydalanmanın temel şartları nelerdir?
CEVAP 7:
1. SSK?lı (4/a) olarak bir günlüğüne de olsa çalışmış olmak,
2. İşten ayrıldıktan sonra herhangi bir zamanda doğum yapmış olmak,
3. Çocuğun sağ doğmuş ve yaşamış olması,
4. Doğumdan sonraki iki yıllık sürenin tamamında veya bir kısmında çalışmamış veya isteğe bağlı prim ödememiş olmak,
Gerekiyor. Bu şartları taşıyan anneler, iki çocuğa kadar toplam 4 yıl borçlanma yapabilecekler.
SORU 8: Kaç çocuğa kadar borçlanılabilir.
CEVAP 8: Yaşamak şartıyla 2(iki) çocuk için borçlanılabilir.
SORU 9: Çoğul doğumlarda borçlanma nasıl yapılır?
CEVAP 9: Her doğum için sadece bir kez borçlanmadan yararlanılabilir.
SORU 10: Kısmi borçlanma yapılabilir mi?
CEVAP 10: Evet, emekli olmanıza ne kadar süre ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabilirsiniz. Ayrıca doğum yaptıktan sonra belirli bir süre çalışan kadın doğumdan sonraki 2 yıllık sürenin çalışılmayan kısmında istediği kadar borçlanabilir.
SORU 11: İlk doğumu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalının borçlanma süresi nasıl olacak.
CEVAP 11: İlk doğumu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süreyi borçlanacak. İkinci doğum sonrasında ise iki yıllık süre borçlanılabilecek. Buna göre iki çocuğu arasında iki yıldan daha az süre bulunanlar için doğum borçlanması, kanunun öngördüğü üst sınır olan 4 yılın altında kalacak.
SORU 12: Kimler borçlanma yapmalı?
CEVAP 12: Doğum borçlanmasından beklenen en net fayda, daha erken emekliliktir. Dolayısıyla öncelikle kişisel şartlarınızı göz önüne alarak, borçlanma yapmanın emeklilik tarihinizi değiştirip değiştirmediğine bakacaksınız. Örneğin emeklilik için prim gününüz eksikse, mutlaka doğum borçlanması yapmalısınız.
Eğer bir süre SSK?lı çalışmadan sonra Bağ-Kur veya Emekli Sandığı?na giriş yaptıysanız ve doğumunuz bu iki çalışma arasında gerçekleşmişse mutlaka borçlanma yapın. Böylece hizmet sürenizi artırma imkanınız olacağı gibi, emeklilik yaşınızda da düşüş olacaktır.
SORU 13: Doğum borçlanması yaparak emekli aylığınızı artırmak mümkün mü?
CEVAP 13: Aşağıdaki şartları sağlamamız halinde emekli maaşımızı artırabilirsiniz,
? Borçlanabileceğiniz doğum 2000 yılı öncesiyse ve özellikle de 1990-2000 arasıysa, borçlanma yapmanız aylığınızı önemli ölçüde artırır. Çünkü emekli aylığı hesaplama sisteminde, 2000 öncesi prim günleri ve kazançlar büyük etki yapmaktadır.
? 2000-2008/Eylül arasındaki doğumlarınızı borçlanacaksanız, borçlanma sonrası primlerin hangi dönemde yer alacağı çok önemli. Örneğin borçlandığınız prim günleriniz ilk 10 yıllık prim ödemenize sayılacaksa, aylığınız borçlanılan her yıl için %3,5 artacaktır.
SORU 14: Borçlanma talep tarihinde sigortalı olma şartı varmıdır?
CEVAP 14: Borçlanma talep tarihinde fiilen sigortalı olma şartı aranmaz.
SORU 15: Meslek Lisesi döneminde staj sigortasını başlatıp, normal sigortalı olmadan önce doğum yapanların sigortalı başlangıç tarihi de geriye gider mi?
CEVAP 15: Borçlanma başvurusunda sigortalının 4/a sigortalısı olarak tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması yeterli sayılacak.
