Firmalarda Fire ve Zayi İşleyişi

Üyelik
12 Haz 2006
Mesajlar
58
ÖNCELİKLE HERKESE ÇALIŞMALARINDA BAŞARILAR DİLEYEREK KAFAMA TAKILAN BİR KONU HAKKINDA GÖRÜŞLERİNİZİ ALMAK İSTİYORUM
Bildiğiniz üzere ticari işletmelerde iştigal konularına göre farklı oranlarda ticaret odası tarafından belirlenmiş fire oranları bulunmaktadır Örnek akaryakıt istasyonları . tekstil atölyeleri ve eczaneler olarak. Ben eczaneler ile ilgili ticaret odasının öngördüğü oranda fire zayi haklarımızı gerçektede olan kanuni haklarımızı kullanmak istemekteyim. Ancak kafama takılan bir olay bu konuyu bir meslektaşımla görüştüğümde onunda maliyede denetmene konuyu sorduğunda tam olmasada o oranın kendilerinin tespit etmeleri halinde firmanın stoklarından düşebileceğimizi aksi halde böyle bir şeyin olamayacağını söylüyor. Şimdi burda o zaman ikinci bir sual akla gelmekte mademki bu oranı yani ticaret odasının belirlemiş olduğu oranı tekrarında maliyeden onaylatacaksak ticaret odasının belirlediği oranın ne hükmü var. veya doğrusu bumudur. Benim kanımca ticaret odasının belirlediği oranlar aşılması esnasında vergi dairesinin tespitine ihtiyaç vardır diye düşünüyorum. Yevmieye Kaydı Nasıl Olmalıdır.?
Bu konuda beni aydınlatabilirseniz mümkünse kanun maddesindende yararlanabileceğim şekilde sevinirim.

Not : Konu başlığı (TB) tarafından Forum Kurallarına göre düzeltilmiştir. Lütfen Forum Kurallarına uyalım.
 
@neco645,

Normal Firelerin Durumu

İmalat veya ticari faaliyetin doğal sonucu olarak ortaya çıkan kayıplar normal fire olarak değerlendirilir. Her iş kolu ve mamul için ortaya çıkan fireler ticaret ve sanayi odalarınca belirlenmektedir.

Normal fire olarak ortaya çıkan bu değer düşüklüklerinin takdir komisyonlarına takdir edilmesine gerek yoktur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta aynı mala ilişkin olsa dahi fire oranının firmadan firmaya değişebilmektedir. Bu nedenle fire oranları belli bir marj arasında belirlenir. Örneğin % 1-3 arası gibi. Bu nedenle bir mala ait firenin başlangıçta miktarı kesin olarak tespit edilemez.

İşletmelerde bazı durumlarda ortaya çıkan olağanüstü durumlar nedeniyle malların miktarında önemli düşüklükler ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda söz konusu malların değeri düşen mal olarak değerlendirilip takdir komisyonuna takdir edilmesi gerekmektedir.

İMALAT İŞLEMİNDE FİRE

Kod:
---xx.xx.xxxx---
710        xxx
     150              xxx     (Fire bedeli dahil)

TİCARİ MALLARDA FİRE

Envanter sayımında karşılaşılan eskiklik (Kabul edilebilir fire)

Kod:
---xx.xx.xxxx---
197        xxx
     153              xxx
659        xxx
     197              xxx




Saygılar.
 
Teşekkür ediyorum ŞÜKRÜ ERGÜL konuya olan duyarlılığınızdan dolayı.

O halde demek oluyorki eczanelerdeki miyadı geçmiş ve gelirken kırılan dökülen mallar için rapor tutulması halinde işletme stoklarından düşmemiz söz konusu olabiliyor. Peki şu haliyl ticaret odasının belirlemiş olduğu %5 lik eczanenelr için fire oranının pek bir anlamı oluyormu sizce teşekkür ederim tekrar
 
Merhabalar
Fire değerlendirmesinde genellikle yapılan bir hata burada da tekrarlanmış. Normal fireler için hiçbir muhasebeleştirme işlemi yapılmaz. Aksi halde envanterin mükerrer sayımı söz konusu olur.

