Ynt: Öz Sermaye ve Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi
http://www.ivdb.gov.tr/Mukteza/2006/gelirvergisi2006/20274.htm
T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01/GVK-81/2-
Konu : Ferdi bir işletmenin limited şirkete dönüşümü halinde vergilendirmenin nasıl yapılacağı hk.
???????..
Topkapı/ Maltepe / İSTANBUL
İlgi : Tarihsiz dilekçeniz.
İlgide kayıtlı dilekçenizde; ferdi işletmenizi Limited Şirkete dönüştürmek istediğinizi ve bunu gerçekleştirmek için 31.05.2006 tarihinde Asliye Ticaret Mahkemesine ?? özvarlık tespit?? talebinde bulunduğunuzu belirterek;
a) Bu tarihe kadar fert firmanızın elinde bulunan makine, teçhizat ve stokların kurulacak olan şirkete devrinde herhangi bir fatura veya benzeri bir belge düzenleyip düzenlemeyeceğinizi
b) Bu tarihten şirketin tescil tarihine kadar geçen süre içerisinde fert işletmeniz faaliyetine devam edeceğine göre, 31.05.2006 tarihinde oluşacak olan değişikler için nasıl kayıt yapacağınızı
c) Yeni kurulacak şirkete ayni sermaye olarak devrolan amortismana tabi iktisadi kıymetler için yeniden amortisman uygulayıp uygulayamayacağınızı
d) 31.05.2006 tarihinde özvarlık tespit talebinde bulunduğunuz için 2006/2. dönem gelir geçici ve yıllık gelir vergisi beyannamelerinizi nasıl düzenleyeceğinizi
sormaktasınız.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu?nun mükerrer 80.maddesinin son fıkrasında, faaliyetine devam eden ticari bir işletmenin kısmen veya tamamen satılmasından veya ticari işletmeye dahil amortismana tabi iktisadi kıymetlerle birinci fıkrada yazılı hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların ticari kazanç sayılacağı ve bunlara ticari kazanç hakkındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiş, bu maddede geçen ?elden çıkarma? deyiminin, mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade ettiği, yine aynı maddenin 2.fıkrasında hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 81.maddesinin 2.fıkrasında, ?Kazancı bilanço esasına göre tespit edilen ferdi bir işletmenin bilançosunun bir sermaye şirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devrolunması, devir alan şirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen ferdi işletmenin sahip veya sahiplerinin şirketten, devir bilançosuna göre hesaplanan öz sermayesi tutarında ortaklık payı alması. (Bu ortaklık payını temsil eden hisse senetlerinin nama yazılı olması şarttır.)? halinde değer artışı kazancı hesaplanmayacağı, vergileme yapılmayacağı hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm doğrultusunda ferdi işletmenin Ticaret Bakanlığı?nın 1980/5 sayılı sirkülerindeki prosedüre uyulmak suretiyle sermaye şirketine dönüşmelerinde dönüşüm kararının alındığı tarih ile sermaye şirketinin hukuken tekemmül ettiği tarih arasında zorunlu olarak geçen süredeki faaliyet neticesinde doğan ticari kazanç ferdi işletmeye ait olacaktır.
Ayrıca bu devirle ilgili olarak sermaye şirketine ayni sermaye olarak konulacak aktif kıymetlerin (makine, tesisat, demirbaş, emtia, menkul ve iptidai madde gibi) Türk Ticaret Kanunu?nun 293 ve 311.maddeleri uyarınca mahkemece tayin edilecek bilirkişi tarafından yeniden değer biçildiği ve bu yeni biçilen değerler ferdi işletmenin bilançosunda yer alan aktif kıymetlerin kayıtlı değerinden yüksek olduğu takdirde söz konusu iktisadi kıymetlerin mukayyet değerleri ile mahkemece tayin edilen bilirkişi tarafından biçilen farkın, kar ve zararın tespiti sırasında göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Ferdi işletme sahipleri ise bu şekilde hesaplanan kazancı adlarına verecekleri yıllık gelir vergisi beyannamesinde ticari kazanç olarak beyan edeceklerdir.
