Fire Oranları ve Hesaplama Örnekleri Hk.

Ali PINAR

Katkı Sunan Üye
Üyelik
25 Kas 2005
Mesajlar
342
Konum
İSTANBUL
Fire Oranları ve Hesaplama Örnekleri konusunda internet ortamında ulaşılabilecek kaynak varsa yardımcı olursanız sevinirim
 
Ali Bey Merhaba,

Fire oranlarıyla ilgili bilgiyi büyük sanayi odalarının sitelerinde bulabilirsiniz. Fakat size tavsiyem, ait olduğunuz sektörle ilgili olarak bağlı bulunduğunuz sanayi odasına başvurarak sektörünüze ait firelerin tespitini isteyebilirsiniz. Verilen yüzdeler içinde de firelerinizi değerlendirirsiniz. Ben geçen yıl bir dilekçe ile müracaatımı yaptım ve fire oranlarını bu şekilde temin ettim.
 
www.ito.org.tr bu adresde var

Örnek 400.000 kg süt % 5 firesi var : 20.000 kg eder ytl karşılığı 8.000,00 ytl olsun
----------------------/---------------------------

689 ..................8.000


150 ................... 8.000
% 5 fire ayrılması
------------------/--------------------------------
 
ali bey çok merak ediyorum bu fire oranlarını neden öğrenmek istiyorsunuz. Bende sizin gibi bir zamanlar ieczacılarda tarihi geçen kırılan dökülen kısım için fire oranlarını öğrendim sonra muhasebe kayıtları nedir araştırdık gel gelelim vergi dairesi ben görüp tespit etmeden sen istediğin kadar ticaret odasının fire rakamına göre fire düş dedi defteri incelemeye aldığımda sana sorarım tespit raporun yoksa işime bakarım diyor. Yani şimdi diyeceksin bu nasıl mantık nasıl bir iş diye bu aynen böyle bir durum ikinci bir sual gelebilir belki aklına peki bu akaryakıt istasyonları bu adamların günası ne harbiden uçuyor bu mazot benzin fire var ortada kardeşim düşmeyecekmiyiz diye valla ben çıkamadım işin içinde saygılar sunuyorum
 
Sizin verdiğiniz örnekte Değeri Düşen bir mal mevcut, özelliğini yitirmiş tarihi geçmiş ilaçların tekrar satılması mümkün olmadığından VUK hükümleri gereği takdir komisyonu veya mahkeme kararı (bilirkişi raporu) ile tespit edilen değerin hesaplara alınmasıdır.

Fire ise bu olayın dışındadır. Örnek vermek gerekirse

Oturma Grubu imalatı yapan mobilyacının 7 Kişilik bir oturma grubu için harcayacağı malzeme 10 brim olsun, eğer yapılan imalatlarda 14 brim kullanılmış ise 4 brimlik fark karşımıza matrah farkı olarak çıkmaktadır.
Bir diğer ifade ile bu malın satılmasında SMM 4 birim fazla hesaplanacaktır.

Tabi bu tutarlar sektörler bazında Sanayi ve Ticaret odalarınca belirlenmiş. Elbette yapılacak incelemede bu kuruluşlardan da imalat oranları harcanan malzeme türü ve tutarları konusunda bilgi alınacaktır.

Ayrıca Kapasite raporuna sahip bir imalat işletmesinde de kullanılacak imalat malzemesi tutarları tespit edilmiştir. Olağanüstü bir durum, yani yeni teknoloji makinalar veya yeni bir imalat tesisinin kurulması, imal edilen üründeki değişim vb. faaliyetleri olmayan firma için Kapasite raporundaki rakamlarda bağlayıcılık olacaktır.

İkinci verdiğiniz örneğe gelince Akaryakıt istasyonlarındaki Benzin satışlarında elbetteki uçucu ve yanıcı ürünler için tespit edilen fire oranları uygulanmaktadır. Örneğin;

Akaryakıt istasyonundaki bir tankerde 15000 Lt benzin var ve gün içinde yapılan satışlar 14950 Lt. ama tankerde akaryakıt kalmamış durumda işte bu 50 Lt. Firedir. Yani SMM 15000 Lt.dir. Ancak şunuda diyemeyiz tabii 15000 Lt akaryakıt varken 14000 Lt satış var benzin kalmadı yani 1000 Lt Fire işte burda Fire oranlarının kullanımı yapılacaktır.

Saygılar,
 
Neco645 ilginç bir konuya değinmiş.

Bu fire konusunda kim haklı kim değil, ne doğru ne yanlış birbirine girmiş durumda.

Kimi işletmelerde küçük oranlarda firenin kar/zarara o kadar büyük etkisi oluyorki o oranları bıçak altına yatırmak gerekiyor. Firmalar bu oranları kullanmak istiyor maliye kuşkuyla bakıyor.

Yani firma fiilen %1 fire yapmış ama bir raporda ve ya kurumda %5 fire oranı belirtildiği için % 4 ü fire yazıyor.

Bazen kapasite raporlarında öyle aykırı oranlar oluyorki bu raporu kim imzalamış diyorsunuz.

Bu durumda risk değerlendirmesi yapıp olayı tüm yönleriyle değerlendirip fire oranını belirleyecek stratejiyi belirlemek önemli olan.

Ciddi boyutta firesi olan bir firma eleştiriyi sıfıra indirecek yöntemi belirlemeli bence. Yani direkt maliyeyi işin içine sokup fire oranının tespitini istemek. Bu durumda bu fire oranı artık sizindir ve delil kuvveti %100'dür.
 
bunlar işini görür sanırım ben geçenlerde bir kaynaktan rastladım aşağıda veriyorum
fire oranları 1

