Kapanan, bulunamayan ve ölen işverenler için ne yapılacağı belli değil
Soru: 05.04.1969 doğumluyum. 1981 ikinci ayından itibaren 1987'nin dokuzuncu ayına kadar sigortalı olarak çalıştım.1989 yılında evlendim. 1990 yılında ilk çocuğum doğmadan eşimin işyerinde 3 ay sigortalı olarak gözüktüm ilk çocuğum 1990 Haziran doğumlu ikinci çocuğum 1992 Şubat doğumlu. 2004'e kadar çalışmadım. 2004'ün Şubat ayında tekrar sigortalı olarak çalışmaya başladım. Halen çalışmaktayım. Şu anki toplam prim günüm 3205 dir. Doğum borçlanmasından faydalanabiliyor muyum? Sizin gazetede bahsetmiş olduğunuz doğum sebebiyle iş yerinden ayrılıp bunu bir belgeyle ispatlama şansım yok. Çünkü 1987 yılında ayrıldığım iş yeri kapandı. Ne yapmam gerektiği konusunda yardımcı olursanız sevinirim.
Lale Bayrak
Cevap:1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yeni yasa ile getirilen doğum borçlanmasına ilişkin 5510 sayılı yasanın 41 nci maddesinde; borçlanma yapabilmek için, 4/a sigortasına(SSK ya) tescil, doğum sonrasındaki iki yıl süresince çalışmama, doğan çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi şartlarını arıyor. Yasa hükmüne göre iki çocuğunuz içinde borçlanma yaparak 1440 gün kazanmanız gerek. Ancak; doğum borçlanmasının usul ve esaslarını belirleyen Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK) tebliğine göre, borçlanma yapamazsınız. Çünkü SGK tebliğde borçlanma yapabilmek için, yasa ile belirlenen şartlar dışında; sigortalı çalışılan işten doğum nedeniyle ayrılma, doğum sonrasındaki iki yıl süresince sigortalı olarak çalışmama ve bu durumu işverenden alınan onaylı bir belge ile tevsik etme şartlarını getirdi. Oysa, SGK nın yeni şart getirme yetkisi yok. SGK nın sadece borçlanma usul ve esaslarını belirleme yetkisi var. Kendisini TBMM nin yerine koyarak borçlanma için yeni şart getiremez. Bu yönüyle tebliğ yasaya aykırı. Mahkemeye gidilmesi halinde tebliğin iptal edileceğini düşünüyoruz. Bir an için tebliğin doğru olduğunu varsaysak bile, sizinki gibi kapanan, ölen, yurtdışına giden, bulunamayan işverenler hakkında ne gibi bir işlem yapılacağı açıklanmamış. Bu ve benzer durumlarda ne yapılacağı tebliğde açıkça belirtilmesi gerekirdi. Bu yönüyle de tebliğ eksik ve noksan. Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı olarak başvurun. Çalıştığınız işyerinin kapandığını belirtin ve doğum borçlanması yapabilmek için ne gibi işlem yapmanız gerektiğini sorun. Muhtemelen olumsuz cevap vereceklerdir. Olumsuz cevap verirlerse, İş Mahkemesine dava açın.
Sağlık priminin en az tutarı 25.54 YTL dir
Soru: Benim hiç bir sosyal güvenlik kurumunda kaydım bulunmamaktadır. Şuan serbest çalışıyorum. Yeni çıkan SGK yasasından sağlık yardımı almak için en düşük prim ödeme ile nasıl yararlanabilirim?(isteğe bağlı olmayacak) Beni bilgilendirirseniz memnun olurum.
Faruk Bulut
Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 den itibaren genel sağlık sigortası uygulaması yürürlüğe girdi. Genel sağlık sigortası zorunlu olup tüm vatandaşları kapsamaktadır. Sizin gibi çalışmayanlar primini ödemek suretiyle sağlık yardımı alacaklar. Aile içinde kişi başına düşen aylık ortalama geliri;
-Asgari ücretin 1/ 3 ünden( bugün için bu tutar 212.90 YTL dir) az olanlar prim ödemeden sağlık yardımı alacaklar.
- Asgari ücretin 1/3 ü ile asgari ücret arasında olanlar, asgari ücretin yüzde 12 si kadar( yıl sonuna kadar bu tutar 25.54 YTL dir.
- Asgari ücret(638.70 YTL) ile, asgari ücretin 2 katına(1.277.40 YTL) kadar olanlar, asgari ücretin yüzde 12 si( bu tutar yıl sonuna kadar 76.76 YTL dir) kadar,
-Asgari ücretin 2 katından fazla olanlar ise, asgari ücretin yüzde 12 si kadar( bu tutar yıl sonuna kadar 153.28 YTL dir),
Aile içindeki aylık gelir durumunuz bunlardan hangisine uyuyorsa o kadar prim ödeyerek (veya ödemeyerek) sağlık yardımı alabilirsiniz.