197 hesap yani sayım noksanları 1 no.lu muhasebe tebliğinde şöyle tarif edilmiş:
Kod:
“197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI

  a. Niteliği

  (Sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklar noksanlarıyla, tesellüm sonrasında ortaya çıkacak noksanları geçici olarak kayıt ve izleneceği hesaptır.)

  i. Çeşitli kıymetlerin dönem içi ve dönem sonu sayımlarında ortaya çıkan ve nedeninin daha sonra araştırılmasına karar verilen noksanlıklar bu hesapta izlenir. Ortaya çıktığı anda nedeni bilinen (normal sınırlar içindeki fire ve zayiat gibi) ya da gelecekte araştırılması söz konusu olmayan (noksanlığın kesin olması veya noksanlığın araştırmaya değmeyecek kadar küçük olması gibi) noksanlıklar bu hesaba alınmaz. 
  ii. İşletmenin satın aldığı mal ve malzemelerin tesellümü sırasında ortaya çıkan noksanlıklar da; nakliyeci; sigorta şirketi veya satıcı tarafından tanzim edilinceye kadar bu hesapta tutulur.
“

Soruda geçtiği gibi, yolda kırılma, dökülme, yanma vs. gibi kayıplar fire değil, zayiat olarak kabul edilmeli ve bunlar taktir komisyonu marifetiyle tespit ettirilip “689.90 Diğer Çeşitli Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı ile muhasebeleştirilmelidir.
----------------
 
merhabalar ,
bende konuyla alakalı bir soru soracağım.Narenciye işi yapan mükellef yıkama ıcın sırada bekleyen malının çürümüş ve dökülmüş olduğunu ifade etti ancak vaktinden sonra bilgi verdiğinden bu mal için tesbit yaptırmak mümkün olmadı. Ticaret odasından fire oranının % 20 olduğunu öğrendik. Bizde kaybedilen mal oranı % 20 ninde altında. Bu durumda malı fatura keserek (mesela işletmenin sahibine) çıkış yapmamızımı önerirsiniz yoksa bizde zayiatı giderlerimize atabilirmiyiz? Şimdiden teşekkür ederim.
 
sayın neri
ne olursa olsun önce tespit ticaret odasının vermiş olduğu oranlar pek bişey ifade etmiyor yani tespitin yoksa elinde ben bilmem kardeşim tespit yaptıracaktın diye bir sulle karşılaşıp kayıtların hiçe sayılmakta
 
sn ercan alptürk (gelirler başkontolörü) bir makalesi..
Ticari teamüllere uygun normal fireler için takdir komisyonundan karar alınmasına ve KDV düzeltmesine gerek bulunmamaktadır.Olağan fireler için yüklenilen katma değer vergileri indirilebilecek KDV niteliğindedir.Bilanço usulüne göre defter tutan mükellefler için işletme bünyesinde oluşan fireler normal olarak üretimle ilgili faaliyetler kapsamında meydana gelebileceği gibi bundan ayrı olarak,olağanüstü durumlarda da oluşabilecektir. Yangın, deprem, su basması, terör olayları vb. olağanüstü durumlarda Vergi Usul Kanunu’nun 278’nci madde kapsamında emtianın değerinde bozulma,çürüme,kırılma,çatlama ve paslanma gibi haller neticesinde bir düşüklük meydana gelmesi halinde emsal bedelinin tespit edilmesi gerekmektedir.Bu şartlarda meydana gelecek olağanüstü firelerin takdir komisyonu tarafından belirlenmesi gerekmektedir.Takdir komisyonunun belirlediği tutarın doğrudan kayıtlara gider olarak yansıtılması gerekmektedir.
 