FİRE ORANLARI 1. BÖLÜM |2.Bölüm için tıklayınız|

KENDİR ELYAFI
* Kendir elyafı sıfır rutubette el imalatında % 12-15, fabrika imalatında ise
%10-15 civarinda fire ve zayiat verebilir.
KEREVİT (TATLI SU İSTAKOZU)
* Canlı ve kerevitlerin av yerinde (300/800 km mesafeden) imalathaneye teslimine
kadar ölü ve agirligindan kaybi dolayisiyla verebilecegi fire nispeti % 20' ye
kadar, ayrica canli tesellümden sonra imalatin muhhtelif safhasinda (haslamadan
dondurulmasina kadar) azami % 10 kadar fire vve zayiat hesaplanmasi uygundur.
KESE KAĞIDI
* Muhtelif ebatlarda fabrikalarca 25 kilo paketler halinde yapilan kese
kagitlari % 2 civarinda fire ve zayiat verebilir.
KETEN TOHUMU
* Yag imali için toptan satin alinan keten tohumunun ihtiva ettigi yabanci madde
miktari :
- Kandira mallari : Yabanci madde en az % 3, 20
Yabanci madde ortalama % 4, 35
Yabanci madde en çok % 5, 50
- Sark mallari : Yabanci madde en az % 5, 50
Yabanci madde ortalama % 8
Yabanci madde en çok % 10, 50
Keten tohumunun toptan satin aliminda ortalama firesi % 1' e kadardir.
KIL
* Tiftik, keçi kili ve kil alti emteasinin toptan alim satimindaki depo firesi,
kirkim ve kirli mallar için tiftikte % 2, 5-keçi kilinda % 3, 5' a kadardir. Kil
alti ve tabak keçi killari firelerinin umumi sekilde tespiti kabil degildir.
Ancak kireç ve rutubet nispetlerine göre % 5 ile % 20 arasinda fire verebilir.
Bu emtiada manipülasyon ameliyesi mutattir.
Deriden kirpma (deri mali) tiftikte mallar rutubetli olacagindan fire nispeti
rutubet miktarina göre degisebilir. Bu miktar çok rutubetli ve islak mallarda %
10' a kadar çikabilir.
Mallarin bulundugu depolar çok günesli ise fire nispetinde artis sözkonusudur.
KIRTASİYE
- Okul kirtasiye çesitleri : % 2
- Defter, kalem, silgi, suluboya, cetvel, kalem kutusu, pergel, keçeli kalem,
tükenmez kalem vee büro malzemeleri : % 2, 4
- Faks kagidi, bilgisayar kagidi, karbon kagidi : % 3
- Hesap Makinasi : % 1, 8
- Dosya Çesitleri : % 3
- Ithal kirtasiye çesitleri : % 2
KİL , KAOLEN
* Kil, kaolen, feldspat, kuvars ve bunlarin türevlerinin alim-satiminda kantar
farki, açik stok sahasinda beklemesi, uzun yolda yapilan sevkiyatlarda nem
atmasi, torbali ürünlerde torba yirtilmasi gibi nedenlerle verebilecegi fire
orani %2-8 arasinda degismektedir.
KİMYEVİ MADDELER
* 1) Gölden çikarilan kristal haldeki sodyum sülfat 10 molekül billur suyu
ihtiva eder. (Glaubersaltz Krist.)
Tam kurutma halinde bünyesindeki suyu tamamen kaybederek Kalsine Sodyum Sülfat'
a dönüsür. Kütleden % 56' sini kaybetmis olur.
Ancak, günes altinda zamana birakilmis kurutulma halinde ortalama % 50 kütle
kaybina ugrayabilir.
2) Açikta birakilmis Sodyum Sülfat ister kuru, ister kristal halinde olsun, suda
kolay eridiginden yagmur altinda müddete bagli olarak bir miktar kütle kaybina
ugrar.
Kuru halde bulunan sodyum sülfatin tekrar gölden çiktigi gibi kristal hale
dönüsmesi, ancak doymus mahlul' lerinin uygun kaplarda sogukta
billurlandirilmaya birakilmasi ile kabildir.
Açikta bulunan kütlede yagmur ve kar altinda tamamen eski hale dönüs beklenemez.
* Asagida adlari yazili kimyevi maddelerin nakliyesinde, depoda ve depodan
müsteriye kadar olan sevkiyatinda verebilecegi fire nispetleri hizalarinda
gösterilmistir.
Sabunluk yaglar % 1-2
Kostik (sodyum hidroksit) % 1-2
Sabun esaslari % 1-2
Hidrojen peroksit % 1-2
Sodyum klorit % 1-2
Tasfiye topragi (Tonsil FF) % 1-2
Sodyum karbonat (Solvey) % 2, 5
Sodyum bi karbonat % 2
Çinko oksit % 1-2
Sodyum nitrat % 1-2
Asetik asit % 1-2 civarinda fire ve zayiat verebilir.
* Metanol ve üre depolama ve nakliye sirasinda % 2, 5 nispetinde fire verebilir
* Tahmil, tahliye ve nakliye sirasinda tasiyicilarin dikkatsizligi ve
ambalajlarinda çuval olusu nedeniyle :
Boraks % 2
Solvey % 2, 5
Gliserinin de % 2 nispetinde fire vermesi normaldir.
* Asagida adlari yazili kimyevi maddelerin bir yil içinde verebilecekleri fire
nispetleri :
Kalip nisadir % 2
Toz nisadir % 3
Bikarbonat de sud % 2
Boncuk tutkal % 0, 5
Sap % 3
Boraks % 3
Hiposülfit % 2
Magnezyum sülfat % 2
Anason % 3
Kitre % 2
* Metilalkol (methanol) toptan alim satimlarda % 2, perakende alim satim % 3
nispetinde fire verir.
* Esans ve tutti-fruttinin depolanma ve muhafazasindaki fire nispeti % 3,
orange, donyagi parafin, vazelin, hintyagi ve düz mum da ise % 2 civarindadir.
* Ahsap emprenye maddesi imalatinda kullanilan asit borik, bakir sülfat ve
sodyum bikromat kamyonla yapilan nakliye, tahmil ve tahliyesi sirasinda % 2
nispetinde fire ve zayiat verebilir.
* Boya ve muhtelif sanayilerde eritici ve inceltici olarak kullanilan
solventlerin özel demiryolu sarniçlari ile Halkali istasyonuna getirilip, oradan
kamyon tankerlerle firmalara getirilip 200 litrelik saç varillere doldurulurken
ve daha sonra buharlasma dolayisiyla,
Aseton,
Toluol,
Butil,
Asetat,
Etil Asetat,
Isabutanol,
Butanol,
Isabutil asetat,
Metil etil keton,
Triklor etilen,
Perkloretilen % 2 nispetinde fire verir.
* Perchloro Ethylene isimli kimyevi maddenin gemi ile getirilip oradan tanklarlr
firmalara götürülüp 200 lt. lik saç varillere doldurulerken ve daha sonra
buharlasma dolayisiyla olabilecek maksimum fire orani % 2 nispetindedir. Gemi
ile getirilip tankerlere bosaltilmasinda uygulanacak fire orani maksimum % 1' e
kadardir. (09.10.1996/421 YKK)
* Solventler :
Tiner imalatinda kullanilan isimleri yazili solventlerin 180 kg.lik fiçilarla
piyasaya arzedilmesindeki ameliye esnasinda % 3 nispetinde fire vermesi
normaldir.
Etil Asetat,
Butil Asetat,
Butenol,
Izopropil Alkol,
Metanol,
Aseton,
Toluol,
Ksilol.
* Gida esansi imalinde kullanilan uçan yaglar
aldehitler-asedatlar-Butiratlar-alkol ve glikollerin muhtelif tip ve nevilerinin
mamülün nevine göre yapilacak karisim ve isitma neticesi imalat safhasinda
toplam fire oraninin % 2, 5 olmasi normaldir.
* TOLUEN : Toluen gemi ile nakliyesinde, tahmil, tahliye islemleri esnasinda % 2
nispetinde fire verebilir.
* ZIRKONYUM SILIKAT : Zirkonyum silikat maddesinin ambalaji bu maddede herhangi
bir sekilde fire dogurmayacak sekilde gayet mahfuz olarak yapilir. Bu nedenle
fire vermez.
* TOZ KÜKÜRT : Toz Kükürt herhangi bir hasar vuku bulmadikça polietilen iç
kilifi olan, polipropilen torbalarda ambalajlanmis toz kükürt fire vermez.
* Asagida belirtilen on bes kalem kimyevi maddenin nakliyesi, depolanmasi,
varillere doldurulmasi, buharlasmasi halinde ortalama % 2, 5 nispetinde fire
vermesi normaldir.
- 60/120 Heptan
- 60/70 Heksan
- White Sprit
- Toluol
- Aceton
- Etil Acetat
- Butil Acetat
- Izo Butil Acetat
- Izo Profil Alkol
- Butil Glikol
- Izo Butanol
- Tricloretilen
- Metil Etil Keton
- Tiner Konsantre
- Her Türlü Tiner
* LIKIT KOSTIK : Likit kostigin gemiden tanklara ya da depodan müsteriye nakil
esnasinda dökülmesi, akmasi veya depolanan tankin dibinde kalan kostigin
kullanilmamasi gibi nedenlerle % 2 civarinda fire vermesi normaldir.
* Asagida adlari yazili kimyevi maddelerin, gümrüklerden depolara tasinmasi,
dahili tasima ve depolara indirme-bindirme sirasinda verebilecegi fire
nispetleri hizalarinda gösterilmistir.
- Okzalik Asit % 2 (yaklasik)
- Sodyum Hidrosülfit % 2, 5 (yaklasik)
- Poli Vinil Alkol % 3 (yaklasik)
- Hidrojin Hidrat % 2, 5 (yaklasik)
Ayrica; Freon 1211, Freon 1301 ve tekstil sanayiinde kullanilanreaktif toz
boyalar tamamen kapali ambalajlarda satildigi için fire orani sözkonusu
degildir.
* KIMYEVI BOYA : Koyu renk boyamalarda kullanilan boyar madde orani % 4, (100 kg
boyanacak mal için 4 kg organik boyar madde) Boya ameliyelerinde kullanilan
boyada fire % 2, 5 , kimyasal yardimci maddelerde (tekstil kimyasallari) % 2, 5'
dur.
Sentetik kumas boyasi imalatinda uygulanacak fire orani % 2, 5 oranindadir.
CP HAMMADDELERI: (Imalat fireleri %)
Neopynamine : Düsürücü etkisi yüksek zehir % 2, 5
Permethrine : Öldürücü etkisi yüksek zehir % 2, 5
Kerosene : Çözücü madde % 2, 5
P.B.O : Sinerjist madde % 2, 5
Odorless Kerosone : Kokusuz kerosen % 2, 5
Propellant : Kokusuz likit petrol gazi % 2, 5
Bioallethrine : Itici zehir (sivrisinek) % 2, 5
1.1.1 Trichloroethane : Çözücü Madde % 2, 5
Dye : Boyar madde % 2, 5
Oliovinola : Difüzyon saglayici yag % 2, 5
HC 1 % 35 : Teknik hidrolik, asit hidrolik % 2, 5
Tomah Thickener : Kivamlastirici, korozyon önleyici katyonik yüzey aktif madde %
2, 5
Solvent Blue Dye : Boyar madde % 2, 5
Methyl Salicilate : Koku verici madde % 2, 5
Dehydrofen C9/Berol 09 : Noniyonik, yüzey aktif % 2, 5
Patent Blue : Boyar madde % 2, 5
Rodenticide : Zehirli Fare Yemi % 2, 5
Vaporthrine : Itici zehir (güve) % 2, 5
Baid : Zehirli böcek yemi % 2, 5
Perfume Gld. Bouget : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Cosy : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Antitobacco : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Fantasy : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Exotic : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Lemontfresh : Koku maddesi % 1
Pronto Concentrate : Mobilya cilasi hammaddeler konsantresi % 1
IP MADDELERI
Na Xylene sulphanete : Amfotermik yüzey aktif madde % 2, 5
Butyl Cellosolve : Solvent yag ve kir çözücü % 2, 5
NaOH, %98 : Asit nötralize edici baz % 2, 5
Sodium Silcate 2:1 : Korozyon önleyici madde % 2, 5
Berol 09 : Noniyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Monoethanolamine : Asit nötralize edici baz, yard. aktif % 2, 5
EDTA, % 87 : Iyon Tutucu madde % 2, 5
Zinc Ammon. Corbonate Sol. : Polimerizasyon yardimci maddesi (karisim ana ürün)
% 2, 5
Zinc Oxide : Polimer baglayici çinko oksit % 2, 5
Ammonium Carbonete : Amonyum karbonat, tampon madde % 2, 5
Euro/Polyge/Car.Bl. : Cila aktif maddesi % 2, 5
Europol GS 40 : Cila aktif maddesi % 2, 5
OA 3 Wax Emulsion : Cila aktif maddesi % 2, 5
Bodoxin : Antibaakterisit % 2, 5
Humifen WS 25-1 : Yüzey gerilimini azaltici, islatici madde % 2, 5
Tributoxy Ethyl Phosphate : Polimer baglayici % 2, 5
Dibutyl Ethyl Phospate : Su yumusatici katki maddesi % 2, 5
Zonyl FSE : Flor bazli yüzey aktif madde % 2, 5
Carbitol : Solvent, yag ve kir çözücü % 2, 5
Dehydol LT 8 : Etilen oksitli yag alkolü % 2, 5
Perfumme Shimmer : Koku maddesi % 2, 5
AC 29 Wax Emulsion : Noniyonik cila emülsiyonu % 2, 5
Solph. Turq. Blue : Boyar madde % 2, 5
Mineral Seal Oil : Mineral bazli kaydirici yag % 2, 5
Amyl Acetate : Yag % 2, 5
Isopar E : Çözücü % 2, 5
Lin. Alkyl Benzen Sulp. : Aniyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Triethanolamine : Asit nötralize edici baz % 2, 5
Formaldehyde : Antibakteristik % 2, 5
F&D.C Yellow *5 : Boyar madde % 2, 5
Perfumme Lemmon : Koku maddesi % 2, 5
NaCL : Tuz, vizkovizite ayarlayici % 2, 5
Urea : Hidrotrop, üre % 2, 5
Perfumme TN 40 : Koku maddesi % 2, 5
CDEA : Anyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Citric Acid : Zayif asit % 2, 5
Glycerine : Cilde yumusaklik veren dolgu maddesi % 2, 5
Perfumme Drogoco : Koku maddesi % 2, 5
Ethoxy Linear Alcohol : Anyojnik yüzey aktif madde % 2, 5
Na-Metasilicate 5H20 : Korozyon önleyici madde % 2, 5
Na2c 03 : Yumusatici, buharlasmayici geciktirici % 2, 5
Empigen Bac : Katyonik dezenfektan yüzey aktif madde % 2, 5
Perfumme GW 1125 : Koku maddesi % 1
Perfumme Sarant : Koku maddesi % 1
Surfactant Blend : Yüzey aktif maddesi % 2, 5
Perfumme Lavander : Koku maddesi % 1
Ammonia % 25 : Dezenfektan madde % 2, 5
Lancropol Opa : Anyonik yüzey aktif madde % 2, 5
STPP : Su yumusatici, dolgu maddesi % 2, 5
Antifoam 6681 : Köpük kesici madde % 2, 5
Dequest 2000 : Köpük kesici madde % 2, 5
Monoethanolamine : Asit nötralize edici baz, yardimci yüzey aktif olusturucu %
2, 5
Dehypon LS 54 : Noniyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Mono Propyl. Glycol : Çözücü madde % 2, 5
* D.O.P. YAGI : (Içerigi ; Fithalik Anhidrit % 38, 2 Ethil Hexzanol % 60, Soda
(sanayi) % 1, Titanat % 1 (Tetra Isopropyle Titanate )) üretiminde uygulanacak
fire orani % 7 ile % 9 arasindadir.
* Sodyum silikat solüsyonunda tasima, bosaltma ve nakil hallerinde kimyasal
özelliginden dolayi fire söz konusu degildir. Teslim aninda teknik nedenlerden
dolayi bir fire söz konusu ise, bu tamamen arizi bir nedendir.
* KS Silica, Vp4, ZDBC, ZDEC, ZDMC, Permanax 6PPD-IPPD, Permanax TQ, Perkadokx
BC vs. maddelerin nakliye ve depolanmasinda uygulanacak fire orani % 2' dir.
(07.03.1996/56 YKK)
* 15, 20, 25, 30, 35, 50, 70 ve 210 kg.lik plastik, fiçi ve karton
ambalajlarinda toz ve likit formda tekstil kumas boyalarinin ithali sirasindaki
sevkiyatta, gümrüklemesinde fire söz konusu degildir. Depolanmasi ve satisi
sirasinda uygulanacak fire orani ise % 0, 5-2 arasindadir. (21.03.1996/94 YKK)
* Gida tipi fosforik asitin tank konteyner ve PVC bidonlar ile partiler halinde
yapilan ithalatinda % 1 oraninda fire meydana gelir. (07.06.1996/221 YKK)
* 1000 Kg. Proder L için gerekli maddeler :(Miktar Kg)
Nisasta :618.46
Seker :152.69
Soya :29.61
Fosforik Asit 1.61
Amonyak :3.65
Kalsiyum Klorür 2.40
Breox :0.19
Lesitin :5.76
Proxcell :0.365
Su :1492.92
Tuz :230.76
Toplam 2538.41 Kg
Genel Randiman = 1000 / 2538.41 * 100 = % 39.4
1000 Kg. Prosam için gerekli maddeler (Miktar kg):
Nisasta :2846.01
Seker :702.65
Soya :136.28
Fosforik Asit 7.43
Amonyak :16.81
Kalsiyum Klorür 11.06
Breox :0.88
Lesitin :26.54
Proxcell :1.68
Su :6870.08
Tuz :778.76
Toplam 11398.18
Genel Randiman = 1000 / 11398.18 * 100 = % 8.8
1000 Kg. Orbamil ES 10X için gerekli maddeler (Miktar Kg):
Nisasta :769.74
Seker :1050.42
Dekstrin :119.88
Soya :2.80
Sodyum Karbonat 0.095
Lesitin :7.28
Proxcell :0.095
Su :2270.95
Tuz :276.19
Toplam 4497.45
Genel Randiman = 1000 / 4497.45 * 100 = % 22.2
(14.05.1997/227 YKK)
KITAP
* Her firmada muhafaza edilis ambalaj tarzi ve sair sebeplerin farklilik
arzetmesi nedeni ile bu hususta ortalama bir nispetin tayinine imkan
görülmemekle birlikte, bedava dagitiminin ve telif olmanin tevsik ve tespiti
halinda bu husus nazara alinabilecegi gibi basim ve dagitima hazir olan kitabin
sayimi sirasinda bozuk olanlar da dikkate alinir. Ancak bu durumda fire ve
zayiat nispeti % 3, 5 civarinda olabilir.
Okul kitaplarinin piyasa basimevlerinde bastirilmasinda meydana gelebilecek fire
nispetlerinin tespitinde baski adedi, renk adedi ve kagit cinsi büyük rol oynar.
Bu sebeplerle meydana gelebilecek fire ve zayiat nispetlerinin takribi
miktarlari :
1) 4 renk ofset makinalarinda kullanilan :
a) 68 * 100 - 80 gr. 1 hamur kagitlarinda % 2-5
b) 60 * 100 - 60 gr. Okul (ebat) kagitlarinda % 2-8
(Izmit kagidinda fire nispeti % 8' in de üstüne çikabilir.)
2) 4 renkli Web ofset makinalarinda kullanilan ayni cins bobin kagitlarinda ise
baski süresindeki fire orani 5 5' dir. Kagit firesi isçilige göre degistiginden
bir rakam tespiti mümkün degildir.
KONFEKSIYON
* Hazir giyim esyasi alim ve satiminda maruz kalinan kayip, fire olmayip zayiat
anlamini tasiyabilir, bu da % 1-2 nispetinde düsünebilir. Giyim esyasininstoka
kalmaktan mütevellit moda geçisi ve diger faktörler zayiata sebebiyet vermeyip,
ancak deger ölçüsünü düsürebilir. (19.12.1989 YKK)
* Deri konfeksiyon imalatinda bir adet kadin paltosu için 3, 5-4 metre civarinda
astar kullanilmaktadir. Ayrica kapitone için bir fire söz konusu degildir.
(19.12.1989 YKK)
* Askeri baslik imalinde kullanilan yün moher, örgü ve dikis esnasinda % 12
civarinda fire ve zayiat verebilir. (19.12.1989 YKK)
* Örgü, kasar- boya, emprime, konfeksiyon kesim, konfeksiyon dikim fire
nispetleri dokuma sekillerine göre söyledir :
Mayöz ve suprem makinalarda:
Örgü % 5
Boya ve kasar % 5
Emprime hazirlgi için Kenar kola % 13
Emprime % 3
Düz interlok makinalarda:
Örgü % 5
Boya ve kasar % 5
Emprime % 3
Konf. Kesim ve dikim % 15-18
Kesim hazirligi seçim
Kenar kola %13
Ve Dikim %15-18
* Konfeksiyon imalatinda meydana gelecek fire nispetleri, kumasin kilosu
sözkonusu oldugu takdirde cinsine ve yapilacak modele göre % 15 ile % 25
arasinda degisiklik arzedebilir.
* Suni iplikten mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 2-3 arasi
2) Iplik sarilirken % 4
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir.
* Pamuk ipliginden mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 2-3 arasi
2) Iplik sarilirken % 2
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir.
* Yün ipliginden mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 2-3 arasi
2) Iplik sarilirken % 2
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir.
* Sentetik iplikten mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 1
2) Iplik sarilirken % 2
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir. (19.12.1989 YKK)
* Mont, pantolom, etek ve elbise dikiminde 11 ve 14, 5 ONS blue-jean ve
gabardinin verebilecegi fire nispeti % 1, 5-2, 5 civarinda olabilir. (19.12.1989
YKK)
* Konfeksiyon dis giysi imalatinda ;
Kasar : % 6
Yikama : % 2
Sardon : % 2
Boya+metraj baskisi+emprime : % 2
Ram : % 3
Nakis' ta : Fire yok.
Kesim ve dikiste : % 4-5' tir.
* Pantalon : Eni 1.50 cm olan kumastan 1.20 cm ile 1.25 cm boyunda yarim salvar
pantalon dikilir.
* Tüccar terzi olarak faaliyette bulunan kimselerin dikecekleri bir kat erkek
elbisesindeki fire orani (kumas ve malzeme olarak tela-astar vb. dahil) ortalama
% 15 civarindadir. (24.04.1997/206 YKK)
ÖRME KONFEKSIYON
* Triko kumas ve konfeksiyon ürünleri imalatinda safhalar itibariyle fire
oranlari :
1) Imalatin gerektirdigi kaçinilmaz fire oranlari :
1A- Iplik aktarma safhasinda : % 1-2
1B- Örme safhasinda : % 3-6
(Düz el örgü makinalarinda bu oran % 1, 5-3' tür.)
1C- Baski safhasinda : % 0, 5-1
(Bu safhada belirtilen fire orani sadece baskili mamuller için geçerlidir.)
1D- Isleme ve nakis safhasinda : % 0, 5-1
(Bu safhada belirlenen fire orani sadece üzerine isleme ve/veya nakis yapilan
mamuller için geçerlidir.)
2) Imalatin gerektirdigi fire olmayip, ticari kosullar nedeniyle olusan kayiplar
:
2A- Iplikteki ve konfeksiyon ürünlerindeki rutubet farkindan : % 1-3
2B- Ipligin sarildigi konikler ve ambalaj maddelerinin agirligi : % 1, 5-2
3) Kesim ve Dikimde :
1- Örgü makinasindan çikista yaka disinda kesim gerektirmeyen kazaklarda % 3 ile
% 6 arasi,
2- Kol, beden ve yaka kesimi gerektiren kazaklarda örgü, incelik, kalinlik ve
modeli gözönüne alinarak ;
% 15 ile % 30 arasi kazak
% 17 ile % 11 arasi hirka yelek
% 15 ile % 25 arasi süveter
% 10 ile % 25 arasi etek
% 20 ile % 28 arasi elbise (takma kol)
% 25 ile % 40 arasi elbise (yarasa kol)
3- Standart disi özel kesim gerektiren modellerde oran bilirkisi tarafindan
tespit edilmelidir.
Örme s-shirt, çocuk örme bluz, çocuk örme s-shirt, bebek örme shirt, bayan örme
s-shirt vs. ile ilgili çesitli üretim asamalarina iliskin fire oranlari ise ;
% (Kg. Olarak)
Örme : 3-7
Boyama : 6-10
Baski : 3-5
Kesim : 10-20
Dikim : 3-5
Ütüleme : 1-3' tür. (08.07.1998/1059 YKK)
KOZMETIK
* Sise, kapak, firça, kutu, düzinelik kutu, plastik kutu, etiket, kavanoz gibi
ambalaj malzemeleri stoklama sirasinda % 3' e kadar, imalat sirasinda % 12' e
kadar fire vermektedir.
Bu ürünlerde kullanilan mallari iki grupta incelemek gerekir. 1. Grup hazir
vaziyette renklendirilmis ve kokulandirilmis fiçi veya büyük ambalajla gelen
ürünlerin ambalajlanmasi sirasinda % 7' e kadar fire verebilir. 2. Grup hammade
ve talk' tan yapilan imalatlarda % 21' e kadar fire verebilir. (27.06.1996/250