Bunun için Sosyal güvenlik İl müdürlüğüne vereceğiniz giriş bildirgesi ile genel sağlık sigortasına tesciliniz yapılacak. Sigortalılığınız başvuru tarihinizden itibaren başlatılacak. Sosyal güvenlik kurumu aile içi kişi başına düşen aylık geliriniz tespit edilmesi için sizi, kaymakamlıklardaki yeşil kart veren birimime gönderecek. Yeşil kat veren birimin tespit ettiği ortalama aylık gelirinize göre ödeyeceğiniz(veya ödemeyeceğiniz) aylık prim tutarı belirlenecek. Sosyal güvenlik kurumu yeşil kart merkezine gitmeden aylık 153.28 YTL prim ödemeyi kabul edenleri yeşil kart merkezine göndermeden hemen sisteme tescil etmektedir.
SSK Trenini kaçırmışsınız
Soru: Ben 1984 SSK girişliyim. Doğum tarihim 01.01.1955. 1999'da sigortam durdurulmuştu. Kardeşim işyeri olan seyyar çay ocağını benim üzerime maliye kaydını yaptırdı. 2000 senesinde ben sigortalı işe girdim. Şuanda da hale sigortam devam etmektedir. 07-15-2007 maliye kaydını terk verdik. Şuanda Bağ-Kur bizi maliye kaydından Bağ-Kurlu yaptı. Bize Bağ-Kur transfer dilekçesi vermemizi söylediler. Bizde transfer dilekçemizi verdik. Bağ-Kura hiç para ödemedim. Şuanda geldiğimiz nokta SSK'dan 6,5 senelik primimi Bağ-Kura aktardılar. Bunlar olmasaydı 01.01.2008 tarihinde emeklilik dilekçesini vermemiz gerekiyordu. Eğer 6,5 senem silinmeseydi 5400 günüm vardı. Çok mağdur durumdayız. Bize çıkar bir yol göstermenizi rica ediyoruz
Hüseyin BALTA
Cevap: Belirttiğiniz işlemleri 1 Ekim 2008 den önce yapmışlardır. 1 Ekim 2008 den sonra bu işlemleri yapamazlar. Çünkü; Bağ-Kura süresi içinde kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülükleri 1 Ekim 2008 den itibaren başlatılmaktadır. Şayet bu işlemler 1 Ekim 2008 den sonra yapmışlarsa itiraz edin, düzeltmezlerse İş Mahkemesine dava açmanız halinde, Bağ-Kurunuz iptal edilir. SSK lı günlerinizi geri kazanırsınız. Ancak, söz konusu işlemleri 1 Ekim 2008 den önce yapmışlarsa yapacak bir şey yok. Çünkü; vergi mükellefi olarak çay ocağı işletmeniz Bağ-Kur sigortalısı olmanızı gerektiren bir faaliyettir. Bağ-Kura tescil yaptırmayıp, SSK lı olamazsınız. Nitekim; Bağ-Kur tespit edip resen tescilinizi yapmış ayrıca SSK ya ödediğiniz primlerin Bağ-Kur prim borcuna mahsubu için yazılı başvuru yapmanızı istemiş. siz de yapmışsınız. Şu aşamadan sonra tren kaçmış. Yapacak bir işlemlerin kapısını kapatmışsınız. Halbuki Bağ-Kur resen tescil yaptığında, itiraz etseniz ve primleriniz Bağ-Kura aktarılması için dilekçe vermeseydiniz, İş Mahkemesine dava açarak SSK dan emekli olma durumunuz olabilirdi.Çünkü, Yargıtay bu gibi durumlarda ?baskın çalışma? ilkesini göze alıyor ve bir tarafta 7 yıl SSK ya prim ödeyen diğer tarafta Bağ-Kura hiç prim ödemeyen birinin, SSK sigortasının devamına karar verebiliyor. Tabiî ki mahkeme kararları hadisesine müstakardır. Aksi yönde mahkeme kararları da bulunuyor. Sonuç olarak ya Bağ-Kura devam edip Bağ-Kur şartlarıyla emekli olacaksınız. Ya da tekrar SSK lı bir işe girip 1260 gün(3.5 yıl) prim ödedikten sonra emekli olacaksınız.
