Mali teşviklerden haberdar mısınız?
Devlet, Anayasa gereği vatandaşlardan ödeme gücüne göre vergi alır, bir yandan eğitim sağlık adalet gibi kamu harcamalarını finanse etmeyi amaçlar. Diğer yandan istisna muafiyet ve indirimlerle ekonominin bütününü ya da sektörleri yönlendirir. Harcamaları finanse etmeyi amaçlayan birincisine verginin fiskal, diğerine düzenleyici rolü denir. AB adaylık süreciyle birlikte doğrudan gelir desteği sağlayan teşviklerin çoğu kaldırıldı, ancak bazı vergi, sigorta vb. teşvikler devam ediyor. Teşvikler zamanlaması ve dozu iyi ayarlandığında gerçek anlamda ekonomiye faydalı oluyor. Bazı mükelleflerin haberdar olmadığını gördüğümden teşviklere biraz ayrıntılı değinmek istiyorum.
Vergi, sigorta, enerji, arsa desteği
- 5084 sayılı kanunla endüstri bölgelerinde faaliyette bulunanlara G.V stopajı, sigorta primi teşviki, bedelsiz yatırım yeri tahsisi ve enerji desteği sağlanıyor. Ayrıca bu bölgedeki gayrimenkullerin ifraz, taksim ve birleştirme işlemlerinden harç alınmıyor. Endüstri bölgeleri, Sanayi Bakanlığı?nın önerisiyle Koordinasyon Kurulu?nca belirleniyor.
- Aynı kanunda 5350 sayılı kanunla yapılan değişiklikle kalkınmada öncelikli 60?a yakın il kapsamında faaliyet gösterenlere de stopaj, sigorta primi ile enerji desteği 31.12.2008?e kadar uygulanacak, 31.12.2007?ye kadar tamamlanan yeni yatırımlar için 5 yıl uygulama devam edecek.
- Hayvancılık, seracılık, tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında asgari 10, imalat, madencilik, turizm, eğitim ve sağlıkta ise asgari 30 işçi çalıştıranların elektrik giderlerinin yüzde 20?si Hazine tarafından karşılanıyor. En az 30 kişilik istihdam öngören yatırımlara girişenlere kamu arazileri bedelsiz devir veya kullanma izni verilebiliyor.
Eğitim ve Ar-Ge?ye ayrıcalık
- 01.01.2004?den itibaren 625 sayılı Kanuna tabi okul öncesi eğitim ve ilk,orta öğretim veren özel okulların işletilmesinden elde edilen kazançlar 5 yıl gelir ve kurumlar vergisinden istisna. Kapasitenin yüzde 10 nu geçmeden başarılı ancak dar gelirli öğrencilere verilen bedelsiz eğitim, öğretim hizmetleri KDV?den istisna. Ayrıca vergiden muaf vakıflara veya kamuya yararlı, derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin kazançları 5 yıl K.V?den istisna.
- Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösterenlerin bölgedeki yazılım ve ARGE kazançları 31.12.2013 tarihine kadar gelir ve Kurumlar Vergisi?nden istisna. Araştırmacı yazılımcı ve Ar-Ge personelinin ücretlerinden de Gelir Vergisi alınmıyor. Yönetici şirketlerin 4691 sayılı kanun kapsamındaki kazançları da 31.12.2013?e kadar K.V?den istisna. Aynı süre içerisinde bu bölgede üretilen sistem ve veri yönetimi sektörel internet, mobil ve askeri kontrol yazılımı gibi hizmetler KDV?den istisna. Bölgedeki gayrimenkullerin ifraz, taksim ve birleştirme işlemleri de harçtan müstesna.
- 5746 sayılı kanun gereği Ar-Ge merkezleri ve yenilik projeleri ile tekno girişim sermaye işletmelerince yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı 31.12.2023 tarihine kadar KVK 10. ve GVK 89.md. uyarınca beyannamede indirilebiliyor. Bu harcamalar yıl içinde ayrıca gider yazılabildiği gibi Ar-Ge faaliyeti sonucu bir iktisadi kıymet oluşması halinde ayrıca amortisman yoluyla da indirim yapılabiliyor. 500 ve üzerinde Ar-Ge personeli çalıştıranların bir önceki yıla göre artan Ar-Ge harcamasının yarısı ayrıca indirilebiliyor. Tekno girişim sermaye işletmelerine kişi başına 100 bin YTL?ye kadar sermaye desteği sağlanıyor. Ayrıca G.V stopaj teşviki, sigorta prim desteği ve D.V istisnası da bulunuyor. Sonuç olarak ?teşvik yararlananlar için iyidir, ancak herkesin teşvik edildiği yerde hiç kimse teşvik edilmiyor demektir? sözünü de hatırlatalım.
