Hırsızlık Sonucu Emtia Zayiatı

[Yeniyurt]

İyi günler, Hırsızlık sonucu oluşan mal kaybı sonrası (100.000,00 YTL tutarında yaklaşık), takip etmemiz gereken prosedür ne? sigortalı olduğu için exper ler bir rapor çıkartmakta bu Vergi dairesi için yeterli mi? yoksa Vergi Dairesinden ayrıca bir tesbit yapılması gerekiyormu ? KDV durumu, Stok lardan düşme durumu gibi. yardımcı olursanız sevinirim. Teşekkürler.

 

[R.SEMA SİNANGİL]

T.CMALİYE BAKANLIĞIİstanbul DefterdarlığıUsul Gelir Müdürlüğü 18.09.2003*8363SAYI : B.07.04.DEF.034.20/VUK-229KONU: Çalınan araç için düzenlenecek belge. İLGİ: tarihli dilekçeniz. İlgi dilekçenizde, 2001 takvim yılında çalınan ve kasko bedeli aynı yıl sigorta şirketinden tahsil edilen plakalı model kamyonun şirketiniz adına düzenlenen tarih, nolu fatura ile kayıtlarınızdan düşüldüğü, ancak 9 ay sonra kamyonun bulunduğu ve sigorta şirketince üçüncü bir kişiye satıldığı belirtilerek ruhsatı halen şirketiniz adına bulunan söz konusu araç için şirketinizce ikinci defa fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği hususu sorulmaktadır. Bilindiği gibi, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ispat edici kağıtlar başlıklı 227’nci maddesinde; “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmü yer almış olup, söz konusu kayıtların ise aynı kanunun 229’uncu ve müteakip maddelerinde yer alan belgelerden herhangi biri ile tevsik edilmesi gerekmektedir. Buna göre, şirketinizce çalınan araç için sigorta şirketinden tahsil edilen kasko bedeli karşılığında fatura düzenlenmesi ve dilekçe ekinde yer alan 30.12.2001 tarih ve 86864 sayılı şirketiniz adına düzenlenen faturanın kayıtlarınızda düzeltilmesi gerekmektedir. Öte yandan, vergi kanunlarında kaybolan mal bedellerinin zarar olarak yazılacağına dair herhangi bir hükme yer verilmemiş olup, buna karşılık Vergi Usul Kanununun 278’nci maddesinde, kıymeti düşen malların maliyet bedeli yerine emsal bedeli ile değerlendirileceği aynı kanunun 317’nci maddesinde de tabii afet yüzünden kayba uğrayan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, fevkalade ekonomik ve teknik amortisman uygulanmak suretiyle yok edileceği açıklanmış bulunmaktadır. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere çalındığı belirtilen vasıtaya ilişkin bedelin zarar olarak kaydedilmesi mümkün bulunmadığından söz konusu araca ilişkin bedelin “Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Hesabına” alınmak suretiyle muhasebeleştirilmesi, sigorta şirketinden tahsil edilen kasko bedelinin ise “679-30 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar Hesabına” intikal ettirilmesi gerekmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim.

GVK’nun bilanço esasına göre kazancın tanımıyla ilgili 38.maddesi ve VUK'nun tazminatlarla ilgili 329 ve 330.maddelerini değerlendirdiğimizde,

1, 2, 3 - Alınan sigorta tazminatlarının hırsızlık dolayısıyla meydana gelen zaiyattan fazla olması durumunda, malın değerinden fazla olan kısmının kara alınması gerekmektedir. Ancak, bu olayda, tahsil edilen tazminat tutarı, malın değerinden az olduğu için, “söz konusu malı 689 nolu hesaba gider olarak atıp, KKEG olarak dikkate almanız, tahsil edilen tazminatın tamamını ise 679 hesapta takip etmeniz gerekir. Yani, Alınan sigorta tazminatının, malın değerinden az olması durumunda, malın tamamı KKEG, tazminatın da tamanının gelir olarak yazılması gerekmektedir.

4- KDV'sinin 30/c maddesi hükmü gereğince bu mallara ait yüklenilen KDV'nin, çalınma tarihi ile ilgili dönemin KDV beyanına eklenerek beyan edilmesi gerekir.

5) VUK’nun, 229. maddesi’nde faturanın tanımı yapılmıştır. Bu maddeye göre Fatura; “satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”

VUK’nun 242. maddesine göre, “Tüccarlar evvelki maddelerin dışında kalan ve bir hüküm ifade eden veya icabında bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları gibi hukuki vesikalarla ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi vergi evrakını dosyada muhafaza etmeye mecburdurlar.”

