Ynt: Eksik gün bildirimi ve ssk rakamının düsük gösterirmesi
[1] A. Can Tuncay, ?Hizmet Akdinin Türleri ve Sona Ermesi Açısından Arayışlar?, (Hizmet Akdinin Türleri), TÜHİS, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, , Mayıs 2001-Ağustos 2001, C.16-17, Sa:6-1, s.13.
[2] [2]Martin Hutsebaut, Social Security and Atypical Employment a European Trade Union Perspective, (Social Security), International Industrial Relations Association (IIRA) 4th Regional Congress of the Americas,Belgique , 2002, s.4.
[3] A.Can Tuncay, Hizmet Akdinin Türleri, s.24.
[4] Semiha Kaya, ?Çalışma Sürelerinde Esneklik ve Kısmi Çalışma?, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İktisat Anabilim Dalı, Ankara, 1998, s.208.
[5] Wim van Oorschot, Flexibility and Security for Workers and Carers in the Netherlands, Trends, Policies and Outcomomes, The Socrates Programme 2001-2002, Tilburg University, Tiburg, 2001, s.26.
[6] Fevzi Demir, ?4857 Sayılı İş Kanunu?nun Başlıca Yenilikleri ve Uygulamadaki Muhtemel Etkileri?, (İş Kanunu?nun Başlıca Yenilikleri), Mercek Dergisi, Yıl:8, Sa:31, Temmuz 2003, s. 95.
[7] Ali Nazım Sözer, ?Kısmi Süreli Çalışan İşçilerin Sosyal Sigorta Hakları?, (Kısmi Süreli Çalışan) İstanbul Barosu Çalışma Hukuku Komisyon Bülteni, Sa:4, 2000, s. 69.
[8] R.G. 29.07.1982 / 17405.
[9] Kaya, s.193.
[10] Bkz. Yılmaz Topcuk, ?Kanunen Ücret Alındığı Halde Fiilen Çalışılmayan Sürelerde Sigortalık Durumu?, Yaklaşım Aylık Dergi, Yıl:11, Sa:131, Kasım 2003, s.226.
[11] R.G. 06.04.2004 /25425.
[12] Cumhur Sinan Özdemir, ?4857 Sayılı İş Kanununda Kısmi Süreli Çalışma ve İşçilerin Hakları?, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sa:12, Aralık 2004, s.215 -216.
[13]UÇÖ, List of Convertions, Erişim: http://www.ilo.org/ilolex/english/convdisp1.htm(15.01.2005)ve List of Recommendations, Erişim:
http://www.ilo.org/ilolex/english/recdisp2.htm (15.01.2005).
[14] Arif Yavuz, Esnek Çalışma ve Endüstri İlişkilerine Etkisi, (Esnek Çalışma), Filiz Kitapevi, İstanbul, 1995, s.38.
[15] Tankut Centel, Kısmi Çalışma,(Kısmi Çalışma), Kazancı Yayınevi, İstanbul, 1992, s.27.
[16] Sözer, Kısmi Süreli Çalışan, s. 71
[17] Centel, Kısmi Çalışma, s.27.
[18] Yavuz, Esnek Çalışma, s.39
[19] Ayşe Ünal, ?Avrupa?da Kısmi Çalışma ve Uygulamanın Genel Özellikleri?, Kamu ? İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C.8, Sa:1 2005, s. 112.
[20] Sözer, Kısmi Süreli Çalışan , s.71.
[21] Centel, Kısmi Çalışma, s.30.
[22] TİSK, Esneklik, (Esneklik), Erişim:
http://www.tisk.org.tr/download/yayinlar/esneklik.zip (05.05.2005).
[23] Yavuz, Esnek Çalışma, s.39.
[24] TİSK, Esneklik, 05.05.2005, Erişim.
[25] Centel, Kısmi Çalışma, s.81.
[26] Yargıtay, 10. H.D. 8.6.1995. E.1995/5048, K.1995/5358, (Kamu-İş Çalışma Hayatı İle İlgili Yargıtay Kararları, 1990 ? 1995, Ankara, 1996, s.704-705).
[27] R.G. 16.06.2006 / 26200. (5510 sayılı yasanın yürürlük tarihi, 5655 sayılı yasanın 1'inci maddesi ile 01.01.2008 tarihine ertelenmiştir(R.G.20.05.2007/26527)
[28] Yargıtay 9. HD. 3.7.1996. E.1994/3968, K.1994/5688, Erişim:
http://www.adalet.org/okarar.php (27.09.2005) ?..Günlük asgari ücret 7,5 saat çalışmanın karşılığı olduğuna göre, kısmi çalışmalarda günlük asgari ücretin baz alınması yanlıştır?.
[29] Resul Kurt, İş Hukuku ve Sosyal Sigorta Mevzuatında Usul ve Esaslar, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, Yayın No:37, İstanbul, 2002, s.517.