Kurum var olan gününüzü silmez
Soru: Benim şöyle bir sorunum var. 1997 tarihinde SSK girişim yapıldı. Bunu daha önce internetten ve SSK müdürlüğünden aldığım dökümlerde görebiliyordum. Fakat 5 gün önce baktığımda dökün sayfasının üst kısmında yazılı olana ilk sigorta giriş tarihi kaldırılmış benimde ilk sigorta giriş kaydım 1997 idi ve hatırladığım kadarı ile pirim ödemesi de ilk 1997 de 2 gün olarak başlamıştı. Fakat artık 2 gün gözükmüyor. Prim ödeme başlangıcı 2002 de başlıyor. SGK dan benim sadece 1997?de tescilim olduğunu fakat karşılığında pirimin olmadığını söylediler. Bununda bana emekli olurken 5-6 yıla kadar emekliliğimi ileri tarihe gideceğini söylediler. Benim bu konularla ilgili ne gibi bir işlem takip etmem gerekir. Sizce primlerimin silinmiş olması mümkün mü? Önemli olan tescil kaydı tarihi değil mi?
Fatih Akar
Cevap: Kurum var olan prim ödemenizi silemez. Bir kamu kurumunda bu tür bir işlem suçtur. Sigortalı işe giriş bildirgesi kuruma gönderilmesine rağmen kişin çalışmalarının kuruma bildirilmediği sıkça rastlana bir durumdur. Şayet, 1997 de çırak veya stajyerlik sigortası yapılmışsa(çırak veya stajyerseniz) bu başlangıç sayılmaz. Emeklilik için başlangıç; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ilk defa prim ödenen gündür. Elinizdeki dökümlerde 2 gün prim ödemeniz görünüyor ise, SSK ya yazılı olarak başvurun. Elinizdeki dökümlerde de görünmüyor ise, çalıştığınız işyeri ile görüşün. Bildirge ve bordolarda bildirilip bildirilmediğinizi kontrol edin. Bazen işveren bildirmesine rağmen yanlışla sigortalının dosyasına girmemektedir. İşveren fiilen çalıştığınız halde çalışmanızı kuruma bildirmemişse, dava açarak hakkınız arayın.
Arkadaşınız borçlanamaz ama sağlık yardımı alabilir
Soru: Bir arkadaşım var. Şu anda ne sağlık, ne aylık, nede bir yerden geliri var. Biz dostları yardım etmeye çalışıyoruz. Bizlerde emekli insanlarız. Bu bayan 1972 yılından itibaren sigortalı olarak muhtelif yerlerde çalışmış. Maalesef işverenler sigorta primlerini yatırmamışlar. Bugün kadar 1500 gün prim ödemesi gözüküyor. Kendisi 1953 doğumlu. 1985 tarihine kadar çalışmış. Ama elde bir şey yok. Şimdi bu arkadaş emekli olmak için borçlanabilir mi? Bu borcuda bizler ödeyeceğiz. Böyle bir hakkı var mı? Hiçbir geliri yok. Katkı payı bile yatıramaz. Sağlıktan nasıl faydalanacak?
Çiğdem ERESEN
Cevap: Ne eski yasa, ne de 1 Ekim 2008 den itibaren yürürlüğe giren yeni yasa geçmişte primi ödenmemiş boş günler borçlanarak kazanılmasına iman vermiyor. Arkadaşınız maalesef borçlanma yoluyla gün kazanarak emekli olamaz. Emekli olabilmesi için prim ödemesini 3600 güne tamamlaması zorunlu. 41 ay(1230 gün)isteğe bağlı prim ödedikten sonra 870 günde SSK ya tabi bir işyerinde çalışarak prim ödemesi halinde SSK dan emekli olabilir.
Arkadaşınızın hiçbir geliri yoksa, 1 Ekim 2008 de yürürlüğe giren genel sağlık sigortasından yararlanarak, prim ödemeden sağlık yardımı alabilir. Çünkü yasaya göre; aile içi kişi başına düşen aylık ortalama geliri asgari ücretin(yıl sonuna kadar asgari ücret 638.70 YTL dir) 1/3 ünden(yıl sonuna kadar bu tutar 212.90 YTL dir) az olanlar prim ödemeden sağlık yardımı alacaklar.
Çıraklık sigortası başlangıç sayılmıyor
Soru:18.02.1975 doğumluyum. SSK girişim 02.01.1989(çıraklık okulu). İlk çalışmaya başladığım tarih 01.03.1992(60 gün). Toplamda 304 gün prim ödemem var. Sorularım şu şekilde.
1) Emeklilik hesabım açısından başlangıç olarak hangi tarih dikkate alınacaktır?
2) Eğer 1992 yılından itibaren hesaplarsam o tarihte 17 yaşında oluyorum. Acaba, başlangıcım 18 ini doldurduğum 1993 ten itibaren mi hesaplanacak?
3) Askerliğimi borçlanmam avantaj getirir mi? (24.08.1995-15.02.1997 tarihleri arasında 18 ay olarak askerliğimi yaptım.)