Yukarıdaki 229 ve 242. madde hükümlerini değerlendirdiğimizde, olayda herhangi bir mal teslimi veya iş teslimi söz konusu olmadığından, sigorta şirketi ile firma arasında düzenlenen yazılı evraklar yeterli olup, ayrıca fatura düzenlenmesi zorunlu değildir. KDV’nun 1. maddesine göre, olay KDV’nin konusuna girmemektedir

 

[R.SEMA SİNANGİL]

Çalınan malın vergisi mi olur?
Şükrü Kızılot - 17 Haziran 2004 Perşembe - Hürriyet

İSTER inanın ister inanmayın, çalınan malın vergisi var. Mal satılmayıp da tezgahta durursa vergi yok. Aynı mal çalınırsa, vergisi var.

Bu vergi, malı çalınan esnaf, tüccar ya da şirket tarafından zamanında ödenmezse, ayrıca cezası da var, gecikme faizi de...

‘Olmaz böyle şey, adam zaten zarara uğramış, bu neyin vergisi?’ demeyin, yasada bununla ilgili madde bile var. Bilmeyenler için, hem olayı hem de ilgili yasa maddesini açıklayalım.

YANAN MALA DA VAR

Sadece çalınan değil yanan mala da vergi var. Bu verginin adı; Katma Değer Vergisi... İşyerinden mal çalındığında, karakola başvuracaksınız. Polisler gelip kontrol edecek, parmak izi vs. delillere bakacak, olayla ve çalınan mallarla ilgili tutanak tutacak. Moraliniz bozulacak, mallar sigortalı değilse iyice canınız sıkılacak. Tam o sırada, çalınan mal için, bir de vergi ödeyeceğinizi öğrenince, kimbilir ne hale geleceksiniz.

Neyse... yasalar böyle. Üstelik, olay işyerine gece ya da tatil günü giren bir hırsızla sınırlı değil. İşyerinde şu ya da bu şekilde kaybolan mallar varsa, o mallar için de vergi ödenecek.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30/d maddesi uyarınca, çalınan ya da yanan malın, alış faturasında gözüken KDV, diğer KDV’lerle birlikte beyan edilerek, vergi dairesine ödenecek. Çalınan ya da yanan mal, henüz yeni alınmış ve KDV’si de indirilmemişse indirim konusu yapılamayacak (Bkz. Şükrü KIZILOT, Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulaması, Cilt : 4, Yaklaşım Yayınları, s.1565-1581).

ZARAR DA YAZILAMAYACAK

Çalınan ya da yanan malların, KDV’sinin ödeneceğini ya da indirim konusu yapılamayacağını yukarıda belirttik. Peki... bu malların bedeli zarar yazılabilecek mi? Yanıt:Hayır!..

Malı çalınan ya da yanan esnaf, tüccar veya şirket, bu malların bedelini zarar veya gider yazamayacak. Malın bedeli zarar ya da gider yazılamayacağı gibi, bu mallar için ödenen KDV’ler de, gider veya zarar kaydedilemeyecek.

YANAN DEFTERE DE VAR

İşyerinde yangın çıktığında, defter ve belgeler de yanmışsa, asıl felaket o zaman başlıyor. Defterlerin ve belgelerin yandığına ilişkin, Ticaret Mahkemesi’nden ‘zayi belgesi’ şeklinde karar alınsa dahi o defterlere yani yanan defterlere yazılmış olan mal alış, demirbaş ve masraf faturalarının, kimlerden alındığı soruluyor.

Örneğin son üç yılın defterleri ve belgeleri yanmışsa, son üç yılın tüm alış ve masraf faturalarının listesi hatta karşı taraftan alınacak fatura fotokopileri isteniyor. Aksi halde, belgelendirilemeyenlerin, KDV’si faiziyle isteniliyor.

Danıştay’ın süregelen kararlarına göre de; defter ve belgelerin yanmış olması, mükellefin mal alımlarına ilişkin belgelerin örneklerini, satıcıdan temin ederek, ibraz etmesine engel değil (Dn. 7.D. 19.11.2001 Tarih ve E.2000/6105, K.2001/3521, Bkz. Yaklaşım Dergisi, Sayı:119, s.252-253).

Aman dikkat, malları çaldırmamaya, defter ve belgeleri de korumaya, en azından bilgisayardan bir kopya alıp saklamaya özen gösterin... Aksi takdirde, çalınan malın ve yanan defterlerin, vergisi var.. Bir anda herşey bitebilir!..

 

[Yeniyurt]

Sayın R.Sema Sinangil cevaplarınız ve ilginiz için Teşekkür ederim.