Sayız Zahiri Öncelikle merhabalar..
Yazdıklarınızdan anladığım kadarıyla sigorta şirketinin iktisadi faaliyetlerini geliştirme ve piyasada rekabet gücünün artırma konusunda promosyon ürünlerini dağıtmak istemekte ancak sözkonusu promosyon ürünlerinin dağıtımında KDV konusunu kendine problem etmektedir.Ancak mükellefler açısından pazarlama niteliği taşıyan promosyon ürünlerini Gelir Vergisi Kanunu'nun 40.maddesinin 1 numaralı bendine göre gider yazabilirken ayrıca KDV konusunuda gider ve indirim konusu yapabilmektedir.Bu konuda KDV Kanunu 50 Seri Nolu Genel Tebliği'ni incelemenizi öneririm.Ben Promosyon ürünlerine ilişkin bölümünü aşağıya kopyalıyorum.
A) PROMOSYON ÜRÜNLERÎ NUMUNE VE EŞANTİYONLARIN KATMA DEĞER VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMU :
Bir malın yanında ayrıca bir bedel tahsil edilmeksizin başka bir malın verilmesi veya numune ya da eşantiyon mallar verilmesi şeklinde ortaya çıkan teslimler ile gazete, dergi vb. yayın faaliyetinde bulunan kuruluşların, bu yayınlarının tirajını artırmak amacıyla düzenledikleri promosyon kampanyalarının katma değer vergisi karşısındaki durumu aşağıda açıklanmıştır.
1. PROMOSYON ÜRÜNLERİ :
Ticari hayatta, ticareti yapılan mallara olan talebin artırılması amacıyla, bir takım pazarlama teknikleri geliştirilmekte, satışı yapılan malın yanında başka bir malın ayrıca bir bedel alınmaksızın verilmesi de sıkça karşılaşılan bir pazarlama tekniği olarak ortaya çıkmaktadır. Bir malın tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devri olarak tanımlanan teslim hükümleri çerçevesinde ticari bir işletmenin yaptığı bedelsiz teslimler de katma değer vergisine konu olmaktadır.
Ancak, firmaların iktisadi faaliyetini genişletme, emsal işletmelerle rekabet edebilme, üretim veya satışını yaptıkları mallara olan talebi koruma veya artırma amacıyla bir malın yanında başka bir mal verilmesi şeklinde gerçekleşen işlemlerde, promosyon ürünü açısından bir bedelsiz teslim söz konusu olmamaktadır. Zira, firmanın genişleyen faaliyetiyle bağlantılı olarak işletmede yaratılan katma değer artmaktadır. Nitekim piyasadan satın alınan veya ithal edilen malların promosyon ürünü olarak müşterilere verilmesi, mükellefler açısından pazarlama gideri niteliğini taşımakta ve bu malların alış bedelleri Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin 1 numaralı bendine göre gider olarak kaydedilebilmektedir.
Dolayısıyla, firmanın yarattığı katma değer içerisinde vergilenen promosyon mallarının müşterilere verilmesi sırasında katma değer vergisi hesaplanmasına gerek bulunmamakta ve bu ürünler için yüklenilen katma değer vergisinin ise prensip olarak indirim konusu yapılması gerekmektedir.
Bu durum, katma değer vergisi sistemindeki farklı oran uygulaması nedeniyle bazı sorunlara neden olmakta ve düşük oranda vergiye tabi bir malın yanında yüksek oranda vergiye tabi bir malın promosyon ürünü olarak verildiği hallerde, promosyon olarak verilen malların ticaretini yapan firmalar açısından haksız rekabet sorunu ortaya çıkmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanununun 29/4 üncü maddesi ile vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak giderme ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenleme konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiş bulunmaktadır.
Bu yetki çerçevesinde, promosyon ürünü olarak verilen malın (aynı işletmede imal veya inşa edilenler dahil) tabi olduğu katma değer vegisi oranının;
- Satışı yapılan mala ait katma değer vergisi oranına eşit veya daha düşük oranda olması halinde promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinin tamamının indirim konusu yapılması,
- Satışı yapılan malın tabi olduğu katma değer vergisi oranından yüksek olması halinde ise promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinden, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısmın indirim konusu yapılması, kalan kısmın gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet olarak dikkate alınması,
uygun görülmüştür.
Her iki durumda da, promosyon ürünü olarak satın alınan, ithal edilen ya da aynı işletmede imal veya inşa edilen malların; ne kadarının aynı dönemde ayrıca bir bedel tahsil edilmeksizin verileceği, ne kadarının stoklarda kalacağı bilinemediğinden bu mallara ilişkin olarak yüklenilen vergi, öncelikle "indirilecek katma değer vergisi" hesabına alınacaktır. Birinci durumda, promosyon mallarının alımı, imal veya inşası ile her hangi bir bedel alınmaksızın müşterilere verilmesi işleminin aynı dönemde veya farklı dönemlerde gerçekleşmesi, bu mallarlla ilgili olarak yüklenilip indirim konusu yapılacak katma değer vergisi açısından bir önem taşımamaktadır.