Umut Asma
Cevap:1) Çıraklık döneminde kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına( malullük yaşlılık, ölüm sigortaları) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Çıraklık döneminde, kısa vadeli sigorta kollarlı olarak adlandırılan( hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı) sigorta kollarına prim yatar ve çırağın, hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı riskleri sigortalanmış olur. Bu dönemde hastalanan çırak, işverenden vizite kağıdı alır ve muayene ve tedavisini yaptırır. Ayrıca, çıraklık döneminde alınan sigorta sicil numarası ve sicil kartı emekli olana kadar kullanılır. Sicil numarası ve sicil kartının emekli olana kadar kullanılması sigortalıda, çıraklık dönemin başlangıç sayıldığı gibi yanlış bir kanaatine yol açıyor. Sonuç olarak sigorta başlangıç tarihi olarak, 1 Mart 1992 tarihi dikkate alınacaktır.
2) 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştıran 4447 sayılı yasa ile getirilen yeni emeklilik şartlarına, sizin gibi 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların yumuşak geçişi sağlayan kademeli geçiş uygulaması 18 yaşın önemini ortadan kaldırdı. 17 yaşında da olsanız da 1992 deki başlangıcınız sayılacaktır.
3) Sigorta başlangıç tarihinden sonra askerlik yaptığınızdan 18 ay olan askerlik sürenizi borçlanmanız halinde prim ödeme gün sayınız 540 gün artar. Başka faydası olmaz.
Ücretli çalışan emeklinin prim oranı değişmedi
Soru: 1981 senesinde emekli sandığından emekli oldum. Halen bir buçuk senedir bir tıp merkezinde genel cerrahi uzmanı olarak çalışmaktayım. Tıp merkezi benim adıma ödenmesi gereken vergileri ve kesintilerden sonra bana net ücret ödüyor. Eski ve yeni sosyal güvenlik yasalarına göre benim durumum nedir? Ve ne yapmam gerekir?
Doktor N.
Cevap: Muhtemelen emekli aylığınız kestirmeden çalışmaktasınız. Emekli aylığı kestirmeden ücretli olarak çalışanlar Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi bulunuyor. Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihine kadar emekli aylığını kestirmeden çalışan emeklinin işverenden aldığı ücretinden yüzde 7.5 oranında sosyal güvenlik destek primi kesildi. İşverende; ayrıca ücretin yüzde 22.5 i oranında sosyal güvenlik destek primi işveren hissesini çalışan emeklinin ücretinden kestiği yüzde 7.5 prime ekleyerek toplam ücretin yüzde 30 unu sosyal güvenlik destek primini olarak SSK ya bildirilerek ödedi..
Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 den itibaren çalışan emeklinin prim oranında değişiklik olmadı. Yine aldığı ücretten yüzde 7.5 oranında destek primi kesintisi yapılacak. Ancak işverenin destek primi oranı işin tehlike sınıf ve derecesine bağlı olarak yüzde 1 ile yüzde 6.5 oranında artarak yüzde 22.5 dam yüzde 23.5 ile yüzde 29 arasında değişen oranlara yükseltildi. 1 Ekim 2008 den itibaren çalışan emeklinin ücretinden yine yüzde 7.5 oranında destek primi kesilirken, işveren de ücretin yüzde 23.5 ile yüzde 29 arasında değişen oranda destek primi ödeyecek. Sonuç olarak yen i yasa destek primi oranınızı değiştirmedi 1 Ekim 2008 den önceki gibi ücretinizden yüzde 7.5 oranında destek primi kesilecek. Yapmanız gereken herhangi bir işlem yok.
Babanız eski yasaya tabi olarak 55 yaşını doldurduğunda emekli olabilir
Soru: Babam 8 Aralık 1958 doğumlu. SSK başlangıcı 10 Ekim 1973 dür. Fakat o tarihte babam 15 yaşındaymış. Şu an toplam 3637 gün prim ödemesi var. Yaş haddinden kaç yaşında emekli olabilir? Askerlik borçlanmasını sigorta sigorta başlangıç tarihinden sonra ödemiş. Normal olarak kaç yaşında emekli olabilir.
Serpil Tok
Cevap: Babanız 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle 23 yıldan fazla süredir sigortalı olduğundan, bu tarihte yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştıran 4447 sayılı yasaya tabi olmadan eski şartlarla 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme şartlarıyla emekli olacak. 1363 gün daha prim ödeyerek, 3637 gün olan prim ödemesini 5000 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak içinde(yaş haddinden emeklilik) 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabi. Prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de 55 yaşınız dolduracağı 8 Aralık 2011 tarihinde yaş haddinden emekli olabilir. Babanızın sigorta başlangıcı 1 Nisan 1981 den önce olduğundan başlangıç yaşının 18 den küçük olmasının bir önemi bulunmuyor.