YKK)
TERMOS
* Ara maddesi poliüretan olan termos imalatinda % 2 ile % 8 nispetinde fire ve
zayiat olabilir.
TIBBI MALZEME
* Belçika menseli X-LITE termoplastik medikal alçilarin gerek rulo ve gerekse
büyük palakalar halinde kullanilmasinda % 5 civarinda fire meydana gelir.
TON BALIGI
* 250 gr.lik (brüt agirlik) teneke kutularda ambalajli ton baligi için
kullanilmasi gerekli zeytinyagi miktari asgari 25 gr.dir.
200 gr.lik (brüt agirlik) teneke kutularda ambalajli ton baligi için
kullanilmasi gerekli zeytinyagi miktari asgari 20 gr.dir.
TUGLA
* Harman Tuglasi : Harman tuglasi imalat esnasinda % 20 ile % 22 civarinda fire
verebilir.
TURSU
* 17-6 kiloluk teneke kutularda ve 1/4 kg naylon torbalarda muhafaza edilen
tursularin toptan satislarinda % 2' ye kadar fire nispeti normaldir.
KÖSELE, MAKINA KAYISI, KETEN VE PAMUK HORTUMLAR
* Yurda ithal edilmekte olan kösele, makina kayisi ile keten ve pamuk
hortumlarda takriben % 1 nispetinde görülen fazlalik ticarette müteamildir. Bu
imalatçi firmalar tarafindan fire ve ameliye payi olarak birakilir ve karsiligi
faturaya ilave edilmez.
TUTKAL
* Soguk tutkalin toptan satislarinda fire ve zayiat olmaz. Perakende
satislarinda kapali kutularda satiliyor ise, yine fire ve zayiat bahis konusu
degildir. Toz halindeki açik perakende satislarda % 1 nispetinde fire ve zayiat
verebilir.
* Ithal edilen tutkal ve plastik esasli macunlarin depoda uzun süre beklemesi
halinde, % 2 nispetinde fire verebilir.
TUZ
* Çamalti tuzlasindan dökme olarak nakledilen ham tuzlarin (yükleme, nakil ve
bosaltma) ameliyesi esnasinda % 0, 10 ; açikta depoda 15 ile 30 gün bekletilmesi
esnasinda % 0, 2 nispetinde fire vermesi normaldir.
Ham tuzun yikanip, kurutulup, ögütülerek yemek tuzu haline getirilmesi sirasinda
% 15-26 arasinda fire ve zayiat vermesi normaldir.
TÜL
* Sentetik iplik (polyester)' den dokunmus tülün ; kasar, top boyama, apre ve
fiksaj terbiye safhasinda meydana gelebilecek fire oraninin uzamada ve
kisaltmada % 1 nispetinde bulundugu anlasilmistir.
* Tül tül olarak alinip brode yapilmak üzere fabrikaya yollaniyor, brode yapimi
için makinaya takiliyorsa, bu takma esnasinda kumaslarin hem baslangiç, hem de
bitim yerinden 75' er cm bosluk meydana gelir. Bu bosluklardan dolayi da ortaya
% 5-7 civarinda fire çikar. Sonuçta tülün brode yapilmasi esnasinda meydana
gelen fire nispeti % 5-7 civarindadir.
UN
* Ecnebi maddelerden ari temizlenmis 100 kilo bugday imale sevk edilmeden önce
kuru ve yas temizlenmesi esnasinda bugdayin bünyesindeki kirik miktarina göre %
1/2 ile % 1, 5 arasinda fire verebilir. Bu kiriklar bilahare ecnebi maddenin bir
kismi ile birlikte tavuk yemi olarak satilabilir.
Gida maddeleri tüzügüne göre temizlenmis (ecnebi maddelerden ari) 100 kg
bugdaydan, bugdayin cinsine ve piyasa sartlarina göre :
a) 84/86 randimanli un imal edildiginde, takriben yukaridaki randimandan % 1/2
asagi ve yukari un elde edilir.
Bakiye rutubet farki ile birlikte 101-101, 5' a kadar olan kismi kepek ve
razmoldur.
b) 74/76 ile 80 arasindaki 5 ile 6 kilo (bon kalite) tabir edilen adi vasifta
bir un elde edilir. Bakiye 80 ile 101-101, 5 kismi kepek ve razmoldur.
c) Bir de 65/70 arasinda randimanli ekstra ekstra kalite (lüks) börek ve baklava
vs. yapilan un vardir. Bu un da takriben 10-15 arasinda (bon kalite) un elde
edilir. Geri kalan kismi kepek ve razmoldur.
Randiman yükseldikçe unun kalitesi düser. Bu husus yukari da tafsilen
belirtilmistir.
* Un' un satisinda fire sözkonusu degildir.
ÜZÜM
* a) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak üzere isletmelerde islem görmeyen
üzümler bir sezonda % 1, 5' a kadar fire verir.
b) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak üzere isletmelerde islem gören
üzümler isleme esnasinda % 4' e kadar fire verir.
- Bir mevsimlik islem görmüs üzümlerde fire nispeti % 4' e kadardir.
- Bir mevsimlik çekirdekli ve çekirdeksiz islem görmeyen üzümlerde fire nispeti
% 1, 5' a kadardir.
- Bir mevsimden müteakip mevsime devredilen islem görmemis üzümlerin firesi
yukaridaki orandan % 1; islem görmüs üzümlerin firesi ise, yukaridaki orandan %
4 fazla olabilir.
- Iki mevsim bekletilen islem görmüs üzümler ise sekerlenme ve güvelenme
sebebiyle % 3' e kadar ek bir fire verebilir. Topak üzümler hava sartlarina göre
% 1' e kadar ek fire verebilir.
c) Üzüm isletmelerinde kutulama esnasinda kalburlardan çikan zenep çöpü ve
kalburalti (çikinti) tabir edilen üzüm çöplerinin depolarda tekrar kalburlanarak
degerlendirilmesinde % 15-20 arasinda fire meydana gelir. (25.07.1996/305 YKK)
VIDEO KASETI
* Video kasetiyle ilgili çogaltim, isi ile jelatinli paketleme ve dagitim
sirasinda olusan kirilma, bant çizilmesi, fazla isinmadan dolayi evsafini
kaybetmesi nedenleriyle meydana gelen kayiplarla isgili fire nispeti binde iki
civarindadir.
YAG
* Bitkisel ham yaglarin tankerlerle yapilan nakliyatinda, zabitla tespit
edilecek zayiatin disinda tanker cidarlarina yapisma ve hortum kullanilma
nedeniyle, % 0-0, 5 civarinda fire verebilir.
LIKIT YAGLAR
* Plastik ve cam siselerde satisa sunulan sivi yaglarda delinme ve patlama
sebebiyle binde on nispetinde fire ve zayiat olabilir. (19.12.1989 YKK)
TEREYAG
* 100 kg piyasa kremasindan ortalama 60-70 kg tereyagi alinabilir.
* Ithalat sirasinda tereyag % 2 fire verir. (13.06.1996/55 YKK)
* Islenmemis blok tereyaginda ambalajlama esnasinda % 5 civarinda fire olusur.
(13.06.1996/231 YKK)
AYÇIÇEK YAGI
* Toptan varilli, tenekeli ve kolili pamuk yagi ile çiçekyagi satislarinda
verilebilecek fire ve zayiat orani binde bes civarindadir.
* Ham ayçiçek yagi rafine edildigi zaman % 5-8 fire verebilir.
* Ayçiçek ve pamuk yagi (1, 2, 5, 10, 17 kiloluk) teneke ve varillerde tedarik,
depolama ve satis sirasinda % 0, 5 civarinda fire verebilir.
* 1- 1970-1971-1972-1973 tarim yillarinda Trakya mintikasinda yetisen melez
ayçiçeklerinden otomatik preslerle % 38-42 naturel yag, % 40-42 küspe elde
edilmistir.
2- a) Hamyagda asit miktari ne olursa olsun % 1-1, 5 rutubet ve yabanci madde
verilir.
b) Asit miktari 0, 50 ile 2, 5 olan yaglar, rafine edildiginde % 5-8 fire
vermektedir. Ancak bu fireden % 2-4 yan ürün (asit yagi ) alinmaktadir.
3- Küspede sonradan meydana gelen gelen fire miktari; depolama sekli depolama
zamani ve suhunete göre degisiklik gösterir.
a) Presyon sureti ile ayçiçeginden çikarilabilecek yag nispeti ortalama olarak %
38 ile % 38, 5
b) Presyon sureti ile ayçiçegi tohumundan elde edilecek küspe nispeti ortalama
olarak % 38 ile % 40
c) Ayçiçegi tohumunun ambar firesi olarak nakliye firesi tarti farki ve rutubet
firesi olarak ortalama % 1 ile % 1, 5
d) Ayçiçegi tohumunda imalat esnasinda çikabilecek ise yaramaz çikinti miktari
bu tohumda ortalama olarak %2, 5 ile % 3 nispetinde yabanci madde
e) Ayrica ayçiçegi tohumunda ortalama olarak %19, 5 ile % 17, 5 nispetinde kabuk
çikabilecegi ve kabuklarin da umumiyetle fabrikalarda yakacak olarak
kullanilabilecegi tespit edilmistir.
* 1) 100 kg analizle ayçiçek tohumundan,
a) Preslerle yapilan imalatlarda % 36-38 Naturel yag, % 45 küspe, % 10-12 kabuk
ve % 5 fire elde edilir.
b) Ekstrasyonla yapilan imalatlarda % 39-41 naturel yag, % 50 küspe ve % 8-9
arasinda kabuk elde edilir.
2) 100 kg nebati ham ayçiçek yagi rafine edildiginde, asgari 94 kg azami 96 kg
rafine ayçiçek alinir. Asit yagi ve stearin miktarlari yagin asit miktarina göre
degismektedir.
3) 1. Maddedeki imalat safhasinda fire miktari :
a) bendindeki imalatta % 3-4' tür.
b) bendindeki imalatta % 3-5' tir.
4) Rafine imalat sonrasi ambalajlama, depolama ve pazarlama safhasinda binde bes
kadar fire ve zayiat verebilir.
SOYA YAGI
* Soya yaginin tankerlerle yapilan nakliyatinda zabitla tespit edilecek zayiatin
disinda tanker cidarlarina yapisma ve hortum kullanilma nedeniyle % 0-0, 5
civarinda fire vermesi normaldir.
* Orta kalitede yani 2asitlik ve 9-10 renge kadar olan 100 kg soya yaginin
rafine edilmesi neticesinde, % 91, 5-92, 5 kg rafine vinterize soya yagi elde
edilip, % 7, 5-8, 5 civarinda fire verilebilir.
ZEYTINYAGI
* 17-5-2-1 kiloluk teneke ambalajlardaki zeytinyaginin toptan satislarinda
verebilecegi fire nispeti % 1' e kadar normaldir.
* Lambant (rafine olmayan) zeytinyaglarinin filitrelenmesi mecburiyeti
oldugundan % 3' e kadar filitre firesi, istihsal bölgelerinden bölgeye
nakliyesinde % 1-( 1/2-1-2-4-5-10-17 kg) lik teneke, plastik veya cam siselerin
imlasindan (doldurulup ambalajlanmasindan) ötürü % 2 civarinda fire ve zayiat
olabilir.
* Zeytinyagi yaz aylarinda günes gören yerde teneke içinde uzun müddet kalirsa,
kalitesinde düsme olur, yani asit miktari yükselir. Yüksek asitte kalitesine
olumsuz yönde etki eder.
* Ithalat sirasinda zeytinyagi % 0, 5 fire verir. (7.3.96/55 YKK)
ASITLI YAGLAR VE DON YAGLARI
* Asitli yaglar ve don yaglarin nakliyesinde, depoda ve depodan müsteriye
sevkinde uygulanacak fire orani % 1-2, ayçiçek küspesinde ise uygulanacak fire
orani % 0, 5' dir.
YATAK
* Sünger yatak yapiminda % 8-10 civarinda fire meydana gelir.
YER KAROLARI
* Marley ve marley tipi karolarin ambalajsiz olarak gerek sehir içi, gerekse
sehir disi nakliyatinda yüklenmesi ve indirilmesi sebebiyle % 1' e kadar, döseme
esnasinda ise kenarlara isabet eden kesinti zayiati olarak da yine % 3-4 fire
vermesi normaldir. (19.12.1989 YKK)
* Çini mozaik ve çimento karisimindan yer karosu imalatinda % 3 civarinda fire
ve zayiat olabilir.
* Vinly asbet termoplastik yer karolari dösemesinde metrekareye ortalama 300 gr
yapistirici konulabilir.
Ayni yer karolari dösemesinde % 3-4 civarinda fire ve zayiat verir.
* Her nevi marleyler, her nevi yer parkeleri, yer döseme tutkallari tatbikat
esnasinda % 3-4 civarinda fire ve zayiat verebilir. (19.12.1989 YKK)
GAZBETON
* Gazbeton tabir edilen hafif beton yapi malzemzsi TS 453 standardina uygun
olarak (Donatili gazbeton ve donatisiz gazbeton) olmak üzere iki türde ve
muhtelif kalinlik ebadlar da imal edilmekte ve piyasaya sürülmektedir.
Donatili gazbeton malzemesinde demir techizat mevcuttur. Mezkur malzemeler Ytong
San. A.S. Fabrikalarinda imal edilerek, özel paletlerle depo edilmekte ve
kamyonlara paletlerl üstünde forkliftlerle, donatisizlar bazi ahvalde bilhassa
Istanbul disina sevkiyatta elle paletsiz yüklenerek müsterilere
sevkedilmektedir. Malzemenin depolanmasi, nakliyesi, tahmil ve tahliyesinde
dikkat gösterilmemesi halinde, tuglalarda oldugu gibi, gazbeton malzemesinde de
kirilma meydana gelebilir. Ancak, bu zayiatin malzemenin kalinligina,
depolanmasina, vasitalara yüklenmesine, nakliye ve mesafesine, yol durumuna ve
vasitadan indirilmesinde gösterilecek dikkate bagli bulunmaktadir.
* Ayrica gazbeton malzemesinin imalat safhasinda, pazarlanmasinda,
alim-satiminda ve santiyede kullanilmasi safhasinda da zayiat miktar ve
nispetlerinin degistigi, bu unsurlar nazari dikkate alindigi takdirde gazbeton
yapi malzemesinin alim ve satimiyla istigal eden firmalarda;
Donatisiz gazbeton malzemelerindeki fire nispeti; % 1 ile % 5,
Donatili gazbeton malzemelerindeki fire nispeti azami % 3 olabilir.
YUMURTA
* a) Yumurta buzhanelerde muhafaza edilip satisa çikarildigi zaman, toptan ve
perakende satislardaki fire orani % 8-10 arasindadir.
b) Piyasadan mübayaa edilip, viyollerde toptan ve perakende satilan yumurtalarda
fire oranlari ilkbahar, sonbahar ve kis aylarinda % 8, yaz aylarinda ise, çatlak
ve çürüklük sebebi ile % 10' dur. (23.07.1998/31 YKK)
ZEYTIN
* Antalya menseli taze zeytinlerin salamura edilip yenebilir hale dönüsünceye
kadar geçen devre zarfinda verebilecegi azami fire nispeti % 18, asgari fire
nispeti de % 12' dir.
* Zeytin firesi umumiyetle mevsime, zeytinin menseine, kalitesine , mahsul
senesine, ambalaj sekline ve bekleme müddetine göre degismektedir. Bu sebeple
bahis konusu zeytinlerin küfeli toptan satislari esnasinda yaz aylarinda
takriben (2-3 ay) % 6 ile % 8, kis aylarinda ise % 4 ile % 6 nispetinde fire
vermesi normaldir.
* 1) Gemlik, Mudanya, orhangazi, Trilya, Aydin, Akhisar zeytinlerinde tuzlanip
depolanma esnasinda % 10' a kadar fire ve zayiat olabilir. Edincik ve Antalya
bölgelerinde yetismekte olan su zeytinlerinde ise ayni muamele esnasinda bu
oranin % 15' e kadar çikabilmesi normaldir.
2) Salamura zeytin havuzdan çikarilip ambalajlanma yerine gelene kadar geçen
zaman içinde % 3' e kadar fire ve zayiat verebilir.
* Salamura siyah zeytinin toptan ve perakende satisinda verebilecegi fire orani
% 1 civarindadir.
* Zeytinin 100-250-500 gr.lik ufak ambalajlanmasinda % 5' e kadar fire ve zayiat
olabilir.
Yaz aylarinda, naylon torbalar içindeki, sandiklarda muhafaza edilen zeytinlerde
kurtlanma ve küflenme olabilir. Bu da kaliteyi düsürür.
* TS 774' e tabi zeytinin imalatçi firmadan satin alinip, toptanci sifati ile
veya o firmanin bayisi durumunda bulunan toptanci tüccarin pazarlamasi esnasinda
hasil olabilecek yillik fire orani % 1' dir. % 1' in üzerinde bir fire orani
ise, ancak ekspertiz yolu ile tespit edilebilir. (06.03.1997/66 YKK)
ZIL
* Bateri zili, orkestra zili ve bando zili üretimlerinde meydana gelebilecek
fire orani % 10-12 civarindadir.
SABUN
* 1- beyaz sabun çuvalli ambalaj nakliye firesi % 2, çuvalli ambalaj ile depoda
muhafaza firesi ( alti ay ) için % 4, perakendeci firesi ( nakliye firesi dahil
) % 10' a kadar olabilir.
2- Ikinci nevi ise pirine sabunlarinda, yukaridaki nispetlerden % 1 daha fazla
fire kabul edilebilir.
* Perakende satista arap sabunu % 4, sabun tozu % 15 civarinda fire ve zayiat
verebilir.
ÇAMASIR SUYU
* En iptidai tarzda, beton havuzda insan gücü ile HYPO CLORID karistirilarak
yine hortumlarla basit sekillerde siselere doldurulan çamasir suyunun bu tür
imalatinda HYPO CLORID hammaddesinin % 0, 2 nispetinde fire ve zayiat vermesi
normaldir.
* Çamasir suyu ana solisyonu; nebati maddelerden yapilmis çamasirlari temizlemek
ve beyazlatmak için kullanilan ve alkali hipoklorit halinde aktif klori, bazen
de sodyum perborati ihtiva eden solisyonlardir.
Çamasir sulari ana solisyonunun litresinde 20 gr' dan az aktif klor
bulunmamalidir. Perborati ihtiva edenlerin litresinde 50-100 gr sodyum perborat
bulunabilir.
Çamasir sulari ana solisyonunun 40 misline sulandirilmasiyla elde edilen
solisyonun alkalitesi (NaOH hesabiyla) binde 5' I geçmemelidir.
TENCERE
* Düdüklü tencere : Ana hammaddesi alüminyum disk olan düdüklü tencere
imalatinda % 2 nispetinde fire ve zayiat olabilir.
FAST-FOOD
* Fast-Food yiyecek ve içecek satisi yapilan yerlerde, satisi yapilan mamüllerin
verebilecegi fire oranlari asagidadir:
Salatalar:
Mevsim salatasi % 22
Meyve salatasi:
Portakal vb. % 45-55
Elma vb. Açik renkli meyvelerde % 20-30
Çilek, visne vb. % 20
Tatlilar:
Kabak Tatlisi % 25 (06.02.1997/YKK)
Pizzalarda uygulanacak fire orani % 5' dir.(06.02.97/YKK)
FERMUAR VE DÜGME
* Blucin pantalon imalatinda kullanilan fermuarlarin tas-yikama esnasinda % 3
ile % 5 arasinda degisen fire vermesi normaldir.
* Ithal mali fermuar ve dügmelerin konfeksiyon atölyelerinde kirilip, bozulmasi
sonunda % 1 ile % 2.5 arasinda fire vermesi normaldir.
* Her nevi sentetik ve tabii maddelerle yapilabilen dügme, çitçit ve toka gibi
mamüllerin nakliyesi, alicilara numune olarak verilmesi (kartela yapimi) vb.
gibi islemler esnasinda meydana gelebilecek fire orani % 1 civarindadir.
* Fermuar kullanilan polyeser iplik, naylon monofilament iplik, fitil ( kort),
asetik asit, sertlestirici, parlatici, inceltici, hidrosülfit, polipropilen
film, üst durdurucu, alt durdurucu ve kopça gibi hammaddelerin kullanim
miktarlari ve dokuma, boyama, apreleme ( ütüleme), santimleme kesim ve son
mamülde olusan fire oranlari asagiya çikarilmistir:
FINDIK
* Findigin depolanmasinda mütevellit % 1-5 fire vermesi normaldir.
Kabuklu findik kirma firesi : % 2-3
Iç findik bekleme firesi : % 5
Nakliye firesi : % 2
* Findikta tabiat sartlarina göre ( meteorolojik durumlar, hava sartlari, arazi
durumlarina göre) yillara ve bölgelere göre % 38-54 arasinda randiman verimi
olur. Kabuklu findigin iç findik durumuna getirilme isleminde % 3 oraninda fire
verilir. ( 22.04.1996/143 YKK)
* Kabuklu findiklarin iç findiga dönüstürülmesinde % 50 oraninda randiman ve
fire uygulanabilir; yani 100 kg. Kabuklu findik temizlendikten sonra 50 gr. Iç
findiga dönüstürülebilir. ( 05.12.1996/540 YKK)
FOLYO
* MDF üzerine PVC folyo kaplama esnasinda, % 15-20 arasinda fire meydana gelir.
FOTOGRAF
* Renkli fotograf basimindaki fire orani % 15 nispetindedir.
* Otel fotografçiligi dalinda faaliyet gösterenler satis islemi esnasinda % 40
civarinda fire verebilir.
* Yurt disindan ithal edilerek satisi yapilan, 37.01./37.02/37.03 ve 37.07 GTIP
no.lu fotograf film, kagit ve ilacin ticari fire oranlari asagida hizalarinda
gösterilmistir.
G.T.I.P. No.su
37.01 % 1.5
37.02 % 1.5
37.03 % 2
37.07 % 5
* Asagida dökümü yapilan yedek parçalardaki fire oranlari % 1, 5 ile % 2
civarindadir. ( 07.08.1997/207 YKK)
- Control Strip ( Levhalar ve filmler)
- Super Condition Tablet ( Digerleri)
- Hose ( Digerleri)
- Extract Leader Tape ( Digerleri)
- Splicing Tape ( Digerleri)
- Film Sleeve (Polivinil klorürden Olanlar)
- Repl. Tank ( Digerleri)
- Cap Measuring ( Digerleri)
- Washer / Pad / MSW / Pump Head ( Digerleri)
- Grip / MSW Assy / Tank / Silicon Belt
- Rubber Elbow / Rubber ( Digerleri)
- Belt ( Transmisyon Kolanlari)
- Rubber / Cushion Rubber ( Digerleri)
- Photo Book Glue ( Plastik emdirilmis sivanmis mensucat)
- Molton ( Digerleri)
- Mirror Box ( Sadece kesilmis olanlar)
- Chain ( Tranmisyon zincirleri)
- Ring / Holder Ring ( Digerleri)
- Spring / Spring extension / Leaf Spring ( Digerleri)
- Cutter / Sgueegee Blade ( Kagit kesmeye mahsus olanlar)
- Cut / Sort Punch Unit ( Kagit kesmeye mahsus olanlar)
- Pump / Pump Assy ( Digerleri)
- Fan / Motor Fan / Fan Assy ( Aspiratörler)
- Mechanical Filter Assy ( Digerleri)
- Chemical Filter ( Digerleri)
- Air Filter ( Havanin filtre edilmesi veya aritilma. Için mak. Ve cih.)
- Dryer Filter ( Havanin filtre edilmesi veya aritilm. Için mak. Ve cih.)
- Photo Book FMB-50 ( Kapak takma makina ve cihazlari)
- Valve / Float Switch / Float ( Digerleri)
- Gear / Gear Head / Idler Gear ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Screw / Sprocket / Fork / Pulley ( Sürtünme dislileri ve disli sistemliri)
- Knob / Gear Assy / Set Screw ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Shutter Release / Partitioner ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Feed Screw Assy / Sleeve ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Wind-Up Dial / Rulley ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Motor Assy ( Digerleri)
- GX Battery Charger ( Akü sarj ediciler)
- GX Battery Pack ( Batarya Bloklari)
- Battery Contact ( Batarya aksami)
- Heater ( Digerleri)
- Fuse ( Digerleri)
- Relay ( Anma akimi. 2 A.I geçmeyenler)
- Switch / Switch Assy ( Mikro anahtarlar)
- Switch Case Assy ( Mikro anahtarlar)
- Harness ( Digerleri)
- Print Lamp / Lamp ( Gerilimi 100 Voltu geçmeyenler ( Lamba))
