N
nane
Ziyaretçi
22.11.2008 ZİYA PERVER [email protected] Ekonomi
5510 sayılı kanunun 1. kısım madde 3'ün 10. fıkrasının b bendi gereğince, reform öncesinde bekâr, lise mezunu olup üniversiteye devam etmeyen biri 25 yaşına kadar anne-babasının sigortasından faydalanabilmekteydi.
13.9.2008 tarihli yazınıza istinaden size aşağıdaki soruyu sormak istiyorum. 1 Ekim 2008 tarihi itibarı ile 18 yaşını tamamlayan, bekâr, lise mezunu, üniversiteye gitmeyen bir kişi anne-babasının sigortasından yararlanamayacak mı? İsmi mahfuz
'Sosyal Güvenlik Reformu' adı verilen 5510 sayılı kanun ilk yola çıktığında, işçi, memur, esnaf ve çocukları arasındaki adaletsizliklerin giderilmesi hedeflenmişti. Ayrıca 2007 yılında 25 milyar YTL'yi bulan sosyal güvenlik açıklarının da azaltılacağı belirtilmişti. Peki bugün gelinen noktada nereye ulaştık; norm ve standart birliği sağlanamadığı gibi açıklar da ikiye katlanır hale geldi. Abartmıyorum, böyle giderse Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 3 ay içinde çöker. Bakın, daha bilgisayar programları yeni kanuna uydurulamadı, genelgeler çıkarılamadı, memurlar eğitilemedi, vatandaşlar bilgilendirilemedi...
Adaletsizlik katlanarak sürüyor
Genel Sağlık Sigortası, sadece SSK ve Bağ-Kur'lular için yürürlüğe girdi, milletvekilleri için hiç yürürlüğe girmeyecek. Onların ve yakınlarının tüm sağlık harcamaları bütçeden karşılanacak. Kamu görevlileri (memur, asker, öğretim elemanı) ise 3 yıl sonra GSS'ye girecek. Ne demek bu derseniz, milletvekilleri hiç katılım payı ödemeyecek. Memurlardan da 3 yıl boyunca kamu ve özel hastanelerdeki tedavileri için katılım payı alınmayacak. 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren yeni Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) gereğince SSK ve Bağ-Kur'lular devlet hastaneleri için 3, eğitim ve araştırma hastaneleri için 4, üniversite hastaneleri için 6 ve özel hastaneler için de 10 YTL katılım payı ödüyor. Üstelik devlet kontrollerde bile para alıyor. Bu para çalışanlar ve yakınlarından ilaç alırken eczanelerde tahsil edilirken, emeklilerin de aylıklarından düşülüyor.
Memur kızına var, SSK'lıya yok
Kanunu çıkarırken memurun çocuğu, babası veya annesi üzerinden yetim aylığı alırken, SSK'lı veya Bağ-Kur'lularda durum böyle değil; bu adaletsizliği düzelteceğiz dediler. Ama aynen duruyor. Olan yine SSK ve Bağ-Kur'un öksüz ve yetimlerime oluyor. 1 Ekim'den itibaren gariban SSK'lı ile gariban Bağ-Kur'luların 18 yaşından büyük kızları da anne ya da babası üzerinden sağlık hakkını kaybetti. Sağlık hizmeti için artık GSS primi ödemek zorunda. Babası veya annesi, devlet memuru olanların kızlarına ise evlenmedikleri sürece yaş şartı olmaksızın sağlık yardımı verilmektedir ve verilmeye de devam edilecektir. Babası veya annesi SSK'lı veya Bağ-Kur'lu olan kızlara ise sadece 18 yaşına (okurlarsa 25 yaşına) kadar sağlık hizmeti verilecek olup daha sonra bu kızların her ay 25 ile 154 YTL arasında GSS primi ödemesi gerekecek.