sn ercan alptürk (gelirler başkontolörü) bir makalesi..
Ticari teamüllere uygun normal fireler için takdir komisyonundan karar alınmasına ve KDV düzeltmesine gerek bulunmamaktadır.Olağan fireler için yüklenilen katma değer vergileri indirilebilecek KDV niteliğindedir.Bilanço usulüne göre defter tutan mükellefler için işletme bünyesinde oluşan fireler normal olarak üretimle ilgili faaliyetler kapsamında meydana gelebileceği gibi bundan ayrı olarak,olağanüstü durumlarda da oluşabilecektir. Yangın, deprem, su basması, terör olayları vb. olağanüstü durumlarda Vergi Usul Kanunu’nun 278’nci madde kapsamında emtianın değerinde bozulma,çürüme,kırılma,çatlama ve paslanma gibi haller neticesinde bir düşüklük meydana gelmesi halinde emsal bedelinin tespit edilmesi gerekmektedir.Bu şartlarda meydana gelecek olağanüstü firelerin takdir komisyonu tarafından belirlenmesi gerekmektedir.Takdir komisyonunun belirlediği tutarın doğrudan kayıtlara gider olarak yansıtılması gerekmektedir

Evet katılıyorum,elimde ticaret odası dökümleri ile incelemeye girdim ve inceleme elemanına bu şekilde izahta bulunup en üst düzeyde açıklanan fireden mükellef lehine sonuçlar elde ettim
 
fire ve zayiat

Bende konuya katılmak istiyorum. Fire ve zayiat ticaret odasınca tespit edilen oranlar dahilinde ise ayrılacak bu oranlar dahilindeki tutarlar için herhangi bir muhasebe kaydı yapılmasına gerek olmayacaktır. Bu tutarlar yıl sonu stoklarından düşülecek ve stoklar bu tutarlar kadar eksik olarak belirlenecektir.
 
Satın aalkan ticaret odasının fire orablarını baz alarak muhasebe kaydı yapmadan stoklardan düşemessiniz kaldıki v.d denetim elemanları ticaret odası fire pranlarına göre yaptık desenizde ben görüp tespit etmem gerekiyordu deyip işlemlerinizi hiçe sayabilir. kolay gelsin
 
Arkadaşlar

Dört ay önce bu konuda verdiğim cevapta bir ayrıntıyı açıklamamış olduğumu gördüm. Kaldığım yerden devam ediyorum.

Belirlenen oranlar dahilinde meydana gelen fireler için hiç bir işlem yapılmaz. Çünkü dönem sonu envanter sayımlarında zaten bu işlem kendiliğinden gerçekleşecektir. Yani envanter fire kadar eksik olacaktır.Bunu bir örnekle açıklarsak daha iyi anlaşılır.

Mesela benzinde normal fire oranı binde 0n (%010) olarak belirlenmiştir.

-Dönem içinde alınan benzin = 100.000 Litre
-Dönem için satılan benzin = 90.000 Litre
-Dönem sonunda kalan benzin (Envanter) = 10.000 Litre

Ancak, benzin satış veya nakil sırasında %010 fire verdiğinden dönem sonu kalan benzin 10.000 Litre değil (10.000 – 100.000 X.0.01=) 9.000 Litre olacaktır.

Eğer dönem sonu envanter 9.000 Litre olarak belirlenirse hesapları denetleyen denetleyicinin bu konuda her hangi bir müdahalesi olmaz. Ama mesela bu 9.000 Litre değil de 8.000 Litre olarak belirlenmişse bu taktirde denetleyici bu 1.000 Litre fark için resen taktirde bulunabilir.
Bu nedenle fire oranları üstünde bir kayıp meydana gelmişse ve bunun makul bir açıklaması varsa taktir komisyonuna tespit ettirmek ve alınan rapor doğrultusunda (Fire oranını aşan kısım için) gerekli uhasebeleştirme işlemini yapmak gerekir.
 