- Photo Interrupter / PCB / MC PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Detector Maw / Det. Carrier ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Chip CPU Assy / Encoder PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Lens Motor Assy / PCB Assy ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- AF Relay FPCB / Charging PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Trigger PCB / CPU PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Charging PCB Assembly ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Selenoid Assy ( Faslin herhangi bir yerinde belirtilmeyen makinalarin
elektrikli aksam ve parçalari)
- Cluster Lens / GX Lens 125 mm. ( Camdan olanlar)
- Glass / Objective Lens ( Camdan Filtre)
- GX 680 Body ( Fotograf Makinasi ( Makina))
- GX Magazin 220 / RC Release 5 M. ( Digerleri)
- GX Angle Finder / Extension Rail ( Digerleri)
- Wide Belows / Long Belows ( Digerleri)
- GX Hood GX 65 / 80 Lenses ( Digerleri)
- GX LF Lens Board Adapter ( Digerleri)
- GX AE-Finder FL / Maquette ( Digerleri)
- Camera Back Assy / LCD Panel ( Digerleri)
- Top Cover Assy / Lens Mask Assy ( Digerleri)
- Bat. Comp. Cover Assy / Lens Assy ( Digerleri)
- AF / Viewfinder Assy / Lever Assy ( Digerleri)
- LCD Holding Framel Assy ( Digerleri)
- Light Shielder / Pan. Mode Switch ( Digerleri)
- Zoom Drive Assy / Spool / Spacer ( Digerleri)
- Back Cover Assy / AF Led Window ( Digerleri)
- Battery Label / Camera Back ( Digerleri)
- Flash Assembly / Shutter Release ( Digerleri)
- Mechanism Chassis Assy ( Digerleri)
- Self-Timer Window / Front Window ( Digerleri)
- Master Lens Assy / Bottom Plate ( Digerleri)
- Main Capacitor / Lock / Flash Assy ( Digerleri)
- XENON Tube / Dx Control Assy ( Digerleri)
- SF Contact Assy / Pressure Plate ( Digerleri)
- Film Chamber Door / Stop Lever ( Digerleri)
- Reflector Care / Myler Tape ( Digerleri)
- Pawl / Rewind Shaft Assy / Protector ( Digerleri)
- Exposure Counter Window / Shaft ( Digerleri)
- Sprocket Shaft / Front Window ( Digerleri)
- Lens Cover Assy / Back Cover Assy ( Digerleri)
- LCD Panel / LCD Holder / Prism ( Digerleri)
- Lensler / objektif Körügü ( Digerleri)
- Cam Pin / Helicoid Barrel ( Digerleri)
- Viewfinder Body / CSD / Seal ( Digerleri)
- CDS Lens / Panaroma Led ( Digerleri)
- PSD Shielding Plate / Cam Plate ( Digerleri)
- Hinge Shaft / Module Assy / Washer ( Digerleri)
- Clic Plate / Photo Dioder / Resistor ( Digerleri)
- Adhesive Tape / Zoom Button ( Digerleri)
- Oscillation Transformer / PSD ( Digerleri)
- Light Shielder Plate / Base Plate ( Digerleri)
- Panaroma Lock Button ( Digerleri)
- Metal Fixture / Zener Diode ( Digerleri)
- Printer Control Set / Guide ( Digerleri)
- Print Head / Bracket / Ratainer / Shaft ( Digerleri)
- FA Conversation Kit / roller ( Digerleri)
- Roller Molleton / Guide / Sensor ( Digerleri)
- HTC II PCB / Sensor PCB ( Digerleri)
- ACCS 200 / Diffusion Plate ( Digerleri)
- Arm / Film Leader / Pin / Trigger / Spool ( Digerleri)
- Lens Mount / Main Capacitor ( Digerleri)
- Support Shaft / Front Cover Assy ( Digerleri)
- Cover / Keyboard / Strap / Holder ( Digerleri)
- Plate Side / Rod Leftroll / LCD Unit ( Digerleri)
- Dot Printer Assy / Rack Assy ( Digerleri)
- Keytop / Nose Assy B / Conector ( Digerleri)
- Elbow / Label / Body / Support ( Digerleri)
- Ring Retaining FP560B ( Digerleri)
- PCB Black Shutter / Housing / Rest ( Digerleri)
- Carrier Mask / Diffusion Box ( Digerleri)
- Floating Switch ( Digerleri)
- Thermostat ( Elektronik) ( Elektronik Olanlar)
- Thermostat ( Elektronik) (Digerleri)
- Light PCB ( Digerleri)
- Thermistor ( Elektronik-elektrikli olanlara ait olanlar)
- Reflector / Mirror ( Digerleri)
- Ink Ribbon ( Makina veya cihazlar için mürekkep veya boyayici maddeler
emdirilmis olanlar.)
* Matbaacilikta kullanilan grafik filmleri ve kimya malzemeleri ile baski islemi
gerçeklestirilen banyo makinasi, yine matbaacilikta kullanilan hassas levhalar (
kaliplar)'in ticaretinde fire yoktur. ( 13.08.1997/404 YKK)
FOTOGRAF FILMI
* Fotograf filmi yikama ve kagida tab etmedeki fire ve zayiat orani % 15'tir.
Fuji kart baski, Fuji film yikama, fotograf ve FV-10 Imager makinalarinda fire
yoktur. ( 07.08.1997/207 YKK)
FOTOKOPI KAGIDI
* A4 fotokopi kagidinin 21 x 29, 7 ebadina dönüstürülmesindeki fire orani; % 4,
5 ila 5'I bulmaktadir.
FOTOKOPI SARF MALZEMESI
* Fotokopi makinalarinda kullanilan toner, developer ilaçlari ile durum isimli
hassas fotokopi yedek parçalarinin kirilma, parçalanma ve akmasinda dolayi
verebilecegi fire nispeti % 4 civarindadir.
GAZ
* Frigen-11, Frigen-12, Frigen 22, Freon 12, Freon 22, SUVA 134 A gazlarinin,
aliminda ya da ithalatinda tesislerdeki depolara bosaltilmasinda % 2;
Müsterilerin 13, 5 ila 100 kg.'lik tüpleri ile 1000 kg.'lik tanklara
doldurulmasinda da % 2 oraninda fire verebilir. ( 31.10.1996/477 YKK)
GAZETE
* Gazete ve mecmua birinci el bas bayiliginden dagitim esnasinda meydan gelecek
firenin tespitinde birçok etkenler rol oynamaktadir.
1- Baskiyi yapan makinalarin özellikle ( numaratör hatalari) nedeniyle 50'lik
desteler 46-47-48-49 adet olarak paketlenebiliyor.
2- Nakliye esnasinda meydana gelebilecek kayiplar ve yipranmalar.
3- Paketler genellikle gece dagitildiginda birakildigi yerde vukua gelebilecek
çalinma olaylari.
4- Yine paketlerin birakildigi yerde islanma olaylari ( ani yagmurlar nedeni
ile).
5- Paketleme esnasinda meydana gelebilecek kaçaklar.
6- Iadelerin alinisi esnasinda meydana gelebilecek kaçaklar.
7- Yayinevlerine iadesi tesliminde daha önceden yapilmis mucibi günü geçmis
yayinlarin çikmasi.
8- Ulasim esnasindaki muhtemel trafik kazalarinin doguracagi zararlar vb. Bütün
bu hususlar gözönünde bulundurularak fire nispeti % 2 civarinda olabilir.
FASULYE
* 1) Bekletilmeden toptan satislarda fasulyenin fire durumu, yetistirildigi
bölgeye göre degisik durum arzeder. Karadeniz havalisi ( Düzce ve Adapazari
dahil) mahsulü yumusak fasulyede fasulyede % 1-2 nispetinde fire olur. Anadolu
havalisi mahsulü olan sert fasulyede fire olmaz
2) 1 yil bekletildikten sonra yapilan toptan satislarinda
a) Karadeniz havalisi mahsülünde % 3-4,
b) Anadolu havalisi mahsülünde % 2 nispetinde fire olur.
* Dermason Fasulye: Paketleme esnasinda % 1 nispetinde fire verebilir.
* Kalburlanma esnasinda fasulyede % 3-4 nispetinde fire olur. ( 19.12.1989 YKK)
YESIL MERCIMEK
* 1) Bekletilmeden toptan satista fire söz konusu degildir.
2) 1 yil bekletilmesi halinde % 1 fire olur.
* Yesil ve Kirmizi Mercimek; paketlenmeleri esnasinda % 1 ile % 2 arasinda fire
verebilir.
* Kalburlanma esnasinda yesil mercimek, Ankara havalisi mahsulünde % 6-8, Yozgat
ve Kayseri havalisi mahsulünde % 3-5 nispetinde fire olur. ( 19.12. 1989 YKK)
NOHUT
* 1) Bekletilmemesi halinde fire sözkonusu degildir.
2) Bir yil bekletilmesi halinde % 1 fire olur.
Kalburlanma esnasinda % 3-4 nispetinde fire verir.
Paketleme esnasinda % 1 nispetinde fire dogabilir.
Nakliye firesi % 0.5
Rutubetli yerlerde nohutta kilo artisi olur, fire vermez.
Elemede nohut ve mercimek % 7 oraninda fire verebilir. ( 19.12.1989 YKK)
PIRINÇ
* % 1 bos çuval darasi kaydi, % 2'si paketlenirken olmak toplam % 3 nispetinde
fire verebilir.
* Kalburlanmasi esnasinda; pirinç arizi halde kalburlanir, içindeki fire durumu
degisir. % 5-10 nispetinde olur.
* Kirik pirinç: % 1 çuval darasi kaydi, % 1'I de paketleme esnasinda olmak üzere
% 2 nispetinde fire verebilir. ( 19.12.1989 YKK)
BULGUR
* Paketlenmesi sirasinda % 2 nispetinde fire verebilir. ( 19.12 1989 YKK)
BARBUNYA
* Paketlenirken % 1 nispetinde fire verebilir. ( 19.12.1989 YKK)
GÖMLEK VE PIJAMA
* Gömlek ve pijamalarin kesimi, dikimi esnasinda dogabilecek fire nispeti,
kumasin cinsine, enine, çizgili veya ekoseli olmasina göre % 10 ile % 15
arasinda degisiklik gösterir.
* Yazlik veya kislik modeller, beden numaralari, kumasin ekoselerinin büyüklügü
ve desenleri, ayrica kumasi üreten fabrikalarin kalitelerinden dolayi, kumasin
sakat çikma oranlari gömlek imalatindaki metrajlari etkiler, netice itibariyle
günümüz modasina göre ortalama olarak uzun kollu gömlegin 2 m. 80 cm., kisa
kollu gömlegin ise 2 m. 40 cm. üzerinden hesaplanmasi uygundur.
GÖZLÜK CAMI VE ÇERÇEVESI
* Gözlük cami ithalinde : % 2-3
Gözlük çerçevesi toptan satisinda : % 2
Gözlük cami toptan satisinda : % 2
Gözlük çerçevesi ithalinde : % 2
nispetinde fire vermesi normaldir.
Gözlük cami ve çerçevesi için kabul edilen fire her envanterde ( yil sonu
yapilan sayim) nazari itibare alinir.
* 1) Gözlük camlarinin yurt içinde muhtelif sebeplerle yapilan nakil ve
paketleme dolayisiyle fire nispetinin % 5-6 civarinda,
2) Gözlükçülerin perakende satislarinda, camlarin kesilerek çerçeveye monte
edilmesi için yapilan çesitli isçilik safhalarinda ortalama fire nispetinin % 20
civarinda olmasi normaldir.
* Gözlük çerçevesi: Isçilik esnasinda % 15 nispetinde fire çikmaktadir. (
19.12.1989 YKK)
GÜL YAGI
* Müstahsillerden alinan gül yaginin ihraci için yapilan filtraj ve bunlarin
muhtelif ölçülerdeki ambalajlanmasi sirasinda gülyagi % 2'ye kadar fire
verebilir.,
GÜMÜS
* Ham gümüs olarak tepsi, tabak, sekerlik, vazo, samdan, kasik vs. fason
yaptirildiginda polisaj esnasinda % 4 ile % 6 civarinda fire ve zayiat meydana
gelebilir.
HALAT
* Katranli halat ( korda) depoda bekletilme süresinde ilk 6 aylik devrede % 7
ila % 10 civarinda fire verebilir. Bu süre sonunda kordanin tamamen kurumus
olmasi nedeniyle herhangi bir fire ve zayiat vermesi mümkün degilder.
HAYVAN YEMLERI
* Asagida isimleri yazili hayvan yemlerinin satin alinmasindan, isletmeye
gelinceye kadar satilmasi sirasinda meydana gelebilecek fire oranlari
hizalarinda gösterilmistir.
Razmol : % 0.3
Kepek ( kirmizi) : % 0.3
Kepek ( kuru) : % 0.1
Kepek ( çiplak) : % 0.7
Kepek : % 0.3
Yagli küspe : % 0.5
Arpa : % 0.2
Yulaf :% 0.2
Kirinti : % 0.2
Kirma : % 0.2
Toz : % 1
Keten küspesi : % 2
Tavuk yemi pelet : % 0.3
Piliç yemi pelet : % 0.3
Civciv yemi pelet : % 0.3
Süt inegi yemi pelet : % 0.3
Civciv yemi toz : % 0.2
Piliç yemi toz : % 0.2
Tavuk yemi toz : % 0.2
Ex.Ex. Un ( çuval) : % 0.2
Lux un ( çuval) : % 0.2
Tekkulak ( kirmizi) : % 0.3
Süt inegi yem toz : % 0.2
Ancak bunlar normal firelerdir. Nakliyenin yapildigi vasita, ambalajlama ve
nakil esnasinda gösterilen ihtimama göre normal fire nispetlerinde degisme
olabilir.
* Yem sanayiinde hammadde olarak kullanilan baliklar hamsi ve istavrittir.
Hamsinin fire orani ortalama % 70, istavritin fire orani ortalama % 85'tir.
Kemik ise, hayvan yemi haline gelinceye kadar % 40-50 civarinda fire verebilir.
* Konserve ve kuru kedi köpek mamasinda fire orani % 0.5, maksimum % 1'dir.
* Kus yeminin ithalat ve paketlemesinde kabul edilebilecek fire orani % 4-5'dir.
HAZIR BETON
* Hazir beton imalatinda fire 3 maddede vardir. Bunlar;
1-) Çimento % 3 ( su yediginde)
2-) Ince agrega % 6 ( ince kum-micir karisimi esnasinda)
3-) Kaba agrega % 4'tür. ( kaba kum-çakil karisimi esnasinda.)
* 1 m3. Beton imalatinda kullanilabilecek malzeme miktarlari;
B - 160
0.500 m3. Kum
0.350 kg. Çimento
0.750 m3. Çakil
125 Litre Su
B - 225
0.530 m3. Kum
0.350 kg. Çimento
0.720 m3. Kirmatas
125 Litre Su
Grobeton
0.580 m3. Kum
0.250 kg. Çimento
0.810 m3. Kirmatas
125 Litre Su
(18.10.1996/459 YKK)
KÜSPE
* Istihsal edildigi ilk ayda % 3, müteakip aylarda % 1-1, 5 arasinda, mal ayni
yerde kalip üzerinden bir yaz geçerse % 5'e kadar fire verir. Ancak bütün yekün
nispeti % 10'u geçmez.
ÇELTIK
* Çeltik harmandayken hava sartlarinin müsait gitmemesinden ötürü islanan
çeltikler kurutulduktan sonra % 15-25 oraninda fire verir ve eski durumuna göre
evsafindan kaydedilecegi için, alacagi sekle göre degeri de % 20-40 oraninda
düser.
HURDALAR
* Hurda emtianin oksidasyon ( pas) kurum, toprak ve kireçlenme, yükleme,
bosaltma, nakliye vs. asagida bildirilen durumlar neticesi verebilecegi fire
nispetleri:
1- Hurda bakir ( mutfak esyasi, tencere, kazan vs.) % 1, 5-2
2- Hurda alüminyum ( mutfak esyasi, tencere, kapkacak, otomobil karoserlerinden
ve muhtelif motor ve makinalarindan çikma) % 1, 5-2
3- Hurda sari ( pirinç) ve tornadan çikma sari talas % 1-1, 5
4- Hurda kizil ( bronz) ve tornadan çikma kizil talas % 1-1, 5
5- Hurda pik ( döküm) % 1
6- Hurda teneke ( çöplükten toplanmis, muhtelif teneke, boya ve konserve
kutulari) % 5
7- Hurda demir % 2
8- Hurda kursun % 1, 5
9- Hurda çinko % 2, 5
10- Hurda antimuan ( ordubozan) % 5
11- Hurda akü % 5
12- Hurda naylon ( plastik ayakkabi eskileri) % 7
* Teneke hurdasi, çelik ve pik talasi, köylü toplama hurdasi kaporta parçalari,
eski sobalar, eskimis variller ve ithal hurdalari ark ocaklarinda islenmek üzere
fabrika dahiline gelinceye kadar ve fabrika dahilinde asagidan hizalarinda
gösterilen miktarlarda fire verebilir.
1) Bosaltma, yükleme ve tasima firesi % 01
2) Tufal firesi % 02
3) Stoktaki hurdalarin oksidasyon firesi % 02
4) Topraga karisma firesi % 01
5) Ocaga geri verme firesi % 01
6) a) Imalat firesi % 01
b) Metal olmayanlarda ( plastik, çöp, paçavra) % 03
* Sökülen gemiden çikan makina krankinin kesin firesi % 15'dir.
* Hurda cam kiriginin kuru kirma ve yikama asamalarinda uygulanabilecek fire
orani % 3 ile % 5 arasinda, ayiklama asamasinda uygulanacak fire orani ise 0/006
( Binde alti)'dir. (28.05.1998/978 YKK)
HURDA DEMIR
* 1) Hurda demirin dis kenarlarinin uygun pres ve makas kullanilarak kesilmesi
sirasinda arta kalan parçalarin sekil ve büyüklügü çok degisik olacagi cihetle
ortaya çikacak arayis hakkinda her vakit geçerli bir rakam verilmesi mümükün
degildir. Her parti hurdanin ayri incelenmes gerekir.
2) Kenarlari uygun pres ve makas kullanarak kesilen saçlarin soguk düzeltilmesi
sirasinda silme amelyesinde kayda deger bir fire söz konusu degildir.
3) Sicak haddeleme suretiyle silme yapildiginda:
a) Hurda demirin üzerindeki oksit tabakasi kalinligina bagli olarak degismek
üzere % 10 civarinda tufal firesi ortaya çikar.
b) Standart boyda ( 6 mt) imalata tesebbüs edildiginde % 15-20 civarinda iskarta
çikabilir. Bu artik demirler esas demir fiyatinin 1/3'üne satilabilir ve izabede
degerlendirilebilir.
4) Saç levhalarin depoya alinisi ile satisi sirasinda normal sartlar altinda
ortaya bir fire çikmaz. Sadece tarti farki olabilir.
* Insaat demiri, kalin saç, profil, mil gibi hurda demirler imalatta
kullanilmadan satilirsa % 1 ila % 2 nispetinde fire ve zayiat verir. Imalatta
kullanilirsa bunun tespiti imkansizdir. Çünkü % 5 fire ve zayiat verdigi gibi
imalatin sekline göre % 25 hatta % 40 dahi fire ve zayiat olabilir. Imalattan
artan fire halindeki hurda demirler hurda bedelinden % 30 eksigine
degerlendirilir.
HURMA
* Hurmanin nakliye aninda % 6 civarinda fire ve zayiat verebilecegi tespit
edilmistir.
ITRIYAT
* Sampuan, jöle, saç kremi ve el kremi üretiminde uygulanacak fire orani %
6'dir.
* Ithalat sirasinda sampuan % 0, 5; kozmetik % 0, 5; günes yagi % 0, 5 fire
verir. ( 07.03.1996/55 YKK)
KUM TOZU
* Cam sanayiinde kullanilan kum tozu mutlaka paketlenmis ambalajlar halinde
nakledilir. Kum tozu, sifir rutubetli (kuru) oldugu takdirde gemi ile nakliye
esnasinda binde bir civarinda fire dogabilir.
% 5 rutubetli ( yas) oldugu takdirde nakliye esnasinda % 1-1, 5 civarinda,
gemiden tahliyesi sirasinda kepçe, vb. ambalaji zedeleyici aletler kullanilmis
ise % 3'e varan fire dogabilir.
IÇ ÇAMASIRI
* Fanila, don, kaskorsenin disarida yaptirilmasinda kasar ve ütü firesi % 3 ila
% 6, konfeksiyon firesi % 10 ila % 20 oraninda olmasi normaldir. Sakat
durumlarda ise kumasin dokundugu makina ve kullanilan iplige göre degisir. Bu
miktar piyasada % 5 ila % 10' a kadar kabul edilir.
* Pamuk ipliginden fanila imal edilirken numaralari asagida belirtilen pamuk
iplikleri hizalarinda gösterilen miktarlarda fire ve zayiat verebilir.
6/ 1 no' lu iplik ortalama % 6-7
12/ 1 no' lu iplik ortalama % 5-6
16/ 1 no' lu iplik ortalama % 5-6
20/ 1 no' lu iplik ortalama % 5-6
24/ 1 no' lu iplik ortalama % 4-5
30/ 1 no' lu iplik ortalama % 4-5
36/ 1 no' lu iplik ortalama %4-5
40/ 1 no' lu iplik ortalama %4-5
50/ 1 no' lu iplik ortalama %3-4
IÇKILI LOKANTA
* Içkili ve müzikli bir lokantada içki ve yemek firesi mevcuttur.
1- Hazirlanan mezelerin yenmeyip bozulmasi,
2- Bazi müsterilerin parasini ödemeden kaçmasi,
3- Çarpisma sebebiyle bardak kirilmasi, içkilerin dökülmesi,
4- Bazi sebeplerle müsterilerin iadesi, vs. sebeplerle yemek firesinin % 5-8,
içki firesinin ise % 5-10 arasinda olmasi normaldir.
* Içkili lokantalarda mesrubat, içki ve diger içecekler isyerine tasinma, servis
vs. nedenlerle % 8-12, her türlü yiyecek maddesi isyerine tasinma servis vs.
nedenlerle % 7-10 fire ve zayiat verebilir.
ILAÇ
* Ilaç imalatinda kullanilan talk, nisasta, stearede de magnezi ve ispirto
(alkol) meydana gelebilecek fire miktarlari asagiya çikarilmistir.
Talk için % 2
Nisasta için % 2
Stearde de magnezi için % 2
Ispirto (alkol) için % 8-10
nispetinde fire verebilir.
INSAAT MALZEMESI
* Kum, çakil, torba kireç, tugla, asmolen, briket ve künk, depolama dahil satis
mahalline kadar asgari ve azami:
Kum, çakil % 5-6
Torba kireç % 2-3
Tugla, asmolen, briket, künk % 2-4
nispetinde fire verebilir.
* Marley, keten ve katranli salmaztra malzemelerinin islemler sirasinda verdigi
fire ve zayiat nispetleri asagiya çikarilmistir.
Marley % 11
Keten % 5
Katranli salmaztra % 5 civarindadir.
* Insaat sektöründe faaliyet gösteren firmalarin kullandiklari tugla, ve
kiremitin;
a) Fabrikalardan insaat mahalline intikali sirasinda olusan tasima firesi % 2,
b) Sözkonusu malzemelerin insaatta kullanilmasi sirasinda olusan döseme firesi %
8 civarindadir.
KIREÇ
* Ögünmüs kireç toptan satislarda % 5, perakende satislarda % 10 civarinda fire
ve zayiat verebilir.
KIREMIT
* Kiremitin depolama ve satisindan mütevellit verebilecegi zayiat nispeti % 8' e
kadar normal kabul edilebilir.
* Imal edilen tugla, kiremit ve asmolenlerin imalatinda % 10, fabrika ve
depolardan magazaya nakili esnasindaki zayiat delikli tugla, kiremit ve
asmolenlerde % 6, dolu ve presse tuglalarda ise % 3' e kadar normal kabul
edilir.
Nakliyeden mütevellit zayiat tatbikat ve teamüle göre daima aliciya aittir.
Toptan ve perakende satislarda, depolama zayiati % 5' e kadar normaldir.
KUM
* Deniz veye dereden çikarma, tasima ve depolama süresince fire orani; elek
kumunda % 10-12, Podima (tas) kumu, Karacabey kumu, Kalearkasi çakili, Podima
çakili ve Kakamoz kumunda % 5-7 civarindadir.
IPEK DÖKÜNTÜSÜ
* Ipek döküntüsü nevilerinden olan (kamçibasi) ve (kelebek) veya (delik koza)'
nin ihraç maksadiyle prese makineleri ile ambalajlandiklarinda bunlara % 5 ila %
6 nispetinde su verilmesi zaruridir. Verilen bu rutubet malin preslenmesinden
itibaren gidecegi yere kadar nakli esnasinda azalip zayi olur.
IPLIK
* T-Shirt, penye etek, pantolon, mont ve elbise dikimlerinde kullanilan dikis
ipligi miktarlari, isin modeline ve isçinin becerisine göre degismekle beraber
azami ve asgari;
Pantolonda 10-12 gr .= 250 m. - 300 m.
Montda 16-20 gr. = 400 m. - 500 m.
Etekte 8-10 gr. = 200 m. - 250 m.
T- Shirtde 4- 6 gr. = 100 m. - 150 m.
Erkek tk.Elbisede 32-16 gr. = 800 m. - 400 m.' dir.
5.000 m.' lik polyester dikis ipligi numarasina göre degismekle beraber 150- 200
gr. agirligindadir.
PAMUK IPLIGI
Tek kat ipligin katlanmasinda (katlama sayisi ne olursa olsun) % 4-5
Bükümünde ( büküm sayisi ne olursa olsun) % 4-5
Çile
 
