Kira Stopajı

[gurkan]

1-Gelir vergisi mükellefi olan İşveren, mülkiyeti babasına ait işyerinde dükkan işletiyor.. Gerçekte kira vermiyor. Bu kişi muhtasar yönden kira stopajı ödemesi gerekiyor mu?. Yoksa formalite icabı kira gösteilmesimi gerekir.
2- Şirket mülkiyeti, şirket ortaklarına ait dükkanda faaliyet gösteriyor. Buradada kira ödemesi yapma gibi bir olay yok. Bu durumdada şirketin kira stopajı vermesi gerekir mi? Vermesse herhangi bir yaptırımı olur mu?

 

[Demirkale]

Sn. Gürkan Merhaba,

Babaya ait iş yerinde yapılan ticaret dolayısıyla kira stopajının yapılması gerekir. İkinci olayda da bina şirket aktifine kayıtlı değilse; ortaklara ait bir bina ise burada da stopaj söz konusudur.
Fakat; işletme kayıtlarında kira masrafının olmaması, nakden veya hesaben bir kira ödemesine rastlanılmaması durumunda stopaj yapılmayacağını belirten özelge ve danıştay kararı mevcuttur.


T.C.

DANIŞTAY

Üçüncü Daire

Esas No 1995/5

Karar No: 1995/3919
Özeti :

Kira ödemesi gerçekleşmediği halde vergi mahkemesince emsal kira bedeline göre kira stopajı be yanında bulunulması gerektiğinden bahisle tarhiyatın kabulü yolunda karar verilmesinde yasaya uygunluk görülmemiştir.

Temyiz isteminde Bulunan Taraflar :1-...........

2-.......Malmüdürlüğü

Davacının 1993 Haziran dönemi için, işyeri olarak kullandığı annesine ait dükkandan dolayı kira stopajı yapmaması ve muhtasar beyanname vermemesi nedeniyle inceleme raporuna dayalı olarak re’sen salınan Gelir (sto­paj) Vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun olay sırasında yürürlükte bulunan 94 üncü mad­desinin 6 ncı fıkrasında 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden % 20 oranında Gelir Vergisi tevkifatı ya­pılacağının öngörüldüğü aynı Yasanın 73 üncü maddesinin 2 nci bendinde de binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi halinde emsal kira bedel uygulanmayacağının hükme bağlandığı, anılan Yasa maddesi hükmünde işyerleri için emsal kira bedeli uy­gulanmayacağı yolunda açık bir hüküm bulunmadığından yasal sürede be­yanname vermeyen davacı adına inceleme raporuna dayanılarak.yapılan tar­hiyatta isabetsizlik görülmediği, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 347 nci maddesinin 4 üncü fıkrası uyarınca olaya ağır kusur cezası uy­gulanması gerektiği gerekçesiyle kısmen kabul ederek vergi aslını onayan, kaçakçılık cezasını ağır kusur cezasına çeviren .....Vergi Mahkemesinin 1.9.1994 gün ve E: 1994/712, K: 1994/764 sayılı kararının; davacı tarafından, kendisinin kira ödemesinde bulunmadığı, ödemediği kira bedeli nedeniyle stopaj yapması ve muhtasar beyanname vermesinin sözkonusu olmadığı, malmüdürlüğü tarafından ise kaçakçılık cezasının ağır kusura çevrilmesinde yasal isabet bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Uyuşmazlık, davacının ticari faaliyette bulunduğu annesine ait iş yeri için kira stopajı yapıp muhtasar beyannamesini yasal sürede vermemesi nedeniyle takdir komisyonu kararına dayanılarak yapılan cezalı tarhiyata ilişkin bulunmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesinde, ticaret şirketleri ve maddede sayılan diğer gerçek ve tüzel kişilerin aynı Kanun’un 70 inci maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden is­tihkak sahiplerinin Gelir Vergisine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları belirtilmiş, “vergi tevkifatında uygulanacak esaslar’ başlıklı 96 ncı maddesinde; vergi tevkifatının 94 üncü madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı ve bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceğine değinilmiş, 97 nci maddenin 2574 sayılı Kanun’un 21 inci mad­desiyle değişik 2 nci bendinde, 94 üncü maddede yazılı ödemelerden yapılan vergi tevkifatının, vergi kesenin kayıt ve hesaplarında ayrıca gösterileceği ku­rala bağlanmış ve 98 inci maddesinde de 94 üncü madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların bir ay içinde yaptıkları ödemeler ile bun­lardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar vergi dairesine bildirmeye mecbur oldukları hükmüne yer verilmiştir.

Bu hükümlerin birlikte incelenmesinden anlaşılacağı üzere, 70 inci mad­dede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapılarak ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar bir muhtasar beyanname ile vergi dairesine bildirilmesi için ilgili ay içinde işyeri sahibine “nakden” veya kendilerini istihkak sahibine karşı borçlu durumda gösteren bir kayıt veya işlemde bulunulmak suretiyle “hesaben” ödeme yapılmış olması gerekmektedir.