Ekrem SARISU
Soru: 05.04.1969 doğumluyum. 1981 ikinci ayından itibaren 1987'nin dokuzuncu ayına kadar sigortalı olarak çalıştım.1989 yılında evlendim. 1990 yılında ilk çocuğum doğmadan eşimin işyerinde 3 ay sigortalı olarak gözüktüm ilk çocuğum 1990 Haziran doğumlu ikinci çocuğum 1992 Şubat doğumlu. 2004'e kadar çalışmadım. 2004'ün Şubat ayında tekrar sigortalı olarak çalışmaya başladım. Halen çalışmaktayım. Şu anki toplam prim günüm 3205 dir. Doğum borçlanmasından faydalanabiliyor muyum? Sizin gazetede bahsetmiş olduğunuz doğum sebebiyle iş yerinden ayrılıp bunu bir belgeyle ispatlama şansım yok. Çünkü 1987 yılında ayrıldığım iş yeri kapandı. Ne yapmam gerektiği konusunda yardımcı olursanız sevinirim.
Lale Bayrak
Cevap:1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yeni yasa ile getirilen doğum borçlanmasına ilişkin 5510 sayılı yasanın 41 nci maddesinde; borçlanma yapabilmek için, 4/a sigortasına(SSK ya) tescil, doğum sonrasındaki iki yıl süresince çalışmama, doğan çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi şartlarını arıyor. Yasa hükmüne göre iki çocuğunuz içinde borçlanma yaparak 1440 gün kazanmanız gerek. Ancak; doğum borçlanmasının usul ve esaslarını belirleyen Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK) tebliğine göre, borçlanma yapamazsınız. Çünkü SGK tebliğde borçlanma yapabilmek için, yasa ile belirlenen şartlar dışında; sigortalı çalışılan işten doğum nedeniyle ayrılma, doğum sonrasındaki iki yıl süresince sigortalı olarak çalışmama ve bu durumu işverenden alınan onaylı bir belge ile tevsik etme şartlarını getirdi. Oysa, SGK nın yeni şart getirme yetkisi yok. SGK nın sadece borçlanma usul ve esaslarını belirleme yetkisi var. Kendisini TBMM nin yerine koyarak borçlanma için yeni şart getiremez. Bu yönüyle tebliğ yasaya aykırı. Mahkemeye gidilmesi halinde tebliğin iptal edileceğini düşünüyoruz. Bir an için tebliğin doğru olduğunu varsaysak bile, sizinki gibi kapanan, ölen, yurtdışına giden, bulunamayan işverenler hakkında ne gibi bir işlem yapılacağı açıklanmamış. Bu ve benzer durumlarda ne yapılacağı tebliğde açıkça belirtilmesi gerekirdi. Bu yönüyle de tebliğ eksik ve noksan. Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı olarak başvurun. Çalıştığınız işyerinin kapandığını belirtin ve doğum borçlanması yapabilmek için ne gibi işlem yapmanız gerektiğini sorun. Muhtemelen olumsuz cevap vereceklerdir. Olumsuz cevap verirlerse, İş Mahkemesine dava açın.
Sağlık priminin en az tutarı 25.54 YTL dir
Soru: Benim hiç bir sosyal güvenlik kurumunda kaydım bulunmamaktadır. Şuan serbest çalışıyorum. Yeni çıkan SGK yasasından sağlık yardımı almak için en düşük prim ödeme ile nasıl yararlanabilirim?(isteğe bağlı olmayacak) Beni bilgilendirirseniz memnun olurum.
Faruk Bulut
Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 den itibaren genel sağlık sigortası uygulaması yürürlüğe girdi. Genel sağlık sigortası zorunlu olup tüm vatandaşları kapsamaktadır. Sizin gibi çalışmayanlar primini ödemek suretiyle sağlık yardımı alacaklar. Aile içinde kişi başına düşen aylık ortalama geliri;
-Asgari ücretin 1/ 3 ünden( bugün için bu tutar 212.90 YTL dir) az olanlar prim ödemeden sağlık yardımı alacaklar.
- Asgari ücretin 1/3 ü ile asgari ücret arasında olanlar, asgari ücretin yüzde 12 si kadar( yıl sonuna kadar bu tutar 25.54 YTL dir.
- Asgari ücret(638.70 YTL) ile, asgari ücretin 2 katına(1.277.40 YTL) kadar olanlar, asgari ücretin yüzde 12 si( bu tutar yıl sonuna kadar 76.76 YTL dir) kadar,
-Asgari ücretin 2 katından fazla olanlar ise, asgari ücretin yüzde 12 si kadar( bu tutar yıl sonuna kadar 153.28 YTL dir),
Aile içindeki aylık gelir durumunuz bunlardan hangisine uyuyorsa o kadar prim ödeyerek (veya ödemeyerek) sağlık yardımı alabilirsiniz.
