Ynt: Malülen emeklilik hk.
II. Sosyal Sigortalar Kurumunda Malulen Emeklilik
Malullük, çalışma veya meslekten kazanma gücünün kısmen veya tamamen kaybedilmesi nedeniyle sürekli bir gelir kaybına yol açan fizyolojik bir risktir (1).
Malullük sigortası, sigortalının malul olması nedeniyle ortaya çıkan gelir kaybını önleyen sigorta koludur. Bu sigorta kolunda dikkat etmemiz gereken husus şudur; meydana gelen olay sonrası sigortalının bu sigorta kolunun sağladığı yardımlardan faydalanabilmek için iş kazaları ve meslek hastalıklarından olduğu gibi olay ile iş konusu arasında bir illiyet bağı aranmamaktadır.
506 sayılı Sosyal Sigorta Kanunu?nun malullük sigortası ile ilgili maddelerinde kimlerin malul sayılacağı ve bu sigorta kolunun sağladığı yardımlardan aranacak şartlar belirtilmiştir. Anılan yasanın 53. maddesinde kimlerin malul sayılacağı şu şekilde belirtilmiştir.
a) çalışma gücünün en az 2/3'ünü yitirdiği tespit edilen,
b) 34 üncü madde gereğince yapılan tedavi sonunda Kurum sağlık tesisleri sağlık kurullarınca düzenlenecek usulüne uygun rapor ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu çalışma gücünün en az 2/3'ünü yitirdiği tespit edilen,
c) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını kaybeden,
Sosyal Sigortalar Kurumunca tespit edilen sigortalı malûllük sigortası bakımından malûl sayılır.
Meslek hastalığı sonucu, meslekte kazanma gücü azalma oranının tespiti Sosyal Sigortalar Kurumunun meslek hastalıkları hastanelerince yapılır.
Bir olayın malullük sigortası kapsamında değerlendirilebilmesi için kazanın oluş biçimi, kasıt, ihmal gibi unsurlar dikkate alınmaksızın meslekte kazanma gücünde yarattığı kayba göre değerlendirilmektedir ve bu oran yaklaşık olarak % 66,66 düzeyinde iken iş kazaları veya meslek hastalıkları sonucu meydana gelen maluliyetlerde ise bu oran % 60 olarak dikkate alınmaktadır. Sigortalının malul olduğuna karar verme yetkisi kurum sağlık tesislerine aittir. Bu tespit sigortalının ilgili sigorta müdürlüğüne başvurarak çalışamayacak kadar malul olduğunu ifade etmesi üzerine müdürlük, sigortalıyı sağlık tesisine sevk ederek sağlık tesisinin vereceği rapor üzerine malullüğüne karar verilmesi ya da iş kazaları veya meslek hastalıkları sonucu sağlık tesislerinde tedavi görürken verilecek rapor üzerine malullüğüne karar verilmesi ya da iş kazaları haricinde meydana gelen bir kaza sonucu malullüğüne karar verilmesini değerlendirecektir.
Sigortalının 53. madde kapsamında malullüğüne karar verilirken meslekte kazanma gücünde uğradığı gelir kaybının asgari bir düzeye indirmek için malullük sigortası adı altında bir gelir bağlanır bu gelirin bağlanması için malul olmak tek başına yeterli değildir. Sosyal güvenlik kapsamında oluşturulan sigorta kollarından sadece prim ödeme gün şartı olmayan iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasıdır. 506 sayılı kanun gereği malullük aylığı bağlanabilmesi için yasanın 54. maddesinde şu şartlar aranmaktadır:
a) 53 üncü maddeye göre malül sayılması,
b) Toplam olarak 1800 gün veya daha fazla prim ödemiş olması,
c) En az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması, şarttır.
1800 gün prim ödemesinin tamamının SSK?ya yapılması şart değildir. Diğer sosyal güvenlik kurumlarına yapılan ödemelerde hizmet birleştirilmesi ile malullük aylığı bağlanmasında dikkate alınacaktır.
Maddede ifade edildiği gibi malullük aylığı bağlanabilmesi için yasanın aradığı iki şartın birlikte mevcut olması gerekmektedir. Hem 53. madde kapsamında malul olduğuna dair heyet raporunun alınmış olması gerekmekte, hem de toplam 1800 gün prim ödediği veya malul olmasına sebep olan olayın oluşumundan önce beş yıl sigortalı olması ve her yıla en az ortalama olarak 180 gün yaşlılık malullük sigortaları primi ödemiş olması gerekmektedir. Bu hükme göre sigortalının toplam 900 gün (5x180) prim ödemiş olması yeterlidir. Yani her yıl mutlaka 180 gün şart olmayıp 5 yıl içinde toplam 900 gün prim ödenmiş olması yeterlidir.
İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu meslekte kazanma gücünü % 60 oranında yitirmiş olan sigortalı için herhangi bir prim ödeme şartı aranmaksızın malullük aylığı bağlanmasını hak kazanacaktır