bunlar işini görür sanırım ben geçenlerde bir kaynaktan rastladım aşağıda veriyorum
fire oranları 1

FİRE ORANLARI 1. BÖLÜM |2.Bölüm için tıklayınız|

KENDİR ELYAFI
* Kendir elyafı sıfır rutubette el imalatında % 12-15, fabrika imalatında ise
%10-15 civarinda fire ve zayiat verebilir.
KEREVİT (TATLI SU İSTAKOZU)
* Canlı ve kerevitlerin av yerinde (300/800 km mesafeden) imalathaneye teslimine
kadar ölü ve agirligindan kaybi dolayisiyla verebilecegi fire nispeti % 20' ye
kadar, ayrica canli tesellümden sonra imalatin muhhtelif safhasinda (haslamadan
dondurulmasina kadar) azami % 10 kadar fire vve zayiat hesaplanmasi uygundur.
KESE KAĞIDI
* Muhtelif ebatlarda fabrikalarca 25 kilo paketler halinde yapilan kese
kagitlari % 2 civarinda fire ve zayiat verebilir.
KETEN TOHUMU
* Yag imali için toptan satin alinan keten tohumunun ihtiva ettigi yabanci madde
miktari :
- Kandira mallari : Yabanci madde en az % 3, 20
Yabanci madde ortalama % 4, 35
Yabanci madde en çok % 5, 50
- Sark mallari : Yabanci madde en az % 5, 50
Yabanci madde ortalama % 8
Yabanci madde en çok % 10, 50
Keten tohumunun toptan satin aliminda ortalama firesi % 1' e kadardir.
KIL
* Tiftik, keçi kili ve kil alti emteasinin toptan alim satimindaki depo firesi,
kirkim ve kirli mallar için tiftikte % 2, 5-keçi kilinda % 3, 5' a kadardir. Kil
alti ve tabak keçi killari firelerinin umumi sekilde tespiti kabil degildir.
Ancak kireç ve rutubet nispetlerine göre % 5 ile % 20 arasinda fire verebilir.
Bu emtiada manipülasyon ameliyesi mutattir.
Deriden kirpma (deri mali) tiftikte mallar rutubetli olacagindan fire nispeti
rutubet miktarina göre degisebilir. Bu miktar çok rutubetli ve islak mallarda %
10' a kadar çikabilir.
Mallarin bulundugu depolar çok günesli ise fire nispetinde artis sözkonusudur.
KIRTASİYE
- Okul kirtasiye çesitleri : % 2
- Defter, kalem, silgi, suluboya, cetvel, kalem kutusu, pergel, keçeli kalem,
tükenmez kalem vee büro malzemeleri : % 2, 4
- Faks kagidi, bilgisayar kagidi, karbon kagidi : % 3
- Hesap Makinasi : % 1, 8
- Dosya Çesitleri : % 3
- Ithal kirtasiye çesitleri : % 2
KİL , KAOLEN
* Kil, kaolen, feldspat, kuvars ve bunlarin türevlerinin alim-satiminda kantar
farki, açik stok sahasinda beklemesi, uzun yolda yapilan sevkiyatlarda nem
atmasi, torbali ürünlerde torba yirtilmasi gibi nedenlerle verebilecegi fire
orani %2-8 arasinda degismektedir.
KİMYEVİ MADDELER
* 1) Gölden çikarilan kristal haldeki sodyum sülfat 10 molekül billur suyu
ihtiva eder. (Glaubersaltz Krist.)
Tam kurutma halinde bünyesindeki suyu tamamen kaybederek Kalsine Sodyum Sülfat'
a dönüsür. Kütleden % 56' sini kaybetmis olur.
Ancak, günes altinda zamana birakilmis kurutulma halinde ortalama % 50 kütle
kaybina ugrayabilir.
2) Açikta birakilmis Sodyum Sülfat ister kuru, ister kristal halinde olsun, suda
kolay eridiginden yagmur altinda müddete bagli olarak bir miktar kütle kaybina
ugrar.
Kuru halde bulunan sodyum sülfatin tekrar gölden çiktigi gibi kristal hale
dönüsmesi, ancak doymus mahlul' lerinin uygun kaplarda sogukta
billurlandirilmaya birakilmasi ile kabildir.
Açikta bulunan kütlede yagmur ve kar altinda tamamen eski hale dönüs beklenemez.
* Asagida adlari yazili kimyevi maddelerin nakliyesinde, depoda ve depodan
müsteriye kadar olan sevkiyatinda verebilecegi fire nispetleri hizalarinda
gösterilmistir.
Sabunluk yaglar % 1-2
Kostik (sodyum hidroksit) % 1-2
Sabun esaslari % 1-2
Hidrojen peroksit % 1-2
Sodyum klorit % 1-2
Tasfiye topragi (Tonsil FF) % 1-2
Sodyum karbonat (Solvey) % 2, 5
Sodyum bi karbonat % 2
Çinko oksit % 1-2
Sodyum nitrat % 1-2
Asetik asit % 1-2 civarinda fire ve zayiat verebilir.
* Metanol ve üre depolama ve nakliye sirasinda % 2, 5 nispetinde fire verebilir
* Tahmil, tahliye ve nakliye sirasinda tasiyicilarin dikkatsizligi ve
ambalajlarinda çuval olusu nedeniyle :
Boraks % 2
Solvey % 2, 5
Gliserinin de % 2 nispetinde fire vermesi normaldir.
* Asagida adlari yazili kimyevi maddelerin bir yil içinde verebilecekleri fire
nispetleri :
Kalip nisadir % 2
Toz nisadir % 3
Bikarbonat de sud % 2
Boncuk tutkal % 0, 5
Sap % 3
Boraks % 3
Hiposülfit % 2
Magnezyum sülfat % 2
Anason % 3
Kitre % 2
* Metilalkol (methanol) toptan alim satimlarda % 2, perakende alim satim % 3
nispetinde fire verir.
* Esans ve tutti-fruttinin depolanma ve muhafazasindaki fire nispeti % 3,
orange, donyagi parafin, vazelin, hintyagi ve düz mum da ise % 2 civarindadir.
* Ahsap emprenye maddesi imalatinda kullanilan asit borik, bakir sülfat ve
sodyum bikromat kamyonla yapilan nakliye, tahmil ve tahliyesi sirasinda % 2
nispetinde fire ve zayiat verebilir.
* Boya ve muhtelif sanayilerde eritici ve inceltici olarak kullanilan
solventlerin özel demiryolu sarniçlari ile Halkali istasyonuna getirilip, oradan
kamyon tankerlerle firmalara getirilip 200 litrelik saç varillere doldurulurken
ve daha sonra buharlasma dolayisiyla,
Aseton,
Toluol,
Butil,
Asetat,
Etil Asetat,
Isabutanol,
Butanol,
Isabutil asetat,
Metil etil keton,
Triklor etilen,
Perkloretilen % 2 nispetinde fire verir.
* Perchloro Ethylene isimli kimyevi maddenin gemi ile getirilip oradan tanklarlr
firmalara götürülüp 200 lt. lik saç varillere doldurulerken ve daha sonra
buharlasma dolayisiyla olabilecek maksimum fire orani % 2 nispetindedir. Gemi
ile getirilip tankerlere bosaltilmasinda uygulanacak fire orani maksimum % 1' e
kadardir. (09.10.1996/421 YKK)
* Solventler :
Tiner imalatinda kullanilan isimleri yazili solventlerin 180 kg.lik fiçilarla
piyasaya arzedilmesindeki ameliye esnasinda % 3 nispetinde fire vermesi
normaldir.
Etil Asetat,
Butil Asetat,
Butenol,
Izopropil Alkol,
Metanol,
Aseton,
Toluol,
Ksilol.
* Gida esansi imalinde kullanilan uçan yaglar
aldehitler-asedatlar-Butiratlar-alkol ve glikollerin muhtelif tip ve nevilerinin
mamülün nevine göre yapilacak karisim ve isitma neticesi imalat safhasinda
toplam fire oraninin % 2, 5 olmasi normaldir.
* TOLUEN : Toluen gemi ile nakliyesinde, tahmil, tahliye islemleri esnasinda % 2
nispetinde fire verebilir.
* ZIRKONYUM SILIKAT : Zirkonyum silikat maddesinin ambalaji bu maddede herhangi
bir sekilde fire dogurmayacak sekilde gayet mahfuz olarak yapilir. Bu nedenle
fire vermez.
* TOZ KÜKÜRT : Toz Kükürt herhangi bir hasar vuku bulmadikça polietilen iç
kilifi olan, polipropilen torbalarda ambalajlanmis toz kükürt fire vermez.
* Asagida belirtilen on bes kalem kimyevi maddenin nakliyesi, depolanmasi,
varillere doldurulmasi, buharlasmasi halinde ortalama % 2, 5 nispetinde fire
vermesi normaldir.
- 60/120 Heptan
- 60/70 Heksan
- White Sprit
- Toluol
- Aceton
- Etil Acetat
- Butil Acetat
- Izo Butil Acetat
- Izo Profil Alkol
- Butil Glikol
- Izo Butanol
- Tricloretilen
- Metil Etil Keton
- Tiner Konsantre
- Her Türlü Tiner
* LIKIT KOSTIK : Likit kostigin gemiden tanklara ya da depodan müsteriye nakil
esnasinda dökülmesi, akmasi veya depolanan tankin dibinde kalan kostigin
kullanilmamasi gibi nedenlerle % 2 civarinda fire vermesi normaldir.
* Asagida adlari yazili kimyevi maddelerin, gümrüklerden depolara tasinmasi,
dahili tasima ve depolara indirme-bindirme sirasinda verebilecegi fire
nispetleri hizalarinda gösterilmistir.
- Okzalik Asit % 2 (yaklasik)
- Sodyum Hidrosülfit % 2, 5 (yaklasik)
- Poli Vinil Alkol % 3 (yaklasik)
- Hidrojin Hidrat % 2, 5 (yaklasik)
Ayrica; Freon 1211, Freon 1301 ve tekstil sanayiinde kullanilanreaktif toz
boyalar tamamen kapali ambalajlarda satildigi için fire orani sözkonusu
degildir.
* KIMYEVI BOYA : Koyu renk boyamalarda kullanilan boyar madde orani % 4, (100 kg
boyanacak mal için 4 kg organik boyar madde) Boya ameliyelerinde kullanilan
boyada fire % 2, 5 , kimyasal yardimci maddelerde (tekstil kimyasallari) % 2, 5'
dur.
Sentetik kumas boyasi imalatinda uygulanacak fire orani % 2, 5 oranindadir.
CP HAMMADDELERI: (Imalat fireleri %)
Neopynamine : Düsürücü etkisi yüksek zehir % 2, 5
Permethrine : Öldürücü etkisi yüksek zehir % 2, 5
Kerosene : Çözücü madde % 2, 5
P.B.O : Sinerjist madde % 2, 5
Odorless Kerosone : Kokusuz kerosen % 2, 5
Propellant : Kokusuz likit petrol gazi % 2, 5
Bioallethrine : Itici zehir (sivrisinek) % 2, 5
1.1.1 Trichloroethane : Çözücü Madde % 2, 5
Dye : Boyar madde % 2, 5
Oliovinola : Difüzyon saglayici yag % 2, 5
HC 1 % 35 : Teknik hidrolik, asit hidrolik % 2, 5
Tomah Thickener : Kivamlastirici, korozyon önleyici katyonik yüzey aktif madde %
2, 5
Solvent Blue Dye : Boyar madde % 2, 5
Methyl Salicilate : Koku verici madde % 2, 5
Dehydrofen C9/Berol 09 : Noniyonik, yüzey aktif % 2, 5
Patent Blue : Boyar madde % 2, 5
Rodenticide : Zehirli Fare Yemi % 2, 5
Vaporthrine : Itici zehir (güve) % 2, 5
Baid : Zehirli böcek yemi % 2, 5
Perfume Gld. Bouget : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Cosy : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Antitobacco : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Fantasy : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Exotic : Koku maddesi % 1
Perfume Gld. Lemontfresh : Koku maddesi % 1
Pronto Concentrate : Mobilya cilasi hammaddeler konsantresi % 1
IP MADDELERI
Na Xylene sulphanete : Amfotermik yüzey aktif madde % 2, 5
Butyl Cellosolve : Solvent yag ve kir çözücü % 2, 5
NaOH, %98 : Asit nötralize edici baz % 2, 5
Sodium Silcate 2:1 : Korozyon önleyici madde % 2, 5
Berol 09 : Noniyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Monoethanolamine : Asit nötralize edici baz, yard. aktif % 2, 5
EDTA, % 87 : Iyon Tutucu madde % 2, 5
Zinc Ammon. Corbonate Sol. : Polimerizasyon yardimci maddesi (karisim ana ürün)
% 2, 5
Zinc Oxide : Polimer baglayici çinko oksit % 2, 5
Ammonium Carbonete : Amonyum karbonat, tampon madde % 2, 5
Euro/Polyge/Car.Bl. : Cila aktif maddesi % 2, 5
Europol GS 40 : Cila aktif maddesi % 2, 5
OA 3 Wax Emulsion : Cila aktif maddesi % 2, 5
Bodoxin : Antibaakterisit % 2, 5
Humifen WS 25-1 : Yüzey gerilimini azaltici, islatici madde % 2, 5
Tributoxy Ethyl Phosphate : Polimer baglayici % 2, 5
Dibutyl Ethyl Phospate : Su yumusatici katki maddesi % 2, 5
Zonyl FSE : Flor bazli yüzey aktif madde % 2, 5
Carbitol : Solvent, yag ve kir çözücü % 2, 5
Dehydol LT 8 : Etilen oksitli yag alkolü % 2, 5
Perfumme Shimmer : Koku maddesi % 2, 5
AC 29 Wax Emulsion : Noniyonik cila emülsiyonu % 2, 5
Solph. Turq. Blue : Boyar madde % 2, 5
Mineral Seal Oil : Mineral bazli kaydirici yag % 2, 5
Amyl Acetate : Yag % 2, 5
Isopar E : Çözücü % 2, 5
Lin. Alkyl Benzen Sulp. : Aniyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Triethanolamine : Asit nötralize edici baz % 2, 5
Formaldehyde : Antibakteristik % 2, 5
F&D.C Yellow *5 : Boyar madde % 2, 5
Perfumme Lemmon : Koku maddesi % 2, 5
NaCL : Tuz, vizkovizite ayarlayici % 2, 5
Urea : Hidrotrop, üre % 2, 5
Perfumme TN 40 : Koku maddesi % 2, 5
CDEA : Anyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Citric Acid : Zayif asit % 2, 5
Glycerine : Cilde yumusaklik veren dolgu maddesi % 2, 5
Perfumme Drogoco : Koku maddesi % 2, 5
Ethoxy Linear Alcohol : Anyojnik yüzey aktif madde % 2, 5
Na-Metasilicate 5H20 : Korozyon önleyici madde % 2, 5
Na2c 03 : Yumusatici, buharlasmayici geciktirici % 2, 5
Empigen Bac : Katyonik dezenfektan yüzey aktif madde % 2, 5
Perfumme GW 1125 : Koku maddesi % 1
Perfumme Sarant : Koku maddesi % 1
Surfactant Blend : Yüzey aktif maddesi % 2, 5
Perfumme Lavander : Koku maddesi % 1
Ammonia % 25 : Dezenfektan madde % 2, 5
Lancropol Opa : Anyonik yüzey aktif madde % 2, 5
STPP : Su yumusatici, dolgu maddesi % 2, 5
Antifoam 6681 : Köpük kesici madde % 2, 5
Dequest 2000 : Köpük kesici madde % 2, 5
Monoethanolamine : Asit nötralize edici baz, yardimci yüzey aktif olusturucu %
2, 5
Dehypon LS 54 : Noniyonik yüzey aktif madde % 2, 5
Mono Propyl. Glycol : Çözücü madde % 2, 5
* D.O.P. YAGI : (Içerigi ; Fithalik Anhidrit % 38, 2 Ethil Hexzanol % 60, Soda
(sanayi) % 1, Titanat % 1 (Tetra Isopropyle Titanate )) üretiminde uygulanacak
fire orani % 7 ile % 9 arasindadir.
* Sodyum silikat solüsyonunda tasima, bosaltma ve nakil hallerinde kimyasal
özelliginden dolayi fire söz konusu degildir. Teslim aninda teknik nedenlerden
dolayi bir fire söz konusu ise, bu tamamen arizi bir nedendir.
* KS Silica, Vp4, ZDBC, ZDEC, ZDMC, Permanax 6PPD-IPPD, Permanax TQ, Perkadokx
BC vs. maddelerin nakliye ve depolanmasinda uygulanacak fire orani % 2' dir.
(07.03.1996/56 YKK)
* 15, 20, 25, 30, 35, 50, 70 ve 210 kg.lik plastik, fiçi ve karton
ambalajlarinda toz ve likit formda tekstil kumas boyalarinin ithali sirasindaki
sevkiyatta, gümrüklemesinde fire söz konusu degildir. Depolanmasi ve satisi
sirasinda uygulanacak fire orani ise % 0, 5-2 arasindadir. (21.03.1996/94 YKK)
* Gida tipi fosforik asitin tank konteyner ve PVC bidonlar ile partiler halinde
yapilan ithalatinda % 1 oraninda fire meydana gelir. (07.06.1996/221 YKK)
* 1000 Kg. Proder L için gerekli maddeler :(Miktar Kg)
Nisasta :618.46
Seker :152.69
Soya :29.61
Fosforik Asit 1.61
Amonyak :3.65
Kalsiyum Klorür 2.40
Breox :0.19
Lesitin :5.76
Proxcell :0.365
Su :1492.92
Tuz :230.76
Toplam 2538.41 Kg
Genel Randiman = 1000 / 2538.41 * 100 = % 39.4
1000 Kg. Prosam için gerekli maddeler (Miktar kg):
Nisasta :2846.01
Seker :702.65
Soya :136.28
Fosforik Asit 7.43
Amonyak :16.81
Kalsiyum Klorür 11.06
Breox :0.88
Lesitin :26.54
Proxcell :1.68
Su :6870.08
Tuz :778.76
Toplam 11398.18
Genel Randiman = 1000 / 11398.18 * 100 = % 8.8
1000 Kg. Orbamil ES 10X için gerekli maddeler (Miktar Kg):
Nisasta :769.74
Seker :1050.42
Dekstrin :119.88
Soya :2.80
Sodyum Karbonat 0.095
Lesitin :7.28
Proxcell :0.095
Su :2270.95
Tuz :276.19
Toplam 4497.45
Genel Randiman = 1000 / 4497.45 * 100 = % 22.2
(14.05.1997/227 YKK)
KITAP
* Her firmada muhafaza edilis ambalaj tarzi ve sair sebeplerin farklilik
arzetmesi nedeni ile bu hususta ortalama bir nispetin tayinine imkan
görülmemekle birlikte, bedava dagitiminin ve telif olmanin tevsik ve tespiti
halinda bu husus nazara alinabilecegi gibi basim ve dagitima hazir olan kitabin
sayimi sirasinda bozuk olanlar da dikkate alinir. Ancak bu durumda fire ve
zayiat nispeti % 3, 5 civarinda olabilir.
Okul kitaplarinin piyasa basimevlerinde bastirilmasinda meydana gelebilecek fire
nispetlerinin tespitinde baski adedi, renk adedi ve kagit cinsi büyük rol oynar.
Bu sebeplerle meydana gelebilecek fire ve zayiat nispetlerinin takribi
miktarlari :
1) 4 renk ofset makinalarinda kullanilan :
a) 68 * 100 - 80 gr. 1 hamur kagitlarinda % 2-5
b) 60 * 100 - 60 gr. Okul (ebat) kagitlarinda % 2-8
