Ynt: Mücbir sebep
YANGIN NEDENİYLE ZAYİ OLAN MALLARIN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU
Yangın nedeniyle zayi olan mallar konusunun, KDV Kanunu?nun 30/c maddesindeki düzenleme dikkate alınarak, malların;
- Maliye Bakanlığı?nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olması,
- Diğer yangınlar nedeniyle zayi olması
olmak üzere ikiye ayrılarak incelenmesinde yarar bulunmaktadır.
DİĞER YANGINLARDA ZAYİ OLAN MALLARDA KDV UYGULAMASI
5228 sayılı Kanunla, KDV Kanunu?nun 30/c maddesinde yapılan düzenleme, Maliye Bakanlığı?nca yangın nedeniyle mücbir sebep ilan edilen yerlerdeki yangında zayi olan mallarla ilgilidir. Dolayısıyla, Maliye Bakanlığı?nca meydana geldiği bölgede mücbir sebep ilan edilmeyen yangınlar ise bu kapsama girmemektedir.
Buna göre, Maliye Bakanlığı?nca meydana geldiği bölgede mücbir sebep ilan edilmeyen yangınlarda tamamen zayi olan mallar nedeniyle yüklenilen KDV?ler indirilemeyecek, indirilmiş ise malların zayi olduğu döneme ilişkin KDV beyannamesinin 30. satırında beyan edilerek hesaplanan KDV?ye ilave edilmek suretiyle düzeltilecektir. Bu şekilde düzeltilen ya da yüklenildiği halde henüz indirilemeyen KDV?ler ise, Kanun?un 58. maddesine göre gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.
Zayi olan mallara ait emsal bedeller Takdir Komisyonlarınca belirlenmektedir. Takdir Komisyonunca zayi olan malların emsal bedellerinin ?0? (sıfır) olarak belirlenmesi halinde, malların tamamen zayi olduğu kabul edilecektir. Dolayısıyla tamamen zayi olarak yok olan mallar nedeniyle yüklenilen KDV?de indirim konusu yapılamayacaktır.
Nitekim, Danıştay tarafından verilen bir kararda da, malların tamamen zayi olduğu durumlarda, bu malların alımı sırasında ödenen KDV?nin indirilemeyeceği belirtilmiş olup, söz konusu Karar?ın özeti aşağıdadır (2):
?3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu?nun 30. maddesinin © fıkrasının uygulanmasında ortaya çıkan sorun ?zayi olma?nın ne olduğudur. Bu konuda Kanun?da bir tanım olmadığı gibi, daha sonra da zayi olmayı tanımlayan bir düzenleme yapılmamıştır.
Sözlük anlamıyla ?zayi?, ?yitik?, ?kayıp? anlamına gelmektedir. Yani mal bütünüyle kaybolduğunda (örneğin sel sularına kapılarak) zayi olmuştur ve maddenin gerekçesinde öngörüldüğü gibi vergi kaybını önlemek amacıyla alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi indirim konusu yapılamayacaktır. Zira katma değer vergisinin amacı her kademede yaratılan katma değeri vergilendirmektedir.
Ancak malın bütünüyle zayi olmayıp hasar görmesi, değer kaybetmesi durumunda, alış vesikasında gösterilen katma değer vergisinin tümünün değil, değer kaybına isabet eden katma değer vergisinin indirim dışı kalması, hem Kanun?un amacına hem de vergide adalet prensibine uygun düşer.?
Yangın nedeniyle malların bir kısmının zayi olduğu durumlarda ise, kısmen zayi olan malın zayi olan bölümüne isabet eden vergi indirim konusu yapılamayacak, zayi olmayan kısma ait KDV ise indirim konusu yapılabilecektir. Burada da, kısmen zayi olan malların emsal bedelinin Takdir Komisyonlarına takdir ettirilmesi gerekmektedir. Vergi İdaresi de aynı görüşte olup, tayin ettiği bir Özelge?de,
?Meydana gelen yangında tamamen yok olmayan yedek parça ve malzemelerle ilgili olarak KDV Kanunu?nun 30/c maddesine göre işlem yapılmaması gerekmekte olup, bu malzemelere ait KDV?nin indirilebilir vergi olarak dikkate alınması ve yapılan işlemde herhangi bir düzeltmeye gidilmemesi gerekmektedir.?