Kontrolsüz teşvik, teşvik değildir!
'Kontrolsüz güç, güç değildir' sözünü bir TV reklamından hatırlıyorum.
Atasözü mü değil mi bilmiyorum ama anlamlı bir söz. Evet, kontrolsüz güç, güç olmadığı gibi kontrolsüz teşvik de teşvik olmuyor. Özellikle istihdam teşviklerinde bunu daha net görüyoruz. İşveren kesimi, çok doğal olarak kamu sübvansiyonlarının (teşviklerinin) mümkün olduğu kadar geniş kapsamlı, uzun süreli ve bol keseden verilmesini talep ediyor ancak unutmayalım ki her teşvik uygulaması aynı zamanda bir kamu harcaması anlamına geliyor. Devlet, teşvik kapsamında ya toplayacağı sigorta priminden ya da vergiden vazgeçerek harcama yapıyor. Bu harcamayı işverenin gönlü olsun diye değil, işsizlik problemi çözülsün, toplumsal refah artsın diye yapıyor.
Geçen hafta da değindiğimiz gibi halihazırda uygulanmakta olan istihdam teşviklerinden, 18-29 yaş arası gençler ve kadın istihdamını teşvik eden uygulama yarın akşam doluyor ancak işveren çevrelerinden 'teşvik uygulaması uzatılsın' sesleri de yükselmeye başladı. Oysa söz konusu teşvik uygulaması zaten geçen yıl Haziran'da sona erecekken bir yıl uzatıldı. Uzatılmış teşviki yeniden uzatmak ise birkaç gerekçeyle 'sakat' bir yaklaşım olur;
· Bir teşvik paketi, evvela uygulamaya gireceği konjonktürün şartları dikkate alınarak hazırlanır ve uygulanır. Aynı paketi sürekli uzatmak, teşvik uygulamalarının 'dönemsellik' ilkesine aykırı düşer.
· Teşviklerin süre açısından sınırlandırılması ve geçici olmaları, işveren/yatırımcı kararları üzerinde değişiklik meydana getirmek içindir ancak uygulamadaki bir teşvik paketi sürekli uzatılıyorsa, bu durum işverenler üzerinde teşvikin kalıcı olacağı kanaatini uyandırır. Bu da teşvikin motivasyon gücünü zedeler.
· Bizde, uygulanan hiçbir teşvik paketinin (özellikle istihdam teşvikleri) kamuya maliyeti hesaplanmaz. Ayrıca teşvik paketinin ne ölçüde istihdama katkı sağladığı da hesaplanamaz. Dolayısıyla böyle bir hesaplanamazlık ortamında, uygulanmakta olan teşvik paketinin süresinin uzatılması, objektif kriterlere değil siyasi tercihlere dayanır.
Sayılan gerekçeleri uzatmak mümkün ancak bize göre yapılması gereken, çıkarılmış teşvik paketlerini uzatma ve eklemelerle yamalı bohça haline getirmek değil, yakın zamanda ilan edilecek Ulusal İstihdam Stratejisi'nden sonra bütün teşvik sistemimizi kurumsal, mevzuat ve uygulama boyutuyla elden geçirmektir.
Sadettin orhan / Bugün
'Kontrolsüz güç, güç değildir' sözünü bir TV reklamından hatırlıyorum.
Atasözü mü değil mi bilmiyorum ama anlamlı bir söz. Evet, kontrolsüz güç, güç olmadığı gibi kontrolsüz teşvik de teşvik olmuyor. Özellikle istihdam teşviklerinde bunu daha net görüyoruz. İşveren kesimi, çok doğal olarak kamu sübvansiyonlarının (teşviklerinin) mümkün olduğu kadar geniş kapsamlı, uzun süreli ve bol keseden verilmesini talep ediyor ancak unutmayalım ki her teşvik uygulaması aynı zamanda bir kamu harcaması anlamına geliyor. Devlet, teşvik kapsamında ya toplayacağı sigorta priminden ya da vergiden vazgeçerek harcama yapıyor. Bu harcamayı işverenin gönlü olsun diye değil, işsizlik problemi çözülsün, toplumsal refah artsın diye yapıyor.
Geçen hafta da değindiğimiz gibi halihazırda uygulanmakta olan istihdam teşviklerinden, 18-29 yaş arası gençler ve kadın istihdamını teşvik eden uygulama yarın akşam doluyor ancak işveren çevrelerinden 'teşvik uygulaması uzatılsın' sesleri de yükselmeye başladı. Oysa söz konusu teşvik uygulaması zaten geçen yıl Haziran'da sona erecekken bir yıl uzatıldı. Uzatılmış teşviki yeniden uzatmak ise birkaç gerekçeyle 'sakat' bir yaklaşım olur;
· Bir teşvik paketi, evvela uygulamaya gireceği konjonktürün şartları dikkate alınarak hazırlanır ve uygulanır. Aynı paketi sürekli uzatmak, teşvik uygulamalarının 'dönemsellik' ilkesine aykırı düşer.
· Teşviklerin süre açısından sınırlandırılması ve geçici olmaları, işveren/yatırımcı kararları üzerinde değişiklik meydana getirmek içindir ancak uygulamadaki bir teşvik paketi sürekli uzatılıyorsa, bu durum işverenler üzerinde teşvikin kalıcı olacağı kanaatini uyandırır. Bu da teşvikin motivasyon gücünü zedeler.
· Bizde, uygulanan hiçbir teşvik paketinin (özellikle istihdam teşvikleri) kamuya maliyeti hesaplanmaz. Ayrıca teşvik paketinin ne ölçüde istihdama katkı sağladığı da hesaplanamaz. Dolayısıyla böyle bir hesaplanamazlık ortamında, uygulanmakta olan teşvik paketinin süresinin uzatılması, objektif kriterlere değil siyasi tercihlere dayanır.
Sayılan gerekçeleri uzatmak mümkün ancak bize göre yapılması gereken, çıkarılmış teşvik paketlerini uzatma ve eklemelerle yamalı bohça haline getirmek değil, yakın zamanda ilan edilecek Ulusal İstihdam Stratejisi'nden sonra bütün teşvik sistemimizi kurumsal, mevzuat ve uygulama boyutuyla elden geçirmektir.
Sadettin orhan / Bugün