Promosyon ürününün tabi olduğu katma değer vergisi oranının, satışı yapılan malın tabi olduğu orandan yüksek olduğu hallerde ise;
- Promosyon olarak verilen malların alımı, imal veya inşası ile ayrıca bir bedel tahsil edilmeksizin müşterilere verilmesi işleminin aynı dönemde gerçekleşmesi halinde bu mallarla ilgili olarak yüklenilen ve öncelikle "indirilecek katma değer vergisi" hesabına alınmış olan katma değer vergisinden, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısım dışındaki tutar, "indirilecek katma değer vergisi" hesabından çıkarılarak gider hesaplarına intikal ettirilecektir.
- Promosyon, ürününün satın alındığı ya da işletmede imal veya inşa edildiği dönemde değil de, daha sonraki dönemlerde müşterilere verilmesi halinde ise bu ürünlerle ilgili olarak malların satın alındığı, imal veya inşa edildiği dönem beyannamesinde "indirilecek katma değer vergisi" olarak beyan edilen tutardan, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısmın düşülmesinden sonra kalan tutar, ürünlerin ayrıca bir bedel alınmaksızın teslim edildiği dönem beyannamesinin 47 nci satırına dahil edilerek beyan edilecek ve aynı miktar gider veya maliyet hesaplarına alınacaktır.
Promosyon ürünü için yüklenilen vergiden indirim konusu yapılacak kısım;
Promosyon ürünü için Satışı yapılan malın tabi olduğu oran
X
yüklenilen vergi tutarı Promosyon ürününün tabi olduğu oran
formülü ile hesaplanacak, artan kısım gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.
Öte yandan, promosyon ürünü olarak verilen malların alışı sırasında yapılan diğer giderlere ilişkin yüklenilen katma değer vergilerinin genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacağı tabidir.
ÖRNEK 1 :
(A) gazetecilik firması; periyodik dönemler halinde veya her gün gazetenin yanında ek olarak bir dergi vermektedir. Gazetenin satışını artırmak amacıyla ve ayrıca bir bedel alınmaksızın verilen bu dergi, işletmede yaratılan katma değerin bir unsuru niteliğinde olduğundan tesliminde ayrıca katma değer vergisi hesaplanmıyacaktır. Gazete ve derginin teslimi aynı oranda katma değer vergisine tabi olduğundan, dergi için yüklenilen verginin tamamı indirim konusu yapılacaktır.
ÖRNEK 2:
Bir deterjan firması, imal ederek satışını yaptığı ürünlere olan talebi artırmak amacıyla 4 kg. deterjan alan müşterisine, ayrıca bir bedel almaksızın 1 kg. daha deterjan vermek suretiyle bir kampanya düzenlemiştir. Deterjanların toplam bedeli 1 Milyon liradır. Bu işlemde satışı yapılan mal 4 kg. değil 5 kg. deterjandır. Dolayısıyla, satışı yapılan malın teslim bedeli olan 1 Milyon lira üzerinden katma değer vergisi hesaplanması, yüklenilen katma değer vergisinın tamamının indirim konusu yapılması gerekmektedir.
ÖRNEK 3:
(A) gazetecilik işletmesi, okurlarına 300 kupon karşılığında çamaşır makinası vereceğini taahhüt etmiş ve Aralık/1995 döneminde (B) firmasından 200.000 adet çamaşır makinası satın almıştır. Bu alış işlemi sırasında 4 Trilyon liralık mal bedeli için 920 Milyar lira tutarında katma değer vergisi yüklenilmiştir.
Gazete işletmesinin okurlarına vereceği çamaşır makinalarının bedelleri gelir ve kurumlar vergisi açısından pazarlama gideri olarak kabul edilebilecek ve ayrıca bir bedel alınmaması koşuluyla, bu ürünlerin tesliminde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.
Bu işlemde satışı yapılan mal gazete olup teslimi % 1, promosyon ürünü olarak verilen çamaşır makinası ise % 23 oranında katma değer vergisine tabi bulunmaktadır. Gazete işletmesi, promosyon mallarının alımı için yüklendiği katma değer vergisinin tamamını öncelikle "indirilecek katma değer vergisi" hesabına alacaktır. Promosyon mallarının tümünün aynı dönemde müşterilere verilmesi halinde, işletmenin çamaşır makinaları için yüklendiği katma değer vergisinden, sadece ana malın tabi olduğu orana (% 1) isabet eden kısmı indirim hesaplarında kalacak, artan kısım gider hesaplarına alınacaktır. Yukarıdaki formül çerçevesinde indirim konusu yapılacak katma değer vergisi;
920 Milyar TL. X (1 : 23) = 40 Milyar TL. olarak hesaplanacaktır.
(920 - 40 = ) 880 Milyar TL. ise gider olarak dikkate alınabilecek katma değer vergisi olacaktır.