Bunun için Sosyal güvenlik İl müdürlüğüne vereceğiniz giriş bildirgesi ile genel sağlık sigortasına tesciliniz yapılacak. Sigortalılığınız başvuru tarihinizden itibaren başlatılacak. Sosyal güvenlik kurumu aile içi kişi başına düşen aylık geliriniz tespit edilmesi için sizi, kaymakamlıklardaki yeşil kart veren birimime gönderecek. Yeşil kat veren birimin tespit ettiği ortalama aylık gelirinize göre ödeyeceğiniz(veya ödemeyeceğiniz) aylık prim tutarı belirlenecek. Sosyal güvenlik kurumu yeşil kart merkezine gitmeden aylık 153.28 YTL prim ödemeyi kabul edenleri yeşil kart merkezine göndermeden hemen sisteme tescil etmektedir.
SSK Trenini kaçırmışsınız
Soru: Ben 1984 SSK girişliyim. Doğum tarihim 01.01.1955. 1999'da sigortam durdurulmuştu. Kardeşim işyeri olan seyyar çay ocağını benim üzerime maliye kaydını yaptırdı. 2000 senesinde ben sigortalı işe girdim. Şuanda da hale sigortam devam etmektedir. 07-15-2007 maliye kaydını terk verdik. Şuanda Bağ-Kur bizi maliye kaydından Bağ-Kurlu yaptı. Bize Bağ-Kur transfer dilekçesi vermemizi söylediler. Bizde transfer dilekçemizi verdik. Bağ-Kura hiç para ödemedim. Şuanda geldiğimiz nokta SSK'dan 6,5 senelik primimi Bağ-Kura aktardılar. Bunlar olmasaydı 01.01.2008 tarihinde emeklilik dilekçesini vermemiz gerekiyordu. Eğer 6,5 senem silinmeseydi 5400 günüm vardı. Çok mağdur durumdayız. Bize çıkar bir yol göstermenizi rica ediyoruz
Hüseyin BALTA
Cevap: Belirttiğiniz işlemleri 1 Ekim 2008 den önce yapmışlardır. 1 Ekim 2008 den sonra bu işlemleri yapamazlar. Çünkü; Bağ-Kura süresi içinde kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülükleri 1 Ekim 2008 den itibaren başlatılmaktadır. Şayet bu işlemler 1 Ekim 2008 den sonra yapmışlarsa itiraz edin, düzeltmezlerse İş Mahkemesine dava açmanız halinde, Bağ-Kurunuz iptal edilir. SSK lı günlerinizi geri kazanırsınız. Ancak, söz konusu işlemleri 1 Ekim 2008 den önce yapmışlarsa yapacak bir şey yok. Çünkü; vergi mükellefi olarak çay ocağı işletmeniz Bağ-Kur sigortalısı olmanızı gerektiren bir faaliyettir. Bağ-Kura tescil yaptırmayıp, SSK lı olamazsınız. Nitekim; Bağ-Kur tespit edip resen tescilinizi yapmış ayrıca SSK ya ödediğiniz primlerin Bağ-Kur prim borcuna mahsubu için yazılı başvuru yapmanızı istemiş. siz de yapmışsınız. Şu aşamadan sonra tren kaçmış. Yapacak bir işlemlerin kapısını kapatmışsınız. Halbuki Bağ-Kur resen tescil yaptığında, itiraz etseniz ve primleriniz Bağ-Kura aktarılması için dilekçe vermeseydiniz, İş Mahkemesine dava açarak SSK dan emekli olma durumunuz olabilirdi.Çünkü, Yargıtay bu gibi durumlarda ?baskın çalışma? ilkesini göze alıyor ve bir tarafta 7 yıl SSK ya prim ödeyen diğer tarafta Bağ-Kura hiç prim ödemeyen birinin, SSK sigortasının devamına karar verebiliyor. Tabiî ki mahkeme kararları hadisesine müstakardır. Aksi yönde mahkeme kararları da bulunuyor. Sonuç olarak ya Bağ-Kura devam edip Bağ-Kur şartlarıyla emekli olacaksınız. Ya da tekrar SSK lı bir işe girip 1260 gün(3.5 yıl) prim ödedikten sonra emekli olacaksınız.
