Merhaba Sorularınıza şu şekilde cevap verilebilir:
Cevap 1. Amortisman mevzuu; VUK'nun 313-329. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu maddelerin genel yorumundan, Genel olarak bir iktisadi kıymete amortisman ayırabilmek için gerekli olan en önemli şart, ilgili iktisadi kıymetin işletme aktifinde kayıtlı olmasıdır. İlgili iktisadi kıymeti işletme aktifine kaydettiğiniz için amortisman ayırabilirsiniz. Fakat; VUK 315 ve 320 nolu maddeleri gözönüne alındığında, 2003 yılında satınalınmış olan araç, o tarihte işletme hesabı esasına göre defter tuttuğunuzdan, ve VUK 320. maddesi gereği ve ileride cezalı tarhiyata mehil vermemek maksadıyla, azalan bakiyeler usulune göre amortisman ayırabilmek için, bilanço esasına göre defter tutulması gerektiğinden, sadece normal usulde amortisman ayırabilirsiniz. Ayrıca, araç 2003 yılında alındığından, amortisman ayırma işleminde, 2003 ve 2004 yılına ait amortisman paylarını gider yazamazsınız. 2005 yılından itibaren aracın kalan ömrü için VUK'nun ilgili maddesine göre amortisman ayırabilirsiniz. Kaldı ki bu aracın, Vergi Kanunlarındaki hükümler uyarınca, amortismana tabi tutulmasında kanuni zorunluluk bulunmaktadır. Aksi halde, bu işletmenin kulanılmış demirbaş/araç satın alması halinde bunların amortismana tabi tutulmayacağı sonucuna varılır ki bu hal, amortismanla ilgili kanun hükümleriyle bağdaştırılamaz. yararlanamayacaklarının sorulduğu anlaşılmıştır.
2. VUK'nun 155 - 168 maddeleri arasında hangi hallerin vergi dairesine bildirileceği belirtilmiştir. Yine VUK'nun 158.maddesinde, mükellefiyet şekli değişikliğinin vergi dairesine bildirilmesi zorunlu kılınmıştır. Yani işletme hesabı esasına göre defter tutarken, bilanço esasına göre defter tutmaya başlayan mükellef, durumu VUK'nun 168. maddesi ve 169. maddesi gereği 1 ay içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine bir dilekçe ile bildirmelidir. Yukarıdaki maddeler incelendiğinde, işyeri sayısındaki değişiklikler, adres değişikliği, mükellefiyet vb. değişiklikler bu kapsama girmekte olup, araç, demirbaş vb. alımların vergi dairesine bildirime zorunluluğu bulunmamaktadır.
3. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun "GİDER KAYDEDİLMEME HALİ" başlıklı, 14. maddesi'nde; Bu kanuna bağlı (I), (III) ve (IV) sayılı tarifelerde yer alan taşıtlardan (Ticari maksatla kullanılan uçak ve helikopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtlar hariç) alınan vergi ve cezalar ile gecikme zamları gelir ve kurumlar vergilerinin matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez." denilmektedir. Sizin aldığınız araç; (II) sayılı tarifede yer aldığından, bu araçla ilgili motorlu taşıtlar vergisini gider yazabilirsiniz.
4. Gelir Vergisi Kanunu'nun, "SİGORTA PRİMİ, TEBERRU VE DİĞER İNDİRİMLER" başlıklı 89/2 maddesinde; "Beyan edilen (5281 sayılı Kanunun 43/8-c maddesiyle değiştirilen ve 1.1.2005’ten geçerli olmak üzere 31.12.2004 tarihinden itibaren yürürlüğe giren ibare) gelirin % 10’unu aşmaması(*), Türkiye’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları (mükerrer 121. madde çerçevesinde eğitim ve sağlık harcamaları nedeniyle vergi indiriminden yararlanan ücretliler, aynı harcamalarını bu hükümden yararlanarak matrahlarından indiremezler)." hükmüne göre, Türkiye'deki, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi bulunan gerçek veya tüzel kişilere yapılan, özel okul giderlerini, yıllık beyannamede indirebilirler.