Meslek Lisesi öğrencileri staj döneminde sigortalı olup, kısa vadeli sigorta kolları primi olan iş kazaları ile meslek hastalıkları ve hastalık sigortası primleri ödeniyor.
Staj döneminde sigortası başlayıp, normal sigortalı olmadan önce doğum yapanlar bu aradaki doğum süresini borçlanabilecek. Ayrıca bu şekilde borçlanma yapılması halinde, sigortalı başlangıç tarihi de geriye gidecek.
SORU 16: Doğum Borçlanması için nereye başvuru yapılacak?
CEVAP 16: Örneği SGK tarafından hazırlanan hizmet borçlanması başvuru belgelerine göre sigortalılar ve hak sahipleri tarafından sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine başvuru yapacak.
SORU 17: Doğum borçlanası ile ödenecek prim tutarı ne kadardır?
CEVAP 17: Borçlanılacak sürelere ait prim tutarı, sigortalıların veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte yürürlükte olan asgari ücretle ve asgari ücretin 6,5 katı olan SGK tavan tutarı arasında sigortalının kendisi tarafından belirlenecek tutarın yüzde 32?si oranında hesaplanacaktır.
Asgari ücretle borçlanma tutarı 760,50 * 0,32= 243,36 TL olacaktır. Hesaplanan borç, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ödenecektir.
SORU 18: Borçlanılan prim tutarı taksitle ödenebilir mi?
CEVAP 18: Hayır, hesaplanan borç tutarı tarafınıza iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren 1(bir) ay içinde ödemeniz gerekir.
SORU 19: Borçlanılan tutarı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödemezsek veya kısmi ödeme yaparsak ne olur?
CEVAP 19: Borçlanmanız gerçekleşmemiş olur. Geçerli sayılmayan borçlanmalar için ayrıca yeni bir başvuruda bulunulması gerekir. Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde borcun tamamının veya bir kısmının ödenmesi halinde ödenen miktara karşılık gelen süre, sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.
SORU 20: Hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında ,eksik kalan gün için borçlanma yapılmasının faydası var mıdır?
CEVAP 20: Doğum borçlanması süreleri, 5510 Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi gereğince hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında en az 5 yıllık sigortalılık süresi ve toplam 900 gün prim ödeme şartının yerine getirilmesinde dikkate alınmaz.
Fatih ÇOLAK
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
[email protected]
CEVAP 1: 4/A (SSK) kapsamındaki kadın sigortalının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primleri borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır.
SORU 2: Doğum Borçlanmasıyla amaçlanan nedir?
CEVAP 2: Doğum borçlanması, erkekler için uygulanan askerlik borçlanmasına benzer bir şekilde düşünüldü. Doğum yaptığı için çalışma hayatının ve sosyal güvenlik sisteminin dışında kalan annenin çocuklarına zaman ayırmaları da teşvik edilmiş oldu. Amaç çalışma hayatının dışında kalan annelerin emeklilik yönünden mağdur olmalarını engellemek ve çocuk sahibi olmayı teşviktir.
SORU 3: Doğum Borçlanmasından Kimler Yararlanır?
CEVAP 3: Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri olanlar ile 4/a bendi kapsamındaki (SSK?lı) sigortalı kadınlar yararlanacak. (5510 sayılı Kanun/Md.41).
SORU 4: 4/b sigortalısı yani Bağ-Kurlu doğum borçlanması yapabilir mi?
CEVAP 4: Doğum borçlanması sadece eski adıyla SSK?lı yeni adıyla 4/ a sigortalı kadınlarının bu kanunlar kapsamında tescillerinin yapılmış olması ve doğumlarının da bu kanunlara tabi iken veya bu kanunlara tabi zorunlu sigortalılığının sona erdiği tarihten sonra yapılan doğumları kapsamaktadır. 4/b (Bağkur) sigortalısı ?işçi? olmadığı için, mevcut yasal düzenlemeye göre, doğum borçlanması hakkı bulunmamaktadır.
SORU 5: 4/a (SSK'lı) kapsamında sigortalılık başlangıcı olan daha sonra 4/b(Bağ-Kur) kapsamında iken doğum yapan sigortalı kadın doğum borçlanması yapabilir mi?