ÖRNEK 4:
Yukarıdaki örnekte bahsi geçen çamaşır makinalarının 100.000 adedinin Aralık/1995 döneminde, kalan 100.000 adedinin de Ocak/1996 döneminde müşterilere dağıtıldığı varsayıldığında ise, yüklenilen katma değer vergisinin tamamının öncelikle Aralık/1995 döneminde indirim hesaplarına alınacağı açıktır. Yüklenilen katma değer vergisi tutarından aynı dönemde müşterilere verilen 100.000 adet çamaşır makinasına ait olan kısım bulunacaktır. Bu tutardan, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısım indirim hesaplarında kalacak, artan kısım gider hesaplarına alınacaktır. Dolayısıyla Aralık/1995 dönemine ait beyannamede indirilecek katma değer vergisi olarak beyan edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Çamaşır makinaları için yüklenilen ve satın alındığı tarihte "indirilecek katma değer vergisi" hesabına alınan tutar: 920 Milyar TL.
Yüklenilen katma değer vergisi tutarından satın alındığı dönemde müşterilere dağıtılan çamaşır makinalarına ait kısım: 460 Milyar TL.
Satın alındığı dönemde müşterilere dağıtılan çamaşır makinaları için yüklenilen katma değer vergisinden, bu dönemde indirilebilecek katma değer vergisi:
460 Milyar TL. X (1 : 23) = 20 Milyar TL.
Satın alındığı dönemde dağıtımı yapılan çamaşır makinaları ile ilgili olarak yüklenilen katma değer vergisinden gider olarak yazılacak kısım ise
(460 - 20 =) 440 Milyar TL. olacaktır.
Satın alınan dönemde dağıtımı yapılamayan 100.000 adet çamaşır makinası için yüklenilen katma değer vergisinin tümü Aralık/1995 dönemine ait beyannamede indirilecek katma değer vergisi olarak beyan edilecektir. Buna göre bu dönem beyannamesinde indirilecek katma değer vergisi olarak beyan edilecek tutar :
(460 + 20 =) 480 Milyar TL. olacaktır.
Kalan 100.000 adet çamaşır makinasının Ocak/1996 döneminde müşterilere dağıtılması sırasında, bu ürünler için yüklenilen katma değer vergisinden indirilmesi gereken tutar, yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde 20 Milyar TL. olarak hesaplanacaktır. Aralık/1995 dönemine ait beyannamede tümü indirilecek katma değer vergisi olarak beyan edilen 100.000 adet makinanın alımına ait katma değer vergisi tutarından bu miktarın düşülmesinden sonra kalan;
(460 - 20 =) 440 Milyar TL.
Ocak/1996 dönemine ait beyannamenin 47 nci satırına dahil edilerek beyan edilmek suretiyle indirim hesabından çıkartılan bu miktar, gider unsuru olarak dikkate alınacaktır.
ÖRNEK 5:
Cam eşya imal ve satışı ile uğraşan bir firma düzenlediği kampanya çerçevesinde bir adet yemek takımı alan müşterisine ayrıca bir adet kristal kültablası vermektedir. Yemek takımının teslimi % 15, kristal kültablası ise % 23 oranında katma değer vergisine tabi bulunmaktadır. Bu işlemde, firmanın kültablasının imali sırasında yüklendiği katma değer vergisi genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır. Ancak, kültablasının promosyon ürünü olarak teslim edildiği dönemde, daha önce indirim konusu yapılan katma değer vergisinden, ana malın tabi olduğu orana (% 15) isabet eden kısım indirim konusu yapılacak, kalan kısım gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır. Promosyon ürünü olarak verilecek kültablalarının imali nedeniyle yüklenilen katma değer vergisi tutarının 2 Milyon lira olduğu ve kültablalarının imal edildiği dönemde promosyon olarak teslim edildiği versayımına göre;
2.000.000 TL. X (15 : 23) = 1.304.348.- TL. indirilecek katma değer vergisi olarak beyan edilecek ve arta kalan,
(2.000.000 - 1.304.348 = ) 695.652 TL. tutarındaki kısım indirim hesaplarından çıkarılarak gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır.
Kristal kültablalarının imal edildiği dönemde değil de, daha sonraki dönemlerde promosyon ürünü olarak teslim edilmesi halinde yüklenilen ve indirim konusu yapılan vergi, daha önceki açıklamalar çerçevesinde düzeltme işlemlerine tabi tutulacaktır.
Teşekkürler Kolay Gelsin...........