SSK, 13.5.2004 tarih 16/318 Ek sayılı Genelgesinde şu örnek yer almaktadır: ?Bir öğretmen, özel bir dershane işyerinde 2004/Mayıs ayı içerisinde her gün (2) saat ders vermekte ve karşılığında kendisine saat başına 10 Milyon TL ödenmektedir. Bu öğretmenin ay içindeki prim ödeme gün sayısı: 2 saat X 30 gün= 60 saat, 60 saat/7,5= 8 olacaktır. Aynı öğretmenin 8 günlük prime esas kazancı ise, 10 Milyon TL X 60 saat = 600.000.000.-TL olarak bulunacaktır.Söz konusu prime esas kazanç tutarı 2004/Mayıs ayında geçerli olan prime esas kazançların alt ve üst sınırları arasında bulunduğundan tamamı prime tabi tutulacaktır.?
[30] Centel, Kısmi Çalışma, s.64.
[31] Cumhur Sinan Özdemir, s.216, ? Yasada işçinin haftalık çalışma süresi esas alındığından, günlük çalışma süresine bakılmaz. Haftalık çalışma süresini yerine getirip getirmediği önem kazanır. İşçi 45 saatlik haftalık çalışma süresini 5 günde ya da 6 günde tamamlamışsa bunun karşılığında hafta tatili ücretini hak eder. Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçi de haftalık çalışma süresini tamamlamışsa hafta tatilini hak etmiş olacaktır?.
[32] Hesaplamada basit, oran / orantı yöntemi uygulanabilir:
45 saat çalışan 7,5 saat tutarında tatil ücreti hak ediyor ise,
22,5 saat çalışan X saat tutarında tatil ücreti hak eder.
------------------------------------
X = 3,75 saat olacaktır.
[33] Nuri Çelik, İş Hukuku Dersleri, (18.basım), Yenilenmiş 18.basım, Beta Yayım,İstanbul, 2005, s.89; Öner Eyrenci, Savaş Taşkent ve Devrim Ulucan, Bireysel İş Hukuku, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2004, s.59.
[34] Nedim Meriç, ?Türk ve Alman İş Hukukunda Kısmi Süreli Çalışma?, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C.2, Sa:8, Ekim 2005, s.1569; Cumhur Sinan Özdemir, s.216.
[35] Tatil ücreti şu şekilde formülleştirilebilir:
HÇST : Kısmi çalışanın haftalık toplam çalışma saatleri toplamı
TÜ : Kısmi çalışanın tatil ücreti olsun.
ATÜ: Aylık Tatil Ücreti
TÜ= (7,5xHÇST)/45
Bir ayda 4 hafta bulunduğundan, aylık bazda hafta tatili ücretinin hesaplanmasında bulunan rakama 4 ile çarpılması gerekeçektir.
ATÜ=4xTÜ olacaktır.
[36] A.Nurhan Süral, ?Esnekliğin Sosyal Güvenlik Boyutu?, (Sosyal Güvenlik Boyutu), TİSK İşveren Dergisi, C.43, Sa:4/5/6, Ocak/Şubat/Mart 2005, s.79.
[37] SSK, 13.5.2005 tarih 16/318 Ek sayılı Genelge.
[38] Nüket Saracel, ?Sosyal Sigortalar Uygulamasında Kazanç Kavramı, Kamu ? İş, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C.4, Sa:3, Ocak 1998, s.17.
[39] Bkz. A.Can Tuncay, ?Çalışma Süreleri ve İstihdam Türlerinde Esnekleştirme?, (Çalışma Süreleri), ÇMİS, Çalışma Hayatında Yeni Gelişmeler (Esneklik) konulu toplantıda sunulan tebliğ, (Antalya 27-30 Nisan 1995), Ankara, 1995, s.70, ?Sosyal Sigortalar açısından, tam gün çalışan ile kısmi çalışan arasında hiçbir fark yoktur. Yalnız kısmi süreli çalışan bir sigortalı günde birkaç saat veya yarım gün de çalışsa alt sınır üzerinden günlük priminin altında ücret(sigorta primine esas kazanç tutarı) ödeyemez. O da tam gün prim öder..?;
Bkz. benzer görüş, Centel, Kısmi Çalışma, s.82, ?.. alınacak primlerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı ile üst sınırı SSK kanunun 78/1?e göre belirlenir. Sözkonusu hükümlerdeki düzenleme ise, her bir işveren açısından sağlanan kazançların hesabına göre düşünülmüştür. Bu bakımdan, günde birkaç saat çalışan sigortalının günlük kazancı da, asgari günlük kazanç üzerinden göstermek zorundadır. SSK Yasası m.78/2 uyarınca ise haftanın her gününde veya belli günlerinde birkaç saat çalışan sigortalının kazançları dahi, alt sınır üzerinden hesaplanmak zorunda olup, alt sınır ile gerçek kazanç arasındaki farka ait sigorta primlerinin tümünün de işveren tarafından ödenmesi gerekmektedir (SSY md.78/3)?.
Bkz. Benzer görüş, Kaya, s.195.
[40] Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı 15.12.1978, E:1997/10-519, K:1978/1142; Yargıtay 10.HD 17.05.1978, E:1977/6348, K:1978/3749.