İşsiz ve köylü bile prim ödeyecek
5510 sayılı kanun gereğince, işsiz kaldığı halde işsizlik ödeneğine hak kazanamayan kişilerden eski adıyla SSK'lı yeni adıyla 4/a sigortalısı olanlar işten ayrıldıktan sonra ancak 10 gün daha sağlık hizmetinden yararlanacak. Bu işsizlerin işten ayrılma tarihinden geriye doğru bir takvim yılı için 90 günlük çalışmaları varsa yararlanma hakkı bu kez 90 güne çıkacak. Daha sonra ise her ay GSS primi ödemek zorunda olacaklar. Aksi halde ne kendileri, ne de bakmakla yükümlü oldukları kişiler sağlık hizmeti alamayacak. Primin ne kadar olacağı kişi başına düşen gelire göre belirlenecek.
Ayda 30 günden az çalışan kısmî istihdamlı işçi iseniz ya da ders karşılığı ücret alan öğretmenseniz SGK'ya ayda eksik günle bildiriyorsunuz demektir. 1 Ekim gününden sonra işvereniniz sizin için kaç gün prim yatırıyorsa siz de 30 günden eksik kalanını tamamlamak zorundasınız. Yani, işvereniniz 10 gün sigortalı gösterdiyse siz de kalan 20 günün primini kendi cebinizden ödeyeceksiniz. Yatırmazsanız kendiniz ve eş-çocuklarınız sağlık hizmeti alamayacak.
GSS primi nasıl hesaplanıyor?
İşsiz dahi olsa, prim miktarı kişinin ya da ailenin harcamalarına bakılarak hesaplanacak. Kişi başına düşen geliri;
212,90 YTL'den az olanlara yeşil kart verilecek.
212,90 ile 638,70 YTL arasında olanlar aylık 25,55,
638,70 ile 1.277,40 YTL arasında olanlar aylık 76,64,
1.277,49 YTL'den fazla olanlar ise 153,29 YTL prim yatıracak.
Ödenmesi gereken GSS priminden 1 YTL dahi borcu olanlara sağlık yardımı verilmeyecek. Bu arada SGK aslında kendi yapması gereken gelir testini, çıkardığı genelge ile kaymakamlıklara devretmiş ama bundan kaymakamlıkların haberi yok.
Yeşil kartlılara 2 yıl GSS yok
GSS ile tüm halk sağlık sigortası kapsamına alındı diyorlar ama 'yeşil kartlı'lar sadece devlet hastanelerine gidebilmekte. 2 yıl sonra bunların da üniversite ile özel hastanelerden de yararlanacağı ifade edilmekte. Bu biraz da Boğaziçi Köprüsü'nün hikâyesi gibi. Köprü yapılırken, masrafları çıkıncaya kadar geçiş ücreti alınacağı, daha sonra ise geçişin ücretsiz olacağı söylenmişti. Ama devlet 30 yıldır para almaya devam ediyor.
Okur sorularına kısa cevaplar
Bilal Şentürk (Ümraniye): Aralık 1981'de ilk kez sigortalı olup 191 gün çalıştıktan sonra 1987-2003 arasındaki memuriyetinizin akabinde, 1 yıldır yeniden başladığınız SSK'da, memuriyetten sonra 1.260 gün prim ödeme şartını tamamlarsanız SSK'dan emekli olursunuz. 1.260 günü tamamlamazsanız 61 yaşında (2018 yılında) memuriyetten emekli olursunuz. İsteğe bağlı sigorta ile 1.260 günü tamamlayamazsınız, isteğe bağlıya ödenenler Bağ-Kur'a sayılmaktadır.
Ragıp Eker (Salihli): 4.12.1972 doğumlu ve 19.3.1987 işe girişli eşiniz 72 gün SSK primi ödeyip epey ara verdikten sonra 2006'da başladığı Tarım SSK'dan 3.600 günü tamamladığında emekli olur. Doğum borçlanması için ise eşinizin SSK'lı çalışırken doğum yapmış olması şartı gerekiyor.