CEVAP 5: Doğum borçlanmasında temel kriter, doğum öncesi sigortalılık olacak. Bağkur bugünkü adıyla 4/b kapsamında zorunlu sigortalı olan kadınların borçlanma işlemi yapamayacaktır. Bağkur bugünkü adıyla 4/b kapsamında zorunlu sigortalı olan kadınların zorunlu sigortalılığı sona erdikten sonra doğum yapılmış ve yeniden 4/a kapsamında sigortalılığı başlanmadan doğum yapılmış ise; doğum borçlanma işlemi yapılmayacaktır.
SORU 6: Sigortalılıktan önce doğum yapanlar da yararlanabilir mi?
CEVAP 6: . Kadınların borçlanabilmesi için, doğumdan önceki sürede 1 gün bile olsa sigortalı çalışmış olmaları gerekiyor. 01.07.2010 Tarihli ve 27628 nolu hizmet borçlanma işlemlerinin usul ve esasları hakkında tebliğle Sigortalı kadının doğumdan önce SSK?lı olarak çalışmış olması şartı kaldırılmış fakat 16.09.2010 tarihli 2010/106 nolu genelgeyle sigortalılıktan önce doğum yapan kadınların borçlanma hakkı kaldırılarak büyük bir bekleyiş içinde olan kadınları hayal kırıklığına uğrattıldı. Hukukta en temel kaidelerden bir tanesi olan Yasama hiyerarşisine yöre Kanun>Tebliğ>Genelge kuralı gereği Genelgeler tebliğlere yönetmelikler de kanunlara aykırı olamaz. SGK bu kuralı ihlal etmiştir, konu yargıya intikal ettiğinde sigortalı kadınlar lehine karar çıkacağı düşüncesindeyiz.
SORU 7: Doğum Borçlanmasından faydalanmanın temel şartları nelerdir?
CEVAP 7:
1. SSK?lı (4/a) olarak bir günlüğüne de olsa çalışmış olmak,
2. İşten ayrıldıktan sonra herhangi bir zamanda doğum yapmış olmak,
3. Çocuğun sağ doğmuş ve yaşamış olması,
4. Doğumdan sonraki iki yıllık sürenin tamamında veya bir kısmında çalışmamış veya isteğe bağlı prim ödememiş olmak,
Gerekiyor. Bu şartları taşıyan anneler, iki çocuğa kadar toplam 4 yıl borçlanma yapabilecekler.
SORU 8: Kaç çocuğa kadar borçlanılabilir.
CEVAP 8: Yaşamak şartıyla 2(iki) çocuk için borçlanılabilir.
SORU 9: Çoğul doğumlarda borçlanma nasıl yapılır?
CEVAP 9: Her doğum için sadece bir kez borçlanmadan yararlanılabilir.
SORU 10: Kısmi borçlanma yapılabilir mi?
CEVAP 10: Evet, emekli olmanıza ne kadar süre ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabilirsiniz. Ayrıca doğum yaptıktan sonra belirli bir süre çalışan kadın doğumdan sonraki 2 yıllık sürenin çalışılmayan kısmında istediği kadar borçlanabilir.
SORU 11: İlk doğumu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalının borçlanma süresi nasıl olacak.
CEVAP 11: İlk doğumu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süreyi borçlanacak. İkinci doğum sonrasında ise iki yıllık süre borçlanılabilecek. Buna göre iki çocuğu arasında iki yıldan daha az süre bulunanlar için doğum borçlanması, kanunun öngördüğü üst sınır olan 4 yılın altında kalacak.
SORU 12: Kimler borçlanma yapmalı?
CEVAP 12: Doğum borçlanmasından beklenen en net fayda, daha erken emekliliktir. Dolayısıyla öncelikle kişisel şartlarınızı göz önüne alarak, borçlanma yapmanın emeklilik tarihinizi değiştirip değiştirmediğine bakacaksınız. Örneğin emeklilik için prim gününüz eksikse, mutlaka doğum borçlanması yapmalısınız.