[41] R.G. 01.08.2004 / 25540.
[42] Keza, sigorta primine esas kazanç tutarı (SPEK) (prim matrahı) ?günlük? ve ?aylık? olarak alt ve üst sınırlar belirlenmektedir. ?Saatlik Sigorta Primine Esas Kazanç Tutarı? belirlenmemektedir. Asgari ücrette olduğu gibi saatlik SPEK=Günlük SPEK/7,5 formülüyle hesaplanabilir. Örneğin 2006 yılı için günlük alt SPEK 17,70 YTL, üst SPEK 115,05 YTL.dir. Bu formüle göre saatlik alt SPEK 2,36 YTL, saatlik üst SPEK 15,34 YTL olacaktır.
[43]Cumhur Sinan Özdemir, ?4857 Sayılı İş Kanununda Kısmi Süreli Çalışma ve İşçilerin Hakları?, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sa:12, Aralık 2004, s.216.
SSK 13.5.2004 tarih 16-318 Ek Sayılı Genelge?de ?.. bazı sigortalılar, yazılı olarak yapılan ?kısmi süreli iş sözleşmesi?ne istinaden günün belirli saatlerinde çalışabilmektedir. Bu durumlarda ay içerisinde her (7,5) saatlik çalışma süresi (1) gün kabul edilecek ve Aylık Prim ve Hizmet Belgesi, 506 sayılı Kanunun 78 inci maddesine göre belirlenen kazançların alt ve üst sınırları da gözönünde tutularak düzenlenecektir? ibaresi yer almaktadır.
[44] Yargıtay 9.HD. 3.7.1996. E.1994/3968, K.1994/5688 Erişim:
http://www.adalet.org/okarar.php (27.09.2005); Yargıtay 9. HD. 16.5.1994. E.1994/7505, K.1994/7380 (Kamu-İş Çalışma Hayatı İle İlgili Yargıtay Kararları, 1990-1995, Ankara,1996, s.367).
[45] R.G. 06.04.2005 / 25425.
[46] Meriç, s.1570-1571.
[47] Yaptığımız hesaplamalarda, işçinin bir yıl süresince her hafta 3 gün ve 4?er saatten haftalık 12 saat çalıştığı baz alınmıştır. İşçinin bazı haftalarda daha uzun süreli ya da bazı aylarda tam süreli bazı aylarda kısmi süreli çalışmış olması halinde tabii olarak hastalık sigorta kolundan yararlanmaya başlayacağı tarih daha önceki bir tarih olabilecektir.
[48] Süral, Sosyal Güvenlik Boyutu, s.77.
[49] Müjdat Şakar, ?Çalışanlara Bekleyen Yeni Tehlike : Kısmi Süreli (Part-Time) Çalışmalar? Yaklaşım Aylık Dergi, Yıl:14, Sa:162, Haziran 2006, s.37.
[50] A.CanTuncay, ?İşsizlik Sigortasının Kapsamı ve İşsizlik Ödeneği?, Çimento İşveren Dergisi, C.15, s.3, Mayıs 2001, s.15.
[51] Türkiye İş Kurumu?unca 30.01.2002 tarih 24656 sayı Resmi Gazetede yayımlanılan ?447 Sayılı İşsizlik Sigortası Yasasının Uygulanmasına İlişkin 3 Nolu Tebliğ?de, hizmet akdinin sona erdiği tarihten önceki son 120 gün içinde hizmet akdi devam etmekle birlikte hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kismi istihdam ile grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde prim yatırılmayan süreler için SSK kayıtlarının esas alınacağı ve 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu sürelerin kesinti sayılmayacağı belimektedir. Esasen Yasa maddesinde yer alan ?son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak? hükmü muğlak bir ibaredir. Son dört ay tam gün yani 120 gün prim yatırılıp yatırılmayacağı ya da son dört aylık sürede kesintisiz bir çalışmanın yetirli olup olmadığı belirsizdir. Tebliğ hükmünden hareket edilmesi halinde, son üç yıl içinde 600 gün sigorta prim ödeme koşulunu yerine getiren kısmi çalışa, son dört ay içinde 120 günlük sigorta prim gününe ulaşamamış olsa dahi, çalışmasında süreklilik var ise (örneğin, kısmi çalışma sözleşmesine göre her hafta 4 gün çalışması gerekiyor ise, bu sözleşmeye uygun olarak işçi her ay 16?şar gün sigorta günü bildirilmiş) işsizlik ödeneğinden yararlanabileceği sonucuna varılmaktadır.
[52] Ali Rıza Okur, ?Sosyal Güvenlik Reformu: Uzun Dönemli Sigorta Dalları?, Birleşik Metal ? İş, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 2006/1 Özel Sayı, s.128.
[53] Centel, Kısmi Çalışma, s.61; Meriç, s.1565-1566.
[*] Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi
"Kısmi Süreli Çalışma Ve Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Güvenliği" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Yılmaz Topcuk'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (
http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.