(Izmit kagidinda fire nispeti % 8' in de üstüne çikabilir.)
2) 4 renkli Web ofset makinalarinda kullanilan ayni cins bobin kagitlarinda ise
baski süresindeki fire orani 5 5' dir. Kagit firesi isçilige göre degistiginden
bir rakam tespiti mümkün degildir.
KONFEKSIYON
* Hazir giyim esyasi alim ve satiminda maruz kalinan kayip, fire olmayip zayiat
anlamini tasiyabilir, bu da % 1-2 nispetinde düsünebilir. Giyim esyasininstoka
kalmaktan mütevellit moda geçisi ve diger faktörler zayiata sebebiyet vermeyip,
ancak deger ölçüsünü düsürebilir. (19.12.1989 YKK)
* Deri konfeksiyon imalatinda bir adet kadin paltosu için 3, 5-4 metre civarinda
astar kullanilmaktadir. Ayrica kapitone için bir fire söz konusu degildir.
(19.12.1989 YKK)
* Askeri baslik imalinde kullanilan yün moher, örgü ve dikis esnasinda % 12
civarinda fire ve zayiat verebilir. (19.12.1989 YKK)
* Örgü, kasar- boya, emprime, konfeksiyon kesim, konfeksiyon dikim fire
nispetleri dokuma sekillerine göre söyledir :
Mayöz ve suprem makinalarda:
Örgü % 5
Boya ve kasar % 5
Emprime hazirlgi için Kenar kola % 13
Emprime % 3
Düz interlok makinalarda:
Örgü % 5
Boya ve kasar % 5
Emprime % 3
Konf. Kesim ve dikim % 15-18
Kesim hazirligi seçim
Kenar kola %13
Ve Dikim %15-18
* Konfeksiyon imalatinda meydana gelecek fire nispetleri, kumasin kilosu
sözkonusu oldugu takdirde cinsine ve yapilacak modele göre % 15 ile % 25
arasinda degisiklik arzedebilir.
* Suni iplikten mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 2-3 arasi
2) Iplik sarilirken % 4
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir.
* Pamuk ipliginden mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 2-3 arasi
2) Iplik sarilirken % 2
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir.
* Yün ipliginden mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 2-3 arasi
2) Iplik sarilirken % 2
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir.
* Sentetik iplikten mamul konfeksiyon :
1) Iplik boyanirken % 1
2) Iplik sarilirken % 2
3) Iplik dokunurken % 2-3 arasi
4) Kumas konfeksiyon haline gelisinde takma kolda % 15, reglanda % 5, pantolonda
% 10-15 arasi, kaskol imalinde % 5-8 arasi fire verir. (19.12.1989 YKK)
* Mont, pantolom, etek ve elbise dikiminde 11 ve 14, 5 ONS blue-jean ve
gabardinin verebilecegi fire nispeti % 1, 5-2, 5 civarinda olabilir. (19.12.1989
YKK)
* Konfeksiyon dis giysi imalatinda ;
Kasar : % 6
Yikama : % 2
Sardon : % 2
Boya+metraj baskisi+emprime : % 2
Ram : % 3
Nakis' ta : Fire yok.
Kesim ve dikiste : % 4-5' tir.
* Pantalon : Eni 1.50 cm olan kumastan 1.20 cm ile 1.25 cm boyunda yarim salvar
pantalon dikilir.
* Tüccar terzi olarak faaliyette bulunan kimselerin dikecekleri bir kat erkek
elbisesindeki fire orani (kumas ve malzeme olarak tela-astar vb. dahil) ortalama
% 15 civarindadir. (24.04.1997/206 YKK)
ÖRME KONFEKSIYON
* Triko kumas ve konfeksiyon ürünleri imalatinda safhalar itibariyle fire
oranlari :
1) Imalatin gerektirdigi kaçinilmaz fire oranlari :
1A- Iplik aktarma safhasinda : % 1-2
1B- Örme safhasinda : % 3-6
(Düz el örgü makinalarinda bu oran % 1, 5-3' tür.)
1C- Baski safhasinda : % 0, 5-1
(Bu safhada belirtilen fire orani sadece baskili mamuller için geçerlidir.)
1D- Isleme ve nakis safhasinda : % 0, 5-1
(Bu safhada belirlenen fire orani sadece üzerine isleme ve/veya nakis yapilan
mamuller için geçerlidir.)
2) Imalatin gerektirdigi fire olmayip, ticari kosullar nedeniyle olusan kayiplar
:
2A- Iplikteki ve konfeksiyon ürünlerindeki rutubet farkindan : % 1-3
2B- Ipligin sarildigi konikler ve ambalaj maddelerinin agirligi : % 1, 5-2
3) Kesim ve Dikimde :
1- Örgü makinasindan çikista yaka disinda kesim gerektirmeyen kazaklarda % 3 ile
% 6 arasi,
2- Kol, beden ve yaka kesimi gerektiren kazaklarda örgü, incelik, kalinlik ve
modeli gözönüne alinarak ;
% 15 ile % 30 arasi kazak
% 17 ile % 11 arasi hirka yelek
% 15 ile % 25 arasi süveter
% 10 ile % 25 arasi etek
% 20 ile % 28 arasi elbise (takma kol)
% 25 ile % 40 arasi elbise (yarasa kol)
3- Standart disi özel kesim gerektiren modellerde oran bilirkisi tarafindan
tespit edilmelidir.
Örme s-shirt, çocuk örme bluz, çocuk örme s-shirt, bebek örme shirt, bayan örme
s-shirt vs. ile ilgili çesitli üretim asamalarina iliskin fire oranlari ise ;
% (Kg. Olarak)
Örme : 3-7
Boyama : 6-10
Baski : 3-5
Kesim : 10-20
Dikim : 3-5
Ütüleme : 1-3' tür. (08.07.1998/1059 YKK)
KOZMETIK
* Sise, kapak, firça, kutu, düzinelik kutu, plastik kutu, etiket, kavanoz gibi
ambalaj malzemeleri stoklama sirasinda % 3' e kadar, imalat sirasinda % 12' e
kadar fire vermektedir.
Bu ürünlerde kullanilan mallari iki grupta incelemek gerekir. 1. Grup hazir
vaziyette renklendirilmis ve kokulandirilmis fiçi veya büyük ambalajla gelen
ürünlerin ambalajlanmasi sirasinda % 7' e kadar fire verebilir. 2. Grup hammade
ve talk' tan yapilan imalatlarda % 21' e kadar fire verebilir. (27.06.1996/250
YKK)
TERMOS
* Ara maddesi poliüretan olan termos imalatinda % 2 ile % 8 nispetinde fire ve
zayiat olabilir.
TIBBI MALZEME
* Belçika menseli X-LITE termoplastik medikal alçilarin gerek rulo ve gerekse
büyük palakalar halinde kullanilmasinda % 5 civarinda fire meydana gelir.
TON BALIGI
* 250 gr.lik (brüt agirlik) teneke kutularda ambalajli ton baligi için
kullanilmasi gerekli zeytinyagi miktari asgari 25 gr.dir.
200 gr.lik (brüt agirlik) teneke kutularda ambalajli ton baligi için
kullanilmasi gerekli zeytinyagi miktari asgari 20 gr.dir.
TUGLA
* Harman Tuglasi : Harman tuglasi imalat esnasinda % 20 ile % 22 civarinda fire
verebilir.
TURSU
* 17-6 kiloluk teneke kutularda ve 1/4 kg naylon torbalarda muhafaza edilen
tursularin toptan satislarinda % 2' ye kadar fire nispeti normaldir.
KÖSELE, MAKINA KAYISI, KETEN VE PAMUK HORTUMLAR
* Yurda ithal edilmekte olan kösele, makina kayisi ile keten ve pamuk
hortumlarda takriben % 1 nispetinde görülen fazlalik ticarette müteamildir. Bu
imalatçi firmalar tarafindan fire ve ameliye payi olarak birakilir ve karsiligi
faturaya ilave edilmez.
TUTKAL
* Soguk tutkalin toptan satislarinda fire ve zayiat olmaz. Perakende
satislarinda kapali kutularda satiliyor ise, yine fire ve zayiat bahis konusu
degildir. Toz halindeki açik perakende satislarda % 1 nispetinde fire ve zayiat
verebilir.
* Ithal edilen tutkal ve plastik esasli macunlarin depoda uzun süre beklemesi
halinde, % 2 nispetinde fire verebilir.
TUZ
* Çamalti tuzlasindan dökme olarak nakledilen ham tuzlarin (yükleme, nakil ve
bosaltma) ameliyesi esnasinda % 0, 10 ; açikta depoda 15 ile 30 gün bekletilmesi
esnasinda % 0, 2 nispetinde fire vermesi normaldir.
Ham tuzun yikanip, kurutulup, ögütülerek yemek tuzu haline getirilmesi sirasinda
% 15-26 arasinda fire ve zayiat vermesi normaldir.
TÜL
* Sentetik iplik (polyester)' den dokunmus tülün ; kasar, top boyama, apre ve
fiksaj terbiye safhasinda meydana gelebilecek fire oraninin uzamada ve
kisaltmada % 1 nispetinde bulundugu anlasilmistir.
* Tül tül olarak alinip brode yapilmak üzere fabrikaya yollaniyor, brode yapimi
için makinaya takiliyorsa, bu takma esnasinda kumaslarin hem baslangiç, hem de
bitim yerinden 75' er cm bosluk meydana gelir. Bu bosluklardan dolayi da ortaya
% 5-7 civarinda fire çikar. Sonuçta tülün brode yapilmasi esnasinda meydana
gelen fire nispeti % 5-7 civarindadir.
UN
* Ecnebi maddelerden ari temizlenmis 100 kilo bugday imale sevk edilmeden önce
kuru ve yas temizlenmesi esnasinda bugdayin bünyesindeki kirik miktarina göre %
1/2 ile % 1, 5 arasinda fire verebilir. Bu kiriklar bilahare ecnebi maddenin bir
kismi ile birlikte tavuk yemi olarak satilabilir.
Gida maddeleri tüzügüne göre temizlenmis (ecnebi maddelerden ari) 100 kg
bugdaydan, bugdayin cinsine ve piyasa sartlarina göre :
a) 84/86 randimanli un imal edildiginde, takriben yukaridaki randimandan % 1/2
asagi ve yukari un elde edilir.
Bakiye rutubet farki ile birlikte 101-101, 5' a kadar olan kismi kepek ve
razmoldur.
b) 74/76 ile 80 arasindaki 5 ile 6 kilo (bon kalite) tabir edilen adi vasifta
bir un elde edilir. Bakiye 80 ile 101-101, 5 kismi kepek ve razmoldur.
c) Bir de 65/70 arasinda randimanli ekstra ekstra kalite (lüks) börek ve baklava
vs. yapilan un vardir. Bu un da takriben 10-15 arasinda (bon kalite) un elde
edilir. Geri kalan kismi kepek ve razmoldur.
Randiman yükseldikçe unun kalitesi düser. Bu husus yukari da tafsilen
belirtilmistir.
* Un' un satisinda fire sözkonusu degildir.
ÜZÜM
* a) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak üzere isletmelerde islem görmeyen
üzümler bir sezonda % 1, 5' a kadar fire verir.
b) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak üzere isletmelerde islem gören
üzümler isleme esnasinda % 4' e kadar fire verir.
- Bir mevsimlik islem görmüs üzümlerde fire nispeti % 4' e kadardir.
- Bir mevsimlik çekirdekli ve çekirdeksiz islem görmeyen üzümlerde fire nispeti
% 1, 5' a kadardir.
- Bir mevsimden müteakip mevsime devredilen islem görmemis üzümlerin firesi
yukaridaki orandan % 1; islem görmüs üzümlerin firesi ise, yukaridaki orandan %
4 fazla olabilir.
- Iki mevsim bekletilen islem görmüs üzümler ise sekerlenme ve güvelenme
sebebiyle % 3' e kadar ek bir fire verebilir. Topak üzümler hava sartlarina göre
% 1' e kadar ek fire verebilir.
c) Üzüm isletmelerinde kutulama esnasinda kalburlardan çikan zenep çöpü ve
kalburalti (çikinti) tabir edilen üzüm çöplerinin depolarda tekrar kalburlanarak
degerlendirilmesinde % 15-20 arasinda fire meydana gelir. (25.07.1996/305 YKK)
VIDEO KASETI
* Video kasetiyle ilgili çogaltim, isi ile jelatinli paketleme ve dagitim
sirasinda olusan kirilma, bant çizilmesi, fazla isinmadan dolayi evsafini
kaybetmesi nedenleriyle meydana gelen kayiplarla isgili fire nispeti binde iki
civarindadir.
YAG
* Bitkisel ham yaglarin tankerlerle yapilan nakliyatinda, zabitla tespit
edilecek zayiatin disinda tanker cidarlarina yapisma ve hortum kullanilma
nedeniyle, % 0-0, 5 civarinda fire verebilir.
LIKIT YAGLAR
* Plastik ve cam siselerde satisa sunulan sivi yaglarda delinme ve patlama
sebebiyle binde on nispetinde fire ve zayiat olabilir. (19.12.1989 YKK)
TEREYAG
* 100 kg piyasa kremasindan ortalama 60-70 kg tereyagi alinabilir.
* Ithalat sirasinda tereyag % 2 fire verir. (13.06.1996/55 YKK)
* Islenmemis blok tereyaginda ambalajlama esnasinda % 5 civarinda fire olusur.
(13.06.1996/231 YKK)
AYÇIÇEK YAGI
* Toptan varilli, tenekeli ve kolili pamuk yagi ile çiçekyagi satislarinda
verilebilecek fire ve zayiat orani binde bes civarindadir.
* Ham ayçiçek yagi rafine edildigi zaman % 5-8 fire verebilir.
* Ayçiçek ve pamuk yagi (1, 2, 5, 10, 17 kiloluk) teneke ve varillerde tedarik,
depolama ve satis sirasinda % 0, 5 civarinda fire verebilir.
* 1- 1970-1971-1972-1973 tarim yillarinda Trakya mintikasinda yetisen melez
ayçiçeklerinden otomatik preslerle % 38-42 naturel yag, % 40-42 küspe elde
edilmistir.
2- a) Hamyagda asit miktari ne olursa olsun % 1-1, 5 rutubet ve yabanci madde
verilir.
b) Asit miktari 0, 50 ile 2, 5 olan yaglar, rafine edildiginde % 5-8 fire
vermektedir. Ancak bu fireden % 2-4 yan ürün (asit yagi ) alinmaktadir.
3- Küspede sonradan meydana gelen gelen fire miktari; depolama sekli depolama
zamani ve suhunete göre degisiklik gösterir.
a) Presyon sureti ile ayçiçeginden çikarilabilecek yag nispeti ortalama olarak %
38 ile % 38, 5
b) Presyon sureti ile ayçiçegi tohumundan elde edilecek küspe nispeti ortalama
olarak % 38 ile % 40
c) Ayçiçegi tohumunun ambar firesi olarak nakliye firesi tarti farki ve rutubet
firesi olarak ortalama % 1 ile % 1, 5
d) Ayçiçegi tohumunda imalat esnasinda çikabilecek ise yaramaz çikinti miktari
bu tohumda ortalama olarak %2, 5 ile % 3 nispetinde yabanci madde
e) Ayrica ayçiçegi tohumunda ortalama olarak %19, 5 ile % 17, 5 nispetinde kabuk
çikabilecegi ve kabuklarin da umumiyetle fabrikalarda yakacak olarak
kullanilabilecegi tespit edilmistir.
* 1) 100 kg analizle ayçiçek tohumundan,
a) Preslerle yapilan imalatlarda % 36-38 Naturel yag, % 45 küspe, % 10-12 kabuk
ve % 5 fire elde edilir.
b) Ekstrasyonla yapilan imalatlarda % 39-41 naturel yag, % 50 küspe ve % 8-9
arasinda kabuk elde edilir.
2) 100 kg nebati ham ayçiçek yagi rafine edildiginde, asgari 94 kg azami 96 kg
rafine ayçiçek alinir. Asit yagi ve stearin miktarlari yagin asit miktarina göre
degismektedir.
3) 1. Maddedeki imalat safhasinda fire miktari :
a) bendindeki imalatta % 3-4' tür.
b) bendindeki imalatta % 3-5' tir.
4) Rafine imalat sonrasi ambalajlama, depolama ve pazarlama safhasinda binde bes
kadar fire ve zayiat verebilir.
SOYA YAGI
* Soya yaginin tankerlerle yapilan nakliyatinda zabitla tespit edilecek zayiatin
disinda tanker cidarlarina yapisma ve hortum kullanilma nedeniyle % 0-0, 5
civarinda fire vermesi normaldir.
* Orta kalitede yani 2asitlik ve 9-10 renge kadar olan 100 kg soya yaginin
rafine edilmesi neticesinde, % 91, 5-92, 5 kg rafine vinterize soya yagi elde
edilip, % 7, 5-8, 5 civarinda fire verilebilir.
ZEYTINYAGI
* 17-5-2-1 kiloluk teneke ambalajlardaki zeytinyaginin toptan satislarinda
verebilecegi fire nispeti % 1' e kadar normaldir.
* Lambant (rafine olmayan) zeytinyaglarinin filitrelenmesi mecburiyeti
oldugundan % 3' e kadar filitre firesi, istihsal bölgelerinden bölgeye
nakliyesinde % 1-( 1/2-1-2-4-5-10-17 kg) lik teneke, plastik veya cam siselerin
imlasindan (doldurulup ambalajlanmasindan) ötürü % 2 civarinda fire ve zayiat
olabilir.
* Zeytinyagi yaz aylarinda günes gören yerde teneke içinde uzun müddet kalirsa,
kalitesinde düsme olur, yani asit miktari yükselir. Yüksek asitte kalitesine
olumsuz yönde etki eder.
* Ithalat sirasinda zeytinyagi % 0, 5 fire verir. (7.3.96/55 YKK)
ASITLI YAGLAR VE DON YAGLARI
* Asitli yaglar ve don yaglarin nakliyesinde, depoda ve depodan müsteriye
sevkinde uygulanacak fire orani % 1-2, ayçiçek küspesinde ise uygulanacak fire
orani % 0, 5' dir.
YATAK
* Sünger yatak yapiminda % 8-10 civarinda fire meydana gelir.
YER KAROLARI
* Marley ve marley tipi karolarin ambalajsiz olarak gerek sehir içi, gerekse
sehir disi nakliyatinda yüklenmesi ve indirilmesi sebebiyle % 1' e kadar, döseme
esnasinda ise kenarlara isabet eden kesinti zayiati olarak da yine % 3-4 fire
vermesi normaldir. (19.12.1989 YKK)
* Çini mozaik ve çimento karisimindan yer karosu imalatinda % 3 civarinda fire
ve zayiat olabilir.
* Vinly asbet termoplastik yer karolari dösemesinde metrekareye ortalama 300 gr
yapistirici konulabilir.
Ayni yer karolari dösemesinde % 3-4 civarinda fire ve zayiat verir.