Eğer bir süre SSK?lı çalışmadan sonra Bağ-Kur veya Emekli Sandığı?na giriş yaptıysanız ve doğumunuz bu iki çalışma arasında gerçekleşmişse mutlaka borçlanma yapın. Böylece hizmet sürenizi artırma imkanınız olacağı gibi, emeklilik yaşınızda da düşüş olacaktır.
SORU 13: Doğum borçlanması yaparak emekli aylığınızı artırmak mümkün mü?
CEVAP 13: Aşağıdaki şartları sağlamamız halinde emekli maaşımızı artırabilirsiniz,
? Borçlanabileceğiniz doğum 2000 yılı öncesiyse ve özellikle de 1990-2000 arasıysa, borçlanma yapmanız aylığınızı önemli ölçüde artırır. Çünkü emekli aylığı hesaplama sisteminde, 2000 öncesi prim günleri ve kazançlar büyük etki yapmaktadır.
? 2000-2008/Eylül arasındaki doğumlarınızı borçlanacaksanız, borçlanma sonrası primlerin hangi dönemde yer alacağı çok önemli. Örneğin borçlandığınız prim günleriniz ilk 10 yıllık prim ödemenize sayılacaksa, aylığınız borçlanılan her yıl için %3,5 artacaktır.
SORU 14: Borçlanma talep tarihinde sigortalı olma şartı varmıdır?
CEVAP 14: Borçlanma talep tarihinde fiilen sigortalı olma şartı aranmaz.
SORU 15: Meslek Lisesi döneminde staj sigortasını başlatıp, normal sigortalı olmadan önce doğum yapanların sigortalı başlangıç tarihi de geriye gider mi?
CEVAP 15: Borçlanma başvurusunda sigortalının 4/a sigortalısı olarak tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması yeterli sayılacak.
Meslek Lisesi öğrencileri staj döneminde sigortalı olup, kısa vadeli sigorta kolları primi olan iş kazaları ile meslek hastalıkları ve hastalık sigortası primleri ödeniyor.
Staj döneminde sigortası başlayıp, normal sigortalı olmadan önce doğum yapanlar bu aradaki doğum süresini borçlanabilecek. Ayrıca bu şekilde borçlanma yapılması halinde, sigortalı başlangıç tarihi de geriye gidecek.
SORU 16: Doğum Borçlanması için nereye başvuru yapılacak?
CEVAP 16: Örneği SGK tarafından hazırlanan hizmet borçlanması başvuru belgelerine göre sigortalılar ve hak sahipleri tarafından sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine başvuru yapacak.
SORU 17: Doğum borçlanası ile ödenecek prim tutarı ne kadardır?
CEVAP 17: Borçlanılacak sürelere ait prim tutarı, sigortalıların veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte yürürlükte olan asgari ücretle ve asgari ücretin 6,5 katı olan SGK tavan tutarı arasında sigortalının kendisi tarafından belirlenecek tutarın yüzde 32?si oranında hesaplanacaktır.
Asgari ücretle borçlanma tutarı 760,50 * 0,32= 243,36 TL olacaktır. Hesaplanan borç, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ödenecektir.
SORU 18: Borçlanılan prim tutarı taksitle ödenebilir mi?
CEVAP 18: Hayır, hesaplanan borç tutarı tarafınıza iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren 1(bir) ay içinde ödemeniz gerekir.
SORU 19: Borçlanılan tutarı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödemezsek veya kısmi ödeme yaparsak ne olur?
CEVAP 19: Borçlanmanız gerçekleşmemiş olur. Geçerli sayılmayan borçlanmalar için ayrıca yeni bir başvuruda bulunulması gerekir. Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde borcun tamamının veya bir kısmının ödenmesi halinde ödenen miktara karşılık gelen süre, sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.
SORU 20: Hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında ,eksik kalan gün için borçlanma yapılmasının faydası var mıdır?
CEVAP 20: Doğum borçlanması süreleri, 5510 Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi gereğince hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında en az 5 yıllık sigortalılık süresi ve toplam 900 gün prim ödeme şartının yerine getirilmesinde dikkate alınmaz.
Fatih ÇOLAK
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
[email protected]