Organize sanayi bölgeleri
ORGANİZE Sanayi Bölgelerinde (OSB) mükelleflere 5084 sayılı kanunla G.V stopajı, sigorta primi işveren hissesi teşviki, bedelsiz yatırım yeri ve enerji desteği sağlanıyor.
Ayrıca OSB tüzel kişiliği, 4562 sayılı kanunla ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf.
Atık su arıtma tesisi işleten bölgelerden belediyelerce atık su bedeli alınmıyor.
OSB kurulması amacıyla oluşturulan işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri de KDV?den istisna.
OSB ile küçük sanayi sitelerinin alt yapılarını hazırlamak, arsa, elektrik, gaz ve su gibi ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulan iktisadi işletmeler K.V?den muaf.
OSB?deki binalar için 5 yıl Emlak Vergisi ödenmiyor.
Deniz, hava, demiryolu araçları
l Deniz, hava ve demiryolu araçları, yüzer tesis ve araçları kiralayan ve işletenlere yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçları ile yüzer tesislerin teslimleri
l Bu araçların imal, inşası, onarımı ve bakımı hizmetleri KDV?den istisna.
l Altın, gümüş, platin arama, işletme faaliyetleri ile Petrol Arama Kanunu gereğince yapılan hizmet ve mal teslimleri ile
Liman ve hava meydanlarının inşası ve yenilenmesi işlerini yapanlara yapılan teslim ve hizmetler de KDV?den istisna tutulmuş.
l Yatırım teşvik belgesi sahiplerine belge kapsamında yapılan makine ve teçhizat teslimlerinden de KDV alınmıyor.
Kültür yatırımları
5225 sayılı kanun uyarınca belge almış kültür yatırımcılarına işçilerin ücret gelir vergisinin, yatırım aşamasında 3 yıl yüzde 50?si, işletme aşamasında ise 7 yılı aşmamak kaydıyla yüzde 25?i, muhtasar beyannamedeki vergiden mahsup ediliyor.
Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı bu yatırımcılara taşınmaz mal tahsisi de yapabiliyor
İşçilerin sigorta primleri işveren hissesinin yatırım aşamasında 3 yıl yüzde 50?si, işletme aşamasında ise 7 yılı aşmamak şartıyla yüzde 25?i Hazinece karşılanıyor.
Bu girişimciler su ücretlerini tarifelerin en düşüğü üzerinden ödüyorlar. Elektrik ve doğalgaz giderlerinin yüzde 20?si 5 yıl süreyle Hazinece karşılanıyor. Personel sayısının yüzde 10?unu aşmamak üzere yabancı uzman personel ve sanatçı çalıştırabiliyorlar.
Serbest bölgeler
l Bu bölgelerde elde edilen kazançlar faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya K.V?den, personelin ücretleri 31.12.2008 tarihine kadar G.V?den,
Bu bölgelerdeki faaliyetleri ile ilgili işlemler ise 31.12.2008 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan istisna.
Ayrıca serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar ile serbest bölgelerde verilen hizmetler KDV?den istisna.
Kredi destekleri
BANKALAR ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi için düzenlenecek kâğıtlar ile şerhler D.V ve harçtan istisna.
Ayrıca anonim ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir ve nevi değişiklik işlemleri harca tabi tutulmuyor.
KOSGEB imkanlarıyla KOBİ?lerin rekabet gücünü artırmak, finansman yüklerini azaltmak, yeni yatırım, istihdam ve ihracata yöneltmek üst limiti 100 bin dolar karşılığı YTL 6 ay vadeli 0 faizli, İstihdam edilen personel başına değişik tutarlarda 100 bin YTL?ye kadar 18 ay vadeli 0 faizli, OSB dışından OSB?deki yerlerine taşınan deri sektöründeki KOBİ?lere 125 bin YTL?ye kadar 24 ay vadeli 0 faizli kredi veriliyor.Gıda sektöründe işletmelerin makine-teçhizat alarak, kalite ve rekabet güçlerini arttırmak için 125 bin YTL limitli 24 ay vadeli 0 faizli destek kredisi de veriliyor.