Kurum var olan gününüzü silmez
Soru: Benim şöyle bir sorunum var. 1997 tarihinde SSK girişim yapıldı. Bunu daha önce internetten ve SSK müdürlüğünden aldığım dökümlerde görebiliyordum. Fakat 5 gün önce baktığımda dökün sayfasının üst kısmında yazılı olana ilk sigorta giriş tarihi kaldırılmış benimde ilk sigorta giriş kaydım 1997 idi ve hatırladığım kadarı ile pirim ödemesi de ilk 1997 de 2 gün olarak başlamıştı. Fakat artık 2 gün gözükmüyor. Prim ödeme başlangıcı 2002 de başlıyor. SGK dan benim sadece 1997?de tescilim olduğunu fakat karşılığında pirimin olmadığını söylediler. Bununda bana emekli olurken 5-6 yıla kadar emekliliğimi ileri tarihe gideceğini söylediler. Benim bu konularla ilgili ne gibi bir işlem takip etmem gerekir. Sizce primlerimin silinmiş olması mümkün mü? Önemli olan tescil kaydı tarihi değil mi?
Fatih Akar
Cevap: Kurum var olan prim ödemenizi silemez. Bir kamu kurumunda bu tür bir işlem suçtur. Sigortalı işe giriş bildirgesi kuruma gönderilmesine rağmen kişin çalışmalarının kuruma bildirilmediği sıkça rastlana bir durumdur. Şayet, 1997 de çırak veya stajyerlik sigortası yapılmışsa(çırak veya stajyerseniz) bu başlangıç sayılmaz. Emeklilik için başlangıç; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ilk defa prim ödenen gündür. Elinizdeki dökümlerde 2 gün prim ödemeniz görünüyor ise, SSK ya yazılı olarak başvurun. Elinizdeki dökümlerde de görünmüyor ise, çalıştığınız işyeri ile görüşün. Bildirge ve bordolarda bildirilip bildirilmediğinizi kontrol edin. Bazen işveren bildirmesine rağmen yanlışla sigortalının dosyasına girmemektedir. İşveren fiilen çalıştığınız halde çalışmanızı kuruma bildirmemişse, dava açarak hakkınız arayın.
Arkadaşınız borçlanamaz ama sağlık yardımı alabilir
Soru: Bir arkadaşım var. Şu anda ne sağlık, ne aylık, nede bir yerden geliri var. Biz dostları yardım etmeye çalışıyoruz. Bizlerde emekli insanlarız. Bu bayan 1972 yılından itibaren sigortalı olarak muhtelif yerlerde çalışmış. Maalesef işverenler sigorta primlerini yatırmamışlar. Bugün kadar 1500 gün prim ödemesi gözüküyor. Kendisi 1953 doğumlu. 1985 tarihine kadar çalışmış. Ama elde bir şey yok. Şimdi bu arkadaş emekli olmak için borçlanabilir mi? Bu borcuda bizler ödeyeceğiz. Böyle bir hakkı var mı? Hiçbir geliri yok. Katkı payı bile yatıramaz. Sağlıktan nasıl faydalanacak?
Çiğdem ERESEN
Cevap: Ne eski yasa, ne de 1 Ekim 2008 den itibaren yürürlüğe giren yeni yasa geçmişte primi ödenmemiş boş günler borçlanarak kazanılmasına iman vermiyor. Arkadaşınız maalesef borçlanma yoluyla gün kazanarak emekli olamaz. Emekli olabilmesi için prim ödemesini 3600 güne tamamlaması zorunlu. 41 ay(1230 gün)isteğe bağlı prim ödedikten sonra 870 günde SSK ya tabi bir işyerinde çalışarak prim ödemesi halinde SSK dan emekli olabilir.
Arkadaşınızın hiçbir geliri yoksa, 1 Ekim 2008 de yürürlüğe giren genel sağlık sigortasından yararlanarak, prim ödemeden sağlık yardımı alabilir. Çünkü yasaya göre; aile içi kişi başına düşen aylık ortalama geliri asgari ücretin(yıl sonuna kadar asgari ücret 638.70 YTL dir) 1/3 ünden(yıl sonuna kadar bu tutar 212.90 YTL dir) az olanlar prim ödemeden sağlık yardımı alacaklar.
Çıraklık sigortası başlangıç sayılmıyor
Soru:18.02.1975 doğumluyum. SSK girişim 02.01.1989(çıraklık okulu). İlk çalışmaya başladığım tarih 01.03.1992(60 gün). Toplamda 304 gün prim ödemem var. Sorularım şu şekilde.
1) Emeklilik hesabım açısından başlangıç olarak hangi tarih dikkate alınacaktır?
2) Eğer 1992 yılından itibaren hesaplarsam o tarihte 17 yaşında oluyorum. Acaba, başlangıcım 18 ini doldurduğum 1993 ten itibaren mi hesaplanacak?
3) Askerliğimi borçlanmam avantaj getirir mi? (24.08.1995-15.02.1997 tarihleri arasında 18 ay olarak askerliğimi yaptım.)