* Her nevi marleyler, her nevi yer parkeleri, yer döseme tutkallari tatbikat
esnasinda % 3-4 civarinda fire ve zayiat verebilir. (19.12.1989 YKK)
GAZBETON
* Gazbeton tabir edilen hafif beton yapi malzemzsi TS 453 standardina uygun
olarak (Donatili gazbeton ve donatisiz gazbeton) olmak üzere iki türde ve
muhtelif kalinlik ebadlar da imal edilmekte ve piyasaya sürülmektedir.
Donatili gazbeton malzemesinde demir techizat mevcuttur. Mezkur malzemeler Ytong
San. A.S. Fabrikalarinda imal edilerek, özel paletlerle depo edilmekte ve
kamyonlara paletlerl üstünde forkliftlerle, donatisizlar bazi ahvalde bilhassa
Istanbul disina sevkiyatta elle paletsiz yüklenerek müsterilere
sevkedilmektedir. Malzemenin depolanmasi, nakliyesi, tahmil ve tahliyesinde
dikkat gösterilmemesi halinde, tuglalarda oldugu gibi, gazbeton malzemesinde de
kirilma meydana gelebilir. Ancak, bu zayiatin malzemenin kalinligina,
depolanmasina, vasitalara yüklenmesine, nakliye ve mesafesine, yol durumuna ve
vasitadan indirilmesinde gösterilecek dikkate bagli bulunmaktadir.
* Ayrica gazbeton malzemesinin imalat safhasinda, pazarlanmasinda,
alim-satiminda ve santiyede kullanilmasi safhasinda da zayiat miktar ve
nispetlerinin degistigi, bu unsurlar nazari dikkate alindigi takdirde gazbeton
yapi malzemesinin alim ve satimiyla istigal eden firmalarda;
Donatisiz gazbeton malzemelerindeki fire nispeti; % 1 ile % 5,
Donatili gazbeton malzemelerindeki fire nispeti azami % 3 olabilir.
YUMURTA
* a) Yumurta buzhanelerde muhafaza edilip satisa çikarildigi zaman, toptan ve
perakende satislardaki fire orani % 8-10 arasindadir.
b) Piyasadan mübayaa edilip, viyollerde toptan ve perakende satilan yumurtalarda
fire oranlari ilkbahar, sonbahar ve kis aylarinda % 8, yaz aylarinda ise, çatlak
ve çürüklük sebebi ile % 10' dur. (23.07.1998/31 YKK)
ZEYTIN
* Antalya menseli taze zeytinlerin salamura edilip yenebilir hale dönüsünceye
kadar geçen devre zarfinda verebilecegi azami fire nispeti % 18, asgari fire
nispeti de % 12' dir.
* Zeytin firesi umumiyetle mevsime, zeytinin menseine, kalitesine , mahsul
senesine, ambalaj sekline ve bekleme müddetine göre degismektedir. Bu sebeple
bahis konusu zeytinlerin küfeli toptan satislari esnasinda yaz aylarinda
takriben (2-3 ay) % 6 ile % 8, kis aylarinda ise % 4 ile % 6 nispetinde fire
vermesi normaldir.
* 1) Gemlik, Mudanya, orhangazi, Trilya, Aydin, Akhisar zeytinlerinde tuzlanip
depolanma esnasinda % 10' a kadar fire ve zayiat olabilir. Edincik ve Antalya
bölgelerinde yetismekte olan su zeytinlerinde ise ayni muamele esnasinda bu
oranin % 15' e kadar çikabilmesi normaldir.
2) Salamura zeytin havuzdan çikarilip ambalajlanma yerine gelene kadar geçen
zaman içinde % 3' e kadar fire ve zayiat verebilir.
* Salamura siyah zeytinin toptan ve perakende satisinda verebilecegi fire orani
% 1 civarindadir.
* Zeytinin 100-250-500 gr.lik ufak ambalajlanmasinda % 5' e kadar fire ve zayiat
olabilir.
Yaz aylarinda, naylon torbalar içindeki, sandiklarda muhafaza edilen zeytinlerde
kurtlanma ve küflenme olabilir. Bu da kaliteyi düsürür.
* TS 774' e tabi zeytinin imalatçi firmadan satin alinip, toptanci sifati ile
veya o firmanin bayisi durumunda bulunan toptanci tüccarin pazarlamasi esnasinda
hasil olabilecek yillik fire orani % 1' dir. % 1' in üzerinde bir fire orani
ise, ancak ekspertiz yolu ile tespit edilebilir. (06.03.1997/66 YKK)
ZIL
* Bateri zili, orkestra zili ve bando zili üretimlerinde meydana gelebilecek
fire orani % 10-12 civarindadir.
SABUN
* 1- beyaz sabun çuvalli ambalaj nakliye firesi % 2, çuvalli ambalaj ile depoda
muhafaza firesi ( alti ay ) için % 4, perakendeci firesi ( nakliye firesi dahil
) % 10' a kadar olabilir.
2- Ikinci nevi ise pirine sabunlarinda, yukaridaki nispetlerden % 1 daha fazla
fire kabul edilebilir.
* Perakende satista arap sabunu % 4, sabun tozu % 15 civarinda fire ve zayiat
verebilir.
ÇAMASIR SUYU
* En iptidai tarzda, beton havuzda insan gücü ile HYPO CLORID karistirilarak
yine hortumlarla basit sekillerde siselere doldurulan çamasir suyunun bu tür
imalatinda HYPO CLORID hammaddesinin % 0, 2 nispetinde fire ve zayiat vermesi
normaldir.
* Çamasir suyu ana solisyonu; nebati maddelerden yapilmis çamasirlari temizlemek
ve beyazlatmak için kullanilan ve alkali hipoklorit halinde aktif klori, bazen
de sodyum perborati ihtiva eden solisyonlardir.
Çamasir sulari ana solisyonunun litresinde 20 gr' dan az aktif klor
bulunmamalidir. Perborati ihtiva edenlerin litresinde 50-100 gr sodyum perborat
bulunabilir.
Çamasir sulari ana solisyonunun 40 misline sulandirilmasiyla elde edilen
solisyonun alkalitesi (NaOH hesabiyla) binde 5' I geçmemelidir.
TENCERE
* Düdüklü tencere : Ana hammaddesi alüminyum disk olan düdüklü tencere
imalatinda % 2 nispetinde fire ve zayiat olabilir.
FAST-FOOD
* Fast-Food yiyecek ve içecek satisi yapilan yerlerde, satisi yapilan mamüllerin
verebilecegi fire oranlari asagidadir:
Salatalar:
Mevsim salatasi % 22
Meyve salatasi:
Portakal vb. % 45-55
Elma vb. Açik renkli meyvelerde % 20-30
Çilek, visne vb. % 20
Tatlilar:
Kabak Tatlisi % 25 (06.02.1997/YKK)
Pizzalarda uygulanacak fire orani % 5' dir.(06.02.97/YKK)
FERMUAR VE DÜGME
* Blucin pantalon imalatinda kullanilan fermuarlarin tas-yikama esnasinda % 3
ile % 5 arasinda degisen fire vermesi normaldir.
* Ithal mali fermuar ve dügmelerin konfeksiyon atölyelerinde kirilip, bozulmasi
sonunda % 1 ile % 2.5 arasinda fire vermesi normaldir.
* Her nevi sentetik ve tabii maddelerle yapilabilen dügme, çitçit ve toka gibi
mamüllerin nakliyesi, alicilara numune olarak verilmesi (kartela yapimi) vb.
gibi islemler esnasinda meydana gelebilecek fire orani % 1 civarindadir.
* Fermuar kullanilan polyeser iplik, naylon monofilament iplik, fitil ( kort),
asetik asit, sertlestirici, parlatici, inceltici, hidrosülfit, polipropilen
film, üst durdurucu, alt durdurucu ve kopça gibi hammaddelerin kullanim
miktarlari ve dokuma, boyama, apreleme ( ütüleme), santimleme kesim ve son
mamülde olusan fire oranlari asagiya çikarilmistir:
FINDIK
* Findigin depolanmasinda mütevellit % 1-5 fire vermesi normaldir.
Kabuklu findik kirma firesi : % 2-3
Iç findik bekleme firesi : % 5
Nakliye firesi : % 2
* Findikta tabiat sartlarina göre ( meteorolojik durumlar, hava sartlari, arazi
durumlarina göre) yillara ve bölgelere göre % 38-54 arasinda randiman verimi
olur. Kabuklu findigin iç findik durumuna getirilme isleminde % 3 oraninda fire
verilir. ( 22.04.1996/143 YKK)
* Kabuklu findiklarin iç findiga dönüstürülmesinde % 50 oraninda randiman ve
fire uygulanabilir; yani 100 kg. Kabuklu findik temizlendikten sonra 50 gr. Iç
findiga dönüstürülebilir. ( 05.12.1996/540 YKK)
FOLYO
* MDF üzerine PVC folyo kaplama esnasinda, % 15-20 arasinda fire meydana gelir.
FOTOGRAF
* Renkli fotograf basimindaki fire orani % 15 nispetindedir.
* Otel fotografçiligi dalinda faaliyet gösterenler satis islemi esnasinda % 40
civarinda fire verebilir.
* Yurt disindan ithal edilerek satisi yapilan, 37.01./37.02/37.03 ve 37.07 GTIP
no.lu fotograf film, kagit ve ilacin ticari fire oranlari asagida hizalarinda
gösterilmistir.
G.T.I.P. No.su
37.01 % 1.5
37.02 % 1.5
37.03 % 2
37.07 % 5
* Asagida dökümü yapilan yedek parçalardaki fire oranlari % 1, 5 ile % 2
civarindadir. ( 07.08.1997/207 YKK)
- Control Strip ( Levhalar ve filmler)
- Super Condition Tablet ( Digerleri)
- Hose ( Digerleri)
- Extract Leader Tape ( Digerleri)
- Splicing Tape ( Digerleri)
- Film Sleeve (Polivinil klorürden Olanlar)
- Repl. Tank ( Digerleri)
- Cap Measuring ( Digerleri)
- Washer / Pad / MSW / Pump Head ( Digerleri)
- Grip / MSW Assy / Tank / Silicon Belt
- Rubber Elbow / Rubber ( Digerleri)
- Belt ( Transmisyon Kolanlari)
- Rubber / Cushion Rubber ( Digerleri)
- Photo Book Glue ( Plastik emdirilmis sivanmis mensucat)
- Molton ( Digerleri)
- Mirror Box ( Sadece kesilmis olanlar)
- Chain ( Tranmisyon zincirleri)
- Ring / Holder Ring ( Digerleri)
- Spring / Spring extension / Leaf Spring ( Digerleri)
- Cutter / Sgueegee Blade ( Kagit kesmeye mahsus olanlar)
- Cut / Sort Punch Unit ( Kagit kesmeye mahsus olanlar)
- Pump / Pump Assy ( Digerleri)
- Fan / Motor Fan / Fan Assy ( Aspiratörler)
- Mechanical Filter Assy ( Digerleri)
- Chemical Filter ( Digerleri)
- Air Filter ( Havanin filtre edilmesi veya aritilma. Için mak. Ve cih.)
- Dryer Filter ( Havanin filtre edilmesi veya aritilm. Için mak. Ve cih.)
- Photo Book FMB-50 ( Kapak takma makina ve cihazlari)
- Valve / Float Switch / Float ( Digerleri)
- Gear / Gear Head / Idler Gear ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Screw / Sprocket / Fork / Pulley ( Sürtünme dislileri ve disli sistemliri)
- Knob / Gear Assy / Set Screw ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Shutter Release / Partitioner ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Feed Screw Assy / Sleeve ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Wind-Up Dial / Rulley ( Sürtünme dislileri ve disli sistemleri)
- Motor Assy ( Digerleri)
- GX Battery Charger ( Akü sarj ediciler)
- GX Battery Pack ( Batarya Bloklari)
- Battery Contact ( Batarya aksami)
- Heater ( Digerleri)
- Fuse ( Digerleri)
- Relay ( Anma akimi. 2 A.I geçmeyenler)
- Switch / Switch Assy ( Mikro anahtarlar)
- Switch Case Assy ( Mikro anahtarlar)
- Harness ( Digerleri)
- Print Lamp / Lamp ( Gerilimi 100 Voltu geçmeyenler ( Lamba))
- Photo Interrupter / PCB / MC PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Detector Maw / Det. Carrier ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Chip CPU Assy / Encoder PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Lens Motor Assy / PCB Assy ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- AF Relay FPCB / Charging PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Trigger PCB / CPU PCB ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Charging PCB Assembly ( Fotodiyotlar, Fototransistörler)
- Selenoid Assy ( Faslin herhangi bir yerinde belirtilmeyen makinalarin
elektrikli aksam ve parçalari)
- Cluster Lens / GX Lens 125 mm. ( Camdan olanlar)
- Glass / Objective Lens ( Camdan Filtre)
- GX 680 Body ( Fotograf Makinasi ( Makina))
- GX Magazin 220 / RC Release 5 M. ( Digerleri)
- GX Angle Finder / Extension Rail ( Digerleri)
- Wide Belows / Long Belows ( Digerleri)
- GX Hood GX 65 / 80 Lenses ( Digerleri)
- GX LF Lens Board Adapter ( Digerleri)
- GX AE-Finder FL / Maquette ( Digerleri)
- Camera Back Assy / LCD Panel ( Digerleri)
- Top Cover Assy / Lens Mask Assy ( Digerleri)
- Bat. Comp. Cover Assy / Lens Assy ( Digerleri)
- AF / Viewfinder Assy / Lever Assy ( Digerleri)
- LCD Holding Framel Assy ( Digerleri)
- Light Shielder / Pan. Mode Switch ( Digerleri)
- Zoom Drive Assy / Spool / Spacer ( Digerleri)
- Back Cover Assy / AF Led Window ( Digerleri)
- Battery Label / Camera Back ( Digerleri)
- Flash Assembly / Shutter Release ( Digerleri)
- Mechanism Chassis Assy ( Digerleri)
- Self-Timer Window / Front Window ( Digerleri)
- Master Lens Assy / Bottom Plate ( Digerleri)
- Main Capacitor / Lock / Flash Assy ( Digerleri)
- XENON Tube / Dx Control Assy ( Digerleri)
- SF Contact Assy / Pressure Plate ( Digerleri)
- Film Chamber Door / Stop Lever ( Digerleri)
- Reflector Care / Myler Tape ( Digerleri)
- Pawl / Rewind Shaft Assy / Protector ( Digerleri)
- Exposure Counter Window / Shaft ( Digerleri)
- Sprocket Shaft / Front Window ( Digerleri)
- Lens Cover Assy / Back Cover Assy ( Digerleri)
- LCD Panel / LCD Holder / Prism ( Digerleri)
- Lensler / objektif Körügü ( Digerleri)
- Cam Pin / Helicoid Barrel ( Digerleri)
- Viewfinder Body / CSD / Seal ( Digerleri)
- CDS Lens / Panaroma Led ( Digerleri)
- PSD Shielding Plate / Cam Plate ( Digerleri)
- Hinge Shaft / Module Assy / Washer ( Digerleri)
- Clic Plate / Photo Dioder / Resistor ( Digerleri)
- Adhesive Tape / Zoom Button ( Digerleri)
- Oscillation Transformer / PSD ( Digerleri)
- Light Shielder Plate / Base Plate ( Digerleri)
- Panaroma Lock Button ( Digerleri)
- Metal Fixture / Zener Diode ( Digerleri)
- Printer Control Set / Guide ( Digerleri)
- Print Head / Bracket / Ratainer / Shaft ( Digerleri)
- FA Conversation Kit / roller ( Digerleri)
- Roller Molleton / Guide / Sensor ( Digerleri)
- HTC II PCB / Sensor PCB ( Digerleri)
- ACCS 200 / Diffusion Plate ( Digerleri)
- Arm / Film Leader / Pin / Trigger / Spool ( Digerleri)
- Lens Mount / Main Capacitor ( Digerleri)
- Support Shaft / Front Cover Assy ( Digerleri)
- Cover / Keyboard / Strap / Holder ( Digerleri)
- Plate Side / Rod Leftroll / LCD Unit ( Digerleri)
- Dot Printer Assy / Rack Assy ( Digerleri)
- Keytop / Nose Assy B / Conector ( Digerleri)
- Elbow / Label / Body / Support ( Digerleri)
- Ring Retaining FP560B ( Digerleri)
- PCB Black Shutter / Housing / Rest ( Digerleri)
- Carrier Mask / Diffusion Box ( Digerleri)
- Floating Switch ( Digerleri)
- Thermostat ( Elektronik) ( Elektronik Olanlar)
- Thermostat ( Elektronik) (Digerleri)
- Light PCB ( Digerleri)
- Thermistor ( Elektronik-elektrikli olanlara ait olanlar)
- Reflector / Mirror ( Digerleri)
- Ink Ribbon ( Makina veya cihazlar için mürekkep veya boyayici maddeler
emdirilmis olanlar.)
* Matbaacilikta kullanilan grafik filmleri ve kimya malzemeleri ile baski islemi
gerçeklestirilen banyo makinasi, yine matbaacilikta kullanilan hassas levhalar (
kaliplar)'in ticaretinde fire yoktur. ( 13.08.1997/404 YKK)
FOTOGRAF FILMI
* Fotograf filmi yikama ve kagida tab etmedeki fire ve zayiat orani % 15'tir.
Fuji kart baski, Fuji film yikama, fotograf ve FV-10 Imager makinalarinda fire
yoktur. ( 07.08.1997/207 YKK)
FOTOKOPI KAGIDI
* A4 fotokopi kagidinin 21 x 29, 7 ebadina dönüstürülmesindeki fire orani; % 4,
5 ila 5'I bulmaktadir.
FOTOKOPI SARF MALZEMESI
* Fotokopi makinalarinda kullanilan toner, developer ilaçlari ile durum isimli
hassas fotokopi yedek parçalarinin kirilma, parçalanma ve akmasinda dolayi
verebilecegi fire nispeti % 4 civarindadir.
GAZ
* Frigen-11, Frigen-12, Frigen 22, Freon 12, Freon 22, SUVA 134 A gazlarinin,
aliminda ya da ithalatinda tesislerdeki depolara bosaltilmasinda % 2;
Müsterilerin 13, 5 ila 100 kg.'lik tüpleri ile 1000 kg.'lik tanklara
doldurulmasinda da % 2 oraninda fire verebilir. ( 31.10.1996/477 YKK)
GAZETE
* Gazete ve mecmua birinci el bas bayiliginden dagitim esnasinda meydan gelecek
firenin tespitinde birçok etkenler rol oynamaktadir.
