Ynt: Kurumlardan Geri Dönen Faturalar
Önce konu ile ilgili mevzuatı görelim:
KDVK?nun 35. maddesi
Matrah ve indirim miktarlarının değişmesi:
?Madde 35- Malların iade edilmesi, işlemlerin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltilir. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.?
........................................................
KDVK?nun 54 Sayılı Tebliği (İlgili bölüm)
Maliye Bakanlığından :
Katma Değer Vergisi Genel Tebliği
(Seri No:54)
Resmi Gazete No : 22620
Resmi Gazete Tarihi : 24/04/1996
(...)
B) TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDAKİ KANUN İLE İLGİLİ KATMA DEĞER VERGİSİ UYGULAMASI
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanuna göre, tüketicilerin satın aldıkları mal ve hizmetlerin çeşitli nedenlerle geri verilerek bedelinin alınması veya başka bir mal veya hizmet ile değiştirilmesinin katma değer vergisi karşısındaki durum ile taksitli ve kapıdan satışlardaki katma değer vergisi uygulaması aşağıda açıklanmıştır.
1) Satılan Malın İade Edilip Değiştirilmesi, Ödenen Bedelin İade Edilmesi, Değer Kaybının Bedelden İndirilmesi :
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 8/2. maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kapsamında ödenen katma değer vergilerinin iadesi konusunda aşağıdaki şekilde işlem yapılması uygun görülmüştür.
Tüketiciler tarafından malların iade edilip bedellerinin geri verilmesinin istendiği durumlarda, satıcı tarafından ödenen bedellerin katma değer vergisi dahil tutarları tüketiciye iade edilecektir. Satıcılar işlemlerinin düzeltilmesi için iade edilen mal nedeniyle gider makbuzu düzenleyecekler ve tüketiciden iade edilen mala ait fatura ve benzeri belgeyi, bu makbuz ekinde geri alacaklardır. Gider makbuzunda (*) iade edilen malın katma değer vergisi satış bedelinden ayrı gösterilecek ve bu miktar indirim konusu yapılmak suretiyle işlem düzeltilecektir.
İade edilen malın yerine aynı veya başka bir malın verildiği durumlarda ise, satıcı tarafından yukarıda sözü edilen işlemlerin yanı sıra bu defa verilen yeni mal için fatura ve benzeri belge düzenleneceği tabiîdir. Dolayısıyla iade edilen malların yerine verilen yeni malların değerleri dikkate alınarak belge düzenleneceğinden, iade edilen mallar ile yeni verilen mallar arasında değer farkının olup olmaması düzeltme işlemini etkilemeyecektir.
2) Taksitli Satışlar :
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 24/c maddesinde, vade farkı, fiyat farkı, faiz prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin katma değer vergisi matrahına dahil olduğu hükme bağlanmıştır.
Buna göre, taksitli olarak yapılan satışlarda vade farkı ve faiz dahil toplam tutar üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin malın teslimi anında beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
Ancak, tüketicinin taksitlerini zamanından önce ödemek suretiyle faizde ve bir indirime gidilmesi halinde ise, indirilen faiz ve bu faize ait katma değer vergisi satıcı tarafından alıcıya iade edilecek ve yukarıda yer alan esaslar çerçevesinde işlem yapılacaktır.
3) Kapıdan Satışlar :
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 8. maddesinde, işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında önceden mutabakat olmaksızın yapılan değeri bir milyon lirayı aşan, tecrübe ve muayene koşullu satışlar kapıdan satış olarak tanımlanmıştır. Bu tür satışlardan tüketiciye yedi günlük tecrübe muayene süresi sonuna kadar malı kabul veya hiç bir gerekçe göstermeden reddetme hakkı tanınmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 2. maddesinde teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkına malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun 10/a maddesinde ise, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde vergiyi doğuran olayın, malın teslimi veya hizmetin ifası anında meydana geleceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, kapıdan yapılan satışlarda mallar üzerindeki tasarruf hakkı tecrübe ve muayene sonucu devredileceğinden, bu kapsamdaki satışlara ait katma değer vergisinin, tecrübe ve muayene sonucu tesliminin yapıldığı vergilendirme döneminde beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
Tebliğ olunur.
...
(*) Tebliğde geçen gider makbuzu deyimi ile esasen gider pusulasının kasdedildiği
anlaşılıyor.
Konu ile ilgili Bakanlık Özelgesi:
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
TARİH : 18.09.1997 SAYI : B.07.0.GEL.0.53/5308-119/39973
KONU : Tüketicilerin satın aldıkları malları iadesi esnasında satıcıların düzenleyecekleri belgeler hk.
.......... İLGİ : 01.08.1997 tarih ve 02-153 sayılı yazınız.
İlgili kayıtlı yazınız incelendi. 54 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin B/1 bölümünde, tüketiciler tarafından satın alınan malların çeşitli nedenlerle iade edildiği durumlarda satıcılar tarafından iade edilen mal nedeniyle gider pusulası düzenleneceği ve tüketiciden iade edilen mala ait belgenin geri alınacağı açıklanmıştır.
Ancak, Bakanlığımıza yansıyan olayların yeniden değerlendirilmesi sonucunda, yukarıda bahsedilen işlemlerde fiili imkansızlıklar nedeniyle satın alınan mallara ait belgelerin satıcılara geri verilemediği anlaşılmıştır.
Bu durumda da satıcılar, tüketicilerin iade ettikleri mallar için yine gider pusulası düzenleyecekler ve pusulada alış belgesinin ibraz edilemediğini açıkça belirteceklerdir.
Diğer taraftan, iade edilen malın yerine aynı veya başka bir malın verilmesi halinde ise, bu defa verilen yeni mal için fatura ve benzeri belge düzenlenecek ve söz konusu belgenin tüketici tarafından kullanılmasını önlemek amacıyla "Bu belge gider belgesi olarak ücretlilere vergi iadesinde veya özel gider indiriminde kullanılamaz" şerhine yer verilecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
Bakan a.
Daire Başkanı
...
İşlemlerin muhasebeleştirilmesi:
Muhasebeleştirme işlemleri, iade işleminin aynı yıl içinde veya müteakip yıl içinde yapılmış olmasına göre değişir.
Eğer iade işlemi yıl geçmeksizin yapılmışsa yapılacak kayıt:
___________________________ / __________________________
610 SATIŞTAN İADELER 100.-
191 İNDİRİLECEK KDV 18.-
120 ALICILAR 118.-
153 TİCARÎ MALLAR 90,-
621 SATILAN TİC.İ MALLAR MALİYETİ 90,-
__________________________ / __________________________
Eğer iade işlemi yıl geçtikten sonra yapılmışsa yapılacak kayıt:
__________________________ / __________________________
153 TİCARÎ MALLAR 100,-
191 İNDİRİLECEK KDV 18,-
120 ALICILAR 118,-
__________________________ / __________________________
Şeklinde olmalıdır.
Soruyu soran arkadaşın yapacağı işleme gelince; iade işleminin müteakip yılda yapıldığı anlaşılıyor. Bu durumda ya alıcının iade faturası kesmesi veya satıcının gider pusulası keserek malı geri alması gerekir.
