Ynt: Ihbar tazmınatı
İbrahim IŞIKLI -
Bildirim sürelerine uymayan işçinin ihbar tazminatı ödemesi gerekir mi.?
İbrahim IŞIKLI - Bildirim sürelerine uymayan işçinin ihbar
tazminatı ödemesi gerekir m (11.04.2007)
İş sözleşmesi, işçi veya işverenin tek taraflı bir irade beyanı ile
sona erdirilebilir. 4857 sayılı iş Kanununa göre, süresi belirsiz
akitlerde taraflardan biri öteki tarafa bir ...
İş sözleşmesi, işçi veya işverenin tek taraflı bir irade beyanı ile sona
erdirilebilir. 4857 sayılı iş Kanununa göre, süresi belirsiz akitlerde
taraflardan biri öteki tarafa bir süre vererek (süreli fesih bildirimi)
fesih bildiriminde bulunabileceği gibi, süresi belirsiz veya belli olan
akitlerde haklı bir nedenin varlığı halinde süre vermeksizin (süresiz
fesih bildirimi) fesih bildiriminde de bulunabilir.
Süreli fesih bildirimi, kural olarak belirsiz süreli iş sözleşmelerinde
söz konusu olup, belirsiz süreli iş sözleşmesini belirli bir sürenin
geçmesiyle sona erdiren bir irade beyanıdır.
İş Kanunu işçinin çalışmış olduğu sürelere göre, akdin sona ermesine kadar
geçecek süreleri göstermiş bulunmaktadır. Bu süreler işçinin kıdemine göre
artan bir şekilde tespit edilmiştir. Buna göre, 4857 sayılı İş Kanununun
17. maddesinde belirtildiği üzere, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin
feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekmektedir. Bu haber
verme yükümlülüğü hem işveren hem de işçi geçerlidir. Yani, işçi de
işinden ayrılmadan ayrılmadan önce işverene bu süreler kadar önceden haber
vermek zorundadır. Bu bildirim üzerine;
- işi 6 aydan az sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından
başlayarak 2 hafta,
- işi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa
yapılmasından başlayarak 4 hafta,
- işi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa
yapılmasından başlayarak 6 hafta,
- işi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa
yapılmasından başlayarak 8 hafta,
geçmesi üzerine iş sözleşmesi feshedilmiş olur. Belirtilen bu süreler
asgari olup, taraflar arasında yapılacak sözleşmeler ve toplu iş
sözleşmeleri ile artırılabilecektir. Taraflar arasında belirlenen süreler
kanunda öngörülen sürelerin altındaysa bu sürelerin yerine kanundaki
asgari süreleri uygulanır.
İş sözleşmesi tarafların anlaşması ile bildirim süresinin geçmesi
beklenmeksizin her zaman sona erdirilebilir. Belirsiz süreli iş
sözleşmesinin, 4857 sayılı İş Kanununun 17. maddesinde belirtilen esaslara
uyulmadan sona erdirilmesi halinde işi terkeden işçi ya da işçinin işine
son veren işveren aynı maddede belirtilen bildirim sürelerine ilişkin
ücret tutarında tazminat ödemek durumunda kalacaktır. Bu şekilde ödenecek
tazminat uygulamada "ihbar tazminatı" olarak adlandırılmaktadır.
. işçi veya işverenin iş sözleşmesini 4857/24-25. maddeleri uyarınca
bildirimsiz feshi,
. işçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması halinde,
. işçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık,
emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş
sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
. Sosyal Sigorta Yasalarında değişiklik yapan 4447 sayılı yasa ile
getirilen bir hükümle, 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci
fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar
dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre
yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim
ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları
nedeniyle,
işçiye ihbar tazminatı ödenmesine gerek bulunmamaktadır. Bildirim
sürelerine uymayan işçi de işverene aynı miktar ihbar tazminatını ödemekle
yükümlüdür. işveren yönünden ayrı bir anlam taşıyan bu tazminatı,
işverenin yeni bir işçi buluncaya kadar geçecek süre içinde meydana
gelecek zararının tazmini şeklinde değerlendirmek mümkündür. işçinin ihbar
süresini vermeksizin iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda, işverenler
ihbar tazminatı alacakları için işçinin ücret vb. alacaklarını bloke
edemeyecekleri gibi, takas da edemeyeceklerdir.
Kaynak: Dünya Gazetesi
