Ynt: İş kazası bildirmemenin cezası varmı?
bu arada araştırmaya devam ediyordum aşağıdaki yazıya göre iş kazası geçiren personele ödenecek ücreti ve hastane masraflarını tahsil ediyor ayrıca bir usulsüzlük cezası kesilmiyor.
5510 Sayılı Kanunda İş Kazası
23 Mart 2011
İş Kazasının Tanımı;
İş kazası, 5510 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre İş Kazası, Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan hal ve durumları sonucunda meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olay olarak tanımlanmıştır. Kanunda sayılan hal ve durumlar;
a) Sigortalının işyerinde bulunması esnasında,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
kaza olayının meydana gelmesi halinde iş kazası sayılmaktadır.
Ayrıca bir olayın iş kazası sayılabilmesi için; Kazayı geçiren kişinin sigortalı olması, kazanın meydana gelmesi, kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması kaza sonucu bedence veya ruhça özre uğraması ve bu unsurların bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir. İş kazası işin yürütümü sırasında meydana gelen olayı ifade etmekle birlikte yapılan işle ilgisi olmayan hal ve durumlarda meydana gelen olayları da kapsamaktadır.
II. İş kazasının Bildirilmesinin Şekli ve Süresi
a) İş Kazasının Bildirme Şekli: 5510 sayılı Kanun ile iş kazası olayının bildirilmesi belirli bir standarda bağlanmıştır. Mülga 506 sayılı Kanun hükümlerine göre kaza olayının yazı ile bildirilmesi yeterli olurken, 5510 sayılı Kanun ile iş kazasının SGK?ya bildirimi ?İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi ? ile yapılması benimsenmiştir. Bildirge e-Sigorta ile SGK?ya bildirilebileceği gibi doğrudan ya da posta yoluyla da ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü / Sosyal Güvenlik Merkezlerine gönderilebilmektedir. Adi posta ile yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde postaya veriliş tarihi esas alınır.
İşveren veya sigortalı tarafından ?iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ? yerine bildirgede bulunan bilgileri içeren ve onaylarını taşıyan yazılarla bildirimde bulunması halinde bu bildirimde SGK?ca kabul edilmektedir. Ancak bildirim yapılan yazıda sigortalının, sicil numarası, adı ve soyadı, doğum tarihi, işyerinde yaptığı iş, işyerinde çalışmaya başladığı tarih, iş kazasının vuku bulduğu yer, tarih ve saat, oluş şekli, tanıkların ad ve soyadları, işyerinin adresi, işverenin adı, soyadı, unvanı ve ikametgah adres bilgileri, şirket merkezi bilgileri, imzalarının da bulunması gerekmektedir.
Bildirimler Kurumun işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü / Sosyal Güvenlik Merkezleri ne yapılması gerekmektedir. Ancak SGK?nın başka bir müdürlüğüne yapılan bildirimler bağlı bulunduğu müdürlüğe yapılmış gibi kabul edilebilmektedir.
b) İş Kazasını Bildirme Süresi: İş Kazasının SGK?ya bildirilmesi hususu 5510 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında hüküm altına alınmıştır. Anılan fıkraya göre İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde ? iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi? ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile SGK?ya bildirilmesi zorunlu tutulmuştur. İş kazası olayı işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmiş ise, bildirme yükümlülük süresi iş kazasının işveren tarafından öğrenilen tarihten itibaren başlamaktadır. Mülga 506 sayılı Kanunda işverenin bildirme yükümlülüğü kaza olayından sonraki iki gün içerisinde iken 5510 sayılı Kanun ile 3 işgünü içinde bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. 5510 sayılı Kanunda bildirim süreleri işgünü olarak belirlendiğinden cumartesi pazar ile ulusal bayram ve genel tatil günleri bu hesaplamada dikkate alınmamaktadır.
Örneğin , Cuma günü iş kazası geçiren sigortalı ile ilgili bildirim Cuma gününü takip eden Çarşamba (dahil) gününe kadar bildirilmesi halinde yasal süresinde bildirilmiş sayılır.
Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler, 05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler, meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler ile ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, 82 nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanların iş kazası geçirmeleri hâlinde eğitim veya staj gördükleri işyeri işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhâl, Kuruma en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde bildirimde bulunulması gerekmektedir.
Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerin iş kazası geçirmesi hâlinde, işvereni tarafından kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhâl, Kuruma ise en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde bildirimde bulunması gerekmektedir.
İşverenin geçici veya sürekli görevle yurt dışında görevlendirdiği ya da yurtdışına götürdüğü sigortalısının yabancı ülkede iken meydana gelen iş kazasının, 3 iş günü içinde, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi hâlinde, öğrenildiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde bildirimde bulunması gerekmektedir
(4/a) kapsamında değerlendirilenler ile Kanunun 5 inci maddesinde iş hükümlerinin uygulanacağı belirtilen sigortalılardan kara, deniz, hava ulaştırma araçlarında çalışan veya işleriyle ilgili bu araçlarda bulunmaları esnasında meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı ile ilgili 3 günlük bildirim, aracın Türkiye?ye döndüğü günü takip eden ilk iş gününden itibaren işlemeye başlamaktadır. Dönüş tarihinin tespitinde deniz ulaştırma araçlarının ilk Türk limanına girdiği, hava ulaştırma araçlarının ilk Türk havaalanına indiği, kara ulaştırma araçlarının ise, sınır kapılarından Türkiye?ye girdiği tarihin esas alınmaktadır. Herhangi bir nedenle aracın Türkiye?ye gelememesi halinde sigortalının gümrükten geçiş tarihi esastır.
III. İş Kazasının Bildirilmemesinin Cezası
İş Kazası olayının yazımızın 4.2 maddesinde belirtilen sürelerde işverence bildirilmemesi halinde uygulanacak müeyyide 5510 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrasında açıkça belirtilmiştir. Anılan fıkra gereği, sigortalıların iş kazası geçirmeleri hâlinde, belirtilen sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin SGK?ya yapılacağı tarihe kadar sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği SGK tarafından işverenden tahsil edilmektedir.
Yapılan incelemeler sonucunda iş kazası veya meslek hastalığı olayına ilişkin düzenlenen belge ve bilgilerin gerçeğe uymadığı ve olayın incelenmesi sonucu iş kazası veya meslek hastalığı olmadığının anlaşılması halinde, SGK tarafından bu olay için yersiz olarak yapılmış ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan 5510 sayılı Kanunun ?Yersiz Ödemelerin Geri Alınması? başlıklı 96 ıncı maddesi gereğince 27.09.2008 tarihli, 27010 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanan Fazla Veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre tahsil edilmektedir.
Naci ŞAHİN
Muğla sgk il müdürü