ARİF ŞİMŞEK
Devlet, Anayasa gereği vatandaşlardan ödeme gücüne göre vergi alır, bir yandan eğitim sağlık adalet gibi kamu harcamalarını finanse etmeyi amaçlar. Diğer yandan istisna muafiyet ve indirimlerle ekonominin bütününü ya da sektörleri yönlendirir. Harcamaları finanse etmeyi amaçlayan birincisine verginin fiskal, diğerine düzenleyici rolü denir. AB adaylık süreciyle birlikte doğrudan gelir desteği sağlayan teşviklerin çoğu kaldırıldı, ancak bazı vergi, sigorta vb. teşvikler devam ediyor. Teşvikler zamanlaması ve dozu iyi ayarlandığında gerçek anlamda ekonomiye faydalı oluyor. Bazı mükelleflerin haberdar olmadığını gördüğümden teşviklere biraz ayrıntılı değinmek istiyorum.
Vergi, sigorta, enerji, arsa desteği
- 5084 sayılı kanunla endüstri bölgelerinde faaliyette bulunanlara G.V stopajı, sigorta primi teşviki, bedelsiz yatırım yeri tahsisi ve enerji desteği sağlanıyor. Ayrıca bu bölgedeki gayrimenkullerin ifraz, taksim ve birleştirme işlemlerinden harç alınmıyor. Endüstri bölgeleri, Sanayi Bakanlığı?nın önerisiyle Koordinasyon Kurulu?nca belirleniyor.
- Aynı kanunda 5350 sayılı kanunla yapılan değişiklikle kalkınmada öncelikli 60?a yakın il kapsamında faaliyet gösterenlere de stopaj, sigorta primi ile enerji desteği 31.12.2008?e kadar uygulanacak, 31.12.2007?ye kadar tamamlanan yeni yatırımlar için 5 yıl uygulama devam edecek.
- Hayvancılık, seracılık, tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında asgari 10, imalat, madencilik, turizm, eğitim ve sağlıkta ise asgari 30 işçi çalıştıranların elektrik giderlerinin yüzde 20?si Hazine tarafından karşılanıyor. En az 30 kişilik istihdam öngören yatırımlara girişenlere kamu arazileri bedelsiz devir veya kullanma izni verilebiliyor.
Eğitim ve Ar-Ge?ye ayrıcalık
- 01.01.2004?den itibaren 625 sayılı Kanuna tabi okul öncesi eğitim ve ilk,orta öğretim veren özel okulların işletilmesinden elde edilen kazançlar 5 yıl gelir ve kurumlar vergisinden istisna. Kapasitenin yüzde 10 nu geçmeden başarılı ancak dar gelirli öğrencilere verilen bedelsiz eğitim, öğretim hizmetleri KDV?den istisna. Ayrıca vergiden muaf vakıflara veya kamuya yararlı, derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin kazançları 5 yıl K.V?den istisna.
- Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösterenlerin bölgedeki yazılım ve ARGE kazançları 31.12.2013 tarihine kadar gelir ve Kurumlar Vergisi?nden istisna. Araştırmacı yazılımcı ve Ar-Ge personelinin ücretlerinden de Gelir Vergisi alınmıyor. Yönetici şirketlerin 4691 sayılı kanun kapsamındaki kazançları da 31.12.2013?e kadar K.V?den istisna. Aynı süre içerisinde bu bölgede üretilen sistem ve veri yönetimi sektörel internet, mobil ve askeri kontrol yazılımı gibi hizmetler KDV?den istisna. Bölgedeki gayrimenkullerin ifraz, taksim ve birleştirme işlemleri de harçtan müstesna.
- 5746 sayılı kanun gereği Ar-Ge merkezleri ve yenilik projeleri ile tekno girişim sermaye işletmelerince yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı 31.12.2023 tarihine kadar KVK 10. ve GVK 89.md. uyarınca beyannamede indirilebiliyor. Bu harcamalar yıl içinde ayrıca gider yazılabildiği gibi Ar-Ge faaliyeti sonucu bir iktisadi kıymet oluşması halinde ayrıca amortisman yoluyla da indirim yapılabiliyor. 500 ve üzerinde Ar-Ge personeli çalıştıranların bir önceki yıla göre artan Ar-Ge harcamasının yarısı ayrıca indirilebiliyor. Tekno girişim sermaye işletmelerine kişi başına 100 bin YTL?ye kadar sermaye desteği sağlanıyor. Ayrıca G.V stopaj teşviki, sigorta prim desteği ve D.V istisnası da bulunuyor. Sonuç olarak ?teşvik yararlananlar için iyidir, ancak herkesin teşvik edildiği yerde hiç kimse teşvik edilmiyor demektir? sözünü de hatırlatalım.