Sayın Osman Erol bey verdiğiniz örnek bu konu da hiç şüpesizki yorum gerektirmeyecek şekilde örneklerden bir tanesi. Peki benim eczanem ne yapacak eczaneye de bir örnek verirseniz sevinirim. Benim halen anlamadığım şey daha önceki yazımdada belirttiğim gibi 2 tane kurum birisi arkadaş iş kolarına göre fire oranları bunlardır demekte diğeri ise bazı ticari işletmelerin yaptıkları işler haricinde ben belirlemeden sen fire düşemessin demekte biz neden arada kalıyoruz böyle bir durumda bunu anlamaya çalışıyorum. Yani bizim yaptığımız her işlem kurumlarla olduğuna göre sağlam bir dayanagımız yoksa yanlış yapmıssınlamı karşılaşacagız her defasında kolay gelsin
 
Sayın neco645

İstanbul Ticaret odası’nın eczaneler ve ecza depoları için tespit ettiği fire oranları aşağıdadır.

Dönem sonunda (Veya müsaade alınarak 3 yılda bir) yapılacak envanter sayımlarında kağıt üzerindeki değerlerle fiili değerler arasındaki fark tespit edilen bu değerler arasında ise mesele yoktur. Bunların üzerindeki kayıplar için makul bir sebep gösterip taktir ettirmek gerekir.

Diğer taraftan, aşağıda da belirtildiği gibi, son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar için taktir komisyonu marifeti ile stoktan düşülme imkanı vardır.

Kod:
Eczane ve ecza depoları: 

Eczanelerde perakende satılan tıbbi müstahzarat ve veteriner ilaçlarının miadı Geçmis olması, bekletilme, yeni ilaçların çıkması ile elde kalma , nakil anında kırılma, imalat esnasında dökülme gibi nedenlerle % 3-5 civarında fire ve zayiat verebilir.

    * Eczane ve ecza depolarında , toptan ve perakende satılan muhtelif cins emtianın ( tümü üzerinden ve miadı geçip iadesi mümkün olmayan ve büyük bir yekun tutan müstahzarlar da göz önünde tutularak ) fire ve zayiat nispeti ortalama % 3-5 'tir. 

   Sekerden mamul kil dökücüler müstahzarlarda fire nispeti : 
    İmalat esnasında % 10 ( bütün macunlarda ) , ambalaj plastik kap ise % 5 , cam ise % 10 olarak kabul edilebilir. Uçucu maddeler muhafaza edildikleri ambalajın cinsine göre daha yüksek fire verebilir.

    * Doktor numunesi , eşantiyon, promosyon vb. sebebiyle fire oranı , Sağlık Bakanlığı tarafından 1995 Eylül ayında % 5 ile sınırlandırılmıştır.Ondan önceki teamül % 8 'dır.( 07.06.1996 / 213 YKK ) 

   * Bulc , olympic, Sport protein, Sport drink gibi sportif amaçlı gida maddelerinin alim satımında verebileceği fire ve zayiat oranı % 3 'tür.( 24.10.1996 / 464 YKK ) 

    * Raf ömürlerini tamamlamış ve iktisadi değerlerini tamamen yitirmiş olan malların, başvuru dilekçesinde istenildiği şekilde fire nispeti tespiti imkansızdır.Ancak, vergi mevzuatına göre , kıymeti düsen bu tür malların zarar yazılabilmesi için, vergi  dairesine müracaat edilerek, değerleri taktir komisyonları marifetiyle tespit edilebilir veya bunların değeri kaza mercicilerine başvurularak re'sen tespiti yoluna gidilmesinde yasal zorunluluk bulunur.( 24.10.1996 / 464 YKK )
.........................
 
arkadaşlar öncelikle bu konuda tam olarak anlamadığım bişey var.
kapasite raporlarında yer alan yasal fire oranındaki kadar fireyi nasıl muhasebeleştirmeliyiz.normal fire ve bu fire ilk madde malzeme yada yarı mamul yada mamul olsa ne farkedecek.
sayım tesellüm noksanları bunun neresinde
teşekkürler
 
Yasal Fire Kaydı

------------/-------------
621. STMM (B)
153.Tic.mal (A)
-----------/--------------


Yasal Olmayan Fire Kaydı da

-------------/--------------
689.D.Olağandışı G/Z (B)
153.Tic.Mal (A)
------------/---------------
 
Üst