Umut Asma
Cevap:1) Çıraklık döneminde kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına( malullük yaşlılık, ölüm sigortaları) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Çıraklık döneminde, kısa vadeli sigorta kollarlı olarak adlandırılan( hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı) sigorta kollarına prim yatar ve çırağın, hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı riskleri sigortalanmış olur. Bu dönemde hastalanan çırak, işverenden vizite kağıdı alır ve muayene ve tedavisini yaptırır. Ayrıca, çıraklık döneminde alınan sigorta sicil numarası ve sicil kartı emekli olana kadar kullanılır. Sicil numarası ve sicil kartının emekli olana kadar kullanılması sigortalıda, çıraklık dönemin başlangıç sayıldığı gibi yanlış bir kanaatine yol açıyor. Sonuç olarak sigorta başlangıç tarihi olarak, 1 Mart 1992 tarihi dikkate alınacaktır.
2) 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştıran 4447 sayılı yasa ile getirilen yeni emeklilik şartlarına, sizin gibi 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların yumuşak geçişi sağlayan kademeli geçiş uygulaması 18 yaşın önemini ortadan kaldırdı. 17 yaşında da olsanız da 1992 deki başlangıcınız sayılacaktır.
3) Sigorta başlangıç tarihinden sonra askerlik yaptığınızdan 18 ay olan askerlik sürenizi borçlanmanız halinde prim ödeme gün sayınız 540 gün artar. Başka faydası olmaz.
Ücretli çalışan emeklinin prim oranı değişmedi
Soru: 1981 senesinde emekli sandığından emekli oldum. Halen bir buçuk senedir bir tıp merkezinde genel cerrahi uzmanı olarak çalışmaktayım. Tıp merkezi benim adıma ödenmesi gereken vergileri ve kesintilerden sonra bana net ücret ödüyor. Eski ve yeni sosyal güvenlik yasalarına göre benim durumum nedir? Ve ne yapmam gerekir?
Doktor N.
Cevap: Muhtemelen emekli aylığınız kestirmeden çalışmaktasınız. Emekli aylığı kestirmeden ücretli olarak çalışanlar Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi bulunuyor. Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihine kadar emekli aylığını kestirmeden çalışan emeklinin işverenden aldığı ücretinden yüzde 7.5 oranında sosyal güvenlik destek primi kesildi. İşverende; ayrıca ücretin yüzde 22.5 i oranında sosyal güvenlik destek primi işveren hissesini çalışan emeklinin ücretinden kestiği yüzde 7.5 prime ekleyerek toplam ücretin yüzde 30 unu sosyal güvenlik destek primini olarak SSK ya bildirilerek ödedi..
Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 den itibaren çalışan emeklinin prim oranında değişiklik olmadı. Yine aldığı ücretten yüzde 7.5 oranında destek primi kesintisi yapılacak. Ancak işverenin destek primi oranı işin tehlike sınıf ve derecesine bağlı olarak yüzde 1 ile yüzde 6.5 oranında artarak yüzde 22.5 dam yüzde 23.5 ile yüzde 29 arasında değişen oranlara yükseltildi. 1 Ekim 2008 den itibaren çalışan emeklinin ücretinden yine yüzde 7.5 oranında destek primi kesilirken, işveren de ücretin yüzde 23.5 ile yüzde 29 arasında değişen oranda destek primi ödeyecek. Sonuç olarak yen i yasa destek primi oranınızı değiştirmedi 1 Ekim 2008 den önceki gibi ücretinizden yüzde 7.5 oranında destek primi kesilecek. Yapmanız gereken herhangi bir işlem yok.
Babanız eski yasaya tabi olarak 55 yaşını doldurduğunda emekli olabilir
Soru: Babam 8 Aralık 1958 doğumlu. SSK başlangıcı 10 Ekim 1973 dür. Fakat o tarihte babam 15 yaşındaymış. Şu an toplam 3637 gün prim ödemesi var. Yaş haddinden kaç yaşında emekli olabilir? Askerlik borçlanmasını sigorta sigorta başlangıç tarihinden sonra ödemiş. Normal olarak kaç yaşında emekli olabilir.
Serpil Tok
Cevap: Babanız 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle 23 yıldan fazla süredir sigortalı olduğundan, bu tarihte yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştıran 4447 sayılı yasaya tabi olmadan eski şartlarla 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme şartlarıyla emekli olacak. 1363 gün daha prim ödeyerek, 3637 gün olan prim ödemesini 5000 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak içinde(yaş haddinden emeklilik) 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabi. Prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de 55 yaşınız dolduracağı 8 Aralık 2011 tarihinde yaş haddinden emekli olabilir. Babanızın sigorta başlangıcı 1 Nisan 1981 den önce olduğundan başlangıç yaşının 18 den küçük olmasının bir önemi bulunmuyor.
Ekrem SARISU