Gelir Vergisi Kanunu?nun ?Yıllık Beyanname Verilmesi? başlıklı 92. maddesinde;
?Bir takvim yılına ait beyanname izleyen yılın Mart ayının onbeşinci günü akşamına kadar gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde, izleyen yılın Şubat ayının onbeşinci günü akşamına kadar, tam mükellefiyette vergiyi tarha yetkili vergi dairesine, dar mükellefiyette Türkiye?de vergi muhatabı mevcutsa onun Türkiye?de oturduğu yerin, Türkiye?de vergi muhatabı yoksa işyerinin, işyeri birden fazla ise bu işyerlerinden herhangi birisinin bulunduğu yer vergi dairesine verilir veya taahhütlü olarak posta ile gönderilir.? hükmü yer almaktadır.
Buna göre, devir nedeniyle ferdi işletme sona ereceği için devir tarihine kadar olan döneme ait yıllık gelir vergisi beyannamesi ertesi yılın Mart ayının 15?inci günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine verilecektir.
Öte yandan, söz konusu ferdi işletme bilançosunun aktif ve pasifiyle bütün halinde limited şirkete devrolunması, devrolunan şirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen işletmenin ortaklarının şirketten devir bilançosuna göre hesaplanan özsermaye tutarında nama yazılı ortaklık payı alması durumunda bu devir nedeniyle değer artışı kazancı hesaplanmayacak ve vergileme yapılmayacaktır.
Şahıs şirketinin ortaklarının, sermaye şirketinden, dönüşüm tarihi itibariyle düzenlenen bilançoya göre hesaplanan özsermayeden daha fazla ortaklık payı almamaları, yukarıda yer alan madde hükmü uyarınca vergi dışı tutulmalarının şartlarından biridir.
Bu hükümlere göre, ferdi işletmenizin aktif ve pasifi ile kurulacak bir limited şirkete devrine ilişkin ilgili mahkeme tarafından karar verilmemesi nedeniyle, ferdi işletmeniz bu kararın verileceği tarihe kadar gelir vergisi kanunu hükümlerince vergilendirilecek olup, 2006/2. dönem gelir geçici beyannamenizde 01.01.2006-30.06.2006 dönemi için tek gelir tablosu düzenlemeniz gerekmektedir.
Öte yandan ilgili mahkemece devir kararının alındığı tarih ile limited şirketin hukuken tekemmül ettiği tarih itibariyle çıkarılacak bilanço kalemlerinin, kurulacak limited şirkete ayni sermaye olarak konularak aktif ve pasifiyle aynen geçirilmesi halinde, diğer bir ifadeyle şahıs firmasının bilançosundaki aktiflerin, değerlenmeksizin aynen yeni kurulacak şirkete ayni sermaye olarak konulması ve karşılığında nama yazılı pay alınması durumunda değer artışı kazancı oluşmayacaktır. Ancak, bilanço kalemlerinin Ticaret mahkemesince değerlendirilerek değer tespiti yapılması durumunda, tespit öncesi değerlerle tespit sonrası değerler arasındaki fark ve limited şirketin kuruluşuna kadarki dönemlerde oluşan karlar, gerçek kişi tarafından beyan edilecektir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu?nun 17/4-c maddesine göre Gelir Vergisi Kanunu?nun 81. maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemlerinin KDV?den istisna olduğu hükme bağlanmıştır.
Buna göre, ferdi işletmenin bilanço esasına göre defter tutması durumunda Gelir Vergisi Kanunu?nun 81. maddesi gereğince ferdi işletmenin kül halinde limited şirkete devredilmesi katma değer vergisine tabi olmayacaktır.
Bilindiği gibi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu?nun 229. maddesinde; ??Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.??
231/5. maddesinde; ?Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.?,
313. maddesinde; ?İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269. madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.?,
320. maddesinde de; ?Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için (1) rakamı mükellefçe uygulanan nispete bölünür.
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir.
Her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir.
Amortismanın her hangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz.?
hükümleri yer almaktadır.
Bu hükümlere göre, ferdi işletmenin aktif ve pasifi ile kurulacak bir limited şirkete devir olunması halinde devir kararının alındığı tarih ile limited şirketin hukuken tekemmül ettiği tarih arasında zorunlu olarak geçen süredeki faaliyet neticesinde doğan ticari kazanç şahıs şirketine ait olacağından bu süredeki faaliyetler için ve devir işlemi için fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
Ayrıca yeni kurulacak şirkete devir olunan iktisadi kıymetler yeni alınmış kabul edildiğinden bu kıymetler için 333 ve 339 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinden belirtilen süre ve oranlarda amortisman ayrılması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Başkan a.
Grup Müdür V.