Olayda davacının işyeri olarak kullandığı gayrimenkulün annesine ait olduğu ve kira ödemesinde bulunmadığı, iddia edilmekte ve idarece de işyeri için davacı tarafından kira ödendiğine veya işyeri sahibi tarafından kira tahsil edildiğine ilişkin herhangi bir tespit yapılmadığı anlaşıldığından, bir başka an­latımla anılan işyeri için kira ödemesi gerçekleşmediği halde vergi mah­kemesince emsal kira bedeline göre kira stopajı beyanında bulunulması ge­rektiğinden bahisle tarhiyatın tadilen onanması yolunda karar verilmesinde yasaya uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle davacı temyiz isteminin kabulü ile, vergi mahkemesi kararının bozulmasına, Malmüdürlüğü temyiz isteminin ise reddine, 29.11.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

[a.makineci]

Merhaba ;

1.Sorunuz ile ilgili bir özelge ;

T.C.
İSTANBUL VALİLİĞİ
İl Defterdarlığı
Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü

TARİH :-.11.2002
SAYI :B.07.4.DEF.0.34.11. GVK-73
KONU :Mülkiyeti babasına ait işyerinde herhangi bir kira ödemesinde bulunmaksızın serbest meslek faaliyetini sürdüren mükellefin, bundan dolayı emsal kira bedeli üzerinden stopaj ve fon tevkifatı yapıp yapmayacağı Hk.

...
İLGİ: ... 10.2002 tarihli dilekçeniz.

İlgide kayıtlı dilekçenizde, mülkiyeti babanıza ait olan işyerinizde serbest meslek faaliyetiniz devam ettirdiğinizi; babanıza herhangi bir kira ödemesinde bulunmadığınızı ve dolayısıyla hesaplarınızda iş yeri kirası olarak gider göstermediğiniz halde; emsal kira bedeli üzerinden kira stopaj ve fon tevkifatı yapmak zorunda olup olmadığınızı sormaktasınız.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94. maddesinde;

"Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar"

denilmek suretiyle, tevkifat yapacaklar sayılmış olup, söz konusu maddenin 5/a numaralı bendinde:

"(99/13646 sayılı Kararla değişen bent) 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden tevkifat yapılacağı"

hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 96. maddesinde,

"Vergi tevkifatı, 94. madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelerle uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşlı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder"

hükmü yer almıştır.

Öte yandan, söz konusu Kanunun 73. maddesinde kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir edilmiş kirası, bu suretle takdir edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’i olacağı belirtilmiştir.

Bu hükümlere göre; söz konusu işyeri için nakden veya hesaben bir kira ödemesi yapılmadığından ve mülkiyet sahibi olan babanız tarafından bedelsiz olarak kullanımınıza bırakıldığından, tevkifat söz konusu olamayacaktır. Ancak babanız tarafından emsal kira bedeli, Yıllık Gelir Vergisi beyannamesinde genel hükümlere göre beyan edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.


2.Sorunuz ile ilgili ayrı bir özelge ;

T.C.
İSTANBUL VALİLİĞİ
İl Defterdarlığı
Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü

TARİH : -.11.2002
SAYI :B.07.4.DEF.0.34.11.GVK-73
KONU :Limited şirket ortaklarına ait olan ve şirketçe kullanılan işyerine kira ödemesinde bulunulmaması halinde tevkifat yapılıp, yapılmayacağı Hk.

...
İLGİ: ... 10.2002 tarihli dilekçeniz.

İlgide kayıtlı dilekçenizde, tapuda çıplak mülkiyeti hakkı size ait ve intifa hakkı hayatı boyunca babanıza ait olan bir gayrimenkulde babanızla birlikte bir limited şirket kurmaya karar verdiğinizi, ikinizden başka ortağı olmayan bu şirketin herhangi bir kira ödemeyeceğini belirterek, kira ödemesi yapılmayan işyerinden dolayı kira stopajı yapılıp, yapılmayacağını sormaktasınız.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94. maddesinde;

"Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin aynı maddenin 5/a bendi uyarınca anılan kanunun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında nakten veya hesaben yaptıkları ödemelerden Gelir Vergisi tevkif edecekleri"

hükme bağlanmıştır.

Aynı maddenin son fıkrasında da

"tüccar, serbest meslek erbabı ve çiftçilerin yukarıdaki hükümlere göre yapacakları tevkifatın ticari, mesleki ve sınai işleriyle ilgili ödemelerine münhasır olduğu"

hükmü yer almıştır.

Diğer taraftan Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinin 1. paragrafı hükmüne göre, gayrimenkul olarak nitelendirilen mal ve hakların sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmektedir.

Aynı Kanunun 73. maddesinde;

"kiraya verilen mal ve hakların kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’idir ..."

hükmü yer almıştır.

Bu hükümlere göre; kuracağınız limited şirketiniz tarafından aynı zamanda şirket ortakları olan ve tapuda çıplak mülkiyet hakkı size intifa hakkı ise babanıza ait olan işyerinin kullanılması karşılığında herhangi bir kira ödemesinin olmaması başka bir ifade ile işyeri kira karşılığı olarak şirket hesabında gider gösterilmemesi halinde nakden veya hesaben ödeme olmadığından hareketle tevkifat yapılması söz konusu olmayacaktır. Ancak Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesi uyarınca kira tutarının emsal değerinin belirlenerek intifa hakkı sahibi olan babanız tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.


Yorum sizin Kolay gelsin.

 

[gurkan]

Cevaplarınız için teşekkür ederim.