Organize sanayi bölgeleri
ORGANİZE Sanayi Bölgelerinde (OSB) mükelleflere 5084 sayılı kanunla G.V stopajı, sigorta primi işveren hissesi teşviki, bedelsiz yatırım yeri ve enerji desteği sağlanıyor.
Ayrıca OSB tüzel kişiliği, 4562 sayılı kanunla ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf.
Atık su arıtma tesisi işleten bölgelerden belediyelerce atık su bedeli alınmıyor.
OSB kurulması amacıyla oluşturulan işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri de KDV?den istisna.
OSB ile küçük sanayi sitelerinin alt yapılarını hazırlamak, arsa, elektrik, gaz ve su gibi ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulan iktisadi işletmeler K.V?den muaf.
OSB?deki binalar için 5 yıl Emlak Vergisi ödenmiyor.
Deniz, hava, demiryolu araçları
l Deniz, hava ve demiryolu araçları, yüzer tesis ve araçları kiralayan ve işletenlere yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçları ile yüzer tesislerin teslimleri
l Bu araçların imal, inşası, onarımı ve bakımı hizmetleri KDV?den istisna.
l Altın, gümüş, platin arama, işletme faaliyetleri ile Petrol Arama Kanunu gereğince yapılan hizmet ve mal teslimleri ile
Liman ve hava meydanlarının inşası ve yenilenmesi işlerini yapanlara yapılan teslim ve hizmetler de KDV?den istisna tutulmuş.
l Yatırım teşvik belgesi sahiplerine belge kapsamında yapılan makine ve teçhizat teslimlerinden de KDV alınmıyor.
Kültür yatırımları
5225 sayılı kanun uyarınca belge almış kültür yatırımcılarına işçilerin ücret gelir vergisinin, yatırım aşamasında 3 yıl yüzde 50?si, işletme aşamasında ise 7 yılı aşmamak kaydıyla yüzde 25?i, muhtasar beyannamedeki vergiden mahsup ediliyor.
Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı bu yatırımcılara taşınmaz mal tahsisi de yapabiliyor
İşçilerin sigorta primleri işveren hissesinin yatırım aşamasında 3 yıl yüzde 50?si, işletme aşamasında ise 7 yılı aşmamak şartıyla yüzde 25?i Hazinece karşılanıyor.
Bu girişimciler su ücretlerini tarifelerin en düşüğü üzerinden ödüyorlar. Elektrik ve doğalgaz giderlerinin yüzde 20?si 5 yıl süreyle Hazinece karşılanıyor. Personel sayısının yüzde 10?unu aşmamak üzere yabancı uzman personel ve sanatçı çalıştırabiliyorlar.
Serbest bölgeler
l Bu bölgelerde elde edilen kazançlar faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya K.V?den, personelin ücretleri 31.12.2008 tarihine kadar G.V?den,
Bu bölgelerdeki faaliyetleri ile ilgili işlemler ise 31.12.2008 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan istisna.
Ayrıca serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar ile serbest bölgelerde verilen hizmetler KDV?den istisna.
Kredi destekleri
BANKALAR ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi için düzenlenecek kâğıtlar ile şerhler D.V ve harçtan istisna.
Ayrıca anonim ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir ve nevi değişiklik işlemleri harca tabi tutulmuyor.
KOSGEB imkanlarıyla KOBİ?lerin rekabet gücünü artırmak, finansman yüklerini azaltmak, yeni yatırım, istihdam ve ihracata yöneltmek üst limiti 100 bin dolar karşılığı YTL 6 ay vadeli 0 faizli, İstihdam edilen personel başına değişik tutarlarda 100 bin YTL?ye kadar 18 ay vadeli 0 faizli, OSB dışından OSB?deki yerlerine taşınan deri sektöründeki KOBİ?lere 125 bin YTL?ye kadar 24 ay vadeli 0 faizli kredi veriliyor.Gıda sektöründe işletmelerin makine-teçhizat alarak, kalite ve rekabet güçlerini arttırmak için 125 bin YTL limitli 24 ay vadeli 0 faizli destek kredisi de veriliyor.
ARİF ŞİMŞEK