1- Baskiyi yapan makinalarin özellikle ( numaratör hatalari) nedeniyle 50'lik
desteler 46-47-48-49 adet olarak paketlenebiliyor.
2- Nakliye esnasinda meydana gelebilecek kayiplar ve yipranmalar.
3- Paketler genellikle gece dagitildiginda birakildigi yerde vukua gelebilecek
çalinma olaylari.
4- Yine paketlerin birakildigi yerde islanma olaylari ( ani yagmurlar nedeni
ile).
5- Paketleme esnasinda meydana gelebilecek kaçaklar.
6- Iadelerin alinisi esnasinda meydana gelebilecek kaçaklar.
7- Yayinevlerine iadesi tesliminde daha önceden yapilmis mucibi günü geçmis
yayinlarin çikmasi.
8- Ulasim esnasindaki muhtemel trafik kazalarinin doguracagi zararlar vb. Bütün
bu hususlar gözönünde bulundurularak fire nispeti % 2 civarinda olabilir.
FASULYE
* 1) Bekletilmeden toptan satislarda fasulyenin fire durumu, yetistirildigi
bölgeye göre degisik durum arzeder. Karadeniz havalisi ( Düzce ve Adapazari
dahil) mahsulü yumusak fasulyede fasulyede % 1-2 nispetinde fire olur. Anadolu
havalisi mahsulü olan sert fasulyede fire olmaz
2) 1 yil bekletildikten sonra yapilan toptan satislarinda
a) Karadeniz havalisi mahsülünde % 3-4,
b) Anadolu havalisi mahsülünde % 2 nispetinde fire olur.
* Dermason Fasulye: Paketleme esnasinda % 1 nispetinde fire verebilir.
* Kalburlanma esnasinda fasulyede % 3-4 nispetinde fire olur. ( 19.12.1989 YKK)
YESIL MERCIMEK
* 1) Bekletilmeden toptan satista fire söz konusu degildir.
2) 1 yil bekletilmesi halinde % 1 fire olur.
* Yesil ve Kirmizi Mercimek; paketlenmeleri esnasinda % 1 ile % 2 arasinda fire
verebilir.
* Kalburlanma esnasinda yesil mercimek, Ankara havalisi mahsulünde % 6-8, Yozgat
ve Kayseri havalisi mahsulünde % 3-5 nispetinde fire olur. ( 19.12. 1989 YKK)
NOHUT
* 1) Bekletilmemesi halinde fire sözkonusu degildir.
2) Bir yil bekletilmesi halinde % 1 fire olur.
Kalburlanma esnasinda % 3-4 nispetinde fire verir.
Paketleme esnasinda % 1 nispetinde fire dogabilir.
Nakliye firesi % 0.5
Rutubetli yerlerde nohutta kilo artisi olur, fire vermez.
Elemede nohut ve mercimek % 7 oraninda fire verebilir. ( 19.12.1989 YKK)
PIRINÇ
* % 1 bos çuval darasi kaydi, % 2'si paketlenirken olmak toplam % 3 nispetinde
fire verebilir.
* Kalburlanmasi esnasinda; pirinç arizi halde kalburlanir, içindeki fire durumu
degisir. % 5-10 nispetinde olur.
* Kirik pirinç: % 1 çuval darasi kaydi, % 1'I de paketleme esnasinda olmak üzere
% 2 nispetinde fire verebilir. ( 19.12.1989 YKK)
BULGUR
* Paketlenmesi sirasinda % 2 nispetinde fire verebilir. ( 19.12 1989 YKK)
BARBUNYA
* Paketlenirken % 1 nispetinde fire verebilir. ( 19.12.1989 YKK)
GÖMLEK VE PIJAMA
* Gömlek ve pijamalarin kesimi, dikimi esnasinda dogabilecek fire nispeti,
kumasin cinsine, enine, çizgili veya ekoseli olmasina göre % 10 ile % 15
arasinda degisiklik gösterir.
* Yazlik veya kislik modeller, beden numaralari, kumasin ekoselerinin büyüklügü
ve desenleri, ayrica kumasi üreten fabrikalarin kalitelerinden dolayi, kumasin
sakat çikma oranlari gömlek imalatindaki metrajlari etkiler, netice itibariyle
günümüz modasina göre ortalama olarak uzun kollu gömlegin 2 m. 80 cm., kisa
kollu gömlegin ise 2 m. 40 cm. üzerinden hesaplanmasi uygundur.
GÖZLÜK CAMI VE ÇERÇEVESI
* Gözlük cami ithalinde : % 2-3
Gözlük çerçevesi toptan satisinda : % 2
Gözlük cami toptan satisinda : % 2
Gözlük çerçevesi ithalinde : % 2
nispetinde fire vermesi normaldir.
Gözlük cami ve çerçevesi için kabul edilen fire her envanterde ( yil sonu
yapilan sayim) nazari itibare alinir.
* 1) Gözlük camlarinin yurt içinde muhtelif sebeplerle yapilan nakil ve
paketleme dolayisiyle fire nispetinin % 5-6 civarinda,
2) Gözlükçülerin perakende satislarinda, camlarin kesilerek çerçeveye monte
edilmesi için yapilan çesitli isçilik safhalarinda ortalama fire nispetinin % 20
civarinda olmasi normaldir.
* Gözlük çerçevesi: Isçilik esnasinda % 15 nispetinde fire çikmaktadir. (
19.12.1989 YKK)
GÜL YAGI
* Müstahsillerden alinan gül yaginin ihraci için yapilan filtraj ve bunlarin
muhtelif ölçülerdeki ambalajlanmasi sirasinda gülyagi % 2'ye kadar fire
verebilir.,
GÜMÜS
* Ham gümüs olarak tepsi, tabak, sekerlik, vazo, samdan, kasik vs. fason
yaptirildiginda polisaj esnasinda % 4 ile % 6 civarinda fire ve zayiat meydana
gelebilir.
HALAT
* Katranli halat ( korda) depoda bekletilme süresinde ilk 6 aylik devrede % 7
ila % 10 civarinda fire verebilir. Bu süre sonunda kordanin tamamen kurumus
olmasi nedeniyle herhangi bir fire ve zayiat vermesi mümkün degilder.
HAYVAN YEMLERI
* Asagida isimleri yazili hayvan yemlerinin satin alinmasindan, isletmeye
gelinceye kadar satilmasi sirasinda meydana gelebilecek fire oranlari
hizalarinda gösterilmistir.
Razmol : % 0.3
Kepek ( kirmizi) : % 0.3
Kepek ( kuru) : % 0.1
Kepek ( çiplak) : % 0.7
Kepek : % 0.3
Yagli küspe : % 0.5
Arpa : % 0.2
Yulaf :% 0.2
Kirinti : % 0.2
Kirma : % 0.2
Toz : % 1
Keten küspesi : % 2
Tavuk yemi pelet : % 0.3
Piliç yemi pelet : % 0.3
Civciv yemi pelet : % 0.3
Süt inegi yemi pelet : % 0.3
Civciv yemi toz : % 0.2
Piliç yemi toz : % 0.2
Tavuk yemi toz : % 0.2
Ex.Ex. Un ( çuval) : % 0.2
Lux un ( çuval) : % 0.2
Tekkulak ( kirmizi) : % 0.3
Süt inegi yem toz : % 0.2
Ancak bunlar normal firelerdir. Nakliyenin yapildigi vasita, ambalajlama ve
nakil esnasinda gösterilen ihtimama göre normal fire nispetlerinde degisme
olabilir.
* Yem sanayiinde hammadde olarak kullanilan baliklar hamsi ve istavrittir.
Hamsinin fire orani ortalama % 70, istavritin fire orani ortalama % 85'tir.
Kemik ise, hayvan yemi haline gelinceye kadar % 40-50 civarinda fire verebilir.
* Konserve ve kuru kedi köpek mamasinda fire orani % 0.5, maksimum % 1'dir.
* Kus yeminin ithalat ve paketlemesinde kabul edilebilecek fire orani % 4-5'dir.
HAZIR BETON
* Hazir beton imalatinda fire 3 maddede vardir. Bunlar;
1-) Çimento % 3 ( su yediginde)
2-) Ince agrega % 6 ( ince kum-micir karisimi esnasinda)
3-) Kaba agrega % 4'tür. ( kaba kum-çakil karisimi esnasinda.)
* 1 m3. Beton imalatinda kullanilabilecek malzeme miktarlari;
B - 160
0.500 m3. Kum
0.350 kg. Çimento
0.750 m3. Çakil
125 Litre Su
B - 225
0.530 m3. Kum
0.350 kg. Çimento
0.720 m3. Kirmatas
125 Litre Su
Grobeton
0.580 m3. Kum
0.250 kg. Çimento
0.810 m3. Kirmatas
125 Litre Su
(18.10.1996/459 YKK)
KÜSPE
* Istihsal edildigi ilk ayda % 3, müteakip aylarda % 1-1, 5 arasinda, mal ayni
yerde kalip üzerinden bir yaz geçerse % 5'e kadar fire verir. Ancak bütün yekün
nispeti % 10'u geçmez.
ÇELTIK
* Çeltik harmandayken hava sartlarinin müsait gitmemesinden ötürü islanan
çeltikler kurutulduktan sonra % 15-25 oraninda fire verir ve eski durumuna göre
evsafindan kaydedilecegi için, alacagi sekle göre degeri de % 20-40 oraninda
düser.
HURDALAR
* Hurda emtianin oksidasyon ( pas) kurum, toprak ve kireçlenme, yükleme,
bosaltma, nakliye vs. asagida bildirilen durumlar neticesi verebilecegi fire
nispetleri:
1- Hurda bakir ( mutfak esyasi, tencere, kazan vs.) % 1, 5-2
2- Hurda alüminyum ( mutfak esyasi, tencere, kapkacak, otomobil karoserlerinden
ve muhtelif motor ve makinalarindan çikma) % 1, 5-2
3- Hurda sari ( pirinç) ve tornadan çikma sari talas % 1-1, 5
4- Hurda kizil ( bronz) ve tornadan çikma kizil talas % 1-1, 5
5- Hurda pik ( döküm) % 1
6- Hurda teneke ( çöplükten toplanmis, muhtelif teneke, boya ve konserve
kutulari) % 5
7- Hurda demir % 2
8- Hurda kursun % 1, 5
9- Hurda çinko % 2, 5
10- Hurda antimuan ( ordubozan) % 5
11- Hurda akü % 5
12- Hurda naylon ( plastik ayakkabi eskileri) % 7
* Teneke hurdasi, çelik ve pik talasi, köylü toplama hurdasi kaporta parçalari,
eski sobalar, eskimis variller ve ithal hurdalari ark ocaklarinda islenmek üzere
fabrika dahiline gelinceye kadar ve fabrika dahilinde asagidan hizalarinda
gösterilen miktarlarda fire verebilir.
1) Bosaltma, yükleme ve tasima firesi % 01
2) Tufal firesi % 02
3) Stoktaki hurdalarin oksidasyon firesi % 02
4) Topraga karisma firesi % 01
5) Ocaga geri verme firesi % 01
6) a) Imalat firesi % 01
b) Metal olmayanlarda ( plastik, çöp, paçavra) % 03
* Sökülen gemiden çikan makina krankinin kesin firesi % 15'dir.
* Hurda cam kiriginin kuru kirma ve yikama asamalarinda uygulanabilecek fire
orani % 3 ile % 5 arasinda, ayiklama asamasinda uygulanacak fire orani ise 0/006
( Binde alti)'dir. (28.05.1998/978 YKK)
HURDA DEMIR
* 1) Hurda demirin dis kenarlarinin uygun pres ve makas kullanilarak kesilmesi
sirasinda arta kalan parçalarin sekil ve büyüklügü çok degisik olacagi cihetle
ortaya çikacak arayis hakkinda her vakit geçerli bir rakam verilmesi mümükün
degildir. Her parti hurdanin ayri incelenmes gerekir.
2) Kenarlari uygun pres ve makas kullanarak kesilen saçlarin soguk düzeltilmesi
sirasinda silme amelyesinde kayda deger bir fire söz konusu degildir.
3) Sicak haddeleme suretiyle silme yapildiginda:
a) Hurda demirin üzerindeki oksit tabakasi kalinligina bagli olarak degismek
üzere % 10 civarinda tufal firesi ortaya çikar.
b) Standart boyda ( 6 mt) imalata tesebbüs edildiginde % 15-20 civarinda iskarta
çikabilir. Bu artik demirler esas demir fiyatinin 1/3'üne satilabilir ve izabede
degerlendirilebilir.
4) Saç levhalarin depoya alinisi ile satisi sirasinda normal sartlar altinda
ortaya bir fire çikmaz. Sadece tarti farki olabilir.
* Insaat demiri, kalin saç, profil, mil gibi hurda demirler imalatta
kullanilmadan satilirsa % 1 ila % 2 nispetinde fire ve zayiat verir. Imalatta
kullanilirsa bunun tespiti imkansizdir. Çünkü % 5 fire ve zayiat verdigi gibi
imalatin sekline göre % 25 hatta % 40 dahi fire ve zayiat olabilir. Imalattan
artan fire halindeki hurda demirler hurda bedelinden % 30 eksigine
degerlendirilir.
HURMA
* Hurmanin nakliye aninda % 6 civarinda fire ve zayiat verebilecegi tespit
edilmistir.
ITRIYAT
* Sampuan, jöle, saç kremi ve el kremi üretiminde uygulanacak fire orani %
6'dir.
* Ithalat sirasinda sampuan % 0, 5; kozmetik % 0, 5; günes yagi % 0, 5 fire
verir. ( 07.03.1996/55 YKK)
KUM TOZU
* Cam sanayiinde kullanilan kum tozu mutlaka paketlenmis ambalajlar halinde
nakledilir. Kum tozu, sifir rutubetli (kuru) oldugu takdirde gemi ile nakliye
esnasinda binde bir civarinda fire dogabilir.
% 5 rutubetli ( yas) oldugu takdirde nakliye esnasinda % 1-1, 5 civarinda,
gemiden tahliyesi sirasinda kepçe, vb. ambalaji zedeleyici aletler kullanilmis
ise % 3'e varan fire dogabilir.
IÇ ÇAMASIRI
* Fanila, don, kaskorsenin disarida yaptirilmasinda kasar ve ütü firesi % 3 ila
% 6, konfeksiyon firesi % 10 ila % 20 oraninda olmasi normaldir. Sakat
durumlarda ise kumasin dokundugu makina ve kullanilan iplige göre degisir. Bu
miktar piyasada % 5 ila % 10' a kadar kabul edilir.
* Pamuk ipliginden fanila imal edilirken numaralari asagida belirtilen pamuk
iplikleri hizalarinda gösterilen miktarlarda fire ve zayiat verebilir.
6/ 1 no' lu iplik ortalama % 6-7
12/ 1 no' lu iplik ortalama % 5-6
16/ 1 no' lu iplik ortalama % 5-6
20/ 1 no' lu iplik ortalama % 5-6
24/ 1 no' lu iplik ortalama % 4-5
30/ 1 no' lu iplik ortalama % 4-5
36/ 1 no' lu iplik ortalama %4-5
40/ 1 no' lu iplik ortalama %4-5
50/ 1 no' lu iplik ortalama %3-4
IÇKILI LOKANTA
* Içkili ve müzikli bir lokantada içki ve yemek firesi mevcuttur.
1- Hazirlanan mezelerin yenmeyip bozulmasi,
2- Bazi müsterilerin parasini ödemeden kaçmasi,
3- Çarpisma sebebiyle bardak kirilmasi, içkilerin dökülmesi,
4- Bazi sebeplerle müsterilerin iadesi, vs. sebeplerle yemek firesinin % 5-8,
içki firesinin ise % 5-10 arasinda olmasi normaldir.
* Içkili lokantalarda mesrubat, içki ve diger içecekler isyerine tasinma, servis
vs. nedenlerle % 8-12, her türlü yiyecek maddesi isyerine tasinma servis vs.
nedenlerle % 7-10 fire ve zayiat verebilir.
ILAÇ
* Ilaç imalatinda kullanilan talk, nisasta, stearede de magnezi ve ispirto
(alkol) meydana gelebilecek fire miktarlari asagiya çikarilmistir.
Talk için % 2
Nisasta için % 2
Stearde de magnezi için % 2
Ispirto (alkol) için % 8-10
nispetinde fire verebilir.
INSAAT MALZEMESI
* Kum, çakil, torba kireç, tugla, asmolen, briket ve künk, depolama dahil satis
mahalline kadar asgari ve azami:
Kum, çakil % 5-6
Torba kireç % 2-3
Tugla, asmolen, briket, künk % 2-4
nispetinde fire verebilir.
* Marley, keten ve katranli salmaztra malzemelerinin islemler sirasinda verdigi
fire ve zayiat nispetleri asagiya çikarilmistir.
Marley % 11
Keten % 5
Katranli salmaztra % 5 civarindadir.
* Insaat sektöründe faaliyet gösteren firmalarin kullandiklari tugla, ve
kiremitin;
a) Fabrikalardan insaat mahalline intikali sirasinda olusan tasima firesi % 2,
b) Sözkonusu malzemelerin insaatta kullanilmasi sirasinda olusan döseme firesi %
8 civarindadir.
KIREÇ
* Ögünmüs kireç toptan satislarda % 5, perakende satislarda % 10 civarinda fire
ve zayiat verebilir.
KIREMIT
* Kiremitin depolama ve satisindan mütevellit verebilecegi zayiat nispeti % 8' e
kadar normal kabul edilebilir.
* Imal edilen tugla, kiremit ve asmolenlerin imalatinda % 10, fabrika ve
depolardan magazaya nakili esnasindaki zayiat delikli tugla, kiremit ve
asmolenlerde % 6, dolu ve presse tuglalarda ise % 3' e kadar normal kabul
edilir.
Nakliyeden mütevellit zayiat tatbikat ve teamüle göre daima aliciya aittir.
Toptan ve perakende satislarda, depolama zayiati % 5' e kadar normaldir.
KUM
* Deniz veye dereden çikarma, tasima ve depolama süresince fire orani; elek
kumunda % 10-12, Podima (tas) kumu, Karacabey kumu, Kalearkasi çakili, Podima
çakili ve Kakamoz kumunda % 5-7 civarindadir.
IPEK DÖKÜNTÜSÜ
* Ipek döküntüsü nevilerinden olan (kamçibasi) ve (kelebek) veya (delik koza)'
nin ihraç maksadiyle prese makineleri ile ambalajlandiklarinda bunlara % 5 ila %
6 nispetinde su verilmesi zaruridir. Verilen bu rutubet malin preslenmesinden
itibaren gidecegi yere kadar nakli esnasinda azalip zayi olur.
IPLIK
* T-Shirt, penye etek, pantolon, mont ve elbise dikimlerinde kullanilan dikis
ipligi miktarlari, isin modeline ve isçinin becerisine göre degismekle beraber
azami ve asgari;
Pantolonda 10-12 gr .= 250 m. - 300 m.
Montda 16-20 gr. = 400 m. - 500 m.
Etekte 8-10 gr. = 200 m. - 250 m.
T- Shirtde 4- 6 gr. = 100 m. - 150 m.
Erkek tk.Elbisede 32-16 gr. = 800 m. - 400 m.' dir.
5.000 m.' lik polyester dikis ipligi numarasina göre degismekle beraber 150- 200
gr. agirligindadir.
PAMUK IPLIGI
Tek kat ipligin katlanmasinda (katlama sayisi ne olursa olsun) % 4-5
Bükümünde ( büküm sayisi ne olursa olsun) % 4-5
Çile
 
eksik olabilir gönderirken serverda hata veriyor çok uzun metinler olduğu için sanırım mail adresini verirsen gönderirim dökümanları
 

Benzer konular

Üst